نشریه پژوهش های بالینی دامپزشکی
سال ششم شماره 1 (بهار و تابستان 1394)

یک  روش  تشخیصی  مفید  در  ارزیابی  قلب  می  باشد  اما  جایگزین  رادیولوژی  نیست  بلکه  نتایج  بدست  آمده  از اکوکاردیوگرافی در کناریافته های رادیولوژی و بالینی ارزیابی میشود. امکان ارزیابی ساختار و عملکرد قلب در اکوکاردیوگرافی فراهم  سایز و شکل ساختارهای قلبی علاوه بر هموداینامیک خون در اکوکاردیوگرافی قابل ارزیابی است. اکوکاردیوگرافی شامل مد دوبعدی، مد حرکت و داپلر میباشد. تصویرگیری قلب از نماهای استاندارد برای ارزیابی دقیق قلب الزامی است. بر اساس استاندارد تعریف شده، تصویرگیری از سمت چپ و راست از طریق سه پنجره صوتی انجام میشود و ساختارهای مختلف قلبی در نماهای مربوطه بررسی خواهند شد. روش داپلر برای ارزیابی جریان خون استفاده میشود.

از بین رفتن پالپ که قسمت مرکزی و زنده دندان می باشد یکی از رایجترین حوادثی است که معمولا کشیده شدن دندان و در نتیجه حذف عملکرد دندان آسیب دیده در دهان را به دنبال دارد. از مهمترین جایگزینهای کشیدن دندان، درمان ریشه و حذف پالپ آسیب دیده دندان می باشد. در صورت موفقیت درمان، دندان آسیب دیده تا سالها پس از آسیب به عملکرد خود در دهان ادامه خواهد دادهدف از درمان ریشه درمان بیماریهای مرتبط به سیستم پالپ و اطراف ریشه ای (Periapical) می باشد. در موارد التهابی پالپ (Pulpitis)، هدف جلوگیری از عفونت کانال و ایجاد یک سد ضد آب به کمک برداشت عاری از میکروب بافتهای پالپی و پرکردن کانال دندان می باشد. دو روش متفاوت بسته به کابرد در درمان ریشه شامل پالپوتومی در دندانهای جوان و تازه آسیب و یا پالپکتومی در دندانهای بالغ و دچار نکروز پالپی می باشد. در این مقاله به تکنیک انجام درمان ریشه به روش استاندارد پرداخته شده و در پایان به برخی از عوارض آن اشاره می گردد.

خلاصه :نورون یک بافت تحریکپذیر است که به صورت دایم تحت کنترل میباشد. وقتی که این مهار دایمی از روی نورون برداشته شود،  ممکن  است  منجر  به  تشنج  گردد.  از  نظر  کلینیکی  تشنج  به  2  نوع  عمومیو  موضعی  (جزیی)  تقسیم  میشود.  تشنج  عمومی متداولترین شکل تشنج است که در حیوانات رخ میدهد و مغز را به طور گسترده درگیر میکند و باعث از دست رفتن هوشیاری حیوان، انقباض تونیک و کلونیک عضلات که باعث حرکات شبیه دست و پا زدن میگردد، میشود. این شکل از تشنج معمولا بین 30 ثانیه تا 3 دقیقه طول کشیده و با یک دوره متغیر از علایم کلینیکی پس از تشنج ادامه یافته و سپس بهبودی کامل ایجاد میشود. تشنج موضعی از نظر تعریف به تشنج غیرعمومی گفته میشود. در این حالت حیوان قادر به حرکت میباشد و هوشیاری حیوان از بین نمیرود. تشنج موضعی (جزیی) خود به دو گروه تقسیم میشود: تشنج موضعی (جزیی) ساده و تشنج موضعی (جزیی) پیچیده. نحوه علایم کلینیکی در تشنج موضعی به محل درگیری مرکز تشنج در پروزنسفال مغز بستگی دارد و شامل درجات مختلفی از رفتارهای غیر طبیعی حسی یا حرکتی بدون از دست رفتن هوشیاری میباشد.

