فهرست مطالب

مجله علوم سیاسی
پیاپی 46 (بهار 1398)

  • تاریخ انتشار: 1398/02/01
  • تعداد عناوین: 9
|
  • رووف رجایی، محمدجعفر جوادی ارجمند* صفحات 1-23

    حل و فصل منازعات ، از زمینه های مطالعاتی مهم در طیف وسیعی از پژوهشگران سیاسی را میباشد. در ایران نیزسالهای اخیر پژوهشهای خوبی آغاز شده است ولی مطالعات صورت گرفته در حوزه داخلی از حد کلیات و یا اقتباس مفهوم سازی و مدلهای قدیمی فراتر نرفته است پژوهش حاضر با مراجعه به اسناد، کتب، مقالات و پایان نامه ها و با استفاده از روش تحلیلی- توصیفی به بحث پیرامون نقش احزاب و تشکلهای سیاسی در حل و فصل منازعات پرداخته است و نتایج پژوهش حاکی از آن بود که احزاب و تشکلهای سیاسی با بالابردن افزایش مهارت های تحلیل افراد به وسیله نقش آموزشی خود، همچنین نظارت و نفوذ در ارگان های قدرت، پیوند و تجمیع منافع، فرآیند تصمیم سازی و تصمیم گیری در رده های مختلف حکومت را تسهیل می بخشند. همچنین با پیوند زدن و تنظیم خواسته های افراد حاضر در قدرت و سپس هماهنگ کردن تقاضاهای پراکنده آنها نهایتا اعمال نظر و صدور حکم قطعی توسط حکومت را تسریع کرده و افکار عمومی جامعه را نیز برای پذیرش این حکم آماده می سازند. بدین ترتیب، مدل پژوهش حاضر مرکب از مدلهای سازشی، قانونی و مساعی جمیله و با مد نظر قراردادن وظایف احزاب و تشکل های سیاسی، همچون شکل دادن به افکارعمومی، معرفی نامزدها، سازماندهی انتخاب شونده و مدیریت منازعات با استفاده از مولفه های اعتمادسازی، سهیم شدن در قدرت و مشارکت مردم به حل و فصل منازعات با رویکردهای قانونی، فرهنگی و تحکیم مردم سالاری می پردازند.

    کلیدواژگان: منازعات سیاسی، تشکلها، جناحها، حل وفصل، احزاب
  • حسین شاه مرادی*، محمدحسن شیخ الاسلامی صفحات 25-55

    شبه جزیره کره به عنوان سرزمینی کهن و استراتژیک، جایگاه یکی از پیچیده ترین معماهای صحنه بین الملل است و عواملی چون تداوم شرایط جنگی به سبب عدم امضاء پیمان صلح و اکتفاء به یک پیمان آتش بس شکننده، ستیزه جویی مداوم ایالات متحده نسبت به کره شمالی و تلاش برای براندازی حکومت آن کشور باعث پیچیده تر شدن شرایط نظامی در آن سرزمین گردیده که به تبع آن منطقه شمال شرقی آسیا را نیز تحت تاثیر خود قرار داده است. ضمنا این دشمنی دیرپا باعث ایجاد پیمان های نظامی میان دو کره با قدرت های جهانی و منطقه ای گردیده است که به نوبه خود، تاثیر بسزایی در تعادل نظامی منطقه دارد. در این وضعیت، بالا گرفتن تنش ها میان کره شمالی و ایالات متحده در دوره ریاست جمهوری دونالد ترامپ و افزایش تهدیدات و تحریکات طرفین در مواجهه با یکدیگر، لزوم بررسی دقیق وضعیت نظامی در شبه جزیره کره را بیش از پیش برجسته می نماید. شواهد پژوهش نشان می دهد، که از بعد کمیت، کره شمالی در بسیاری از فاکتورها نسبت به همسایه جنوبی خود برتری چشمگیری دارد، اما کره جنوبی به سبب هم پیمانی با ایالات متحده توانسته است کیفیت نیروهای نظامی خود را بسیار بالاتر ببرد. با این وجود، عواملی چون سلاح های غیرمتعارف و قدرت موشکی و هسته ای، تقابل احتمالی در شبه جزیره کره را بسیار خطرناک می نماید.

