فهرست مطالب

نشریه علوم به زراعی گیاهی
سال ششم شماره 2 (پاییز و زمستان 1395)

  • تاریخ انتشار: 1395/12/15
  • تعداد عناوین: 7
|
  • محمد مردادی*، آسا ابراهیمی، غلامرضا قدرتی صفحات 1-12

    به منظور بررسی اثر شوری بر رشد، برخی خصوصیات فیزیولوژیکی و عملکرد دانه ارقام کلزای بهاره، آزمایشی در سال 91-90 در مرکز تحقیقات کشاورزی صفی آباد به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. فاکتورها شامل چهار رقم کلزا (آرجی‎اس003، هایولا 308، هایولا 401 و هایولا 60) و چهار سطح شوری (0، 4، 8 و 12 دسی زیمنس بر متر) بودند. نتایج نشان داد که تنش شوری سبب کاهش معنی‏‎دار فتوسنتز، محتوای کلروفیل، وزن خشک اندام هوایی و در نهایت کاهش عملکرد دانه ارقام کلزا شد. در واقع تنش شوری با اثر بر صفاتی نظیر هدایت روزنه ای، غلظت کلروفیل و رطوبت نسبی برگ سبب کاهش فتوسنتز برگ شد که در نهایت این کاهش فتوسنتز، کاهش وزن خشک اندام هوایی، ارتفاع بوته و وزن دانه در بوته و عملکرد را در پی داشت. می توان گفت استفاده از صفاتی نظیر میزان فتوسنتز، غلظت کلروفیل و رطوبت نسبی برگ که همبستگی مثبتی با وزن خشک اندام هوایی و عملکرد دانه دارند در شرایط تنش شوری می توانند معیارهای مناسبی جهت انتخاب ارقام متحمل به شوری باشند.

    کلیدواژگان: تنش شوری، فتوسنتز، رطوبت نسبی برگ، کلزا، عملکرد دانه
  • رجب چوکان، خداداد مصطفوی*، محمد تائب، محمدرضا بی همتا، اسلام مجیدی هروان صفحات 13-24

    به منظور برآورد پتانسیل ژنتیکی لاین های ذرت ایرانی با استفاده از روش دای آلل و مدل امی (AMMI)، چهارده لاین اینبرد ذرت به صورت دای آلل با یکدیگر تلاقی داده شدند. والدین و هیبریدهای حاصل طی سال زراعی 1386 در مزرعه موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار ارزیابی شدند. بر اساس نتایج تجزیه واریانس تفاوت بین ژنوتیپ ها برای کلیه صفات مورد بررسی در سطح احتمال یک درصد معنی دار بود. بنابر این داده ها به روش 2 و مدل 1 گریفینگ تجزیه و تحلیل گردید. واریانس های ترکیب پذیری عمومی و خصوصی برای کلیه صفات در سطح احتمال یک درصد معنی دار شد. نسبت واریانس افزایشی به غالبیت نشان داد که در کنترل صفات تعداد ردیف دانه در بلال و وزن صد دانه نقش اثر افزایشی ژن ها بیشتر از اثر غیر افزایشی می باشد ولی برای صفات عملکرد دانه، ارتفاع بوته، قطر میانی بلال و تعداد دانه در بلال نقش اثر غیر افزایشی بیشتر از اثر افزایشی و برای طول بلال و وزن دانه در بلال نقش اثر افزایشی و غیر افزایشی ژن ها تقریبا یکسان بود. مدل امی برازش یافته برای عملکرد دانه AMMI3 بود که 6/75 درصد از واریانس اثر متقابل را توجیه کرد. بهترین ترکیب شونده های عمومی برای عملکرد دانه لاین های K166B، K3615/2 و K3653 بودند. بیشترین میزان ترکیب پذیری خصوصی و هتروزیس نسبت به میانگین والدین برای عملکرد دانه بر اساس نتایج روش گریفینگ و مولفه های اول و دوم امی مربوط به دورگ های MO17 ×K3653 ،  K166B ×K3653 ،  K166B ×K3653 ،  A679 × K3544/1 و K3653 × K3493/1 بود.

