فهرست مطالب

نشریه اقتصاد مالی
پیاپی 6 (بهار 1388)

  • تاریخ انتشار: 1388/03/18
  • تعداد عناوین: 8
|
  • حسین شریفی رنانی، مریم صفایی شکیب، مصطفی عمادزاده صفحات 1-17

    وابستگی به درآمد نفت یکی از ویژگی های برجسته اقتصاد ایران است که این میزان در سه دهه گذشته افزایش یافته است. با آنکه ذخایر نفتی ایران بسیار غنی است ولی در سالهای نه چندان دور به پایان خواهد رسید. لذا،اهمیت صنعت گردشگری در ایران،به ویژه در دهه های آینده که امکانات کشور از درآمدهای نفتی محدودتر خواهد شد بر کسی پوشیده نیست.امروزه بیشتر کشورهای جهان در رقابتی نزدیک و تنگاتنگ در پی بهره گیری از مزایای اقتصادی،اجتماعی،فرهنگی و به ویژه دریافت سهم بیشتری از درآمد و بالا بردن سطح اشتغال ناشی از صنعت گردشگری در کشور خود هستند. در این پژوهش به بررسی صنعت گردشگری بر رشد اقتصاد ایران با استفاده از رویکرد خودتوضیحی با وقفه گسترده (ARDL) و با بهره گیری از داده های فصلی در دوره 1387-1368 پرداخته ایم.نتایج این پژوهش نشان می دهد که سرمایه گذاری سرانه در بخش گردشگری و همچنین ورود سرانه گردشگران به کشور اثر معناداری بر رشد اقتصاد ایران دارد.

    کلیدواژگان: صنعت گردشگری، رشد اقتصادی، مدل ARDL
  • محمدرضا میرزایی نژاد، یلدا دهقان صفحات 18-42

    در دو دهه گذشته جهان شاهد امضای روزافزون معاهدات مربوط به همگرایی های اقتصادی بوده است.هم اکنون بیش از نیمی از تجارت جهانی از این طریق صورت می گیرد و تقریبا هر کشوری عضو یک یا چند پیمان ،در یکی از اشکال هم گرایی است .در این پژوهش،اثرات کاهش موانع تعرفه ای بر جریانات تجاری و درآمد تعرفه ای و تراز تجاری ایران پس از ایجاد یک موافقتنامه ترتیبات تجاری ترجیحی(PTA) بین ایران و ونزوئلا را مورد بررسی قرار داده ایم.. برای این منظور،از مدل تعادل جزیی با عنوان اسمارت استفاده کرده و برای سال 2007 شبیه سازی کرده ایم.یافته ها نشان می دهد که این موافقت نامه باعث گسترش حجم مبادلات تجاری ایران شده و به دلیل بیشتر صادرات نسبت به واردات ،مازاد تجاری ایران با ونزوئلا ،افزایش می یابد.کاهش سراسرس تعرفه ها در دو سماریوی 30 و 100 درصد،نشان می دهد که دیگهای بخار آب گرم و راکتور هسته ای و ماشین آلات مکانیکی،وسایل نقلیه زمینی غیر از نواقل روی خط،مصنوعات آهن و استیل،محصولات گوناگون صنایع شیمیایی و میوه های خوراکی و مرکبات،بیشترین تاثیر را بر ایجاد و انحراف تجارت دارند.همچنین،این محصولات بیشترین اثر را بر افزایش صادرات ایران به ونزوئلا و از سوی دیگر،چدن و فولاد خام،بیشترین اثر رادر افزایش واردات ایران به ونزوئلا داشته است.

    کلیدواژگان: ونزوئلا، مدل اسمارت، موافقتنامه تجاری
  • همایون رنجبر، سمیه موذن صفحات 43-63