    کلیدواژگان: ایالات متحده امریکا، توانمندی های نظامی، سلاح هسته ای، شبه جزیره کره، کره جنوبی و شمالی
  • علی متقی، محمدهادی مهدوی*، علی فلاحی سیف الدین، احمدرضا توکلی صفحات 57-78

    در راستای تقلیل خطای کارگزاران و بالا بردن کیفیت عمل و ارتقای ضریب اطمینان در حسن انجام وظایف در جوامع مختلف امروزی مطلوبیت نظارت و نقد و بررسی و پاسخگویی کارگزاران اثبات گردیده است . در این خصوص پرسش اصلی این است که چرا مردم حق دارند بر کارکردهای حکومت و کارگزاران خویش نظارت نمایند و اگر انتقاد و اعتراضی دارند آن را اظهار نمایند و امور را تغییر دهنددر این رابطه نگاه فقه چیست ؟ نگارنده در این تحقیق با مراجعه به پاره ای از منابع مرتبط و آیاتی از قرآن و روایاتی از معصومین (ع) و اندیشمندان... و با روش استنادی و تحلیلی به تشریح چگونگی نظارت و نقد و بررسی عملکرد کارگزاران توسط شهروندان پرداخته و به این نتیجه رسیده است که این شیوه اگر منطبق با فقه ارایه گردد و به آن فراخوانده شود کارایی بیشتری به نظام اسلامی میبخشد . و میتواند در ارایه الگوی نظام اسلامی شیعی نقش مهم تری را ایفا کند .

    کلیدواژگان: نقد، اعتراض، حق، تکلیف، کارگزار
  • مرتضی نجم آبادی*، رامین بخشی، احسان زرنگار صفحات 79-102

    بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران به رهبری امام خمینی (ره) در سال 57 ایران به قدرتی تجدید نظر طلبی تبدیل شده است که همواره خواهان تغییر نظم موجود در منطقه و سایر نقاط جهان بوده است. از جمله کوتاه کردن دست قدرت های امپریالیستی فرا منطقه ای همچون امریکا در خاورمیانه ، صدور انقلاب به منطقه و جهان با داعیه ی اسلامی و همچنین حمایت از مستضعفان و ملت های مسلمان در مقابل استکبار جهانی. با این تفاسیر امریکا همواره ایران را به خاطر رفتارها و سیاست های داخلی و منطقه ای که دارد به حمله نظامی تهدید کرده است. اما بارها بعد از تبلیغات گسترده حمله به ایران، حمله نظامی امریکا به ایران منتفی شده است. در این پژوهش سعی داریم به این سوال پاسخ دهیم که به چه علت امریکا بعد از اینکه بارها ایران را به حمله نظامی تهدید کرده است، این حمله صورت نگرفته است ؟ فرضیه ای که در پاسخ به این سوال مطرح است این می باشد که قدرت های بزرگ از جمله امریکا زمانی مبادرت به جنگ می کنند که زیست و بقای آنان در خطر باشد یا جنگ آخرین راه حل ممکن باشد. لذا ایران چون تهدیدی برای بقای امریکا نمی باشد و راه حل های دیگری برای مهار ایران دارد لذا ضرورتی برای مبادرت به جنگ نمی بیند. نوع پژوهش توصیفی تحلیلی می باشد و روش گرد آوری اطلاعات کتابخانه ای و با توجه به اسناد و مدارک و شواهد موجود می باشد.