    کلیدواژگان: ذرت، ترکیب پذیری، وراثت پذیری، هتروزیس
  • مائده خانچی*، محسن اسماعیل زاده مقدم صفحات 25-32

    به منظور بررسی تغییرات عملکرد دانه و برخی از ویژگی‎های فیزیولوژیک ژنوتیپ‏های گندم نان در مرحله پرشدن دانه تحت شرایط تنش محیطی، 23 لاین و رقم گندم نان شامل 20 لاین متحمل و 3 لاین حساس به تنش خشکی در آزمایش کرت‏های یک بار خرد شده بر پایه طرح بلوک‏های کامل تصادفی با دو تیمار آبیاری (نرمال و تنش) و در 3 تکرار مورد ارزیابی قرار گرفتند. تیمارهای آبیاری در دو سطح شامل آبیاری معمول و آبیاری محدود به عنوان فاکتور اصلی و لاین‏های گندم (23 لاین) به عنوان فاکتور فرعی در نظر گرفته شدند. آبیاری به صورت کرتی با توجه به فصل و نیاز گیاه صورت پذیرفت. قطع آبیاری (اعمال تنش خشکی) در مرحله گلدهی انجام شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که در بین اجزای اصلی عملکرد دانه اثر شرایط رطوبتی تنها بر وزن هزار دانه در سطح احتمال خطای یک درصد معنی دار بود. این نتایج نشان داد که وزن هزار دانه سهم مهم تری در عملکرد دانه در هر دو شرایط داشت. برای صفات وزن هزار دانه لاین‏های SD-86-14 و SD -86-3 (7/38 گرم) و عملکرد دانه لاین SD-86-11 (170/7 تن در هکتار) بالاترین میانگین و برای هر دو صفت مذکور رقم دریا پایین ترین میانگین را دارا بود.

    کلیدواژگان: گندم نان، عملکرد دانه، تنش خشکی
  • کمیل عسگری*، سلمان دستان، حسین عجم نوروزی، عباس قنبری مالیدره صفحات 33-40

    به منظور بررسی اثر مولفه های رشد دانه و اجزای عملکرد بر عملکرد دانه ارقام گندم، آزمایشی در قالب طرح پایه ی بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 88-1387 در استان گلستان اجرا شد. ارقام اینیا، خزر 1، گلستان، تجن، اترک، پاستور، دریا، زاگرس، فلات و کوهدشت به عنوان تیمار آزمایشی بودند. بیشترین تعداد دانه در سنبله در رقم پاستور و کمترین آن در رقم اینیا مشاهده شد. نتایج نشان داد بیشترین عملکرد دانه گندم در ارقام گلستان، فلات، اترک، پاستور و دریا و کمترین عملکرد دانه در رقم اینیا مشاهده شد. بیشترین شاخص برداشت دانه مربوط به رقم فلات (8/46 درصد) و کمترین آن مربوط به رقم تجن (8/33 درصد) بود. نتایج نشان داد سرعت پر شدن دانه و تعداد دانه در سنبله با عملکرد دانه همبستگی مثبت و معنی داری داشتند. بنابراین به نظر می‏رسد که افزایش قدرت مخزن از طریق افزایش تعداد دانه در سنبله و سرعت پر شدن دانه می تواند منجر به افزایش عملکرد دانه در ارقام مورد بررسی گندم گردد.

    کلیدواژگان: گندم، سرعت پر شدن دانه، عملکرد
  • راشین علیخانی*، سعید سعیدی پور، شاپور لرزاده صفحات 41-48

    به منظور بررسی اثر علف کش اکسی فلورفن بر کنترل علف‏ هرز پیچک صحرایی در دو رقم ماش، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‏های کامل تصادفی در چهار تکرار درسال 1390 در اهواز انجام گردید. فاکتور اول شامل سطوح روش کنترل که عبارت بودند از وجین (کنترل کامل)، تیمارهای اکسی فلورفن با دز 1، 5/1 و 2 لیتر در هکتار و تیمار عدم کنترل علف هرز و فاکتور دوم شامل دو رقم ماش گوهر و پرتو بود. صفات زراعی مورد بررسی شامل تعداد شاخه فرعی، تعداد غلاف، تعداد دانه در غلاف، وزن صد دانه، عملکرد اقتصادی و شاخص های ارزیابی علف های هرز شامل تراکم بوته، ارتفاع بوته، تعداد برگ و وزن خشک علف هرز بودند. نتایج نشان داد اختلاف معنی داری بین سطوح کاربرد علف‎کش در کنترل علف هرز وجود داشت به طوری که تیمار علف کش اکسی فلورفن با دز 2 لیتر در هکتار، عملکرد 5/1 تن دانه ماش در هکتار را تولید کرد و نسبت به سایر تیمارهای علف کشی برتری نسبی داشت. در میان ارقام نیز رقم پرتو به واسطه خصوصیات ژنتیکی خود نسبت به رقم گوهر برتر بود.

