فهرست مطالب

مجله علوم سیاسی
پیاپی 50 (بهار 1399)

  • تاریخ انتشار: 1399/02/01
  • تعداد عناوین: 9
|
  • حسین ترکی* صفحات 1-20

    عوامل مختلفی در بعد داخلی و خارجی بر بروز ناآرامی ها و چالش های قومیتی تاثیر گذار است. این تحقیق از نظر ماهیت و هدف، کاربردی و از نظر نوع روش، توصیفی-پیمایشی است. جامعه آماری با توجه به تعداد کم آن ها به صورت تمام شمار و شامل کلیه اعضای هییت علمی سه گروه علوم سیاسی، امنیت داخلی و انتظامی دانشگاه علوم انتظامی ناجا می باشند. ابزار سنجش پژوهش حاضر پرسشنامه 24 گویه ای است. اعتبار پرسشنامه به وسیله آلفای کرونباخ محاسبه و مقدار 0.927 به دست آمده است و به خاطر اینکه مقدار به دست آمده بالاتر از 0.7 است، بنابراین پرسشنامه از پایایی خوبی برخوردار است. در این تحقیق دو سوال مطرح شد: اول: آیا عوامل اقتصادی و سیاسی در بروز چالش های قومیتی قوم کرد ایران تاثیر داشته است؟ دوم: در صورت تایید فرض اول کدام یک از عوامل اقتصادی و سیاسی نقش موثرتری در بروز چالش های قومیتی قوم کرد ایران داشته است؟ با تجزیه و تحلیل نتایج حاصل از پرسشنامه مشخص شد جواب سوال اول مثبت است. بدین ترتیب که میانگین نظرات پاسخگویان در مولفه سیاسی 3.788 بوده که بالاتر از 3 بوده درنتیجه عوامل سیاسی در بروز چالش های قومیتی قوم کرد ایران موثر بوده است. میانگین نظرات پاسخگویان در مولفه اقتصادی 4.249 بوده که بالاتر از 3 بوده در نتیجه عوامل اقتصادی نیز در بروز چالش های قومیتی کرد ایران موثر بوده است. در پاسخ به سوال دوم نیز باید گفت با توجه به اینکه میانگین عوامل اقتصادی 4.249 بوده بنابراین، مولفه اقتصادی نسبت به مولفه سیاسی، تاثیر بیشتری در بروز چالش های قومیتی قوم کرد ایران داشته است.

    کلیدواژگان: ایرانیت، توسعه، توسعه سیاسی، فرهنگ، فرهنگ سیاسی
  • سید محمدرضا موسوی، سید مصطفی ابطحی*، مسعود مطلبی، بهرام بیات صفحات 21-38

    فرهنگ سیاسی در هر جامعه ای، تابعی از فرهنگ عمومی آن است. از آنجا که توسعه سیاسی نیازمند توجه به الگوهای بومی و مبتنی بر شرایط جغرافیایی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، تاریخی هر کشوری است بنابراین، هم از لحاظ اصولی و هم در عمل می بایست با پرهیز از الگوبرداری وارداتی- عمومی و بر مبنای شناخت واقعی از ویژگی های ملی و توجه به الگوی خاص باشد. این پژوهش به روش تحلیلی و توصیفی در تلاش است تا با بررسی مفهوم توسعه بر دلایل فرهنگی و سیاسی ضعف توسعه سیاسی در ایران بپردازد. یافته های پژوهش نشان می دهد که علی رغم رشد نهادهای جامعه مدنی و گسترش مطالبات توسعه گرایانه در حوزه سیاسی بعد از انقلاب مشروطه ولی ضعف توسعه سیاسی به سبب سیستم متمرکز حکومتی، ضعف زمینه های اجماع در میان نیروهای سیاسی، عدم هماهنگی صاحبان ثروت، علم و قدرت و سیاست های نامطلوب قومیتی تاثیر منفی بر آن داشته است.

