فهرست مطالب
مجله بوم شناسی کاربردی
پیاپی 25 (پاییز 1397)
- تاریخ انتشار: 1397/09/24
- تعداد عناوین: 5
-
-
صفحات 1-11به منظور مطالعه شاخص های جمعیتی علف های هرز نظام های زراعی تک کشتی پیاز، نمونه برداری از پنج نظام شامل چهار نظام تک کشتی پیاز (کمتر از سه سال (1S)، سه تا پنج سال (2S)، پنج تا هشت سال (3S)، بیش از هشت سال (4S)) و نظام آیش (F) به روش سیستماتیک تصادفی در سه مرحله قبل از کاشت، 60 روز پس از کاشت و 30 روز پس از برداشت در سال زراعی 95-1394 در منطقه جیرفت انجام شد. از 28 گونه علف هرز مشاهده شده، 16 گونه در هر پنج نظام مشترک بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد، نظام تک کشتی بر تراکم گونه های علف هرز اویارسلام، پنیرک، آفتاب پرست و سلمک اثر معنی دار داشت و تراکم این گونه ها به ترتیب 14/64، 14/16، 13/90 و 11/97 علف هرز در مترمربع بود. افزایش مدت تک کشتی از سه سال به بیش از هشت سال باعث افزایش تراکم گونه های علف های هرز شد. ارزیابی تداوم تک کشتی پیاز بر شاخص های تنوع علف های هرز تاثیر معنی داری داشت. بیشترین شاخص های سیمپسون، شانون، منهینک و یکنواختی در نظام 4S به ترتیب با مقدار 0/92، 2/76، 0/90 و 0/99 و کمترین آنها در نظام F با مقدار 0/78، 0/89، 0/78 و 0/95 مشاهده شد. به طورکلی تداوم تک کشتی پیاز باعث افزایش تراکم هر یک از علف های هرز و افزایش معنی دار شاخص های تنوع گونه ای شد.کلیدواژگان: بانک بذر، تراکم، تنوع گونه ای، غنای گونه ای
-
صفحات 13-25مطالعه حاضر با هدف بررسی اثر تیمارهای مربوط با محصولات آتش شامل حرارت، دود و خاکستر بر تراکم، تنوع گونه ای، شکل رویشی و شکل زیستی بذور موجود در بانک بذر خاک در مراتع کرسنگ در استان چهارمحال و بختیاری انجام شد. برای این منظور، نمونه های خاک از منطقه جمع آوری و تیمارهای مربوط به محصولات آتش بر آنها اعمال شدند. پنج تیمار شامل دو تیمار تنش حرارت 60 و 80 درجه سانتی گراد به مدت 5 دقیقه، یک تیمار دود دهی 30 دقیقه ای، یک تیمار خاکستر و تیمار شاهد که بدون اعمال هیچ تیماری بود، مورد آزمون قرار گرفتند. در مجموع، بذرهای 21 گونه از 15 تیره گیاهی در نمونه های بانک بذر خاک کشت شده در گلخانه جوانه زدند. نتایج نشان داد که تیمار درجه حرارت 80 درجه سانتی گراد با میانگین بذرهای جوانه زده 706 عدد بذر در متر مربع، باعث افزیش معنی دار تراکم در مقایسه با تیمار شاهد شد. همچنین خاکستر باعث افزایش معنی دار غنا و تنوع گونه ای در نمونه های کشت شده شد. اغلب تیمارهای محصولات آتش در مجموع باعث افزایش سهم شکل های رویشی پهن برگ و گراس یک ساله شدند. بر اساس نتایج مطالعه حاضر می توان نتیجه گیری کرد که مطالعه اثرات محصولات آتش روی گونه های گیاهی اهمیت زیادی در شناخت و تحلیل پاسخ گونه ها در تحریک پذیری جوانه زنی بذرها دارد. همچنین با آگاهی از این اطلاعات می توانیم تغییرات در پوشش گیاهی بعد از آتش سوزی را پیش بینی کرده و برای مدیریت صحیح مراتع استفاده کرد.کلیدواژگان: محصولات آتش، تراکم، تنوع گونه ای، شکل زیستی، شکل رویشی
-
اثر بخشی آتش سوزی تجویز شده، کنترل مکانیکی و شیمیایی بر مدیریت ورک (Rosa persica) در مراتع تخریب شدهصفحات 27-37امروزه کنترل گیاهان مهاجم در مراتع تبدیل به یک چالش مهم برای مدیریت منابع طبیعی شده است. گیاه ورک (.Rosa persica Michx. ex Juss) یکی از گونه های مهاجم در ایران است. این گونه در مراتعی که ورود پیدا کرده، به سرعت گسترش یافته و بر ساختار و عملکرد پوشش گیاهی بومی منطقه تاثیر منفی گذاشته است. در این تحقیق به بررسی روش های کنترل مکانیکی، شیمیایی و آتش سوزی تجویز شده در کاهش تراکم ورک در مراتع تخریب شده در قالب طرح آزمایشی کرت های خرد شده بر پایه بلوک های کامل تصادفی در سه سال متوالی پرداخته شد. نتایج نشان داد که اعمال روش های تلفیقی نقش موثرتری در کنترل ورک داشته و در بین روش های مورد مطالعه آتش سوزی تجویز شده به همراه کنترل شیمیایی نقش موثرتری در کاهش جمعیت ورک داشت. تیمار تلفیقی آتش سوزی و کنترل فیزیکی از طریق قطع اندام های هوایی از سطح زمین و آتش سوزی به همراه قطع اندام های زیر زمینی، نیز نشان داد که هر دو روش در کاهش جمعیت ورک موثر بوده ولی تفاوت معنی داری بین این دو روش در سطح پنج درصد دیده نشد. به دلیل ایجاد آشفتگی در خاک در روش قطع اندام های زیر زمینی پیشنهاد می شود در کنترل ورک از روش آتش سوزی به همراه قطع اندام های هوایی به جای قطع ریشه استفاده شود.کلیدواژگان: علف کش، قطع اندام های هوایی، قطع ریشه، کنترل گونه مهاجم
