فهرست مطالب

دستاوردهای روانشناختی - سال بیست و چهارم شماره 1 (پیاپی 17، بهار و تابستان 1396)

مجله دستاورد های روانشناختی
سال بیست و چهارم شماره 1 (پیاپی 17، بهار و تابستان 1396)

  • تاریخ انتشار: 1396/06/30
  • تعداد عناوین: 7
|
  • سمیه احمدی، فاطمه باقریان، محمود حیدری، عبدالرسول کشفی صفحات 1-22
    مطالعه ی حاضر منابع و حوزه هایی که از نظر سالمندان به زندگی آنها معنا داده و میزان وجود و جستجوی معنای زندگی و نیز تفاوت زنان و مردان در این مولفه ها را مورد بررسی قرار داده است. جامعه ی آماری این پژوهش توصیفی را افراد سالمند بالای 60 سال در شهر تهران تشکیل دادند. از این جامعه ی آماری 287 فرد سالمند بالای 60 سال (43/67= M؛ 75/4=Std؛ 54 درصد سالمند زن) به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شده و به دو ابزار برنامه ی ارزیابی معنای زندگی و پرسشنامه ی معنای زندگی پاسخ دادند. به منظور تحلیل داده ها از تحلیل محتوا و آزمون های خی دو و تحلیل واریانس استفاده گردید. نتایج حاصل حاکی از این است که «خانواده» (3/92%) و «رابطه ی عاطفی» (7/54 %) حوزه هایی هستند که با بیشترین فراوانی از سوی سالمندان شرکت کننده در این مطالعه به عنوان منبع معنا بخش به زندگی گزارش شده است. همچنین در پژوهش حاضر با استفاده از روش تحلیل محتوا دو طبقه ی جدید از منابع معنای زندگی مورد شناسایی قرار گرفت: «اخلاقیات» و «نیاز به پذیرش اجتماعی». سالمندان زن و مرد از نظر فراوانی تکرار برخی از منابع معنا و نیز بعد جستجوی معنای زندگی با یکدیگر تفاوت معنی دار داشتند. این یافته ها در چارچوب نظریات تحولی و معنای زندگی مورد بحث قرار گرفتند.
    کلیدواژگان: منابع معنای زندگی، ابعاد معنای زندگی، سالمند
  • اسفندیار سپهوند، منیجه شهنی ییلاق، سیروس عالی پور بیرگانی، ناصر بهروزی صفحات 23-44
    هدف از انجام پژوهش حاضر آزمون مدلعلی رابطه الگوهای ارتباط خانوادگی (گفت و شنود و همرنگی)، فراشناخت و ویژگی های شخصیتی باز بودن به تجربه و وجدانی بودن با گرایش به تفکرانتقادی با میانجی گری باورهای معرفت شناختی در دانش آموزان پسر پایه های مختلف تحصیلی دبیرستانی شهر اهواز بود. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان پسر دبیرستانی شهر اهواز بود که به روش تصادفی چند مرحله ای 402 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. در این پژوهش از پنج پرسشنامه، الگوهای ارتباط خانوادگی کوئرنر و فیتزپاتریک، آگاهی های فراشناختی شرا و دنیسون، پرسشنامه پنج عاملی نئو، پرسشنامه باورهای معرفت شناختی بیلس و پرسشنامه گرایش به تفکر انتقادی ریکتس، جهت جمع آوری داده ها استفاده شد. ارزیابی مدل پیشنهادی با استفاده از مدل سازی معادلات ساختاری انجام گرفت. نتایج نشان داد که تمامی ضرایب مسیرهای بین متغیرها و گرایش به تفکرانتقادی معنی دار بودند. در این مدل، روابطه گفت و شنود، فراشناخت، ویژگی های شخصیتی وجدانی بودن و باز بودن به تجربه و باورهای معرفت شناختی با گرایش به تفکرانتقادی مثبت و معنی دار بود و رابطه همرنگی با گرایش به تفکرانتقادی نیز منفی و معنی دار بود. شاخص های برازندگی نشان دادند که مدل با داده ها برازش قابل قبولی دارد. نتایج ضرایب مسیرهای غیرمستقیم، با استفاده از روش بوت استراپ در برنامه ماکرو، نتایج نشان داد همه فرضیه های غیرمستقیم معنی دار می باشند.
