نشریه جامعه شناسی ورزش
پیاپی 1 (بهار 1394)

هدف پژوهش حاضر، بررسی عوامل مرتبط با احساس امنیت در حوزه عمومی با تاکید بر سبک زندگی مخاطره آمیز است. تحقیق حاضر با رویکردی کمی، با روش پیمایش و استفاده از پرسش نامه اجرا شد. نمونه تحقیق شامل 384 نفر از جوانان شهر یزد است که با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای چندمرحله ای انتخاب گردیده است. احساس امنیت جوانان بالاتر از حد متوسط بوده و بیشتر جوانان سبک زندگی مخاطره آمیز پایینی دارند. آزمون فرضیه ها نشان داد احساس امنیت علاوه بر سبک زندگی مخاطره آمیز، با متغیرهای سن، جنسیت، سطح تحصیلات، دینداری و سرمایه اجتماعی دارای رابطه معنادار است. بر اساس نتایج رگرسیون متغیرهای سبک زندگی مخاطره آمیز، سرمایه اجتماعی و تحصیلات بیشترین سهم را در تبیین احساس امنیت در فضای عمومی دارند. با توجه به رابطه مستقیم سبک زندگی مخاطره آمیز و احساس امنیت، نحوه برنامه ریزی برای نظارت بر فضای عمومی نیازمند توجه بیشتری است. چنان چه مکانیسم های غیررسمی نظارت اجتماعی در فضاهای عمومی تقویت شود، افرادی که رفتارهای مخاطره آمیزتری دارند، کمتر در چنین عرصه هایی احساس امنیت خواهند کرد.

سبک زندگی سلامت محور، به عنوان مفهومی کلیدی در توضیح رفتارهای مرتبط با سلامت، می تواند درک بهتری از شیوه انتخاب رفتار و عوامل تاثیرگذار بر این انتخاب را برای ما فراهم سازد. در کنار توجه به نظریات اندیشمندانی چون وبر، گیدنز و کاکرهام، متغیرهای ساختاری مانند تفاوت های جنسیتی، موقعیتی و سنی، نقش مهمی در انتخاب رفتارهای مرتبط با سبک زندگی سلامت محور افراد دارد. در پژوهش حاضر، سعی برآن است تا با تاکید بر تفاوت های جنسیتی، اثر مستقیم و تعاملی سه متغیر جنسیت، موقعیت اجتماعی- اقتصادی و سن افراد برسبک زندگی سلامت محور آنان مورد مطالعه قرار گیرد. روش تحقیق در این مطالعه، پیمایشی است. در بررسی پایایی پرسش نامه نیز از آزمون آلفای کرونباخ استفاده شده است. بر اساس نتایج تحقیق، در بین 400 نفر از افراد 40 سال به بالای شهرکرمانشاه، ارتباط مستقیم معناداری میان سه متغیر مذکور با رفتارهای مرتبط با سبک زندگی سلامت محور افراد وجود دارد. به عبارتی دیگر، زنان (با موقعیت اجتماعی اقتصادی بالاتر و گروه های سنی پایین تر) نسبت به مردان (با موقعیت اجتماعی اقتصادی پایین تر و گروه های سنی بالاتر) از سبک زندگی سالم تری برخوردارند. همچنین، تفاوت در رفتار مرتبط با سبک زندگی سلامت محور میان زنان و مردان، درموقعیت های اجتماعی اقتصادی و نیز گروه های سنی مختلف، معنادار است.

پیدایش ارزش ها و نگرش های جدید در جوامع کنونی به علت توسعه فن آوری ارتباطات و اطلاعات و تنوع روزافزون کالاها و خدمات و... موجب تفاوت تجارب نسل فعلی با نسل قدیم و کاهش میزان بازتولید ارزش های اجتماعی در جامعه جدید می گردد. مطالعه حاضر در پی بررسی تفاوت سبک مدیریت بدن در بین مادران و دختران شهر یزد و بررسی عوامل موثر بر آن بر اساس نظریه های بوردیو و اینگلهارت است. این تحقیق با روش پیمایش مقطعی و با ابزار پرسش نامه انجام گرفته است. نمونه مورد مطالعه از میان زنان شهر یزد با استفاده از فرمول کوکران 384 نفر تعیین گردید که با روش نمونه گیری دو مرحله ای، 192 مادر و 192 دختر مجرد آنها جهت تکمیل پرسش نامه انتخاب شدند. نتایج نشان دهنده تفاوت بین الگوی مدیریت بدن در بین دختران و مادران است. نتایج تحلیل رگرسیون نیز نشان می دهد دو متغیر نسل و سرمایه فرهنگی، 40 درصد از تغییرات مدیریت بدن پاسخ گویان را تبیین می کند. در مجموع به نظر می رسد که مدیریت بدن مادران به الگوی سنتی و مدیریت بدن دختران به الگوی تلفیقی از سنتی و مدرن متمایل است.

