فصلنامه ایده های نوین روانشناسی
سال دوم شماره 3 (تابستان 1396)

فرسودگی شغلی یکی از شایع ترین مشکلات در میان مشاغل سخت می باشد. هدف پژوهش حاضر مقایسه فرسودگی شغلی، تنظیم هیجانی و انعطاف پذیری کنشی بین روانشناسان و وکلای دادگستری اهواز بود.

پژوهش حاضر از نوع علی مقایسه ای است. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه وکلای (زن و مرد) دادگستری و روانشناسان (زن و مرد) شهر اهواز بودند که در سال 1394 مورد بررسی قرار گرفتند. حجم نمونه 200 نفر بودند (100 وکیل زن و مرد ، 100 روانشناس زن و مرد) که به صورت تصادفی ساده انتخاب شدند. جهت جمع آوری اطلاعات از آزمون فرسودگی شغلی (مزلچ) ، مقیاس تنظیم هیجانی (گراتز) و مقیاس انعطاف پذیری کنشی(CD-RISC) استفاده گردید. داده ها با استفاده از تحلیل واریانس چند متغیره (مانوا) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.

نتایج تحلیل در سطح (0/001 P<) نشان داد که بین فرسودگی شغلی، تنظیم هیجانی، انعطاف پذیری کنشی روانشناسان و وکلای دادگستری تفاوت معنی داری وجود دارد.

مطابق با یافته های این مطالعه روانشناسان در مقایسه با وکلا از فرسودگی شغلی بالاتر و تنظیم هیجانی و انعطاف پذیری کنشی پایین تر برخوردار بودند.

سردرد یکی از شایعترین شکایات انسان است که علل متفاوتی دارد و نوع تنشی و میگرنی آن بسیار شایع است. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی برنامه کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی بر حساسیت اضطرابی در بیماران مبتلا به میگرن انجام شد.

روش پژوهش شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون و پیگیری و گروه کنترل بود. از این رو تعداد 30 نفر از مبتلایان به میگرن به صورت نمونه گیری هدفمند انتخاب و در دو گروه آزمایشی و کنترل قرار گرفتند. هر دو گروه با استفاده از پرسشنامه 16 سوالی حساسیت اضطرابی مورد پیش آزمون قرار گرفتند. سپس گروه آزمایشی به مدت 8 جلسه تحت برنامه کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی قرار گرفت و گروه کنترل مداخله ایی دریافت نکرد. در ادامه هر دو گروه مورد پس آزمون قرار گرفته و داده ها با استفاده از روش تحلیل واریانس یک راهه تک متغیری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.

نتایج تحلیل نشان داد که نمرات مبتلایان به میگرن گروه آزمایشی در متغیر حساسیت اضطرابی نسبت به گروه کنترل کاهش یافته و در مرحله پیگیری حفظ شده است (بیشترین کاهش در مولفه ترس از نگرانی های بدنی) بوده است (0/01>P).

از این پژوهش چنین می توان نتیجه گیری کرد که، برنامه کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی به دلیل کارایی بالای آن، به خصوص هنگامی که به صورت گروهی برگزار می شود، ارزان بودن و پذیرش آن توسط بیماران مبتلا به میگرن راهبرد موثری برای کمک به افراد در معرض اضطراب و دارای کودک مبتلا به سرطان می باشد.

دوره ی نوجوانی از مهمترین و حساس ترین سال ها در زندگی هر شخص می باشد. هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی رابطه علی بین الگوهای ارتباطی خانواده با آمادگی برای اعتیاد، با میانجیگری روان رنجورخویی و باز بودن نسبت به تجربه در دانش آموزان بود.

این پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی تحلیل مسیر می باشد. جامعه آماری این پژوهش شامل 27767 نفر دانش آموزان دبیرستان های پسرانه دولتی شهر اهواز می باشد که در سال تحصیلی 96-95 در مقطع متوسطه دوم به تحصیل اشتغال داشتند که از این تعداد نمونه ای معادل 400 نفر به صورت نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای خوشه ای انتخاب شد. ابزار استفاده شده در این پژوهش مقیاس تجدید نظر شده الگوهای ارتباطی خانواده، پرسشنامه شخصیتی نئو- فرم کوتاه و مقیاس ایرانی آمادگی برای اعتیاد زرگر بودند. ارزیابی مدل پیشنهادی با استفاده از روش تحلیل مسیر انجام گرفت. جهت آزمون روابط غیر مستقیم از آزمون بوت استراپ در دستور کامپیوتری ماکرو پریچر و هیز استفاده شد.