    کلیدواژگان: گرایش به تفکرانتقادی، الگوهای ارتباط خانوادگی، فراشناخت، ویژگی های شخصیتی، باورهای معرفت شناختی
  • مهران فرهادی، مسیب یارمحمدی واصل، محمدرضا ذوقی پایدار، علی اصغر چگینی صفحات 63-78
    زنان سرپرست خانوار به دلیل دشواری ها فراوان و تعدد نقش، یکی از گروه های آسیب پذیر جامعه به شمار می آیند و در معرض ابتلا به اختلالات روانی مانند افسردگی قرار دارند. بنابراین نیازمند پشتیبانی های بیشتر، ازجمله درمان های روان شناختی و برنامه های توانمندسازی هستند. هیپنوتراپی بر پایه نیرومندسازی ایگو می تواند راهبرد کارآمدی هم به عنوان برنامه توانمندسازی و هم به عنوان شیوه ای برای کاهش نشانه های افسردگی باشد. بنابراین، این پژوهش که از نوع آزمایشی است با هدف شناخت تاثیر هیپنوتراپی مبتنی بر نیرومندسازی ایگو بر افسردگی زنان سرپرست خانوار انجام شد. شرکت کنندگان در این پژوهش 30 نفر از زنان سرپرست خانوار تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی بودند که به طور تصادفی در گروه آزمایشی و گروه گواه قرار گرفتند. برای گروه آزمایش هشت جلسه هیپنوتراپی مبتنی بر نیرومندسازی ایگو انجام شد. میزان افسردگی و نیرومندی ایگو به وسیله مقیاس افسردگی بک و مقیاس روان شناختی نیرومندی های ایگو اندازه گیری شد. نتایج آزمون تحلیل واریانس چند متغیره با اندازه گیری های مکرر که به وسیله SPSS نسخه 20 انجام گرفت نشان داد در گروه آزمایش تفاوت معنی داری بین پیش آزمون با پس آزمون و پیگیری از نظر نیرومندی ایگو و افسردگی وجود دارد (01/0 > p)؛ اما در گروه گواه تفاوتی دیده نشد. این پژوهش نشان می دهد که هیپنوتراپی مبتنی بر نیرومندسازی ایگو می تواند در درمان افسردگی و افزایش نیرومندی ایگو موثر باشد.
    کلیدواژگان: هیپنوتراپی، ایگو، افسردگی
  • عسکر آتش افروز، شجاع عربان صفحات 78-98
    پژوهش حاضر با هدف تعیین رابطه علی بین صفات شخصیتی و عملکرد تحصیلی با میانجی گری راهبردهای مطالعه در دانشجومعلمان دانشگاه فرهنگیان خوزستان صورت گرفت. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کلیه دانشجومعلمان دانشگاه فرهنگیان خوزستان در سال تحصیلی 93-1392 بود که به روش خوشه ای، نمونه ای به تعداد 9 کلاس (متشکل از 214 دانشجو معلم) از بین آن ها انتخاب شد. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه شخصیتی نئو- فرم کوتاه (NEO-FFI)، سیاهه رویکردها و مهارت های مطالعه برای دانشجویان (ASSIST) و معدل کل دانشجویان بود. داده ها با استفاده از روش تحلیل مسیر و نرم افزار AMOS-16 مورد ارزیابی قرار گرفتند. یافته ها نشان داد صفات شخصیتی گشودگی و وظیفه شناسی با سوق دادن دانشجویان به سمت اتخاذ رویکرد مطالعه عمیق، عملکرد تحصیلی را ارتقاء می دهند. همچنین، ویژگی شخصیتی توافق پذیری با اتخاذ رویکرد مطالعه راهبردی در دانشجویان، عملکرد تحصیلی را بهبود می بخشد. به علاوه، یافته ها حکایت از رابطه مثبت بین ویژگی شخصیتی روان رنجورخویی با اتخاذ رویکرد مطالعه سطحی و در نهایت عملکرد تحصیلی پایین در دانشجویان دارد. به طور کلی، نتایج پژوهش حاضر نشان داد که صفات شخصیتی هم به صورت مستقیم و هم به صورت غیر مستقیم – از طریق تحت تاثیر قرار دادن راهبردهای مطالعه دانشجویان- با عملکرد تحصیلی رابطه دارند.