    کلیدواژگان: اکسی فلورفن، پیچک صحرایی، عملکرد، ماش
  • عباس آبین*، سید وحید اسلامی، غلامرضا زمانی، سمیه زلقی صفحات 49-58

    به منظور ارزیابی علف کش های جدید نیکوسولفورون و فورام سولفورون در مقایسه با علف کش های رایج در کنترل علف های هرز مزارع ذرت علوفه ای در بیرجند آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 12 تیمار و سه تکرار در سال 1388 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی بیرجند، انجام گرفت. تیمارها شامل کاربرد مجزای علف کش های پس رویشی نیکوسولفورون و فورام سولفورون هر کدام به ترتیب به میزان 1، 5/1، 2 و 5/2 لیتر در هکتار، کاربرد پس رویشی علف‎کش 2,4-D + MCPA به میزان 5/1 لیتر در هکتار و کاربرد پیش رویشی علف کش آلاکلر به میزان 5 لیتر در هکتار و آترازین به میزان 5/1 کیلوگرم در هکتار. تیمار شاهد عاری از علف هرز و با علف هرز در هر کرت شاهد تعبیه شد. نتایج آزمایش نشان داد که علف کش نیکوسولفورن در غلظت 2 لیتر در هکتار، تراکم علف هرز باریک برگ چسبک را به میزان 68 درصد کاهش داد، که با غلظت 5/2 لیتر در هکتار علف کش های نیکوسولفورون و فورام سولفورون و آلاکلر در یک سطح آماری بود. علف کش نیکوسولفورن در غلظت 5/2 لیتر در هکتار وزن خشک این علف هرز را به میزان 87 درصد کاهش داد که با تیمارهای فورام سولفورون غلظت 5/2 و 2 و نیکوسولفورون غلظت 2 لیتر در هکتار تفاوت آماری معنی دار نداشت.نیکوسولفورن و فورام سولفورون در غلظت 5/2 لیتر در هکتار، تراکم علف‎های هرز پهن برگ را به ترتیب به میزان 88 و 81 درصد کاهش دادند. بیشترین وزن تر علوفه ذرت در تیمارهای کاربرد فورام سولفورون (با غلظت 2 و 5/2 در هکتار) و نیکوسولفورون (با غلظت 2 و 5/2 لیتر در هکتار) به دست آمد.

    کلیدواژگان: تراکم علف هرز، ذرت علوفه‎ای، کنترل شیمیایی
  • علی رضا صفاهانی لنگرودی*، محسن باقری صفحات 59-70

    به منظور بررسی اثر تاریخ کشت و تراکم بوته بر برخی از خصوصیات زراعی کلزا آزمایشی در قالب طرح اسپیلت پلات فاکتوریل با طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در 4 تکرار در سال های زراعی 83-1382 و 84-1383 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گرگان انجام شد. کرت اصلی شامل تاریخ کشت در 4 سطح 25 مهر، 10 آبان،  25 آبان و 10 آذر بود. در کرت های فرعی ترکیب تیماری ارقام هایولا 420 و آر‎جی‏اس‎ 003 و تراکم 120 و 80 بوته کلزا در متر مربع قرار داده شدند. نتایج نشان داد که تاخیر در کاشت اثر معنی داری بر عملکرد دانه کلزا و اجزای آن داشت به طوری که سبب کاهش معنی دار عملکرد دانه، تعداد خورجین در بوته، تعداد دانه در خورجین، وزن هزار دانه و میزان روغن دانه گردید. اثر تراکم بوته بر عملکرد دانه در بوته معنی‏دار بود و بیشترین مقدار این صفت در تراکم 80 بوته در مترمربع (3012 کیلوگرم در هکتار) به دست آمد. برهمکنش تاریخ کشت و تراکم بوته بر عملکرد دانه معنی دار بود، به طوری که تاریخ کاشت های 25 مهر، 10 آبان و 25 آبان در تراکم 80 بوته در مترمربع و تاریخ کاشت 10 آذر در تراکم 120 بوته در مترمربع بیشترین مقدار عملکرد دانه را به خود اختصاص دادند.