    کلیدواژگان: توازن تهدید، استراتژی، ایران، امریکا، سیاست خارجی
  • زینب صیقلانی* سید باقر میرعباسی میرعباسی صفحات 103-129

    یکی از موضوعات مهم در کشور تازه تاسیس اصل حق تعیین سرنوشت است و به عنوان یک حق بشری پایه و اساس سایرحقوق بشری را تشکیل می دهد که به موجب آن همه افراد و گروه های اجتماعی صرف نظر از قومیت، نژاد، جنس و مذهب می توانند امور خویش را در زمینه های مختلف سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی در دست گیرند. این حق یک حق بشری فردی است که تک تک افراد یک ملت از آن برخوردارند و شاید به همین علت است که در منشور ملل متحد در کنار ضرورت رعایت و احترام به حقوق و آزادی های بنیادین فردی، از این اصل نام برده شده است. از اساسی ترین موازین حقوق بشر، حق مردم برای تعیین سرنوشت خودشان است. اهمیت این حق تا بدانجا است که آن را پایه و اساس همگی حقوق بشری می دانند. در حقیقت برای نیل به سایر حقوق بشری تحقق اصل حق تعیین سرنوشت اهمیت به سزایی دارد و در صورتی که این اصل اجراء نگردد نمی توان از دولتی غیر مننتخب انتظار چندانی داشت تا نسبت به اصول حقوق بشری متعهد باشد.حق تعیین سرنوشت دارای ابعاد متفاوتی است. این حق در عرصه حقوق بشر، هم در ساحت حقوق مدنی- سیاسی و هم در قلمرو حقوق اقتصادی -اجتماعی و فرهنگی مورد استناد قرار می گیرد.

    کلیدواژگان: کشور، تازه تاسیس، حق تعیین سرنوشت، تجزیه طلبی، منشور ملل متحد
  • داریوش هوشمند ننه کران*، محمدحسین اسماعیلی سنگری، رسول حسنیان زاویه صفحات 131-157

    اقتصاد سیاسی به تعامل اقتصاد و سیاست می پردازد که در آن، درنهایت دستور کار سیاسی برای اقتصاد تهیه می شود. از این منظر در دوره معاصر، تلاش های گوناگونی از سوی ایران جهت توسعه پایدار صورت گرفته و برنامه های توسعه متعددی هم نگاشته شده اما آنچه در عمل مشاهده می شود، نه تنها نشانی از توسعه ندارد بلکه بر مشکلات کشور افزوده شده است. در تبیین چرایی این موضوع، گرچه می توان عوامل متعددی را دخیل دانست اما ازآنجاکه جمهوری اسلامی ایران ازجمله کشورهای درحال توسعه قلمداد می شود، نمی توان از نقش ویژه دولت در توسعه یا عدم توسعه غافل شد. لذا پژوهش حاضر که باهدف آسیب شناسی عدم توسعه ایران انجام شده، سوال اصلی خود را بدین گونه مطرح می نماید که چگونه می توان ضعف ایران دررسیدن به توسعه پایدار را ارزیابی کرد؟ در پاسخ به سوال فوق فرضیه پژوهش بیان می دارد که ضعف شاخص های حکمرانی خوب و متناسب با آن، کیفیت پایین حکمرانی در ایران ازجمله عوامل مهمی است که می تواند در این ناکامی دخیل باشد. روش پژوهشی که در این تحقیق به کار گرفته شده، توصیفی- تحلیلی بوده و روش جمع آوری اطلاعات کتابخانه ای است.