    امروزه بیکاری،مشکل بسیاری از جوامع در حال توسعه است.در این پژوهش،به بررسی عوامل مربوط به بیکاری و تاثیر نرخ ارز واقعی بر ان در 8 کشور عضو کنفرانس اسلامی می پردازیم که بیشتر کشورهای در حال توسعه یا کمتر توسعه یافته اند. بدین روی،ابتدا با معرفی یک الگوی تحلیلی مبتنی بر اقتصاد باز دو بخشی به شناسایی مولفه های بیکاری و تحلیل مسیرهای تاثیر گذار بر روی ان از طریق نرخ ارز واقعی می پردازیم.سپس،با استفاده از الگوی به دست امده ،رابطه میان نرخ بیکاری و متغیرهای کلان اقتصادی بر روش داده های تابلویی را مورد بررسی قرار می دهیم.نتایج به دست امده به صورت قابل توجهی الگوی مورد نظر را به لحاظ علامت و معناداری آماری ضرائب تایید می نماید و نشان می دهد که بیکاری با متغیر تولید ناخالص داخلی،نرخ ارز واقعی و سهم صادرات صنعتی رابطه غیر مستقیم و با متغیر حجم نیروی کار رابطه مستقیم دارد.

    کلیدواژگان: اقتصاد باز، نرخ بیکاری، نرخ ارز واقعی، کشورهای منتخب عضو کنفرانس اسلامی
  • شهریار نصابیان، سید جواد قریشی ابهری، مونا آشتیانی صفحات 63-90

    برای اینکه در فرایند جهانی شدن اقتصاد بتوانیم سهم معقولی را به خود اختصاص داده و با گذشت زمان جایگاه خود را بهبود بخشیم باید مزیت های بالفعل کشور را شناسایی کرده تا در صحنه تجارت جهانی مزیت های مطلوب تری را کسب نماییم.بر همین اساس،در این پژوهش به بررسی وجود یا نبود وجود مزیت نسبی صادرات خرمای ایران و چهارده کشور دیگر(تونس،امارات متحده عربی،عربستان،پاکستان،فلسطین اشغالی،الجزایر ،عراق،عمان،مصر،فرانسه،مکزیک،آمریکا،هلند و آلمان) که به طور پیوسته در سالهای 1995(همزمان با شروع فعالیت سازمان تجارت جهانی) تا 2007،جز برترین صادرکنندگان خرمای جهان بودهاندفمی پردازیم.همچنین روند تغییرات مزیت نسبی صادراتی خرما و جایگاه و درجه رقابتی (مزیت نسبی(این پانزده کشور در دوره 1995-2007 را مورد بررسی قرار می دهیم.بدین منظور با بهره گیری از آمار سایت سازمان خواربار جهانی (F.A.O.) به محاسبه شاخصهای مزیت نسبی آشکار شده متقارن RSCA و کای دوX پرداخته ایم.نتایج این پژوهش نشان میدهد که با وجود شرایط و موقعیت خوب ایران در زمینه زیر کشت و تولید خرما در جهان،روند شاخص مزیت نسبی آشکار متقارن برای این کشور در طول دوره مورد بررسی با نوسان همراه بوده و تنها در چند سال اخر مطالعه به ثبات نسبی در این زمینه رسیده است،که در این خصوص باید توجه بیشتری شده و اقدامات اساسی صورت گیرد.

    کلیدواژگان: مزیت نسبی صادرات، خرما، ایران، کشورهای جهان
  • صفیار امینی، سمیه محمدی، سید فخرالدین فخر حسینی صفحات 91-103

    بانک ها وظایف مهمی را در اقتصاد بر عهده دارند که شامل تجهیز پس اندازها و واسطه گری ،تسهیل جریانات پرداخت،تخصیص اعتبارات و برقراری نظم مالی است.حتی در اقتصادهایی که دارای بازارهای مالی پیشرفته ای هستند بانک ها در کانون فعالیتهای مالی و اقتصادی قرار دارند و نقطه اتکایی برای اعمال سیاستهای پولی به حساب می آیند.هدف از این پژوهش،بررسی عوامل موثر بر جذب سپرده بانکی در بانک صادرات ایران در دوره 1386-68 است.یافته ها نشان میدهد که درآمد واقعی سرانه و تعداد شعب دارای بیشترین اثر مثبت بر حجم سپرده های بلند مدت بانک صادرات ایران بوده و حجم سپرده های دوره پیشین نیز از عوامل اثرگذار بر حجم سپرده های جاری و قرض الحسنه است،همچنین،متغیر تورم و جمعیت تاثیر بسیار کمی بر حجم سپرده ها در بانک صادرات ایران دارد.

