نشریه پژوهش های حسابداری مالی و حسابرسی
پیاپی 36 (زمستان 1396)

این مقاله، با توجه به نقش تعیین کننده مدیران در موفقیت واحدهای تجاری، به بررسی اثر معیارهای نمایندگی بر توان رقابتی شرکت ها در 113 شرکت در یک دوره پنج ساله می پردازد. معیارهای توان رقابتی: 1- یک منهای نسبت بهای تمام شده کالای فروش رفته به فروش 2- یک منهای نسبت دارایی ثابت به مجموع دارایی ها 3- نسبت فروش شرکت به فروش صنعت؛ و معیارهای نمایندگی: 1- یک منهای نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام 2- نسبت درآمد فروش به مجموع دارایی ها 3- نسبت سود خالص به مجموع دارایی ها، می باشد که رابطه میان آن ها به صورت مجزا و در نه مدل بررسی گردیده اند. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات و آزمون فرضیه ها از رگرسیون چندمتغیره استفاده گردیده است.
نتایج نشان می دهد که در صورتی که توان رقابتی با معیار یک منهای نسبت بهای تمام شده کالای فروش رفته به فروش محاسبه می گردد، توان رقابتی با یک منهای نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام و نسبت درآمد فروش به مجموع دارایی دارای رابطه مثبت و معنی دار و با نسبت سود خالص به مجموع دارایی، دارای رابطه خاصی نمی باشد. در صورتی که توان رقابتی با معیار یک منهای نسبت دارایی ثابت به مجموع دارایی ها محاسبه شود، توان رقابتی با نسبت درآمد فروش به مجموع دارایی، دارای رابطه مثبت و معنی دار و با یک منهای نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام و سود خالص به مجموع دارایی، دارای رابطه خاصی نمی باشد و در صورتی که توان رقابتی با معیار نسبت فروش شرکت به فروش صنعت محاسبه شود، توان رقابتی با نسبت درآمد فروش به مجموع دارایی و یک منهای نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام و نسبت سود خالص به مجموع دارایی دارای رابطه مثبت و معنی دار می باشد.
در مجموع با عنایت به اینکه از میان 9 مدل بررسی شده، در 6 مدل میان توان رقابتی و معیارهای نمایندگی رابطه معنادار وجود دارد، می توان نتیجه گیری نمود که معیارهای نمایندگی بر توان رقابتی شرکت ها موثر خواهند بود.

هدف این پژوهش، بررسی چالش های اجرای حسابرسی عملکرد در دستگاه های اجرایی با تاکید بر سه حوزه حسابرسی، مدیریت سازمانی و نظام ساختاری است. از این رو، سوال های پژوهش در قالب هشت فرضیه تبیین شد و مورد آزمون قرار گرفت. چهار گروه حسابرسان دیوان محاسبات، مدیران دستگاه های اجرایی، حسابداران رسمی و استادان دانشگاه، جامعه آماری پژوهش را تشکیل می دهند. این پژوهش، به علت استفاده از ابزار پرسش نامه، یک پژوهش پیمایشی با رویکرد زمینه یابی است که در قالب پژوهش های تجربی (آزمایشی) به جمع آوری داده های لازم برای آزمون فرضیه ها پرداخته است. نتایج آزمون های آماری پژوهش نشان داد که اگرچه نگرش گروه های مشارکت کننده با یکدیگر متفاوت است اما در مجموع، تمامی زمینه های مورد مطالعه، چالش هایی را برای اجرای حسابرسی عملکرد در دستگاه های اجرایی ایجاد کرده اند.