از زمانی که مصرف پایدار به یکی از اولویت های جوامع اروپایی و جهانی تبدیل شد، درک رفتار مصرف سبز و مصرف کنندگان حساس به زیست بوم، به یکی از موضوعات کلیدی بدل شده است. این امر نشان از ایجاد تغییر در سبک زندگی افراد به واسطه رفتارهای مصرفی آنها، به منظور حفاظت از محیط زیست دارد. تحقیق حاضر به بررسی رابطه میان رفتار مصرف سبز به عنوان متغیر وابسته و شهر محل سکونت، سن، تحصیلات، دانش مصرف انرژی و نگرش مصرف انرژی به عنوان متغیرهای مستقل می پردازد. روش تحقیق، در این مطالعه روش پیمایشی است. جامعه آماری تحقیق حاضر را تمام ساکنان شهری استان مازندران تشکیل داده اند. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسش نامه است. تعداد 388 نفر از جامعه آماری مورد نظر به روش نمونه گیری خوشه ایچند مرحله ای، به عنوان نمونه، مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج تحقیق نشان می دهد که تفاوت موجود در متغیر تحصیلات و دانش مصرف انرژی پاسخ گویان، تفاوت معناداری در متغیر رفتار مصرف سبز آنها ایجاد نمی کند، اما تفاوت در متغیر شهر محل سکونت، سن و نگرش مصرف انرژی پاسخ گویان، تفاوت معناداری در رفتار مصرف سبز آنها ایجاد می کند. بر اساس نتایج تحلیل رگرسیون، متغیرهای تحقیق 3 درصد از تغییرات رفتار مصرف سبز افراد را تبیین می کند.

خودآرایی مسئله ی اجتماعی است که کنشگران با زوال مرجع های هویتی پیشین مانند مذهب و سنت به آن تمایل یافته و در میدان ناپایدار کنش متقابل روزمره، کسب هویت می کنند. در این میان، الگوهای مصرفی، ذائقه های فرهنگی و زبان بدنی، جایگزین های اجتماعی دوران معاصر ما هستند. هدف از انجام پژوهش حاضر شناخت علل اثرگذار بر خودآرایی زنان است. روش به کار گرفته شده در پژوهش حاضر پیمایش بوده و از پرسش نامه برای جمع آوری اطلاعات استفاده شده است. برای محاسبه ضریب پایایی پرسش نامه مورد نظر نیز از روش آلفای کرونباخ استفاده گردیده و عدد به دست آمده (78/0) بیانگر پایایی مناسب پرسش نامه بوده است. جامعه آماری پژوهش نیز شامل تمام زنان ساکن در شهر کاشان است که بر طبق سرشماری سال 1390 تعداد آنان 159296 بوده است. حجم نمونه بر اساس فرمول کرجسی و مورگان شامل 390 نفر است که از میان زنان 15 تا 39 ساله انتخاب شده اند. نمونه مورد مطالعه با استفاده از روش خوشه ایچند مرحله ای از دو منطقه شهرداری کاشان انتخاب شده و مورد پرسش قرار گرفته است. یافته های پژوهش حاضر، بیانگر آن است که بین اقدام به خودآرایی به عنوان متغیر وابسته و پذیرش اجتماعی، نگرش به زیبایی و نگرش به خودآرایی به عنوان متغیرهای مستقل رابطه معنادار و مثبت و بین گرایش های مذهبی و خودآرایی رابطه معنادار و منفی وجود دارد (p=0.00). نتایج تحلیل واریانس نیز نشان داد که اختلاف میانگین معناداری بین گروه های مختلف سنی، تحصیلی و طبقه اجتماعی در متغیر وابسته اقدام به خودآرایی وجود دارد. نتایج تحلیل رگرسیونی نیز حاکی از آن است که متغیرهای اثرگذار در خودآرایی به ترتیب نگرش به خودآرایی، گرایش مذهبی، پذیرش اجتماعی و طبقه اجتماعی هستند.