    کلیدواژگان: تاریخ کاشت، تراکم، درصد روغن، کلزا، عملکرد دانه
|
  • Pages 1-12

    The recent research was carried out in order to evaluate effects of salt stress on growth and some physiological traits of four spring canola cultivars (Brassica napus L). canola cultivars were Hyola401, Hyola308, Hyola60 and RGS003 and salt stress treatments were applied using salt solutions with EC values of 0 (control), 4, 8 and 12 dsm-1. The experiment was conducted as factorial in basis RCBD with three replications in Dezful research station in Safi Abad, 2010-2011. The results showed that salt stress caused significant decrease in photosynthesis, chlorophyll content, dry matter weight per plant and grain yield per plant. Salt stress effects on traits such as stomatal conductance and relative water content of leaf that caused decrease in photosynthesis and dry matter weight per plant, plant height, grain weight per plant and grain yield in plant. The study showed that the use of some traits such as photosynthesis rate and chlorophyll content that have positive correlation with dry matter weight per plant and grain yield per plant may have been suggested as an important selection criterion for salt-tolerance in brassica.

    Keywords: Canola, Photosynthesis, Relative water content, Salt stress, Seed yield
  • Pages 13-24

    Estimation of genetic diversity, combining ability and heterosis of maize inbred lines for breeding aims are very important and would determine breeding strategies. In order[dfp1] to estimate potential genetic Iranian corn inbred lines using diallel and AMMI methods, fourteen corn inbred lines cross were studied according to diallel scheme. Parents and their hybrids were evaluated in 2007 at Seed and Plant Improvement Institute, Karaj, using Randomized Complete Block design with three replications. Results indicated that Significant differences (p<0.01) were observed among the genotypes for all studied traits, therefore Griffing’s method 2, model 1 was chosen for subsequent diallel analysis. Variances due to GCA and SCA were significant for all studied traits (P < 0.01). Results indicated that for number of kernel row per ear, 100 seed weight, cob percent and kernel moisture percent additive gene effects were more important than the non additive ones, but for grain yield, plant height, ear height, ear diameter, number of kernel per row and number of kernel per ear non additive gene effects were more important than the additive ones. For ear length and kernel weight per ear, importance of additive and non additive gene effects was the same. The best AMMI model for yield was AMMI3 explained 75.6% of interaction variance. The best general combinatory for yield were K166B, K3615/2 and K3653 lines. The highest specific combining ability and mid-parent heterosis for yield according to Griffing, first and second AMMI components, was observed in MO17 × K3653, K166B × K3653, K166B × K3653, A679 × K3544/1 and K3653 × K3493/1.

    Keywords: Corn (Zea mays L.), Combining ability, heritability, Heterosis
  • Pages 25-32

    In order to evaluation of grain yield changes and some physiological triats in bread wheat genotypes under drought stress during garin filling period, this study was conducted with 23 bread wheat lines and cultivars including twenty drought resistant and three susceptible lines in split plot design with three replications. Main and sub plots were allocated to irrigation and wheat cultivars/lines, respectively. Irrigation treatments were including full irrigation and drought stress during flowering stage. The results showed that the effects of irrigation regimes on thousand kernel weight and number of spike per square meter were statistically significant at 1% and 5% levels respectively. The seed weight and the number of spike per square meter was more important in grain yield in both irrigation regimes. The maximum thousand grain weight by 38.7 g recorded in SD-86-14 and SD-86-3 most spike m2 obtaind by 1087 in Chamran variety and the best result for grain yield considered in SD-86-11 by 7170 kg/ha.