    کلیدواژگان: اقتصاد سیاسی، توسعه، ج.ا.ایران، کیفیت حکمرانی، شاخص های حکمرانی خوب
  • محمد قنبری*، بهرام بیات صفحات 159-185
    یکی از مسایلی که حول محور احساس امنیت عمومی مطرح می شود، موضوع تهدیدهایی است که منجر به ورود خدشه و زوال آن می گردد. امروزه یکی از عوامل اصلی که امنیت جمهوری اسلامی ایران را به خطر می اندازد، مسئله «تروریسم» است. رشد پدیده تروریسم در سال های اخیر و مطرح شدن آن به عنوان تهدیدی بزرگ علیه امنیت جمهوری اسلامی ایران از موضوعاتی است که بسیار جای توجه دارد و نظام جمهوری اسلامی ایران برای مقابله با این تهدیدها نیازمند این می باشد که ابتدا به محیط شناسی این تهدیدها در سطح ملی بپردازد تا بدین وسیله احساس امنیت را در سطح جامعه برقرار نموده و آن را ارتقا بخشد؛ زیرا وضعیت نابه سامان ناشی از تهدیدهای تروریستی سبب خدشه دار شدن احساس امنیت عمومی می شود. پس باید با ایجاد تدابیر لازم که اولین آن، محیط شناسی منطقه ایران است، می توان در برابر این تهدیدها ایستادگی کرد. در محیط-شناسی تهدیدهای تروریستی، تهدیدهای تروریستی جریان های افراطی و هم مرزی با کشورهای همسایه نقش به سزایی در اخلال احساس امنیت عمومی دارند. هدف از این پژوهش این است که به محیط شناسی تهدیدهای تروریستی در سطح جمهوری اسلامی ایران پرداخته و بیان نماید که محیط شناسی، تهدیدهای تروریستی جریان های افراطی و هم مرزی با کشورهای همسایه چه تاثیری بر احساس امنیت عمومی در سطح جمهوری اسلامی ایران می گذارند. همچنین در این پژوهش، برای جمع آوری اطلاعات از روش توصیفی-تحلیلی و کتابخانه ای استفاده شده است.
    کلیدواژگان: محیط شناسی، تهدیدهای تروریستی، جمهوری اسلامی ایران، جریان های افراطی، کشورهای همسایه
  • گارینه کشیشیان سیرکی*، سهیل سهیلی نجف آبادی صفحات 187-214
    بحران یمن زاییده ساختارهای ناکارآمد سیاسی و عدم توزیع عادلانه قدرت و منابع در سطح اجتماعی و دخالت قدرت های خارجی از جمله عربستان سعودی، آمریکا، روسیه، انگلیس، اسراییل، شورای همکاری خلیج فارس، مصر، ایران و... است که در مجموع می توان آنها را در دو سطح عوامل بحران زای داخلی و عوامل بحران زای خارجی، مورد شناسایی قرار داد. هدف این مقاله که با روش توصیفی- تحلیلی انجام شده است، آن است که ضمن بررسی عوامل دخیل در بحران یمن، سناریوهای آینده بحران را نیز شناسایی کند. بر این اساس، سیوال اصلی مقاله، این است که «عوامل دخیل در بحران یمن از جمله روند تحولات، ریشه های بحران و بازیگران آن کدامند و راهکارهای برون رفت این کشور از بحران در آینده کدام است؟» در نتیجه کلی مقاله نیز، این نتیجه حاصل می شود که با توجه به مشکلات ساختار درونی یمن مانند قبیله گرایی و طی نشدن روند دولت - ملت سازی در این کشور، همچنین رقابت عربستان و ایران و نیز دیگر قدرت های منطقه ای خاورمیانه و قدرت های بزرگدر این کشور؛ ممکن است بحران یمن در یکی از چهار حالت ذیل خاتمه یابد که عبارتند از: ایجاد موازنه قوا میان گروه های درگیر و کشورهای حامی آنها، پیروزی یکی از نیروها و دولت های حامی آن، یعنی یا دولت یمن و یا پیروزی انصارالله، دخالت شورای امنیت ملل متحد برای برقراری آتش بس موقت جهت آغاز روند مذاکرات صلح و آشتی ملی.
    کلیدواژگان: ژئوپلیتیک، موازنه قوا، بحران، یمن، عربستان، ایران، قدرت های بزرگ
  • رضا کاویانی، محسن احمدپور* صفحات 214-232
    در زمینه استفاده از میادین مشترک نفتی و گازی جمهوری اسلامی ایران و کشورهای همسایه ، دو دسته قواعد عام و خاص قابل اعمال است . با اینکه جمهوری اسلامی ایران در کنوانسیون بین المللی حقوق دریاها به عنوان منبع اصلی عام حقوقی بین المللی حاکم بر میادین مشترک نفتی و گازی عضویت ندارد اما قواعد آن در این ارتباط تبدیل به قواعد عرفی بین المللی شده است و بنابراین بر جمهوری اسلامی ایران نیز قابل اعمال است . از سوی دیگر ، در ارتباط با قواعد خاص به طور عمده می توان به معاهدات دو جانبه ای که جمهوری اسلامی ایران با برخی کشورهای همسایه دارد اشاره نمود این موافقت نامه ها هم در حوزه دریای مازندران و هم در حوزه خلیج فارس و دریای عمان می باشد و بنابراین ، این موضوع نیز بایستی مورد توجه قرار گیرد که بخش بزرگی از قواعد موجود در این زمینه تابع معاهدات خاص حاکم می باشند . نتیجه تحقیق حاضر بدین صورت می باشد که به علت سیال بودن منابع مشترک به ویژه از نوع گازی آن ، در طول دهه های گذشته بسیاری از این منابع توسط کشورهای همسایه به یغما برده شده و سود سالانه سرشاری را عاید این کشورها در نبود توافق نامه های مختلف نموده است و بنابراین به نظر می رسد که توسعه میادین ایرانی امروزه بیش از پیش ضرورت پیدا می نماید . این امر به دلیل مناطق غیرممنوعه در موافقت نامه های تحدید حدود منابع دریایی هست.
    کلیدواژگان: میدان مشترک نفتی، گازی، جمهوری اسلامی ایران، مناطق ممنوعه، مناطق غیرممنوعه
|
  • Raof Rajayi, Mohamadjafar Javadi Arjmand * Pages 1-23