بر اساس نتایج این پژوهش، مدل پیشنهادی از برازش مطلوبی با داده ها برخوردار بود. به طور کلی نتایج نشان داد تمام مسیر های مستقیم به جز مسیر همنوایی به باز بودن نسبت به تجربه معنی دار شدند. مسیر های غیر مستقیم نیز به جز همنوایی از طریق باز بودن نسبت به تجربه با اعتیاد معنی دار بودند (0/001>p).

می توان گفت از آنجا که، خانواده یکی از اساسی ترین عوامل ایجاد آمادگی برای اعتیاد در افراد می باشد، پیشنهاد می گردد، اقداماتی پیشگیرانه در چهارچوب آموزش خانواده، آموزش مهارت های زندگی، آموزش سبک های فرزند پروری و الگوهای ارتباطی در ابتدای تشکیل خانواده جهت زوجین برگزار گردد.

ناباروری اولیه به عنوان یک بحران در زندگی مشترک می تواند مهارت های ارتباطی، شغلی و اجتماعی افراد را تحت تاثیر قرار دهد. پژوهش حاضر با هدف مقایسه اثر بخشی درمان برنامه استرس مبتنی بر ذهن آگاهی و درمان فراشناختی بر افسردگی، خود ارزشیابی و تنظیم هیجان در زنان مبتلا به افسردگی پس از زایمان انجام شده است.
در یک طرح شبه آزمایشی، با پیش آزمون - پس آزمون با گروه کنترل، تعداد 36 زن با تشخیص افسردگی پس از زایمان از میان مراجعه کنندگان به بخش زنان بیمارستان امام حسین شهر تهران به صورت در دسترس انتخاب شدند و به طور تصادفی به دو گروه آزمایشی، گروه آزمایشی اول تحت درمان فراشناخی (12n=) و گروه آزمایش دوم تحت درمان برنامه کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی (12n=) و یک گروه کنترل (12n=) گمارده شدند. شرکت کنندگان پرسشنامه افسردگی، خود ارزشیابی مرکزی و تنظیم هیجان را در سه مرحله خط پایه، پس از مداخله و پی گیری دو ماهه تکمیل کردند. داده ها با مدل اندازه گیری مکرر چند متغیری تحلیل شدند.
تحلیل داده ها با استفاده از شیوه اندازه گیری های چند متغیره تکراری نشان داد که در میزان افسردگی، خود ارزشیابی ، دشواری در تنظیم هیجان در سه گروه تفاوت معنی داری وجود دارد و مقایسه میانگین ها حاکی از اثربخشی بیشتر درمان برنامه کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی نسبت به درمان فراشناخت بود.
نتایج این پژوهش نشان داد که برنامه کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی می تواند در بهبود اختلالات هیجانی بعد از زایمان و زنان مبتلا به افسردگی موثر باشد و یک روش انتخابی برای بهبود افسردگی پس از زایمان باشد.

اگر چه در داخل کشور ، در زمینه اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد مطالعاتی انجام شده است، اما بر تنظیم هیجانی و باورهای غیرمنطقی یافته های کمی به چشم می خورد. به لحاظ اهمیت موضوع تحقیق، بررسی دو مقوله فوق در کنار هم از اهمیت برخوردار می باشد. هدف این پژوهش اثر بخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر تنظیم هیجانی و باورهای غیر منطقی در بیماران اضطرابی می باشد.

روش پژوهش از نوع شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون باگروه کنترل می باشد. جامعه مورد نظر این پژوهش را کلیه بیماران اضطرابی زن 20 تا 40 ساله ای که در سال 1395به تعداد 160 نفر به کلینیک بهار واقع در شهر ساری مراجعه کردند، تشکیل می دهند. از میان 30 بیمار اضطرابی که به وسیله مشاهده و مصاحبه غربال شدند، 15بیمار در گروه کنترل و 15 بیمار در گروه آزمایشی با توجه به معیارهای ورود و خروج قرار گرفتند. نمونه گیری پژوهش حاضر به صورت تصادفی ساده انجام گرفت. آزمودنی های گروه آزمایشی به مدت 7هفته، هر هفته در یک جلسه درمان 90 دقیقه ای درمان مبتنی بر تعهد و پذیرش را دریافت نموده اند و گروه کنترل مداخله خاصی را دریافت نکردند. در این پژوهش، از پرسشنامه های اضطراب بک و باورهای غیر منطقی جونز و مقیاس تنظیم هیجان گراس و جان بهره گرفته شد. آزمودنی ها در دو موقعیت پیش آزمون و پس آزمون به پرسش نامه ها پاسخ دادند. جهت تحلیل داده ها از روش های آمار توصیفی (میانگین، انحراف معیار) و استنباطی (تحلیل واریانس چند متغیری (MANOVA) در سطح معنی داری (P<0/05) استفاده شد.