    کلیدواژگان: ایرانیت، توسعه، توسعه سیاسی، فرهنگ، فرهنگ سیاسی
  • علیرضا عسکری، منصور فرخی*، یاسر روستایی حسین ابادی صفحات 39-55
    حقوق شهروندی یا آزادی های عمومی و شهروندی، مجموعه ای از حقوق مدنی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی است که فرد به عنوان تبعه یک دولت کشور از آن برخوردار است. طراحی ابعاد حقوق شهروندی، به ویژه از حیث رابطه ی آن با حکومت، ارتباط تنگاتنگی با مبانی نظری و تلقی ما از «جایگاه مردم» دارد. حقوق شهروندی مجموعه ی وسیعی از حقوق سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است که در کنار آن تکالیف و وظایف شهروندان را در قبال دولت و جامعه، مورد توجه قرار می دهد. دیدگاه اسلام در این زمینه، دارای تفاوتی بنیادین با دیگر مکاتب حقوقی است. شهروندی به مثابه وضعیت حقوقی است که با حقوق مدنی، سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی تعریف می شود. به این معنا، شهروند شخصی است دارای شان حقوقی که در چارچوب قانون آزادی عمل دارد و حق دارد ادعای حمایت حقوقی را داشته باشد. زندگی اجتماعی و تشکیل حکومت در جامعه دارای اقتضایاتی است که رابطه ی متقابل دولت و ملت را به دنبال دارد. دیدگاه های بنیادین و مبانی حقوق عمومی در هر کشور علاوه بر تبیین شکل گیری و مشروعیت حکومت، تنظیم کننده ی رابطه ی حکومت و مردم نیز است.
    کلیدواژگان: تعهدات اقتصادی، تعهدات اجتماعی، اندیشه لیبرال، دولت، اندیشه سیاسی
  • مجید عباس زاده مرزبالی* صفحات 55-77
    مقاله ی حاضر درصدد پاسخ به این پرسش است که نهاد آموزش و پرورش چگونه می تواند موجبات تقویت هویت ملی در ایران را فراهم نماید؟ به طورکلی به باور این پژوهش، نهاد آموزش و پرورش به عنوان یکی از مهم ترین عوامل در انتقال، بسط و اعتلای فرهنگ، نقش اساسی در تقویت هویت ملی دارد و به همین خاطر هیچ کشوری ازجمله ایران نمی تواند بدون بهره مندی از این نهاد به تقویت هویت ملی بپردازد. اما نکته اساسی در این جا این است که نهاد مذکور در دوره جمهوری اسلامی در زمینه سیاست گذاری هویتی، دارای ضعف ها و نارسایی هایی است که بر کارکرد آن در زمینه ترویج هویت ملی تاثیر منفی گذاشته است. به طورکلی الگوی سیاست گذاری هویتی در نهاد آموزش و پرورش در دوره مذکور به دلیل گزینشی بودن و تاکید یک سویه بر بعد اسلامی هویت ملی، نتوانسته است آن چنان که باید، به تقویت گرایش بسیاری از ایرانیان نسبت به هویت ملی خود و درنتیجه، استحکام هویت ملی ایران کمک نماید. این مسئله اتخاذ سیاست هویتی جامع و مناسب در این نهاد را ضروری ساخته است. براین اساس، دولت جمهوری اسلامی به عنوان متولی امر تعلیم و تربیت در ایران، تنها با اتخاذ سیاست هویتی غیرگزینشی در نهاد آموزش و پرورش که در آن به همه ارکان و مولفه های هویت ملی ایران توجه شده باشد، می تواند به افزایش تعلق خاطر ایرانیان به هویت ملی خود و درنتیجه تقویت هویت ملی ایران کمک نماید. لازم به ذکر است که در این مقاله از روش توصیفی- تحلیلی بهره برده شده است.
    کلیدواژگان: هویت ملی، هویت ملی ایران، آموزش و پرورش، دولت جمهوری اسلامی، سیاست هویتی
  • عظیم الله نبی لو* صفحات 79-100