    In recent decades, disputes resolution have gained one of the important fields of study among a wide range of researchers and political activities. In Iran, also, considerable studies and researches have been recently commenced. However, the conducted studies have not gone beyond old models or adaptation and conceptualization within the national filed. Therefore, referring to the available thesis, books and articles in this filed and using the descriptive- analytic method, the present survey has discussed the role of political parties in disputes resolution. This way, the results indicate that by increasing the analysis skills of individuals through their own training role, as well as monitoring and piercing into power institutions, the political parties facilitate benefits bounding, and decision – making in various government orders. Furthermore, by bounding the requirements of individuals present in power institutions and then coordinating their disperse demands, they facilitate the issuing of a deterministic sentence by government while preparing the

    Keywords: political disputes, formation, politicalwings, resolution, parties
  • Hossein Shahmoradi *, MohammadHasan Sheikholeslami Pages 25-55

    Korean Peninsula as an ancient and strategic land, is the place of one of the most complex and difficult riddles of the international scene and factors such as the persistence of war condition due to non-signing of a peace treaty and consent to a fragile cease fire, the continuous confrontational approach of the United States toward North Korea and its attempts to overthrow the North Korean government have made the military situation of Korean Peninsula more and more complicated. Therefore, the whole Northeast Asian region has also been affected. Meanwhile, this long-standing hostility has created several military alliances between the two Korea and global and regional powers, which in turn has a significant impact on the regional balance of power. In such a situation, the rising tensions between North Korea and the United States from the beginning of Donald Trump presidency and the accretion of threats and provocations from both sides, highlights the need for a thorough examination of the military situation on the Korean Peninsula. Research evidences suggest that in many factors, especially in quantitative terms, North Korea has a significant advantage over its southern neighbor, But South Korea has been able to significantly improve the quality of its military forces due to its military alliance with the United States. Nonetheless, factors such as unconventional weapons and missiles and also nuclear power make any conflict on the Korean Peninsula extremely dangerous.