بیماری پریودنتیت : این بیماری در گربه ها نسبت به سگها شایعتراست. این بیماری در گربه ها بر اساس سن شروع و دوره بالینی   به چهار سندرم تقسیم میشود. با این وجود وقتی کلینیسین با این موارد روبرو میگردد، غیر ممکن است که از زمان شروع واقعی      بیماری و طول مدت بیماری مطمین باشد.

خلاصه   کولیک از مهمترین شرایطی است که نیازمند واکنشی اضطراری از سوی دامپزشکان است. بسیاری از صاحبان اسب ها حتی با شنیدن کلمه کولیک و گزارش آن از سوی مهتر و یا کارگر در اسبشان مضطرب می شوند زیرا می دانند که ممکن است حیات اسب در خطر باشد. از طرفی دامپزشکانی که تجربه زیادی در این زمینه ندارند هم ممکن است به همان میزان و بیشتر در برخورد با اسب کولیکی دچار استرس زیادی شوند. هیچ راه میانبر یا فوت کوزه گری در دست هیچ دامپزشکی نیست. در مواجهه با کولیک دامپزشک با دو مسیله روبرو است:  1) تشخیص قطعی علت بیماری (استراتژی اصلی)؛  2) تصمیم گیری برای جراحی یا درمان (هدف فوری)  هر چند در حیطه طب استراتژی اصلی تشخیص قطعی است، هدف فوری در کولیک اسب این است که دست کم مشخص کنیم بیماری اسب کولیکی از کدام نوع است؟ از نوعی که جراحی در آن اجتناب ناپذیر است یا این که هنوز فرصت آزمودن بخت درمان دارویی وجود دارد. هدف از این مقاله پرداختن به هدف فوری در کولیک اسب است. در این مقاله نحوه برخورد دامپزشکان با موارد کولیکی در شرایط میدانی، بدون دسترسی به امکانات بیمارستانی و آزمایشگاهی توصیف می شود.

●HCM) Hypertrophic cardiomyopathy) یک بیماری بطنی در درجه اول بطن چپ (left ventricle)] میوکاردی است که به صورت ضخیم شدن خفیف تا شدید (concentric hypertrophy) ماهیچه های پاپیلاری و دیواره های بطنی خود را نشان میدهد. واژه اولیه در این زمینه به معنای این است که hypertrophy در نتیجه یک مشکل ذاتی در میوکاردیوم اتفاق می افتد و به طور ثانویه در اثر overload فشار یا تحریکات هورمونی نمی باشد.

چکیده:ضایعات ستون مهره و طناب نخاعی از عمده بیماری های دستگاه عصبی مرکزی می باشند که از معضلات گسترهعلم پزشکی و دامپزشکی می باشد. آسیب های جسمی- روانی و همچنین هزینه های بسیار درمان ها بخصوص جراحی و فیزیوتراپی همواره درمان و مدیریت این بیماری را پیچیده نموده است. روش های درمانی متفاوت با توجه به شرایط و وضعیت بیمار و شدت و حدت آسیب عصبی پیشنهاد شده است. با توجه به اطلاعات پراکنده ای که در زمینه درمان و روش های درمانی در منابع ارایه شده است، نویسنده مقاله حاضر، با توجه به روش های درمان دارویی و جراحی و مراجعات ضایعات عصبی مختلف، سعی نموده است تا اطلاعاتی را در زمینه روش های درمانی متفاوت ارایه نماید. در این مطالعه از یکصد و پنج مورد مراجعه (سگ) با درجات و کلاس هایمختلف ضایعات عصبی 42 مورد به روش جراحی و 53 مورد به روش دارو درمانی تحت درمان قرار گرفتند. از این بین 3 بیمار از نژاد داشهوند به جراحی پاسخ ندادند و سایر بیماران تا سطح کلاس 2 و 1 ضایعات عصبی بهبودی نشان دادند. اما علایم نقصان عصبی بیماران تحت درمان دارویی، فلجی های از کلاس 5 و 6 ضایعات عصبی به کلاس 2 و 1 و بهبودی کامل در طی مدت 10 الی 60 روز تقلیل یافت. بنابراین می توان اینگونه بیان داشت که با توجه به هزینه ها و مشکلات پیش روی بیماران پس از جراحی و پاسخ مناسب و قابل اعتماد بیماران تحت دارودرمانی، روش درمان دارویی در دسته وسیعی از ضایعات عصبی راهگشا می باشد.