    در اینکه چه کسانی در یک نظام سیاسی می توانند در مناصب سیاسی و اجرایی آن قرار گیرند همواره قابل بحث و نزاع بوده و نظام های سیاسی با ارایه چارچوب ها و شاخص هایی، محدودیت ها و ضوابطی را برای آن وضع کرده اند. هدف از شبکه قدرت در نظام سیاسی مردم سالار دینی که با نگرش سیستمی به نظام های اجتماعی مطرح می شود و بخشی از سیستم سیاسی را شکل می دهد، تعیین سهامداران و سرشاخه های قدرت سیاسی است. پرسش اصلی در شبکه قدرت این است که چه کسانی در نظام سیاسی مجاز به قرار گرفتن در شبکه قدرت هستند؟ نوشتار پیش رو در راستای پاسخ به این پرسش با تمرکز بر نهج البلاغه به عنوان یک منبع غنی در باب سیاست، با رویکرد سیستمی و روش اکتشافی، توصیفی و تحلیلی در سه بخش شایستگان و نخبگان، اقلیت های دینی و زنان، شبکه قدرت را مورد بررسی قرار داده است. یافته ها نشان می دهد مساله شایستگان و نخبگان در درجه اول قرار دارد و معیاری مقدم و مشرف بر بخش های دیگر تلقی می شود. اقلیت های دینی با ملاحظه حقوق شهروندی و نگاه انسانی به آنان مجاز به قرار گرفتن در شبکه قدرت خواهند بود هرچند محدودیت هایی برای آنان لحاظ می شود. اما نسبت به قرار گرفتن زنان در شبکه قدرت شواهدی بر عدم امکان آن وجود دارد هر چند می توان از دلایل دیگر امکان آن را اثبات کرد.