    کلیدواژگان: سپرده بانکی، سپرده جاری، سپرده قرض الحسنه، سپرده بلند مدت
  • بیژن باصری، غلامرضا عباسی، آرزو نوری بیدهندی صفحات 104-123

    هدف این پژوهش ،بررسی علل رشد اقتصادی و میزان اثرگذاری ان بر افزایش سطح زندگی مردم در کشورهای فقیر و با درآمد پایین است.نرخ رشد اقتصادی در میان کشورها متفاوت و در بیشتر موارد ناشی از کارکرد نهادهای موجود در این کشورها،فضای کسب و کار مناسب،عوامل پایه ای تولید،سطح فناوری،وضعیت فعالیت بخش خصوصی،ارتباط و تعامل مثبت میان دولت و مردم و سطح مشارکت اجتماعی و قابلیتهای کارگزاران اقتصادی و اجتماعی است.مطالعات نظری و تجربی جدید رشد نشان می دهد که ساز و کارهای دورنی یک اقتصاد به ویژه کارکرد نهادهای موجود،سطح و کیفیت سرمایه انسانی،استفاده از پژوهشهای جدید به عنوان عامل دانشی در کنار عامل سرمایه و فناوری می تواند الگوی رشد اقتصادی را تحت تاثیر قرار داده و ظرفیتهای مناسب را در این زمینه خلق کند.یافته های این پژوهش در قالب الگوهای اقتصاد سنجی بر مبنای داده های تابلویی نشان می دهد که افزایش انباشت سرمایه بر رشد اقتصادی در کشور ایران ،الجزایر،امارت متحده عربی،اردن،کویت،مراکش،عمان،قطر،سوریه و ترکیه مثبت است.تاثیر این عامل در کشورهای بحرین،لیبی،عربستان سعودیو تونس پایین تر از گروه یاد شده است.در کشورهای ایران،ترکیه،اردن،کویت،عمان،عربستان سعودی،تونس و بحرین سرمایه انسانی نقش موثرتری در رشد داشته است.در کشورهای الجزایر،امارات متحده عربی،لیبی،مراکش،قطر و سوریه سطح اثر گذاری سرمایه انسانی در رشد کمتر بوده است.

    کلیدواژگان: رشد اقتصادی، کشورهای عضو منا، داده های تابلویی
  • هوشنگ مومنی وصالیان، حجت الله غنیمی فرد، محمد محمودی صفحات 124-142

    در این پژوهش با هدف«تعیین روش بهینه قراردادها در تامین مالی و اجرای پروژه ها در بخش بالا دستی،برای میادین مستقل و مشترک نفت و گاز ایران»،دو گزینه روش قراردادی بیع متقابلو مشارکت در تولید را مورد بررسی قرار داده و با استفاده از مدل«تحلیل فرایند سلسله مراتبی»(AHP) با هم مقایسه کرده ایم.به این منظور،معیارهای تصمیم گیری برای انعقاد قراردادها در بخش بالا دستی صنایع نفت و گاز به دو دسته کلی «معیارهای پیش از عقد قرارداد » و«معیارهای درون قرارداد»تقسیم کرده ایم.برای مقایسه دو نوع روش قرارداد در دو مرحله تکمیل پرسشنامه توسط افراد متخصص و صاحب نظر در صنعت نفت و به کارگیری نرم افزارEC از «معیارهای درون قرارداد»استفاده کرده و برای انتخاب انها به روش علمی از رش دلفی استفاده کردهایم.با توجه به معیارهای انتخاب شده برای سنجش این دو نوع روش قرارداد،با ورود داده ها به نرم افزارECو تجزیه و تحلیل های مربوطه به این نتیجه رسیده ایم که به کارگیری روش قراردادهای مشارکتدر تولید در میادین مستقل 65.7 درصد و در میادین مشترک 68.3 درصد،نسبت به قراردادهای بیع متقابل برتری دارند.