خلاصه:  عدم تخمک گذاری یکی از مشکلات صنعت پرورش اسب است که متاسفانه بعنوان یکی از دلایل ناباروری مادیان کمتر مورد توجه قرار گرفته است. این عارضه به دو شکل ممکن است بروز کند: 1) فیزیولوژیک: در دوره های انتقالی بهاره و پاییزه (بدلیل اثر فتوپریود در تولید و آزادسازی هورمون های تولید مثلی)  -  متعاقب زایمان دیده می شود.  2) پاتولوژیک: در فصل تولید مثل بوقوع می پیوندد. نقص یا عدم تخمک گذاری در فصل تولید مثل بعنوان یک عامل مهم ناکارآمدی تولیدمثلی و ضرر اقتصادی در مادیان مطرح می باشد.از آنجاییکه مادیان های مبتلا تخمک گذاری نمی کنند، لقاح و آبستنی بوقوع نمی پیوندد. بعلاوه، عدم تخمک گذاری منجر به طولانی شدن فاصله بین دو فحلی می شود که آبستن شدن حیوان را به تاخیر انداخته و هزینه های بعدی را در پی خواهد داشت. میزان بروز این عارضه از 3/1% تا 8/2% در کل سیکل های تولید مثلی در یک فصل گزارش شده است. البته با افزایش سن میزان بروز این عارضه افزایش می یابد که حدود 13% مادیان های دارای سن بالاتر از 15 سال حداقل یک بار در طول یک فصل تولیدمثلی آنرا تجربه می کنند. در تقسیم بندی جدید از دید اولتراسونوگرافیک و هورمونی عدم تخمک گذاری در فصل تولید مثلی را به 3 دسته تقسیم می نمایند: الف) فولیکول غیر تخمک گذار مقاوم  ب)  فولیکول غیر تخمک گذار اندکی کلاپس شده  ج) فولیکول غیر تخمک گذار هموراژیک یا لوتیینه، که میزان بروز این حالت متداولتر از دو فرم دیگر است (حدود %92- (AHF or HAF) "81). فولیکول های غیرتخمک گذار که حاوی خون می باشند بعنوان "فولیکول های هموراژیک غیر تخمک گذارخوانده می شوند.

تعریف و سبب شناسی :پیروپلاسموزیسیک بیماری با اهمیت در بین اسبسانان(اسب، الاغ، قاطر و گورخر) است که توسط دو انگل خونی تیلریااکویی و بابزیاکابالی ایجاد شده و عمدتا به واسطهی کنه ها انتقال مییابد(Jafferو همکاران، 2010؛Kutscha، 2008). در صورتی که آلودگی با نشانه های درمانگاهی همراه باشد علایم متنوعی از بیاشتهایی و کاهش فعالیت تا مرگ ناگهانی قابل انتظار خواهد بود(CFSPH، 2008).حاملین مزمن و دامهایدرگیرشکلتحتبالینی،بیماری به عنوان مخزن آلودگی عمل کرده و منجر به بقاء انگل در یک منطقه میگردند. این امر علاوه بر خطر دایمی برای اسبان چنین ناحیهای، میتواند جابجایی(صادرات) آنها را نیز از این منطقه محدود سازد(Abutarbush و همکاران، 2012).