    کلیدواژگان: شبکه قدرت، نظام سیاسی، مردم سالاری دینی، اقلیت ها، شایستگان، زنان، نهج البلاغه
  • رضا خراسانی، محمد میرعبدلی* صفحات 101-125
    تروریست ها برای رسیدن به اهداف خود نیازمند تامین مالی هستند و به همین علت به راه های گوناگون قانونی و غیرقانونی متوسل می شوند. گروه های تندروی اسلامی نیز که از آنها می توان به عنوان تروریست های تکفیری نام برد، از این قاعده مستثنی نیستند و علی رغم تاکید بر مسایل ایدیولوژیک و مذهبی-معنوی، جهت رشد و موفقیت، جذب مخاطبان و پیروان از طریق تبلیغات، تامین تسلیحات، انجام عملیات های تروریستی و سایر نیازهای روزمره خود نیازمند دسترسی به منابع مالی لازم برای تحقق اهداف خویش می باشند. لذا پژوهش حاضر درصدد پاسخ به این پرسش کلیدی می باشد که چه عواملی موجب تداوم حیات تروریسم تکفیری در مناطق گوناگون شده است؟ در راستای پاسخ گویی به پرسش مذکور این فرضیه مطرح شده است که به نظر می رسد یکی از عوامل موثر در عدم نابودی گروه های سلفی-تکفیری ناشی از تنوع راه های دسترسی تکفیری ها به منابع مالی متعدد و عدم وابستگی آنان به یک شیوه درآمدی جهت تامین هزینه های خود می باشد. لذا در این رابطه مهم ترین منابع تامین کننده نیازهای مالی گروه های تروریستی-تکفیری که نشان دهنده انعطاف پذیری آنان در اتخاذ روش های مختلف درآمدزایی می باشد، در این پژوهش تشریح شده و چشم انداز رویکرد اقتصادی آنان در آینده نیز مورد بررسی قرار گرفته است. در پژوهش حاضر از روش توصیفی-تحلیلی استفاده شده است.
    کلیدواژگان: استراتژی، تاکتیک، تروریسم، سلفی-تکفیری، منابع مالی
  • محمد رئیسی، مسعود جعفری نژاد*، اسماعیل شفیعی صفحات 127-150
    تحقیق حاضرباهدف بررسی نقش نیروی انتظامی درمبارزه با قاچاق سوخت و بهبود آن در جمهوری اسلامی ایران انجام شد.این تحقیق به لحاظ هدف ازنوع تحقیقات کاربردی وازمنظرروش کیفی ازنوع دلفی است.روش نمونه گیری غیرتصادفی و تعدادنمونه آماری این پژوهش را پانزده نفرازمدیران وصاحب نظران سازمان نیروی انتظامی تشکیل می دهد .روش جمع آوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته می باشد و روش تجزیه وتحلیل آماری با استفاده از روش تاپسیس فازی است. بعد از مصاحبه با افراد وصاحب نظران سیاست هایی که منجربه بهبودشرایط مبارزه باقاچاق سوخت توسط نیروی انتظامی می شکد ارایه که به 15 آیتم خلاصه شدوکه براساس نتایج روش تاپسیس،اجرای سیاست های تشویقی مالی برای نیروی هایی که کشف انجام می دهند (A12) رتبه اول راکسب کرده است.برخوردشدیدبانیروها وعواملی که درنیروی انتظامی باقاچاقچیان همکاری می کنند (A10) و اصلاح قوانین (A13) به ترتیب رتبه های دوم و سوم را کسب کرده است. واژگان کلیدی: مبارزه با قاچاق سوخت, نیروی انتظامی,روش دلفی. سیاستگذاری .
    کلیدواژگان: سیاست گذاری، قاچاق سوخت، قاچاق، نیروی انتظامی، روش دلفی، موانع مبارزه
  • امیرمسعود شهرام نیا، محمد کوراوند*، مرضیه فدایی ده چشمه صفحات 151-171
    در این مقاله با رویکرد تاریخی - تطبیقی به چگونگی نقش پذیری توده ها و اقشار فرودست در سه رویداد مهم اجتماعی سیاسی ایران در قرن بیستم پرداخته می شود. با توجه به گستردگی توده ها و فرودستان در جامعه ایران در قرن گذشته و تغییرات مهم در قشربندی اجتماعی ایران به تاثیر و نقش پذیری این اقشار در روند تحولات مهم اجتماعی کمتر پرداخته شده است. این پژوهش در صدد است با تکیه بر قشربندی اجتماعی و نقش توده ها و فرودستان در سه رویداد انقلاب مشروطه، دوره ملی شدن صنعت نفت و انقلاب اسلامی به تبیین عوامل اصلی موثر در نقش آفرینی این اقشار بپردازد. پرسش اصلی مقاله این است که کدام عوامل در هر سه دوره بر حضور و نقش آفرینی این اقشار اثر داشته و با وجود این زمینه ها کدام عوامل به طور خاص و مقطعی توانسته به عنوان محرک، تاثیرپذیری و مشارکت توده ها را در هر رویداد تحت تاثیر قرار دهد. نتایج پژوهش نشان می دهد: تبعیت از گروه های مسلط در جنبش ها، تحریک ایستارهای احساسی و ارزشی با تاثیر عناصر کاریزماتیک، بحران اقتصادی مقطعی به عنوان محرک توده ها، بر نقش پذیری توده ها و فرودستان تاثیر مستقیمی داشته است.
    کلیدواژگان: قشربندی اجتماعی، نابرابری اجتماعی، طبقه اجتماعی، توده، اقشار فرودست
  • خلیل عبداللهی، نازنین راسخ*، حمید قاسمی صفحات 173-193

