فصلنامه مطالعات امنیت اجتماعی
سال ششم شماره 4 (پیاپی 44، زمستان 1394)

اغلب پژوهشگران جغرافیایی (برنامه ریزان شهری)، امنیت اجتماعی را از مهمترین نیازهای جوامع شهری به حساب می آورند. وجود امنیت اجتماعی در طول تاریخ همواره به عنوان یکی از عوامل اساسی در پیشرفت و توسعه جوامع به شمار رفته است به همین دلیل در این زمینه پژوهش های مختلفی صورت گرفته است. در این پژوهش نیز با رویکردی متفاوت از پژوهش های پیشین، امنیت اجتماعی شهروندان در منطقه یک شهرداری تهران مورد بررسی قرار می گیرد بدین معنا که ابتدا میزان امنیت اجتماعی بین دو گروه جنسی زنان و مردان بررسی و سپس متغیرهای موثر در ایجاد امنیت اجتماعی مشخص می شوند.روش پژوهش به صورت توصیفی-تحلیلی و از لحاظ هدف کاربردی-توسعه ای است. اطلاعات و داده ها به دو صورت کتابخانه ای و میدانی گردآوری شده است. حجم جامعه آماری حدود 440 هزار نفر می باشد که بر اساس نمونه گیری خوشه ای تعداد 380 نفر به عنوان حجم نمونه در نظر گرفته شده اند. داده ها و اطلاعات با استفاده از آمار توصیفی و آزمون های T-test و پیرسون مورد تحلیل قرار گرفته اند. نتایج پژوهش حاکی از وجود امنیت نسبتا پایدار برای ساکنان این منطقه است. همچنین امنیت مردان نسبت به زنان در سطح بالاتری قرار دارد.

بخش قابل توجه ای از وظایف نیروی انتظامی توسط کارکنان پلیس آگاهی انجام می پذیرد و کارکنان نقش قابل توجه ای در ارایه خدمات با کیفیت به آحاد جامعه بر عهده دارند. از این رو می توان با شناخت و تبیین عوامل درون سازمانی موثر بر سرمایه اجتماعی کارکنان پلیس آگاهی، گام مهمی در افزایش بهره وری کارکنان و بهبود عملکرد پلیس آگاهی برداشت. لذا، هدف این تحقیق بررسی عوامل درون سازمانی موثر بر ارتقای سرمایه اجتماعی کارکنان پلیس آگاهی شرق استان تهران است. این پژوهش از نوع تحقیقات کاربردی است که به روش پیمایشی انجام گردیده و برای تجزیه و تحلیل داده های آن، از آزمون های همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه استفاده شده است. برای جمع آوری اطلاعات از دو پرسشنامه محقق ساخته مبتنی بر مفاهیم اصلی تحقیق شامل عوامل درون سازمانی(ساختاری، مدیریتی، فرآیندی) با طرح 24 سوال به عنوان متغیر مستقل و سرمایه اجتماعی با 15 سوال به عنوان متغیر وابسته مورد ارزیابی قرار گرفت. برای تعیین روایی پرسشنامه از روش اعتبار محتوا و پایایی آن نیز با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ با مقدار کل 0/8453 محاسبه گردیده است. جامعه آماری این تحقیق را کلیه کارکنان پلیس آگاهی شرق استان تهران در سال 1391 به تعداد 120 نفر تشکیل داده اند.

در این پژوهش به منظور آگاهی از دامنه تاثیر آموزش مهارت های کنترل خشم بر کاهش عصبانیت و افزایش امنیت روانی، رضایت زناشویی و تراز نشاط زوج ها جوان، از بین زوج های جوان مراجعه کننده به دو مرکز مشاوره روان شناختی، 20 زوج انتخاب شدند. آنگاه 20 زوج به صورت کاما تصادفی به دو گروه ” آزمایش “ و” کنترل “ تقسیم شدند. سپس، سطح عصبانیت، میزان امنیت روانی، تراز نارضایتی زناشویی و میزان نشاط آزمودنی های هر دو گروه، با بهره گیری از چهار مقیاس استاندارد و محقق ساخته دارای پایایی و روایی بسنده، مورد اندازه گیری قرار گرفت. آنگاه از آزمودنی های گروه کنترل خواسته شد تا برای مدت دو ماه در لیست انتظار باقی بمانند. در حالی که آزمودنی های گروه آزمایش برای مدت 2 ماه و به مدت 8 جلسه به صورت گروهی در معرض آموزش ” مهارت های کنترل خشم“ قرار گرفتند. با به پایان رسیدن دوره آزمایش بار دیگر چهار متغیر پیش گفته در هر دو گروه مورد اندازه گیری قرار گرفتند. داده های حاصل از دو مرحله سنجش با استفاده از آزمون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج حاصل نشان داد که فراگیری spss آماری تی و به کمک نرم افزار مهارت های کنترل خشم، هم در زنان و هم در مردان، هم عصبانیت و رنجش پذیری را کم می کند، هم سطح امنیت روانی را بالا می برد و هم رضایت زناشویی را بیش تر می کند. لیکن تاثیر معناداریر افزایش نشاط ندارد.