    کلیدواژگان: صفات شخصیتی، راهبردهای مطالعه، عملکرد تحصیلی
  • عیسی جعفری، فریبا غضنفریان، مهناز علی اکبری، حمید کمرزرین صفحات 97-110
    تنظیم هیجان عامل مهمی در تعیین سلامتی و داشتن عملکرد موفق در تعاملات اجتماعی است و نقص در آن با بزهکاری و رفتار پرخاشگرانه رابطه دارد، بنابراین بررسی نقش عوامل موثر در مدیریت هیجانات دارای اهمیت است. هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی آموزش مهارت های مقابله ای بر تنظیم هیجانی در نوجوانان بزهکار بود. روش این پژوهش از نوع طرح آزمایشی و جامعه آماری پژوهش شامل کلیه نوجوانان بزهکار ساکن در کانون اصلاح و تربیت شهر تهران در نیم سال اول 1394 بود که تعداد 50 آزمودنی به صورت تصادفی انتخاب و در گروه آزمایشی (25 نفر) و گروه کنترل (25 نفر) گمارده شدند. گروه آزمایشی 8 جلسه 90 دقیقه ای به صورت گروهی تحت آموزش مهارت های مقابله ای قرار گرفتند و گروه کنترل در طول مدت درمان هیچ آموزشی دریافت نکرد. آزمودنی های مورد پژوهش به سوالات مقیاس دشواری های تنظیم هیجانی (DERS)پاسخ دادند. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از روش تحلیل کوواریانس چندمتغیره استفاده شد. یافته ها نشان داد که بین میانگین نمره های دشواری در تنظیم هیجانی در گروه آزمایشی و گروه کنترل تفاوت معنی داری وجود دارد (001/0p≤). بر اساس یافته های پژوهش حاضر می توان نتیجه گرفت که میزان بهبودی درتنظیم هیجانات نوجوانانی که در معرض مهارت های مقابله ای قرار گرفتند، بیشتر از افرادی است که این مداخله را دریافت نکردند. بنابراین پیشنهاد می شود که در کانون های اصلاح و تربیت مهارت های مقابله ای به مربیان آموزش داده شود تا آنان با گذراندن این دوره ها بتوانند این مهارت ها را به مددجویان آموزش دهند.
    کلیدواژگان: مهارت های مقابله ای، تنظیم هیجانی، نوجوانان، بزهکار
  • افسانه میرزاییان، علی مهداد صفحات 111-126
    پژوهش حاضر با هدف پیش بینی تلاش شغلی و رفتارهای شهروندی سازمانی از طریق ابعاد انگیزش شغلی (بی انگیزگی، انگیزه بیرونی اجتماعی، انگیزه بیرونی مادی، انگیزه درون فکنی شده، انگیزه همانند شده، و انگیزه درونی) انجام گرفت. این پژوهش از نوع توصیفی و از نظر روش همبستگی و جامعه آماری آن شامل کلیه کارشناسان بهزیستی استان اصفهان بود. از میان آنان، تعداد 285 نفر از طریق نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. ابزارهای مورد استفاده در پژوهش، پرسشنامه 5 سوالی تلاش شغلی کواس و همکاران، پرسشنامه 19 سوالی چند بعدی انگیزش شغلی گنگه و همکاران و پرسشنامه 16 سوالی رفتارهای شهروندی سازمانی لی و آلن بود. داده های حاصل از با استفاده از روش همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندگانه مورد تحلیل قرار گرفت و یافته های پژوهش نشان داد که از بین شش بعد انگیزش شغلی، بی انگیزگی و انگیزه بیرونی مادی به صورت منفی و انگیزه درون فکنی شده، انگیزه همانند شده و انگیزه درونی به صورت مثبت با تلاش شغلی، و بی-انگیزگی به صورت منفی و انگیزه بیرونی مادی، انگیزه درون فکنی شده، انگیزه همانند شده و انگیزه درونی به صورت مثبت با رفتارهای شهروندی-سازمانی، دارای همبستگی معنادار هستند (01/0p<). علاوه براین، بی انگیزگی ، انگیزه بیرونی مادی و انگیزه درونی پیش بینی کننده معنی دار (01/0p<) تلاش شغلی و بی انگیزگی، انگیزه بیرونی اجتماعی و انگیزه درونی پیش بینی کننده معنی دار (01/0p<) رفتار شهروندی سازمانی بوده اند و توانسته اند به ترتیب 8/15 و 2/26 درصد از واریانس تلاش شغلی و رفتار شهروندی سازمانی را تبیین نمایند. بنابراین، بر اساس یافته های پژوهش حاضر می توان چنین نتیجه گیری نمود که با افزایش انگیزش شغلی، می توان تلاش شغلی و رفتار شهروندی سازمانی را افزایش داد.