    هدف از انجام این تحقیق بررسی ارتباط بین رفتار سیاسی و رویکرد عقلایی تصمیم گیرندگان بر اثربخشی سازمانی کارکنان وزارت ورزش و جوانان بود. جامعه آماری این تحقیق شامل کلیه کارکنان رسمی وزارت ورزش و جوانان کشور بود که تعدا آنها 430 نفر می باشد. نمونه آماری بر اساس جدول کرجسی و مورگان 203 نفر تعیین و روش نمونه گیری نیز روش تصادفی بود. ابزار گردآوری اطلاعات شامل: پرسشنامه طراحی شده توسط دین و شارفمن برای سنجش رویکرد رفتارهای سیاسی و یا رویکرد عقلایی در فراگرد تصمیم گیری و پرسشنامه اثربخشی سازمانی حمیدی بود. روایی صوری پرسشنامه ها توسط اساتید متخصص مورد تایید قرار گرفت و در مورد پایایی میزان آلفای کرونباخ محاسبه شده برای هر کدام از آنها برابر بود با پرسشنامه سنجش رویکرد رفتارهای سیاسی و یا رویکرد عقلایی در فراگرد تصمیم گیری (0.81) و پرسشنامه اثربخشی سازمانی (0.78). نتایج نشان دادند که در مقایسه با فرایند تصمیم گیری رفتار سیاسی، اتخاذ تصمیمات بر اساس فرایند عقلایی میزان اثربخشی بیشتری در سازمان ایجاد می کند. زمانی که مسیولان و کارشناسان برای گرفتن تصمیمات مهم به دنبال کسب اطلاعات می باشند و سعی در جمع آوری اطلاعات مربوط به مساله یا مشکل یا فرصت ایجاده شده و سپس تصمیم گیری هستند به طور حتم در مسیر دستیابی به اهداف سازمان و اثربخشی تصمیمات گرفته شده پیشرفت چشم گیری خواهند داشت.