-
صفحات 39-50در حال حاضر، اطلاعات چندانی در مورد اثرات تغییر اقلیم بر گونه های ساکن مناطق مرتفع کوهستانی در ایران وجود ندارد و به نظر می رسد برخی از این گونه ها به طور جدی تحت تاثیر پدیده تغییر اقلیم قرار گیرند. در این پژوهش، آسیب پذیری مکانی کبک دری به تغییر اقلیم در استان چهارمحال و بختیاری با استفاده از مدل سازی اجماعی بر اساس هفت مدل پراکنش گونه ای پیش بینی شد. در حدود 19/43 درصد از استان به عنوان زیستگاه مطلوب کبک دری براورد شد. بارش سالیانه (23/24%)، گستره دمای سالیانه (21/82%)، ردپای انسان (15/37%) و شیب (14/46%) بیشترین مشارکت را در مدل سازی داشتند. حدود 12/29 تا 32/28 درصد از زیستگاه های مطلوب تا سال 2050 به دلیل تغییر اقلیم بر اساس دو سناریوی (4/5 و 8/5) افزایش گازهای گلخانه ای (Representative Concentration Pathways) و مدل HadGEM2-CC از دست خواهد رفت. در همین دوره زمانی، انتظار می رود زیستگاه های کبک دری در مناطق کم ارتفاع تر (<2124 متر) مطلوبیت خود را از دست دهند. علاوه بر این، به دلیل تغییر اقلیم، برخی جمعیت ها به ویژه در مناطق جنوبی تر استان به طور محلی منقرض خواهند شد و یا در انزوای کامل قرار می گیرند. یافته های این پژوهش می تواند برای اتخاذ رویکردهای مناسب تر به منظور مدیریت و حفاظت جمعیت های کبک دری در کشور سودمند باشد.کلیدواژگان: کبک دری، گونه تخصصی، مناطق کوهستانی، تغییر اقلیم، انقراض محلی
-
صفحات 51-66مدل سازی مطلوبیت زیستگاه برای گونه های کانونی از طریق مدل سازی ارتباط بین الگوی پراکنش تنوع زیستی و ویژگی های طبیعی و انسانی منطقه، مشکلات پیش رو در دستیابی به اطلاعات زیستگاهی مناطق دور از دسترس را، به حداقل رسانده است. پژوهش حاضر با هدف مدل سازی مطلوبیت زیستگاه برای گونه های کانونی و دستیابی به نقشه مدل سازی چندگونه ای مطلوبیت زیستگاه در منطقه جنوب شرق ایران صورت گرفته است. بدین ترتیب که ابتدا 7 گونه آسیب پذیر منطقه شامل خرس سیاه، پلنگ، کل و بز، قوچ و میش، جبیر، هوبره و گاندو انتخاب و مطلوبیت زیستگاه برای هرکدام با چهار مدل خطی تعمیم یافته، افزایشی تعمیم یافته، درخت تصادفی و حداکثر بی نظمی با استفاده از 10 متغیر مرتبط با پوشش اراضی، حضور انسان و توپوگرافی مدل سازی شد. در ادامه با تلفیق نقشه های مطلوبیت گونه های مختلف با نقشه سایت های لانه گزینی لاک پشت و زیستگاه های پرندگان به عنوان زیستگاه های حساس ساحلی نقشه نهایی مطلوبیت زیستگاه در منطقه به دست آمد. نتایج نشان داد که در مجموع بیش از 34 درصد از کل منطقه مورد مطالعه به عنوان زیستگاه حساس طبقه بندی شد که به طور عمده این نواحی به موازات خط ساحلی در منطقه پراکنش دارند. به طور کلی تنها کمتر از 15 درصد از زیستگاه های حساس منطقه توسط شبکه مناطق حفاظتی پوشش داده شده است. همچنین بین محدوده شرق به غرب منطقه یک کریدور مطلوب ارتباطی وجود دارد که به دلیل مطلوبیت کمتر نسبت به زیستگاه های مرکزی و تمرکز اهداف حفاظتی بر هسته های زیستگاهی مغفول مانده است.کلیدواژگان: مدل سازی پراکنش گونه ای، نقاط داغ تنوع زیستی، مطلوبیت زیستگاه، گونه کانونی
-