نتایج تحلیل نشان دادکه درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر تنظیم هیجانی و باورهای غیرمنطقی افراد مبتلا به اختلال اضطرابی موثر می باشد.

بر اساس یافته های پژوهش درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر باورهای غیرمنطقی، کمال گرایی، درماندگی نسبت به تغییر، نگرانی توام با اضطراب، تمایل به سرزنش، انتظار بیش از حد از خود در بیماران اضطرابی اثر دارد.

هر خانواده شیوه های خاصی را در تربیت فردی و اجتماعی فرزندان خویش به کار می گیرد. این شیوه ها که شیوه های فرزندپروری نامیده می شوند، فرد متاثر از عوامل مختلفی از جمله زیستی، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی می باشد. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر بخشی آموزش شیوه های فرزند پروری بر پرخاشگری و خود کار آمدی نوجوانان دختر مقطع متوسطه اول شهرستان نسیم شهر در سال تحصیلی 96-95انجام گرفته است.

روش پژوهش، نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون - پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانش آموزان دختر مقطع متوسطه اول مدارس دولتی شهرستان نسیم شهر که در سال تحصیلی 96-95 مشغول به تحصیل می باشند را تشکیل می دهند. نمونه مورد بررسی در پژوهش حاضر شامل تعداد30 نفر از جامعه آماری دانش آموزان مدارس دولتی مقطع متوسطه اول در پایه های هفتم، هشتم و نهم (هر پایه 10 نفر) می باشد. روش نمونه جامعه آماری در دو گروه کنترل (15نفر)و گروه آزمایشی (15نفر) انتخاب شده اند. نمونه گیری در این پژوهش به این صورت که از بین دانش آموزان مقطع متوسطه اول به صورت تصادفی طبقه ای از جدول مورگان و فرمول کوکران انتخاب شده اند. ابزار پژوهش شامل دو پرسشنامه خودکارآمدی شرر و پرخاشگری باس و پری می باشد. همچنین، والدین گروه آزمایشی طی هشت جلسه 90 دقیقه ای تحت آموزش شیوه های فرزند پروری قرار گرفتند، اما والدین گروه کنترل مداخله ای در یافت نکرده اند. پس از اتمام جلسات آموزش، مجددا از هر دو گروه پس آزمون به عمل آمد. داده های پژوهش با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.

نتایج نشان داد، شیوه های فرزند پروری بر پرخاشگری و خود کارآمدی نوجوانان دختر تاثیر معنی داری دارد (0/05>p).

در نتیجه با توجه به تاثیر شیوه های فرزند پروری بر پرخاشگری و خود کارآمدی که اهمیت ویژه ای بر دانش آموزان دختر دارد، آموزش این شیوه ها برای والدین در سطوح مختلف و جنسیت (پسر- دختر) توصیه می شود.

ولع مصرف مواد غذایی سازه اصلی اعتیاد به مواد غذایی است. در واقع، ولع نسبت به مصرف مواد غذایی حالتی است که در آن افراد غذایی را که نسبت به آن ولع دارند، مصرف می کنند. ولع نسبت به مصرف مواد غذایی نیروی محرکه ای قوی برای چاقی و افزایش اضافه وزن است. هدف پژوهش حاضر، بررسی رابطه اعتیاد به مواد غذایی و ولع مصرف مواد غذایی با شاخص توده بدنی بود.

طرح پژوهش از نوع همبستگی است. جامعه آماری شامل کلیه دانشجویان دختر دانشگاه شیراز بود. 150 نفر نمونه به روش نمونه گیری در دسترس از بین دانشجویان دختر دانشگاه شیراز انتخاب شدند. ابزاهای پژوهش شامل پرسشنامه اعتیاد به مواد غذایی ییل، پرسشنامه ولع مصرف حالت و صفت مواد غذایی و شاخص توده بدنی بود. داده ها با استفاده از تحلیل رگرسیون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.

فرضیه پیش بینی شاخص توده بدنی بر اساس اعتیاد به مواد غذایی (F=17، p<0/0001) و همچنین پیش بینی شاخص توده بدنی بر اساس ولع مصرف مواد غذایی (F=14، p<0/0001) مورد تایید قرار گرفت. 25 درصد از تغییرات شاخص توده بدنی توسط اعتیاد به مواد غذایی و 18 درصد از تغییرات آن را ولع نسبت به مصرف مواد غذایی تبیین کرد.

نتایج فعلی اهمیت ارزیابی نقش فرایندهای اعتیادآور را در رفتارهای تغذیه ای مشکل ساز و اضافه وزن را آشکار می سازد و همچنین، پیشنهاد می کند ولع مصرف مواد غذایی در مداخلات هدف درمان قرار گیرد.