    کلیدواژگان: تصمیم گیری، رویکر سیاسی، رویکرد عقلانی، اثربخشی، وزارت ورزش
|
  • Alireza Asgari, Mansoor Farrokhi *, Yaser Rostaei Hossein Ebadi Pages 39-55
    Citizenship or public and citizenship rights are a set of civil, political, social and economic rights that a person enjoys as a citizen of a state. The design of the dimensions of citizenship rights, in particular as it relates to the state, is closely linked to our theoretical foundations and our conception of 'people's position'. Citizenship is a broad set of political, economic, social, and cultural rights that focuses on citizens' duties and responsibilities to the state and society. The Islamic view in this regard is fundamentally different from other law schools. Citizenship is a legal status defined by civil, political, social, economic and cultural rights. In this sense, a citizen is a person who has the right to act within the meaning of the Freedom of Law and has the right to claim legal protection. Social life and the formation of government in society have requirements that require the interaction of the state and the nation. The fundamental views and foundations of public law in each country, in addition to explaining the formation and legitimacy of government, also regulate the relationship between government and the people. The Study of Citizenship Although the rights and duties of the people towards the community or the government are addressed under various headings, including the rights of the state to the people
    Keywords: Economic Commitments, Social Commitments, Liberal Thought, Government, Political Thought
  • Majid Abbaszadeh Marzbali * Pages 55-77
    This article seeks to answer the question of how the institution of education can strengthen national identity in Iran. In general, according to this study, the institution of education as one of the most important factors in the transmission, development and promotion of culture, plays a key role in strengthening national identity and therefore no country, including Iran, can not benefit from this institution, To strengthen national identity. But the main point here is that this institution has weaknesses and shortcomings in the field of identity policy in the Islamic Republic, which has negatively affected its functioning in the field of promoting national identity. In general, the model of identity policy in the educational institution in the mentioned period, due to selectivity and one-sided emphasis on the Islamic dimension of national identity, has not been able to strengthen the tendency of many Iranians towards national identity as it should be. As a result, the strength of Iran's national identity will help. This has made it necessary to adopt a comprehensive and appropriate identity policy in this institution. Accordingly, the State of the Islamic Republic of Iran, as the custodian of education and training in Iran, can only adopt a non-selective identity policy in the institution of education in which attention is paid to all elements and components of Iran's national identity. It can help increase Iranians' belonging to their national identity and thus strengthen Iran's national identity. It should be noted that this article uses a descriptive-analytical method.
    Keywords: National Identity, Iran National Identity, educational institution, State of the Islamic Republic, Identity Policy
  • Reza Khorasani, Mohammad Mirabdoli * Pages 101-125
    Terrorists need financial support to achieve their goals, and therefore resort to various legal and illegal ways. Islamic radical groups, of which they can be termed takfiri terrorists, are no exception to this rule and despite the emphasis on ideological and religious-spiritual issues, in order to grow and succeed, attracting audiences and followers through advertising, supplying weapons, carrying out terrorist operations and other everyday needs, they need access to enough funds to fulfill their goals. Therefore, the present research attempts to answer this key question What factors contributed to the persistence of Takfiri terrorism in different regions?. In order to answer this question, this hypothesis has been suggested that one of the effective factors in the non-destruction of Salafi-Takfiri groups due to the diversity of access routes for takfiri groups to multiple sources and their lack of dependence on a source of income to finance their expenses. in this regard, the most important sources of financial needs of the terrorist-takfiri groups that indicate their flexibility in adopting various methods of income generation are described in this paper and their economic approach to The future has also been explored. In this study, the descriptive-analytic method has been used.
    Keywords: strategy, Tactic, financial resources, Salafi-Takfiri, terrorism
  • Mohammad Raisi, Masoud Jafarinejad *, Esmaeel Shafiee Pages 127-150
  • Amir Massoud. Shahramnia., Mohammad Kouravand *, Marzieh Fadaie Pages 151-171
    This Article deals with the historical-comparative approach to the role played by the masses and sections of the people in the three major political events of Iran in the twentieth century. Given the widespread masses and descendants of Iranian society in the last century, and important changes in the social stratification of Iran, less attention has been paid to the influence and role of these strata in the process of important social changes, and research literature in this area is in short supply. This research seeks to explain the main factors influencing the role of these groups in a comparative approach to the class composition and the role of the masses and the descendant in the three events of the Constitutional Revolution, the nationalization period of the oil industry and the Islamic Revolution. This article seeks to answer the main question which factors in each of the three periods affected the presence and role of the masses and the lower classes, and in spite of which areas, which, in a particular and periodic way, have been able to act as motivating, influencing and participating in the masses Affect each event.
    Keywords: Social stratification, social inequality, social class, the masses, the lower classes
  • Khalil Abdollahi, Nazanin Rasekh *, Mahdi Ghasemi Pages 173-193

    The purpose of this research was to investigate the relationship between political behavior and decision-makers' rational approach on the organizational effectiveness of the staff of the Ministry of Sports and Youth. The statistical population of this study included all the official staff of the Ministry of Sports and Youth, with a total of 430 people. The statistical sample was 203 persons based on Krejcie and Morgan tables and a random sampling method was used. the data collection tool was a questionnaire designed by Religion and Sharfman to measure the attitude of political behaviors or rational approach in decision making process and Hamid's organizational effectiveness questionnaire. The validity of the questionnaires was verified by the professors and the reliability of the Cronbach's alpha was calculated for each of them was equal to the questionnaire for measuring the attitude of political behaviors or rational approach in decision-making (0.81) and organizational effectiveness questionnaire (0.78 ). The results showed that making decisions based on the rational process increases the effectiveness of the organization in comparison with the decision-making process of political behavior. When officials and experts are seeking information for important decisions and are trying to collect information about a problem or problem or opportunity and then make decisions, they are definitely on the way to achieving the organization's goals and the effectiveness of decisions. There will be significant improvements.

    Keywords: Decision Making, Political Approach, Rational Approach, effectiveness, Ministry of Sports