پرندگان خانگی و زینتی از پر جمعیت ترین حیوانات خانگی در ایران هستند. دلایل متنوعی همچون زیبایی ظاهری، آواز خوش و      توانایی تقلید صدادر کنار تنوع بسیار زیاد گونه ای باعث افزایش روز افزون نگهداری پرندگان، به عنوان حیوان خانگی گردیده است.با  افزایش تمایل افراد به نگهداری پرندگان مختلف و به دنبال آن افزایش گرایش به پرورش و واردات آن ها، مشکلات مشاهده شده تحت عنوان بیماری های عفونی و غیر عفونی نیز فزونی یافته است.در این میان نقش دامپزشکان و متخصصین در تامین سلامت پرندگان،  تشخیص به موقع و رفع این مشکلات، امری انکار ناپذیر است.  در راه رسیدن به یک تشخیص قطعی، گرفتن تاریخچه مناسب و مشاهده علایم کلینیکی در کنار آزمون های پاراکلینیک سه رکن   اساسی روند تشخیص می باشند. اهمیت استفاده از آزمون های پاراکلینیک از چند جهت قابل تامل است.  پدیده پنهان نمودن علایم بالینی در پرندگان: با توجه به طبیعت ویژه پرندگان، این حیوانات مانند بسیاری از حیوانات وحشی   وجانورانی که اخیرا اهلی شدهاندبا رفتار غریزی پوشاندن نشانه های بالینی (Masking phenomenon) در برابر نشان دادن علایم    کلینیکی تا حد امکان مقاومت کرده؛ و در ظاهر و حین معاینات اولیه فیزیکی سالم به نظر می رسند. تشخیص به موقع بیماری در این زمان، احتمال اتخاذ اقدام موثر درمانی و بهبودی را افزایش می دهد. درصورتی که پرنده مقاومت خود را در تظاهر به علایم کلینیکی از دست بدهد و یا به عبارت دیگر علایم کلینیکی را نشان دهد، زمان زیادی از بیماری گذشته و شانس درمان نسبت به حالت قبل پایین تر میآید. با توجه به سلامت ظاهری، نقش استفاده از آزمون های پاراکلینیکی به عنوان ابزار تشخیصی سودمند در این زمان پر رنگ   تر می گردد.  محدودیت های مالی و زمانی باعث شده است که در بسیاری از موارد رسیدن به تشخیص قطعی صورت نپذیرد. در این موارد استفاده از آزمون های پاراکلینیک و آزمایشگاهی در رسیدن به تشخیص احتمالی نزدیک به تشخیص قطعی کمک کننده می باشد.  در ذیل به پاره ای از آزمون های پاراکلینیکی پرکاربرد در طب پرندگان زینتی اشاره می کنیم.

خلاصه فارسی  جراحات تاندون و لیگامان و بافتهای نرم اسب از عوامل مهم ایجاد لنگش بخصوص در اندام حرکتی قدامی میباشند. اولتراسونوگرافی به عنوان یک روش آسان، دقیق، بی خطر و غیر تهاجمی برای تشخیص این عوارض مورد استفاده قرار می گیرد تا بتوان محل بروز جراحات بافت نرم، شدت آسیب و روند ترمیم را با گذشت زمان مورد ارزیابی قرار داد. در این مقاله علاوه بر مرور کاربردهای عمومی تر سونوگرافی در تشخیص جراحات ناحیه دیستال اندام حرکتی بخصوص ناحیه کف دستی متاکارپ دست، کلیاتی در مورد سونوگرافی طبیعی و برخی از عوارض قابل تشخیص با استفاده از سونوگرافی در ناحیه پروکزیمال اندام حرکتی، لگن و ستون مهره و نیز برخی از نماهای سونوگرافی طبیعی و عوارض استخوانی اندام ارایه می شود.

