نشریه تغییرات اجتماعی - فرهنگی
سال دوازدهم شماره 4 (پیاپی 47، زمستان 1394)

این تحقیق با عنوان بررسی عوامل اجتماعی فرهنگی مرتبط باکیفیت زندگی دربین سالمندان استان گلستان اجرا شد. هدف این کوشش تجربی شناخت عوامل و شرایطی بود که در افزایش یا کاهش کیفیت زندگی  سالمندان استان گلستان موثر است.    چارچوب نظری این پژوهش شامل نظریه های مرتبط با کیفیت زندگی، نظریه ی مازلو، لی و نظریه ی ادراکی فرانس است که بیشتر با تحقیق مرتبط دانسته شد. سپس نظریه های جامعه شناختی کیفیت زندگی  به عنوان هسته اصلی بخش نظری ارائه گردیده است . پس ازآن به بررسی نظریه های مربوط به متغیرهای مستقل پرداخته شده است .جامعه ی مورد مطالعه این تحقیق تمام افراد 60 ساله و بالاتر شهرهای استان گلستان می باشند که تعداد 500 نفر از  حجم نمونه انتخاب شده اند. در پژوهش حاضر از روش نمونه گیری طبقه ای متناسب با حجم استفاده شده است و پس از بررسی اعتبار و روایی پرسشنامه، با روش پیمایشی از طریق پرسشنامه، اطلاعات لازم جمع آوری و با نرم افزار SPSSمورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.وازآزمون های تی مستقل وتی تک نمونه ای وپیرسون برای آزمون  فرضیه ها استفاده شده است.

مقاله حاضر به بررسی رابطه بین سرمایه ی فرهنگی و ابعاد مختلف هویت در میان دانشجویان شاغل به تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد در دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز در ساال تحصیلی 93-92 می پردازد. روش پژوهش کمی و تکنیک مورد استفاده پیمایش می باشد. بدین منظور یک نمونه ی 345 نفری از دانشجویان شاغل به تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد به شیوه ی تصادفی سهمیه ای انتخاب شده، داده ها توسط پرسشنامه گردآوری شد. یافته ها نشان می دهد که بین سرمایه ی فرهنگی و ابعاد سه گانه ی بحران هویت (فردی، قومی، ملی) رابطه ی مثبت و معناداری وجود دارد. هم چنین میانگین ابعاد فردی، قومی و ملی بحران هویت بر اساس متغیرهای جنسیت و شاخه ی تحصیلی متفاوت می باشد. در آزمون رگرسیون سلسله مراتبی چندمتغیره، متغیرهای سرمایه ی فرهنگی، جنسیت و شاخه ی تحصیلی به ترتیب وارد معادله شدند و توانستند در مجموع حدود 20 الی 22 درصد از واریانس متغیرهای وابسته یعنی بحران هویت (فردی، قومی، ملی) را تبیین کنند. در نتیجه بین سرمایه ی فرهنگی و ابعاد سه گانه ی هویت رابطه ی مثبت و معناداری وجود دارد.

یکی از مفاهیم بلند در فرهنگ اسلامی وقرآنی مفهوم عفو وگذشت استعفو وگذشت یکی از فضیلت ها ومنش های نیک در رفتار واخلاق انسانی است کسانی که رنگ خدایی به خود می گیرند انسان های با گذشتی هستند که از خطا وگناه واشتباه دیگری چشم می پوشند عفو به معنی گذشت از گناه وخطای دیگری وخودداری از مجازات خطا کار وگناهکار می باشد یکی از راه های رسیدن به بسیاری از کمالات ومقامات انسانی است که در آیات قرآن بیان شده است هر کسی که بخواهد مصداق عناوین بلند ومقامات والایی چون نیکو کاری وشکیبایی وپرهیز گاری شود واز محبت وگذشت الهی برخوردار گردد وبسیاری از بلاها ومصیبت ها وگرفتاری ها را رفع کند ودر نزد مردم بزرگ ومحبوب شود واز رحمت خاص خداوندی وعنوان محبوب وحبیب الهی بهره مند گردد باید از این راه سود جوید. عفو به معنای کنترل ومهار خشم وعواطف وچشم پوشی از حقوق خود است واین موجب می شود تا انسان صبر را در مقام خشم وغضب تجربه کند تکرار این گونه اعمال در انسان باعث می شود تا صبر وشکیبایی تقویت شود وآدمی به پاداش صابران برسد به این معنی که مقام صابران پاداش عمل عفوی می شود که خود مصداق صبر حالی وحالتی بوده است وخداوند در آیات 34و35سوره فصلت صبر را عاملی برای گذشت انسان ها در برابر بدی ها می شمارد.