    کلیدواژگان: قراردادهای امتیازی، قراردادهای مشارکت در تولید، قراردادهای بیع متقابل، فرایند تحلیل سلسله مراتبی(AHP)، میادین مستقل نفت و گاز، میادین مشترک نفت و گاز، پروژه های بالا دستی صنایع نفت و گاز
  • منوچهر جفره، گلناز فرج الهی صفحات 143-157

    عدم شناخت شرایط تجارت جهانی و عوامل موثر بر صادرات کالا و خدمات از موضوعات اساسی در صادرات پسته می باشد.بر اساس بیماری هلندی اتکا به صادرات نفت موجب شده تا صادرات پسته در دهه های اخیر کاهش یابد.برای رشد صادرات پسته توجه به دو دسته از عوامل ضروری است:دسته اول متغیرهای اقتصادی مانند نرخ ارز واقعی،درآمد خارجیان و میزان تولید پسته هستند که تاثیر مثبتی در گسترش صادرات این محصول دارند.برای این منظور از الگوی اقتصاد سنجی و داده آماری سری زمانی استفاده کرده ایم.دسته دوم،متغیرهای بازرگانی و بازار یابی می باشد که عوامل موثر بر ان را با استفاده از یک مطالعه میدانی به دست آورده ایم.عواملی مانند قوانین و مقررات دولتی،بازار یابی،هزینه های تبلیغات،کیفیت محصول،حمایتهای گمرکی،عدم ثبات قوانین و وضعیت کلان اقتصادی که بر صادرات پسته موثر هستند.

    کلیدواژگان: صادرات پسته، تجارت جهانی
|
  • Hosein Sharifi, Renani, MaryamSafaei, Shakib, MostafaEmadzadeh Pages 1-17

    Economic growth has been one of the quantitative indexes to measurethe rate of economic development, in different countries, and factors affecting on it, are very important. This index is affected from several factors, meanwhile, tourism capacitiessuch as, creating job opportunities, infrastructural development, entry of foreign tourists, increasing demand for domestic commodities, increasing exports andincreasing the possibility of foreign investment,Of the major reasons that should bea special effortin line with economic growth.Recognizingthe superior position of tourism industry, in different patterns of economic development, can be strengthened economic growth.The main goal of this paper reviews the effects ofcapital industry and entry of foreign tourists on economic growth of Iran in a time period between 2991–3119by Autoregressive Distribution Lags approach (ARDL).Estimation results show that, the capital that usedin the tourism sector, has a positive and significant effects on economic growth in Iran.Also entry of foreign tourists,showspositive and significant effects on it.

    Keywords: Economic Growth, Tourism, Autoregressive Distribution Lags approach (ARDL)
  • Mohammadreza MirzaeeNejad, Yalda, Dehghqn Pages 18-42

    The economic convergence commitments have being signed increasingly since two past decades throughout the world. Nowadays, more than half of global trades have been occurred through these kind of commitments. In addition, almost every country is a member of these sorts of commitments.In this paper, the effects of decreasing tariff barriers on the trade flows, tariff revenues, and trade balance are simulated when the Iran-Venezuela Preferential Trade Arrangement (PTA) be established. These effects are simulated by using a partial equilibrium model so called SMART. The results show that the establishment of such arrangement causes expanding trade volume of Iran. Besides, the Iran's trade related to Venezuela's one gets excess because of its exports increasing related to its imports. Overall tariff reduction is simulated under two different scenarios, 70and 500percent. In both situations, hot water steam boiler, nuclear reactors, mechanical machineries, vehicles, iron and steal products, various chemical industries and fruits are the most determinations with regard to the concept of creation and diversion trade. Furthermore, these products have the most effects on Iran's exports to Venezuela. On the other hand, raw steel and cast iron are the most impressive imports of Iran from Venezuela

    Keywords: Trade Agreement, Smart model, Venezuela
  • Homayoun Ranjbar, Somayeh Moazen Pages 43-63

    Today, unemployment is a great problem of many developing societies. This article examines factors related to unemployment and the impact on the real exchange rate in the eight-nation Islamic Conference, mainly in developing countries or less developed, deals. Beginning with the introduction of an analytical model includes a two-sector open economy, unemployment and analysis component channeleffect. Then we use model obtained to investigate relation between macroeconomic variables and unemployment with panel data method. Results confirm this model from statistically significant coefficients and indicate that unemployment with variable gross domestic product (GDP), real exchange rate and the share of industrial exports has indirect relationship and with the variable volume workforce have direct relationship.