چکیده:  ضایعات حاد نخاعی بخش مهمی از ارجاعات بیمار به مراکز درمانی دامپزشکی را به خود اختصاص می دهند. بیشتر این ضایعات ناشی  از فتقهای ناگهانی دیسک (Hanssen type I) و ایجاد فشار و له شدگی نخاع می باشند. سایر عوامل شامل شکستگیها و دررفتگیهای مهره، آنفارکتوس نخاعی (غالبا در اثر FCE)، زخمهای ناشی از گلوله و سایر مواردی که توانایی ایجاد آسیب به نخاع را دارند می  باشند (1).این نوع ضایعات ممکن است با دو مکانیسم مستقیم یا غیر مستقیم ایجاد علایم عصبی نمایند. اثرات مستقیم (ضایعات اولیه) در اثر قطع مکانیکی مسیرهای عصبی ایجاد می گردند و بلافاصله پس از ضربه علایم خود را بروز می دهند. اثرات غیر   مستقیم(ضایعات ثانویه) با گذشت چندساعت از ضربه و بر اثر فرآیندهای پاتوفیزیولوژیک متعاقب آن ایجاد می شوندو در اینگونه موارد ممکن است نخاع از نظر فیزیکی سالم ولی از نظر فیزیولوژیکی یا عملکردی دچار اختلال شود (2). به طور کلی استراتژی درمان در  آسیب های اولیه بر پایه پیشگیری و ترمیم (پیوند سلولهای بنیادی در محل ضایعه،ژن تراپی،تحریک الکتریکی) و در آسیب های ثانویه  بر محافظت از سلولهای عصبی (Neuroprotective) استوار است (3).تمرکز این مقاله بر مرور و معرفی روش هایی است که با انجام آنها بتوان از بیشتر شدن آسیبهای اولیه جلوگیری و از آسیبهای ثانویه تا حدامکان پیشگیری یا آنها را به حداقل رساند.  ضربات وارده به ستون فقرات می توانند منجر به آسیب دیدگی مهره ها، دیسک، مننژ، نخاع و یا ترکیبی از آنها گردند. معمولا تشخیص این نوع ضایعات بر پایه تاریخچه و مشاهدات بالینی صورت می پذیرد. عموما در مواجهه با یک حیوان مبتلا به ضربه حاد به نخاع باید اقدامات زیر صورت پذیرد

امروزه نگهداری از سگها و گربه ها در بسیاری از کشورهای جهان رایج بوده و کشور ما نیز از این امر مستثنی نمی باشد. به همین دلیل تعداد بیشماری از این حیوانات در منازل و سایر اماکن نگهداری می شود. تنوع گربه ها و سگها از نظر نژادی و اهداف نگهداری آنها سبب ارتباط تنگاتنگی  بین این حیوانات و انسان شده است.(14)اکثر بیولوژیستهای قرن 19 قارچها را بعنوان گیاهان اولیه در نظر میگرفتند و آنها را در گروه تالوفیتها که زیر سلسلهای از گیاهان بود قرار میدادند. در آن زمان فقط دو سلسله وجود داشت یکی گیاهان و دیگری جانوران که این نوع طبقه بندی کلیه موجودات زنده را در بر میگرفت. بعضی قارچها را بعنوان شاخهای از جلبکهای سبز  و  بقیه  را  به  جلبکهای  قرمز  نسبت  میدادند.  برخی  از  بیولوژیستهای  معاصر  طبقه بندی  قارچها  را  در  گروه  گیاهان  درست نمیدانستند و یک سلسله سومی از ارگانیزمها توسط هوگ 6 در سال 1860 ابداع شد و آنها را پروتوکتیستا 7  نامید و این سلسله شامل قارچها و ارگانیزمهای اولیه میباشد. در سال 1950 وارتین مروری بر طبقه بندی انجام داد و شروع به فرموله کردن یک فرم تکاملی و مجزا برای قارچها کرد. نهایتا در سال 1969 ویتاکر موجودات زنده را به پنج سلسله مجزا تقسیم و برای قارچها سلسله مستقل قایل شد. (گیاهان - جانوران - پروتیستا- مونرا- قارچها) و این طبقهبندی هم تا امروز مورد موافقت میباشد(3).امروزه واژه قارچها به کلیه عواملی  اطلاق  میگردد  که  در  دودمان  یا  سلسله  قارچها  طبقه بندی  میشوند  و  عوامل  دیگر  که  در  گروه  پروتیستا  قرار  دارند  بنام قارچ های پروتوکتیستان مطرح میباشند که با قارچهای واقعی تفاوت دارند و در واقع شبه قارچ میباشند. قارچها میکروارگانیسم هایی هستند که تا کنون در آنها ساختمان هایی شبیه به ریشه، ساقه، برگ، گل و دستگاه آوندی یا کلروفیل دیده نشده است