    کلیدواژگان: انگیزش شغلی، تلاش شغلی، رفتارهای شهروندی، سازمان بهزیستی
  • موسی گلستانه، لیلا سلیمانی، یوسف دهقانی صفحات 127-150
    سرمایه های تحولی در برگیرنده ارتباط ها، فرصت ها، ارزش ها و مهارت هایی است که احتمال موفقیت نوجوانان را در مدرسه افزایش می دهد، موجب کاهش رفتارهای مخاطره آمیز در محیط می شود، و نقش حفاظتی و حمایتی برای سلامت روان شناختی آنان ایفا می کند. پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش واسطه ای سرمایه روان شناختی در رابطه بین سرمایه های تحولی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان است. به این منظور 463 نفر از دانش آموزان پایه دوم و سوم دبیرستان های دولتی شهر بوشهر (259 پسر و 204 دختر) به روش نمونه گیری خوشه ایانتخاب شدند و به مقیاس سرمایه های تحولی مینه سوتا و مقیاس سرمایه روان شناختی لوتانز پاسخ دادند. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از مدل معادلات ساختاری استفاده شد. نتایج تحلیل داده ها نشان داد که بین سرمایه روان شناختی و سرمایه های تحولی رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد و همچنین رابطه معنی داری بین سرمایه های تحولی و سرمایه روان شناختی با پیشرفت تحصیلی به دست آمد. نتایج مدل معادلات ساختاری حکایت از برازندگی مدل مفروض تحقیق داشت. با توجه به یافته ها می توان گفت که سرمایه روان شناختی نقش واسطه ای در رابطه بین سرمایه های تحولی و پیشرفت تحصیلی دارد. بر این اساس با در نظر گرفتن متغیرهایی چون نقش سرمایه های تحولی و افزایش سرمایه روان شناختی می توان میزان پیشرفت تحصیلی دانش آموزان را ارتقاء داد.
    کلیدواژگان: سرمایه تحولی، سرمایه روان شناختی، پیشرفت تحصیلی
|
  • Somyh Ahmadi, Fatemeh Baghreyn, Mahmood Heidar, A. Kashfi Pages 1-22
    The present study has investigated the sources and domains that give meaning to old people’s life, from their point of view, presence of and search for meaning and the differences between women and men in these components. Old people aged over 60 in Tehran formed the statistical population of this research. From this population 287 old individuals, aged over 60 years (M: 67.43, Std: 4.75, 54% females), were selected using available sampling method and they completed two instruments of the Schedule for Meaning in Life Evaluation and Meaning in Life Questionnaire. Chi square and analysis of variance tests were applied to analyze the data. The results showed that “family” (92.3%) and “partnership” (54.7%) are the areas that have been reported most frequently as sources of meaning by old people. Moreover, two new categories of sources of meaning in life have been identified in this study, using content analysis
    Method
    “morality” and “the need for social approval”. Old female and male participants differed in the frequency of mentioning some of the sources of meaning and the dimension of search for meaning. These findings have been discussed in the context of developmental and meaning in life theories.
    Keywords: sources of meaning in life, dimensions of meaning in life, elderly
  • Esfandiar Sepahvand, Manijeh Shehni Yailagh, Sirous Allipour Birgany, Naser Behroozi Pages 23-44
    The purpose of this study was testing a model of causal relationships of family communication patterns (conversation and conformity), metacognition and personality traits (openness to experience and conscientiousness) with critical thinking disposition mediated by epistemic beliefs of female high school students in Ahvaz, in 2016. The sample consisted of 402 high school students who were selected by multi-stage random sampling method. In this study, five questionnaires were used for collecting data, Family Communication Patterns of Koerner and Fitzpatrick, Metacognitive Awareness of Schraw and Dennison, NEO Five-Factor Questionnaire, Epistemic Beliefs of Bayless and Critical Thinking Disposition of Ricketts. Structural equation modeling (SEM) method was used for analyzing the data. The results showed that all the path coefficients were statistically significant. The relationships of conversation, metacognition, conscientiousness, openness to experience and epistemic beliefs with critical thinking disposition were positive and significant and the relationship of conformity with critical thinking disposition was significant but negative. The model fit indices showed that the model fitted the data properly. The indirect paths were also tested, using bootstrap procedure of Preacher and Hayes. The results indicated that all the indirect hypotheses have been confirmed.