    Keywords: Open economy, Unemployment rate, Real exchangerate, Selected countries of the Islamic Conference’s Member
  • Shahriar Nessabian, Javad Ghoreyshi Abhari, Mona Ashtiani Pages 63-90

    In order to allocate a good share in the process of globalization of economy to our country, and promote it, we have to identify our potential advantages to gain better advantages in the stage of world trade. This survey studied the existence or non-existence of the Comparative Advantage of Iran and fourteen date exporting countries such as Tunisia, United Arab Emirates, Saudi Arabia, Pakistan, Palestine, Algeria, Iraq, Oman, Egypt, France, Mexico, United States of America, Netherlands and Germany which were the supreme date exporting countries of the world respectively from 1995(coincident with the beginning of WTO's activities) to 2007.Additionally, the trend of variations of date exporting comparative advantage, the place and competitive grade (comparative advantage) of these fifteen countries in1995–2007are studied.Thus, by using F.A.O. data, in this survey RSCA, χ2indexes have been estimated. The results showed that inspite of the favorable situation of Iran in world palm production, a fluctuation has been observed in RSCA during the period of the present study, and it was stabled only in the last few years of this period. Attention should be paid to this issue and fundamental actions should be undertaken.

    Keywords: Exporting Relative Advantage, Dates, Iran, The Countries of the World
  • Safyar amini, Somayah mohammadi, Sayied fakhraldin fakhr hosaini Pages 91-103

    The banks have important duties in economy including equipment of saving and brokerage, payments flowing, allocation of credits and maintenance of financial order. Even in economies with development financial markets , the banks are in the center of economic and financial activities and very important for applying of moneytary policies. The aim of this study is to survey of the factors affecting on bank deposits absorption on Saderat bank of Iran during 2131-13(2919-1332). The results show that real per capita income and Number of bank branches have the most affects on volume of long run deposits. also the volume of previous period affects on current and interest-free deposits whereas inflation and population have a little positive affecting on deposits volume in saderat bank.

    Keywords: bank deposit, current deposit, lung-run deposit, free interest deposit
  • Bijan Baseri, Golamreza Abassi, Arezo Nouri Pages 104-123

    The aim of this paper is to analyse the influentioal factors on economic growth in MENA coutries during 1991-2001. The differences between economic growth in these countries has originated from existing institutions performance, doing business condition, production factors, the level of technology and competition between government and private agencies in economic activities. Based on a panel data teqniquic on some selected countries we have estimated the labor and capital coefficient effects on their production value. The findings show that capital accumulation have positive effects on economic growth rate in Iran, Emarat, Jordon, kuweit, Moroco, Oman, Qatar, Surya and Turkey. These coefficients in Bahrin, Lybia, Saudi Arabia, and Tunesia are lower than former groups. In addition, human factors have more participants in growth in Iran, Turkey, Jordon, Kuweit, Saudi Arabia, Tunesia and Bahrin to others selected Counttries.

    Keywords: Economic Growth, MENA Countries, Panel Data
  • Hooshang Momeni Vesalian, Hojatolla Ghanimi Fard, Mohammad Mahmuodi Pages 124-142

    Using the Analytical Hierarchy Process (AHP), this research compares Buy-back and Production Sharing Contracts (PSC) together to find the optimum contractual method in finance and project implementation in oil-upstream section for both independent and Iranian joint fields. The most important decision-making criteria for making contracts in upstream section of oil and gas industry are classified to "Before" and "After" contract approval. The criteria were selected by Delphi method. To do this research, two questioners were filled out by professionals in oil industry in two stages and the data was analyzed by EC software. The analysis of data indicates that the PSCs are preferable than Buy-back contracts in both independent fields (76.56) and joint fields (73.46).

    Keywords: Concession Contracts, Production Sharing Contracts, Buy Back Contracts, Analytical Hierarchy Process (AHP), Independent FieldsOil, Gas, Joint FieldsOil, upstream project in oil, gas industry
  • M.Al Jofreh, FarajGolnazElahi Pages 143-157

    In recent years in Iran, the emphases on oil exports have caused low level exports of agriculture and industrial goods and services. The existing pistachio exports quantity is lower than its potential capacity. To increase pistachio exports we belive two factors category are very important. The first variables are such as real exchange rate, per-capita income of import countries and level of pistachio production.we estimated these factors based on an econometric model and statistica data. The second variables are government regulation, marketing, advertising cost, product quality, coustoms protections, laws, instability and macroeconomic conditions that we examined based on survey.

    Keywords: Pistachios Export, world Trade