پژوهش حاضر با هدف بررسی ارتباط سرمایه های فرهنگی خانواده ها با میزان گرایش فرزندان آنها به کتابخوانی انجام گرفت. جهت بررسی موضوع تحقیق از نظریه سرمایه فرهنگی پی یر بوردیو استفاده شده است. برای پاسخگویی به سوال اصلی پژوهش، یعنی میزان گرایش دانشجویان به کتابخوانی، مطالعه ای با استفاده از ابزار پرسشنامه بر روی 333 نفر از دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد خلخال در سال 1392 که به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شده اند، انجام گرفته است. در این پژوهش، رابطه متغیرهای سن، جنسیت، تحصیلات، وضعیت تاهل، سرمایه فرهنگی والدین با متغیر وابسته (گرایش دانشجویان به کتابخوانی) مورد سنجش قرار گرفته است که مهم ترین نتایج آن مبین آن است که میزان گرایش دانشجویان به کتابخوانی (در بازه صفر تا پنج) 21/3 و در حد متوسط است. از میان عوامل موثر بر گرایش دانشجویان به کتابخوانی، عواملی چون سرمایه فرهنگی تجسم یافته والدین، سرمایه فرهنگی عینیت یافته والدین و سرمایه فرهنگی نهادی والدین بیشترین تاثیر را بر متغیر میزان گرایش دانشجویان به کتابخوانی داشته اند.

پژوهش حاضر با هدف بررسی عوامل اجتماعی موثر بر مدیریت بدن، با روش پژوهش پیمایشی در سال 1393 انجام شد. جامعه آماری این پژوهش تمام زنان 19 تا 44 ساله شهر ایلام، که بالغ بر 45180 نفر، بودند. از این تعداد، نمونه ای 380 نفری براساس فرمول نمونه گیری با روش نمونه گیری خوشه ایچند مرحله ای انتخاب شدند. در این پژوهش جهت گردآوری داده ها، از ابزار پرسشنامه استفاده شد. در این پژوهش رابطه ی بین متغیرهای مصرف رسانه ای، وضعیت تاهل، میزان تحصیلات، تدین (دینداری)، پایگاه اجتماعی و اقتصادی، سن و پذیرش اجتماعی با مدیریت بدن مورد بررسی قرار گرفت که نتایج حاکی از وجود رابطه معنادار این متغیرها با مدیریت بدن بود.

این پژوهش به بررسی رابطه بین هویت ملی و هویت قومی دانشجویان دانشگاه تبریز پرداخته است.روش پژوهش، پیمایشی و ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه می باشد که با شیوه ی نمونه گیری خوشه ایچند مرحله ای بر روی 376 نفر از دانشجویان دانشگاه تبریز اجرا شده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSSاستفاده شد. یافته های تحقیق نشان داد که رابطه مستقیم و معنی داری بین میزان هویت ملی و هویت قومی دانشجویان وجود دارد. همچنین بنابر یافته های تحقیق بین میزان هویت ملی و قومی با متغیرهای زمینه ای جنس، مقطع تحصیلی و بین میزان هویت ملی و قومی با رشته تحصیلی ارتباط معنی داری وجود دارد، اما با متغیرهای سن، قومیت، وضعیت تاهل و میزان هویت قومی با جنس و رشته تحصیلی ارتباط معنی داری وجود ندارد.

این پژوهش با هدف فراتحلیل مطالعات سبک زندگی در ایران با تاکید بر زنان و جوانان انجام شده است. با توجه به نقش مهم زنان و جوانان  به عنوان دو نیروی تحول خواه و اثرگذار در جامعه ایران تحلیل جامعه شناسانه گرایش آن ها نسبت به سبک زندگی مدرن یکی از مهم ترین کلیدهای فهم واقعیت های جامعه ی  ایرانی است. این مقاله کوشیده است تا از ورای پژوهش های صورت گرفته در خصوص سبک زندگی زنان و جوانان در ایران ، به دسته بندی و تحلیل مولفه هایی تبیین کننده و اثرگذار بر سبک زندگی زنان و جوانان ایرانی بپردازد.    مولفه های سازنده ی سبک زندگی درگستره ی میدان های متعدد و متنوعی پراکنده است. اما به نظر می رسد پژوهشگر ایرانی به نیت یافتن آن چه که در متن واقعیت های جامعه ی ایرانی و زندگی روزمره انسان ایرانی(زنان و جوانان) وجود دارد، به مولفه های تقلیل گرایانه ای چون(اوقات فراغت،هنجارهای مصرف،الگوهای خرید و مدیریت بدن(اغلب نوع پوشش) پرداخته است. این در حالی است که ضعف در انجام پژوهش های انگشت شمار کیفی و ترکیبی نسبت به پژوهش های کمی، تاکید بر ابعاد خاصی از زندگی جوانان و زنان، خلا کار جامعه شناسانه در حوزه سبک زندگی مردان به طور خاص از موارد برجسته در پژوهش های مورد مطالعه است. تبیین کنندگی بالای متغیر سرمایه فرهنگی نسبت به سایر متغیرهای اثر گذار بر سبک زندگی از موارد مشترک در اغلب پژوهش هایی است که به مطالعه ی سبک زندگی زنان و جوانان ایرانی پرداخته اند.