خلاصه  در طی بیهوشی عمومی، باید عمق بیهوشی در حدی باشد که بتواند مانع از واکنشهای حرکتی و خودکار بیمار نسبت به تحریکات دردناک جراحی شود. در واقع کاهش یا متوقف کردن درک درد یکی از اهداف اصلی بیهوشی محسوب میشود. اکثر داروهای بیهوشی تزریقی و استنشاقی فاقد اثر بیدردی مناسب هستند و به همین دلیل معمولا از این داروها به تنهایی برای بیهوشی در اعمال جراحی دردناک و تهاجمی استفاده نمیشود. برای تامین بیدردی مناسب در طی بیهوشی عمومی استفاده توام از داروهای ضددرد کمکی متداول میباشد.  از آنجایی که داروهای بیهوشی استنشاقی به صورت وابسته به دوز باعث دپرس سیستم قلبی عروقی و تنفسی بیمار میشوند، لذا استفاده از روش های مختلف کنترل درد و در نتیجه کاهش دوز داروهای استنشاقی به نفع بیمار خواهد بود.

معرفی داروهای کم خطرتر و دستگاه های مراقبت از بیمار تا حد قابل توجهی از خطر بیهوشی در دامهای کوچک و اسب کاسته است. علیرغم همه پیشرفتهای انجام شده در طی 50 سال گذشته، کماکان عوارض مختلفی در طی بیهوشی روی میدهد. حتی در بهترین شرایط، باید بیهوشی را یک نوع مسمومیت کنترل شده تلقی کرد. اگرچه دسترسی به داروها و تکنیکهای جدید، ایمنی بیمار را بهبود بخشیده است، مسیول بیهوشی نقش اساسی در ارایه مراقبتهای بیهوشی بر عهده دارد. به منظور کاهش مرگ و میر ناشی از بیهوشی، آموزش و تمرین تکنیکهای ارایه بیهوشی و مراقبتهای حین آن ضروری است. در این مقاله سعی شده است که به برخی از ابهامات و سوالات مربوط به جنبه های مختلف بیحسی موضعی و بیهوشی عمومی پاسخ داده شود.  اگرچه در حال حاضر داروها و تکنیکهای بیهوشی جدید باعث کاهش ریسک بیهوشی در گونه های مختلف حیوانات شده است، اما کماکان میزان مرگ و میر ناشی از بیهوشی در سگ و گربه میتواند از 0/1 درصد (یک در هزار) تا 0/5 درصد متغیر باشد. میزان مرگ و میر ناشی از بیهوشی در اسب ممکن است به یک درصد نیز برسد. بدیهی است که شیوع عوارض ناشی از بیهوشی میتواند از یک کلینیک به کلینیک دیگر متفاوت باشد. علاوه بر داروهای بیهوشی جدید و پیشرفت تکنیکهای مراقبت از بیمار در طی بیهوشی، آموزش دامپزشکان نیز نقش بسیار مهمی در کاهش مرگ و میر ناشی از بیهوشی خواهد داشت. با برگزاری دوره های آموزش مداوم (continuing education programs) و ارتقاء سطح دانش بیهوشی کلینیسینها، میتوان سطح خدمات بیهوشی ارایه شده به بیماران را بهبود بخشید. هدف مقاله حاضر ارایه پاسخ به برخی پرسشهای بیهوشی است تا کلینسینهایی که به طور روزمره از تکنیکهای مختلف بیهوشی استفاده میکنند، بتوانند مراقبتهایی با کیفیت بالاتری به بیماران خود ارایه نمایند.