Pages 1-11To study the weed population indexes of onion (Allium cepa L.) monoculture systems in the Jiroft area, four onion continuous monocultures, including less 3 (S1), 3-5 (S2), 5-8 (S3), more than 8 (S4) years and long-term fallow (F) were sampled by systematic randomized method in three stages: before sowing, 60 days after planting and 30 days after harvest, during 2015-2016. Of the 28 weed species, 16 species were observed in all systems. The analysis of variance showed that the monoculture system had a significant effect on the density of the weed species including Cyperus rotundus, Malva neglecta, Heliotropium europium and Chenopodium murale and the density of these species were was 14.64, 14.16, 13.90 and 11.97 weeds per square meter, respectively. Increasing the in monoculture duration from three to more than eight years led to enhancing increased the density of the weed species. The assessment of the onion monoculture duration had a significant effect on the weed diversity indexes. The maximum indexes of Simpson, Shannon, Menhinick and evenness in the S4 system were 0.92, 2.76, 0.90 and 0.99, respectively, and they were the lowest in the F system (0.78, 0.89, 0.78, and 0.95, respectively). In general, the onion continuation cropping increased the weed density of each weed and significantly enhanced the species diversity indexes.Keywords: Density, Seed bank, Species diversity, Species richness
-
Pages 13-25This study aimed to investigate the effects of the fire products treatments (heat, smoke and ash) on the density, species diversity, growth form and the life form of the soil seed bank in the semi-steppe rangelands of the Karsanak region in Chaharmahal and Bakhtiari Province. For this purpose, soil samples were collected from the studied region and fire products treatments were applied to them. Five treatments, including two treatments of heat shock (60 and 80 °C), one treatment of ash (30 minutes) and control (without any treatment), were tested. Totally, seeds of 21 species from 15 plant families of the soil seed bank samples cultured in greenhouse, were germinated. The results showed that the heat treatment at 80 °C with an average seedling number of 706 per m2 had the highest density in comparison with the control. Also, ash significantly increased the diversity and richness of the cultured samples. Most of the fire products treatments increased the share of the annual vegetative form (annual forb and annual grass). According to the results, it can be concluded that fire products effects on plant species are very important in recognizing and analyzing the responses of species in the irritability of the germinating seeds. Also, based on this information, we can predict the changes in the vegetation after the fire, which can be used in the management of natural ecosystems.Keywords: Fire products, Density, Diversity, Life forms, Growth forms
-
Pages 27-37Invasive plant control is a significant challenge for natural resources management. Rosa persica (Michx ex. Juss.) is one of the invasive species in Iran. It has been rapidly expanded to the areas where it has introduced. In the present study, we evaluated the effects of five treatments: 1) control, 2) fire, 3) cutting, 3) tilling, 4) chemical techniques (glyphsate application) in controlling the expansion of Rosa persica in a degraded rangeland plant community (Rosa persica dominant type) in Markazi province. An experiment was arranged in split plots based on a completely randomized block design with four replications for three consecutive years. We found that the combined methods have played a more effective roles in controlling the Rosa persica and among these methods; fire combined with chemical techniques appeared to be a better option for reducing the abundance of Rosa persica. Also, fire combined with the mechanical removal of the above-ground and fire combined with the mechanical removal of the root reduced population size of Rosa persica, as comapred with the control, however, no significant difference (P<0.05) was found between the two methods. Thus, because of the disturbance in the soil, as a result of the mechanical removal of root, we recommend the use of fire combined with cutting instead of tilling to reduced Rosa persica.Keywords: Herbicide, Cutting, Tilling, Invasive species control