هدف این مقاله، بررسی راهکارهای توسعه مشارکت مردم با ناجا در طرح ارتقای امنیت اجتماعی است. سوال اصلی این است که چه راهکارهایی را می توان برای گسترش همکاری و مشارکت شهروندان تهرانی با نیروی انتظامی در اجرای طرحهای مقابله ای با آسیب های اجتماعی پیشنهاد نمود. برای دستیابی به پاسخ این سوال و اهداف مورد نظر تحقیق از نظریه های لیپست، دال، سیلز و لرنر استفاده شد. با بهره گیری از این نظریه ها سه فرضیه مطرح گردید که متغیرهای مستقل آن عبارت بودند از: میزان آگاهی شهروندان از محتوای طرح امنیت اجتماعی، نحوه عملکرد پلیس در اجرای این طرح و دست آخر اینکه شهروندان تهرانی چقدر اجرای این طرح را متناسب با منافع خود ارزیابی می کنند. روش تحقیق در این پژوهش، پیمایش و ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته با 47 سوال بود. نمونه گیری به شیوه خوشه ای انجام شد و حجم نمونه 421 نفر ( 65% مرد و 35% زن ) است. تحلیل داده ها با برنامه"SPSS 15 "و با استفاده از آمارهای فراوانی، میانگین، کای اسکوئر و v کرامر انجام شد. یافته ها تحقیق نشان داد که بین متغیرهای مستقل این تحقیق با متغیر وابسته ( میزان مشارکت شهروندان ) در سطح 95% اطمینان رابطه معنادار آماری وجود دارد.

احساس امنیت به انعکاس روانی شهروندان از عوامل تهدیدکننده جرم بر می گردد و تاثیر شگرفی بر توسعه اقتصادی و اجتماعی و به خصوص انگیزه سرمایه گذاری و فعالیت های تولیدی در نواحی روستایی می گذارد. لذا این مطالعه با هدف ارزیابی و تحلیل احساس امنیت روستاییان شهرستان زرند به اجرا در آمد. روش تحقیق این مطالعه، پیمایشی و داده های مورد نیاز 200 نفر در 25 روستای شهرستان زرند در سال 92 با استفاده از روش نمونه گیری طبقه بندی با انتساب متناسب گردآوری شد. روایی صوری پرسشنامه با کمک اساتید و کارشناسان مورد بررسی قرار گرفت و پس از اعمال اصلاحاتی مورد تایید واقع شد. همچنین پایایی مقیاس سرمایه اجتماعی، احساس امنیت پرسشنامه با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ در نرم افزار spss مورد ارزیابی قرار گرفت که ضرایب محاسبه شده به ترتیب 0/77 و 0/78 در حد خوب مورد تایید قرار گرفت. به منظور ارزیابی و تحلیل احساس امنیت از روش های آمار فضایی شامل آماره موران و G_i^*، روش کریجینگ و برای تبیین متغیر وابسته از تحلیل های همبستگی دو متغیره استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد احساس امنیت روستاییان بعد جانی با میانگین 2.26 در سطح مناسبی است. همچنین بعد ناموسی با میانگین 1.97 معنی دار نیست و از طرف دیگر ابعاد مالی، اقتصادی و اجتماعی و شاخص کل به ترتیب با میانگین 1.66، 1.79، 1.73، 1.88 از نظر آماری کمتر از مقدار نظری و در سطح پایین است.

امنیت یکی از نیازهای اساسی و بنیادین فردی و اجتماعی شهروندان است که خود دارای دو بعد امنیت و احساس امنیت می باشد.در واقع ریشه احساس امنیت شهروندان نشات گرفته از برقراری امنیت در شهرهاست. حضور فیزیکی و موثر پلیس در سطح شهر می تواند امنیت را برقرار کند و در مرتبه بالاتر آن با عامل بازدارندگی خود نوعی پیشگیری از وقوع جرم باشد که احساس امنیت را در شهروندان تقویت می کند.حضور فیزیکی پلیس در شهرها در قالب کاربری های نظامی که همان کلانتری هاست اندیشیده شده و بر اساس برنامه کاربری اراضی هر شهر، نوع توزیع و پراکنش این کلانتری ها متفاوت می باشد.کلانشهر شیراز با جمعیت 1503276نفری و داشتن 9 منطقه شهرداری یکی از کلانشهرهای پرجمعیت و بزرگ کشور است که با داشتن 18 کلانتری امنیت شهری آن تامین می شود. در این پژوهش ابتدا پراکنش کلانتری های شیراز با آنالیزهای مکان مند در Arc GISبررسی و سپس با تعیین رینگ های 1000 متری به تفاوت احساس امنیت در این رینگ ها بر اساس فاصله از کلانتری ها پرداخته شده است. حجم نمونه 384 نفر بر اساس فرمول کوکران برآورد گردید.نتایج حاصل نشان از کمبود در تعداد کلانتری ها و پراکنش نامناسب آنها دارد. بر اساس تحلیل پرسشنامه ها و استفاده از آزمون تحلیل واریانس یک طرفه با سطح اطمینان 95 درصد و سطح معناداری (0.000=sig) مشخص گردید با فاصله گیری از کلانتری ها احساس امنیت شهروندان شیب نزولی پیدا می کند که نشان از تاثیر حضور فیزیکی پلیس بر احساس امنیت شهروندان است که نوعی پیشگیری از جرم را بوجود می آورد. همچنین در قالب آزمون همبستگی پیرسون و سطح معناداری (0.000=sig)تاثیرحضور فیزیکی پلیس بر پیشگیری از جرم تایید گردید.