هدف کلی از انجام پژوهش حاضر، ارزش یابی معیارهای هویت اسلامی-دینی مبتنی بر سبک زندگی اسلامی از منظر مقام معظم رهبری در محتوای برنامه درسی رشته های علوم انسانی است. این پژوهش جزء پژوهش های ترکیبی از نوع اکتشافی متوالی و مدل الگوسازی بوده که در دو مرحله کیفی و کمی اجرا شده است. در مرحله کیفی سوالات بیست گانه مقام معظم رهبری در چهار بعد فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و فردی در زمینه سبک زندگی اسلامی-دینی تقسیم بندی شده اند. بر این اساس پرسش نامه تنظیم گردیده و در مرحله کمی به بررسی میزان تناسب محتوای برنامه درسی دوره کارشناسی رشته های علوم انسانی با هر یک از این ابعاد پرداخته شده است. جامعه آماری بخش کمی مطالعه حاضر را تمامی دانشجویان مقطع کارشناسی رشته های علوم انسانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندرعباس در سال تحصیلی 93-1392 به تعداد 4181 نفر تشکیل داده اند. حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 352 نفر برآورد شده است. با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای و با در نظرگرفتن احتمال عدم مشارکت برخی از دانشجویان، تعداد 500 پرسشنامه در بین دانشجویان توزیع گردید که از این تعداد، 400 پرسش نامه بازگردانده شدند که از اطلاعات همگی آنها در تحلیل ها استفاده شده است. نتایج نشان داد که تناسب محتوای برنامه درسی دوره کارشناسی رشته های علوم انسانی در هر یک از ابعاد فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و فردی معیارهای هویت اسلامی-دینی از منظر مقام معظم رهبری، کمتر از حد مطلوب است. همچنین محتوای برنامه درسی دوره کارشناسی رشته های علوم انسانی با بعد اجتماعی معیارهای هویت اسلامی-دینی از منظر مقام معظم رهبری، بالاترین و با بعد فردی کمترین تناسب را داشت.

مصرف کالاهای فرهنگی به عنوان یکی از گویاترین شاخص های بررسی سبک زندگی افراد و گروه های اجتماعی است. در این ارتباط، کتاب به عنوان کالای فرهنگی و کتاب خوانی به عنوان یک فعالیت فرهنگی از شاخص های مهم میزان مصرف فرهنگی هر جامعه محسوب می شود که به یک نوع سبک مصرف منجر می گردد. در این میان، مصرف کتاب بخشی از سبک زندگی و در تعامل با آن قرار دارد. هدف اساسی این مقاله بررسی وضعیت مصرفی کتاب و نیز عوامل موثر بر آن در بین شهروندان است. جهت تبیین وضعیت مصرفی کتاب به عنوان یکی از مولفه های سبک زندگی در بین شهروندان از نظریه بوردیو استفاده شده است. مطالعه از نوع پیمایش است و برای جمع آوری داده ها از ابزار پرسش نامه و تکنیک مصاحبه استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق تمام شهروندان 15 سال به بالای شهر کاشان در سال 1392 است که بر اساس فرمول نمونه گیری کوکران تعداد 294 نفر به عنوان حجم نمونه تعیین و به روش تصادفی انتخاب گردیده اند. نتایج تحقیق نشان می دهد که مصرف کتاب بر مبنای انگیزه مصرف کتاب متفاوت بوده و انگیزه لذت بردن از کتاب مهم ترین عامل در ایجاد تفاوت مصرف کتاب در جامعه مورد بررسی است. همچنین نتایج مقادیر آماره های ضریب تعیین پزودو بیانگر تبیین 69 تا 87 درصد از واریانس میزان مصرف کتاب در سبک های مصرفی دانش محور و فراغت محور توسط عوامل موثر مورد بررسی در بین شهروندان است.