-
Pages 39-50Currently, there is little information on the high mountain species' response to the climate change in Iran, and it seems that these species are significantly affected by the climate change. In the current research, the spatial vulnerability of Caspian snowcock (Tetraogallus caspius) to the climate change in Chaharmahal and Bakhtiari province was predicted using the ensemble modelling approach, based on seven species distribution models. According to the findings, about 19.43% of the province was estimated to be the suitable habitat of Caspian snowcock. The variables of annual precipitation (23.23%), annual temperature range (21.82%), human footprints (15.77%) and slope (14.46%) had the highest contributions to the model. Findings also showed that about 12.9- 32.28% of the suitable habitats might be lost by 2050 due to the climate change, based on the two scenarios of increased greenhouse gases (RCP4.5 and RCP8.5) and the HadGEM2-CC model. At the same period, it is expected that the suitable habitats of the Caspian snowcock in the low altitude areas would be lost. Additionally, due to the climate change, some populations, especially in the far southern regions of the province, will undergo local extinction or may be completely isolated. Findings of this research can be, therefore, useful for adopting more appropriate approaches in order to manage and protect the Caspian snowcock populations in the country.Keywords: Tetraogallus caspius, Specialist species, Mountainous regions, Climate change, Local extinction
-
Pages 51-66Habitat suitability models for the focal species are used to address the concerns related to the limited availability of data for remote habitats by scrutinizing the relationship between the biodiversity distribution patterns and the natural-anthropogenic characteristics. The current study aimed at modeling habitat suitability for seven focal species including Asian black bear, Persian leopard, Persian ibex, Wild sheep, Chinkara, Asian houbara and Mugger in the southeastern Iran, by relying on Generalized Linear Model (GLM), Generalized Boosted Model (GBM), Random Forest (RF), and Maximum Entropy (MaxEnt) models and using 10 physical, anthropogenical and land cover variables. Next, habitat suitability maps were overlaid with sensitive coastal habitats to delineate a final habitat suitability map. Based on our results, more than 34% of the region were identified as sensitive habitats which were mostly located along the coastline. These habitats demonstrated less than 15 percent spatial overlap with the current protected area network of the region. Moreover, a suitable connecting corridor extended in the east-west was identified, but it was neglected due to having lower suitability values in comparison to the central habitats and the focus of conservation objectives on the core habitat.Keywords: Species distribution modeling, biodiversity hotspot, Habitat suitability, Focal species