    Keywords: Bread Wheat, Grain yield, Drought stress
  • Pages 33-40

    In order to investigate the effects of grain growth characteristic and yield components on grain yield of wheat cultivars, an experiment was carried out in randomized complete block design with three replications at Golestan province in 2008-2009. Experimental cultivars were Inia, Khazar 1, Golestan, Tajan, Atrak, Pastor, Darya, Zagros, Falat and Kohdasht. Pastor cultivar had maximum and Inia cultivar had minimum numbers of grain per spike. The highest seed yield belonged to Golestan, Falat, Atrak, Pastor and Darya and the lowest seed yield were seen in Inia cultivars. The highest and lowest grain harvest index was related to Falat Cultivar (46/8 percent) and Tajan cultivar (33/8percent) respectively. Filling grain period and grain number per spike had positive correlation with grain yield. Therefore, it seems that increasing sink strength by increasing the number of seed per spike and grain filling rate can lead to an increase in the yield of wheat cultivars.

    Keywords: Grain yield, Grain filling speed, Wheat
  • Pages 41-48

    In order to study the effect of oxyflorfen herbicide on Convolvus arvensis control in mung bean cultivation, an experiment was conducted  at Ahwaz region in 2011. Factorial experiment was done in completely randomized block design with four replication with two mung bean cultivars (Gohar and Parto) and weed control levels include three oxyflorfen herbicide dose (1, 1.5 and 2 L/ha) along with weed free and weedy as control. The reviewed agronomic traits were number of branches, plant height, number of pods, number of seeds per pods, weight of 100 seeds, seed yield and assessment criteria of weeds  including density, height, number of leaves and weed dry weight. Results showed significant differences in traits among treatments. Oxyflorfen herbicide with 2 L/ha showed the best performance among weed control treatments. The maximum seed yield was found in the highest level of oxyflorfen herbicide (1/5 t/ha). The comparison of partov cultivar and Gohar cultivars showed higher genetic characteristics of Parto cultivar.

    Keywords: Mungbean, Oxyflorfen, weed, Seed yield
  • Pages 49-58

    In order to compare the effectiveness of new herbicide, nicosulfuron and foramsulfuron in compared to commonly used corn herbicides in Birjand, a study was conducted based on randomized complete block design with 12 treatments and three replications in 2009 in Birjand University Agricultural Research Field. Treatments were post emergence application of nicosulfuron and foramsulfuron in amounts of 1, 1.5, 2 and 2.5 L/h, post emergence application of 2, 4 –D + MCPA at 1.5 L/ha concentration and pre emergence application of alacholor and atrazin at 5 L/ha and 1.5 kg/ha, respectively. Moreover, weed free and weedy check plots were considered in each block. The results showed that applying nicosulfuron (2 L/ha) reduced 68% of green foxtail density (Setaria viridis L.), while no significant difference was seen in applying foramsulfuron, nicosulfuron (2.5 L/ha) and alacholor. The use of nicosulfuron 2.5 L/ha reduced 87% of dry matter weight of green foxtail (Setaria viridis L.). However there were no significant difference between the treatment of foramsulfuron (2 and 2.5 L/ha) and nicosulfuron (2 L/ha). Similarly, nicosulfuron and foramsulfuron (2.5 L/ha) decreased 88 and 81% of broad-leaved weeds density. The highest corn forage yield showed in foramsulfuron (2 and 2.5 L/ha) and nicosulfuron (2 and 2,5 L/ha) application

    Keywords: chemical control, Forage yield, Weed density
  • Pages 59-70

    In order to study agronomic traits on sowing date and plant density of canola cultivars (B. napus L.), field experiments were carried out in Gorgan Agriculture experimental Station during 2002-2003 and 2003- 2004 cropping seasons. The experimental design was spilt plot factorial in a randomized complete block design with four replications. Four sowing date (Oct. 15th, Oct. 30th, Nov. 15th and Nov. 30th) were assigned to main plots and combination of canola cultivars (Hayola420 and R.G.S003) and plant densities (Including 80 and 120 plants/m2) were randomized to subplots. Late sowing date had negative effect on canola yield and yield components were the number of pod per plant, grain per pod, 1000 seed weight and seed oil content were reduced. Canola density have significant effect on seed yield and the highest canola seed yield was obtained at 80 plant/m2 (3012 kg/ha). The agronomic traits of sowing date and plant density only affected seed yield where the highest seed yield belonged to 15 Oct, 30 Oct and 15 Nov sowing date and 80 plants/m2 density and 30 Nov. sowing date with 120 plants/m2 density.

    Keywords: Canola, oil percent, Plant density, Seed yield, Sowing date