مدیریت سود به مداخله عمومی مدیریت در فرآیند تعیین سود که غالبا در راستای اهداف دلخواه مدیریت می باشد، اطلاق می گردد. از سوی دیگر امروزه به دلیل روی آوردن شرکت ها به مقوله ارزیابی عملکرد،جریان نقد آزاد مورد توجه بسیاری از گروه ها قرار گرفته است. پژوهش حاضر به دنبال بررسی نقش کیفیت حاکمیت شرکتی در رابطه بین جریان های نقدی آزاد و دست کاری فعالیت های واقعی است. برایتعیینمدیریتواقعیسودازمدل کوهن و زاروینوبرایمحاسبهجریان هاینقدآزاد مدللنوپلسن و به منظور کیفیت حاکمیت شرکتی به عنوان متغیر تعدیل کننده، از روش ارزیابی Gov-Score استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل672 سال- شرکت پذیرفته شده دربورس تهران می باشد. روش پژوهش از نوع-همبستگی و علی پس رویدادی و روش آزمون فرضیه ها،آزمون همبستگی و رگرسیون است. برای آزمون فرضیه ها از نرم افزارهای Eviews7استفاده شده است. یافته هایپژوهش نشان می دهدکیفیت حاکمیت شرکتی بر رابطه بین جریان های نقدی آزاد و دست کاری فعالیت های واقعی تاثیر آماری معنی داری ندارد، همچنین در سطح شرکت های با کیفیت حاکمیت شرکتی قوی و در سطح شرکت های با کیفیت حاکمیت شرکتی ضعیف، بین جریان وجه نقد آزاد و دست کاری فعالیت های واقعی رابطه مثبت و معناداری وجود داردو اندازه شرکت و زیان ده بودن شرکت بر دست کاری فعالیت های واقعی تاثیر مثبت و معنی داری داشته و در نقطه مقابل اهرم مالی تاثیر منفی و معنی داری بر متغیر دست کاری فعالیت های واقعی (مدیریت سود واقعی) دارد.

اقتصاد جهانی هر از چند گاهی دچار بحران مالی می شود. آگاهی از میزان تاثیر بحران های مالی جهانی بر مدیریت سود بر تصمیمات سرمایه گذاران تاثیرگذار است. به همین دلیل در این پژوهش تلاش می شود تاثیر بحران مالی جهانی بر میزان مدیریت سود در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران مورد مطالعه قرار گیرد. برای آزمون این اثرات، تعداد 130 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، مورد مطالعه قرار گرفتند؛ در این پژوهش شاخص های مدیریت سود با استفاده از تعیین میزان هموارسازی سود و مدل تعدیل شده جونز اندازه گیری و بیان شده است. در تحلیل آماری از روشتی زوجی استفاده شده است. یافته ها حاکی از این است که میزان مدیریت سود در شرکت های پذیرفته شده در بورس تهران در طی سال های بحران مالی جهانی، کاهش یافته است.

هدف این مقاله بررسی تاثیر فناوری، مالکیت نهادی و هزینه های تحقیق و توسعه بر شفافیت اطلاعات شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران بوده است. این مقاله به روش توصیفی- علی انجام شده و از نوع تحقیقات کاربردی است. جامعه آماری تحقیق را کلیه شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران تشکیل می دهند. داده های تحقیق از صورت های مالی شرکت ها استخراج گردیده و با استفاده از مدل های رگرسیونی به روش داده های ترکیبی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته های تحقیق نشان داد که در شرکت های با سطح فناوری بالا، با افزایش نسبت مالکیت نهادی و هزینه های تحقیق و توسعه بر شفافیت افشاء افزوده می شود. در حالی که در شرکت هایی با سطح فناوری بالا که دارای افزایش در نسبت مالکان نهادی هستند، با افزایش هزینه های تحقیق و توسعه، شفافیت اطلاعات کاهش می یابد.