    Keywords: critical thinking disposition, Family communication patterns, metacognition, personality traits, epistemic beliefs
  • Mehran Farhadi, Mosayeb YarMohammadi Vasel, Mohammad Reza Zoghi Paidar, Ali Asghar Chegini Pages 63-78
    Female-headed households, due to many difficulties and diverse roles, are one of the vulnerable groups in society and at risk for mental disorders, such as depression. Thus, they require more support, including psychological treatment and empowering programs. Hypnotherapy based on strengthening the ego can be a useful strategy for empowerment and also as a way to reduce the symptoms of depression. So, this research is an experimental study to determine the effectiveness of hypnotherapy in treating depression based on ego strengthening of female-headed households. Participants in this study were 30 women who were covered by the Imam Khomeini Relief Committee. They were randomly divided into control and experimental groups. The strength of ego and depression were measured by Beck Depression Inventory (BDI-2) and Psychological Ego Strengths Scale. The results of Multivariate ANOVA with Repeated Measures showed that there are significants difference between the pretest, posttest and flow up in experimental group, compared to control group, in terms of dependent variables (p
    Keywords: depression, ego, female-headed household, hypnotherapy
  • Askar Atashafrouz, Shoja Araban Pages 78-98
    This study aimed to investigate the causal relationship between personality traits and academic performance with mediating role of study strategies in students of Farhangian university of Khuzestan. The study population included all of the students of Farhangian University in the academic year of 1392-93. From this population, nine classrooms (214 students) were selected as sample, using clustering sampling method. The research instruments in this study were NEO Personality Inventory (NEO-FFI), Approaches to Study and Skills Inventory for Students (ASSIST) and grade point average of students. For analysing data, the AMOS-16 was used. Results showed that openness and conscientiousness, by pushing students to deep study approach, promote academic performance. The agreeableness, by adopting a strategic study approach in students, improves academic performance. In addition, the findings indicate the positive relationship of trait neuroticism with both the surface study approach and the low academic performance of students. In general, the results showed that personality traits, both directly and indirectly through study strategies, associated with academic performance.
    Keywords: depression, ego, female-headed household, hypnotherapy
  • Esa Jafari, Fariba Ghazanfarian, Mahnaz Aliakbari, Hamid Kamarzarin Pages 97-110
    Emotion regulation is an important factor in psychological well being, and successful performance in social interaction and deviation from it can lead to delinguent behaviors. This study aimed to evaluate the effectiveness of coping skills’ training on emotional adjustment of juvenile offenders. The study population consisted of all juvenile offenders residing in the Correction and Rehabilitation Center in Tehran. The sampling mothed of this study was a convenience sampling type. The sample size was 50 patients who were selected and randomly assigned to experimental and control groups. Eight 90-minute sessions were conducted to train the experimental group, but control group received no training. The subjects were evalualed by the Difficulties in Emotion Regulation Scale before and after training. The results of multivariate analysis of covariance showed that mean scores of emotion regulation difficulties, in the experimental group, was significantly different from control group (p
    Keywords: coping skills, emotional regulation, Juvenile, criminal
  • Afsaneh Mirzaeian, Ali Mehdad Pages 111-126
    The main purpose of current study was to predict work efforts and organizational citizenship behaviors through multi-dimensions of work motivation (including, amotivation, social extrinsic, material extrinsic, introjected, identified, and intrinsic motivations). This study was a descriptive-correlational method, and the study population included all of the employees in Welfare Organization in Isfahan province. 285 employees were selected through convenience sampling method. Research instruments consisted of 5-item scale of Work Efforts by Kuvaas, et al., 19-item scale of Multi-Dimensions Work Motivation by Gagne, et al., and the 16-item of Organizational Citizenship Behaviors by Lee and Allen. The data were analyzed using Pearson correlation and multiple regression analyses. The findings demonstrated that there were negative relationship between amotivation and material extrinsic motivation and positive relationships of intrinsic, identified and introjected motivations with work efforts. There were negative relationship between amotivation and positive relationships of material extrinsic, identified, introjected and intrinsic motivations with organizational citizenship behaviors (p
    Keywords: work motivation, work efforts, Organizational citizenship behaviors
  • Mossa Golestaneh, Leila Soleimani, Yusuf Dhghni Pages 127-150
    Develomental assets consist of opportunity, values and skills that increase adolescent's achievements at school and result in reduction of risky behaviors and play a protective role in psychological well-being. Current study aims to review mediating role of psychological capital in relationship between developmental assets and academic achievements. For this purpose, 463 students (junior and senior high-school) of Bushehr city (259 boys and 204 girls) were selected by cluster sampling method and they responded to Developmental Assets Scale of Minnesota and Psychological Capital Scale of Luthans. Structural equation modeling was used and the results of analyzing data indicated that there was a meaningful and positive relationship between psychological capital and developmental assets. Also, meaningful relationship between psychological capital and educational achievements, mediated by developmental assets was obtained. The results of structural equation modeling suggests that the model fitted the data. With regard to these findings, it can be said that psychological capital has a mediating role in the relationship between developmental assets and educational achievements. Accordingly, with regard to such variables as developmental assets and increase of psychological capital, the rate of student's academic achievements could be increased.
    Keywords: developmental assets, psychological capital, academic achievement