پژوهش حاضر به منظور بررسی جامعه شناختی عوامل مرتبط با بیگانگی اجتماعی جوانان با تاکید بر میزان استفاده از وسایل ارتباط جمعی (مطالعه موردی:جوانان35-20ساله شهرخوی) انجام یافته است.روش تحقیق حاضر، پیمایشی و از نوع همبستگی و از لحاظ هدف کاربردی است. جامعه آماری این تحقیق شامل کلیه جوانان 20 تا 35 سال شهرخوی که 102377 نفر که به تفکیک مرد 50558 نفر و زن 51819 نفر می باشد و حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران400 نفر بدست آمد. برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه بیگانگی اجتماعی ملوین سیمن و استفاده از وسایل ارتباط جمعی محقق ساخته استفاده شد. روایی و پایایی پرسشنامه ازطریق پیش آزمون دربین 30 نفر و با استفاده از آلفای کرونباخ محاسبه گردیدکه مقدارآن 0/948 بدست آمد. جهت تحلیل آماری و تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار Spssنسخه 16استفاده شد. نتایج نشان دادکه بین سن و وضعیت تاهل با بیگانگی اجتماعی تفاوت معناداری وجود دارد.همچنین بین میزان استفاده از شبکه های ماهواره ای با بیگانگی اجتماعی جوانان رابطه معنی داری وجود دارد و این درصورتی است که بین جنسیت و همچنین پایگاه اقتصادی-اجتماعی با بیگانگی اجتماعی تفاوت معنی داری وجود ندارد و نیز بین مشارکت در شبکه های اجتماعی و استفاده از فناوری اطلاعات با بیگانگی اجتماعی رابطه معنی داری وجود ندارد.

سلامت اجتماعی از جمله مفاهیم جدیدی است که به تازگی وارد ادبیات جامعه شناسی شده است و به عملکرد افراد در جامعه اشاره دارد. هدف از پژوهش حاضر بررسی تاثیر احساس امنیت اجتماعی بر سلامت اجتماعی شهروندان مشهد است. بدین منظور از روش پیمایش و ابزار پرسشنامه برای مطالعه استفاده شد. با استفاده از فرمول نمونه گیری کوکران و روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای، 267 نفر از شهروندان مشهد از ده ناحیه مختلف این شهر، مورد مطالعه قرار گرفتند. نتایج نشان می دهد که میزان سلامت اجتماعی شهروندان شهر مشهد به طرز معناداری بالاتر از حد متوسط است. همچنین مشخص شد که متغیرهای احساس امنیت اجتماعی، سن، تحصیلات و وضعیت تاهل بر سلامت اجتماعی تاثیرگذارند. در نهایت با استفاده از مدل معادلات ساختاری، مشخص شد که احساس امنیت اجتماعی به میزان 0/41 بر سلامت اجتماعی تاثیر مثبت می گذارد؛ یعنی با افزایش احساس امنیت اجتماعی شهروندان، سلامت اجتماعی آنان نیز افزایش خواهد یافت.

پلیس نقش اساسی در فرایند پیشگیری و مقابله با بزهکاری کودکان و نوجوانان دارد. هدف اصلی تحقیق بررسی رابطه بین اخلاق حرفه ای پلیس وتکرار اعمال مجرمانه اطفال و نوجوانان بزهکار می باشد. این تحقیق از نظر هدف کاربردی از لحاظ روش و ماهیت توصیفی و به صورت پیمایشی و شبه آزمایشی انجام می گیرد . برای گردآوری اطلاعات از ابزارهای پرسشنامه و مصاحبه بهره برداری شده است . جامعه آماری تحقیق ، کلیه اطفال و نوجوانان بزهکاری است که توسط پلیس فرماندهی انتظامی استان همدان دستگیر شده و در کانون اصلاح و تربیت همدان نگهداری می شوندکه مجموع کل آنها  471 نفر می باشد.روش نمونه گیری نیز با توجه به استراتژی تحقیق به صورت انتصاب تصادفی در دو گروه 40 نفره آزمایش و گواه صورت پذیرفته است. تجزیه و تحلیل داده ها با روش های آمار استنباطی مانند آزمون دو نمونه ایT ، رگرسیون و تحلیل مسیر انجام پذیرفت. یافته ها نشان داد که "ویژگی های فردی" بترتیب، بیشترین و "استانداردهای رفتاری" کمترین تاثیر را بر متغیروابسته یعنی" تکرار اعمال مجرمانه " داشته است.