این مقاله در جست و جوی پاسخ به این سوال است که آیا تفاوت های فردی در حسابرسان منجر به تفاوت در قضاوت آن ها می شود یا خیر؟ این تحقیق در زمره تحقیقات بین رشته ای (حسابرسی-روانشناسی) قرار می گیرد. در این تحقیق اثر چهار ویژگی فردی شامل دو ویژگی جمعیت شناختی (جنسیت و تجربه) و دو ویژگی روان شناختی (خوش بینی و اعتماد به نفس) بر قضاوت حرفه ای مورد مطالعه قرار گرفته است. جامعه آماری این پژوهش حسابرسان شاغل در موسسات عضو جامعه حسابداران رسمی ایران بودند. برای انجام این تحقیق از یک طرح آزمایشی و به منظور جمع آوری داده ها و سنجش شخصیت آزمودنی ها از پرسش نامه های استاندارد روان شناسی استفاده شده است. داده های جمع آوری شده با استفاده از آزمون تی- استیودنت مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان می دهد کلیه متغیرهای مورد مطالعه در این مقاله (خوش بینی و اعتماد به نفس، تجربه و جنسیت) منجر به وجود تفاوت در قضاوت حرفه ای حسابرسان می شود.

مطالعات موجود درباره نظام راهبری شرکتی، به طور عمده تمرکز بر این دارد که سیستم نظام راهبری قوی، ارزشگذاری شرکت های با جریان های نقدی آزاد مازاد یا مشکل جریان های نقدی آزاد را افزایش می دهد. هدف این مطالعه، بررسی اثر جریان های نقدی آزاد مازاد، نظام راهبری شرکتی و اندازه شرکت بر پیش بینی پذیری سود است. ابتدا اثر جریان های نقدی آزاد مازاد بر پیش بینی پذیری سود بررسی می شود. سپس به بررسی اثر تعدیل کننده متغیرهای نظام راهبری شرکتی بر رابطه اثر جریان های نقدی آزاد مازاد و پیش بینی پذیری سود پرداخته می شود. در نهایت، توانایی نظام راهبری شرکتی در کاهش اثر جریان های نقدی آزاد مازاد و بهبود پیش بینی پذیری سود در بین شرکت های کوچک و بزرگ مورد آزمون قرار می گیرد. برای محاسبه اثر جریان های نقدی آزاد مازاد از معیار باکیت و اسکندر (2009) و برای نظام راهبری شرکتی از استقلال هیات مدیره، هیات مدیره کوچک، استقلال رییس هیات مدیره، مالکیت نهادی بالا و مالکیت مدیریت بالا استفاده شده است. نتایج بررسی 80 شرکت نشان می دهد که شرکت های با اثر جریان های نقدی آزاد مازاد بالا دارای پیش بینی پذیری سود کمتری هستند. همچنین مکانیسم های نظام راهبری شرکتی (از جمله مستقل بودن رییس هیات مدیره و مالکیت نهادی) اثر مثبتی در کاهش اثر جریان های نقدی آزاد مازاد و بهبود پیش بینی پذیری سود دارند که این اثر در شرکت های بزرگ بیشتر است.

پژوهش حاضر ارتباط وابستگی دولتی با عملکرد شرکت را موردبررسی قرار می دهد. در این پژوهش، داده های 73 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، جمع آوری و فرضیه تحقیق با استفاده از تحلیل ضرایب رگرسیون مورد آزمون قرارگرفته است. نتایج پژوهش بیانگر وجود رابطه مستقیم و معنادار بین مالکیت دولتی و عملکرد شرکت است، به عبارتی می توان بیان کرد شرکت هایی که وابستگی دولتی دارند، این مالکیت بر عرضه و تقاضا شرکت ها تاثیرگذار می باشد. می توان گفت اثر نوسانات بازار بر سهام شرکت های دولتی بیشتر خواهد بود. مطابق دیدگاه لیون (2005) ، مدیران دولتی از طریق مناسبات سیاسی ریسک مربوط به شرکت را تحت تاثیر قرار می دهند، متعاقب آن ارزش شرکت ها به عنوان معیاری از عملکرد نیز تحت تاثیر قرار می گیرد. بنابراین وابستگی دولتی می تواند به عنوان یکی از متغیرهای مهم در مطالعه عملکرد موردتوجه قرار بگیرد. به صورت کلی می توان عنوان کرد فرضیه نظارت فعال در این تحقیق مورد تایید واقع گردد.