    Keywords: United States of America, Military Capabilities, Nuclear Weapons, Korean Peninsula, North, South Korea
  • Ali Mottaghi, MohammadHadi Mahdavi *, Ali Fallahi Seifodin, Ahmadreza Tavakoli Pages 57-78

    In order to reduce the error of the brokers and improve the quality of the operation and improve the reliability coefficient in the good performing of tasks in various contemporary societies, the utility of supervision, review and accountability of brokers has been proven. In this regard, the main question is why people have a right to oversee the functions of their government and their agents, and if they are criticized and protested, they will express it and change things. What is the point of view of the jurisprudence? The author of this research, by referring to some related sources, verses from the Quran, and narrations from the Infallibles (as) and thinkers ... and by citation and analysis, outlines how to monitor and review the performance of agents by the citizens, and to this It has been concluded that this method, if provided in accordance with jurisprudence, is called to bring more efficiency to the Islamic system. And can play a more important role in presenting the pattern of the Shi'a Islamic system.

    Keywords: Criticism, protest, right, Duty, brokers
  • Pages 79-102

    After the victory of the Islamic Revolution of Iran, led by Imam Khomeini, in the year 57, Iran has become a power of revisionism, which has always sought to change the order in the region and elsewhere in the world. Including shortening the hands of the trans-regional imperialist powers such as the United States in the Middle East, issuing a revolution to the region and the world with Islamic claims, as well as supporting the oppressed and Muslim nations against global arrogance. With these interpretations, the United States has always threatened Iran with military strikes due to its domestic and regional policies and practices. But several times after the massive propaganda campaign against Iran, a military strike against Iran has been eliminated. In this paper, we try to answer the question of why the United States did not carry out the attack after repeatedly threatened Iran with a military strike؟ The hypothesis in response to this question is that major powers, including the United States, are once fighting for a war whose survival is at stake or the war is the last possible solution. Therefore, Iran is not a threat to the survival of the United States and has other solutions to contain Iran, so it does not need to go to war. The type of research is descriptive-analytic and the method of collecting library information and according to the documents and evidence available.

    Keywords: threat balance, strategy, Iran, America, Foreign policy
  • Dariush Hoshmand Nanekran *, MohamahHosein Esmaeili Sangari, Rasol Hasanian Zaviye Pages 131-157

    Political economy deals with the interaction of economics and politics, in which, ultimately, a political agenda is provided for the economy. From this point of view in contemporary times, various efforts have been made by Iran for sustainable development and several development plans have been written, but what is observed in practice not only does not have development, but has also been added to the country's problems. While explaining why, many factors may be involved, but since the Islamic Republic of Iran is considered as one of the developing countries, one can not overlook the special role of the government in development or inadequate development. Therefore, the present study, aimed at the pathology of non-development of Iran, presents the main question of how can Iran's failure to achieve sustainable development be assessed? In response to the above question, the research hypothesis states that the lack of attention to good governance indicators and in accordance with it, the low quality governance in Iran is one of the important factors that can contribute to this failure. The research method used in this research is descriptive-analytic and its framework is based on a library-based political economy.

    Keywords: Political Economy, development, Islamic Republic of Iran, quality governance, good governance indicators
  • Garineh Keshishyan Siraki *, Soheil Soheiy Najafabadi Pages 187-214
    The Yemeni crisis is the result of inefficient political structures and the lack of a fair distribution of power and resources at the social level, and adds to this the involvement of foreign powers such as Saudi Arabia, The United States, Russia, Britain, Israel, the Persian Gulf Cooperation Council, Egypt and Islamic Republic of Iran. In general, they can be identified at two levels of internal and external crisis factors. Accordingly, the main question of the paper is that "the factors involved in the Yemeni crisis, including the process of transformation, the roots of the crisis and its actors, and what are the solutions to this crisis coming out of the future?" As a result of the whole article, it is concluded that due to the problems of the internal structure of Yemen, such as tribalism and the failure of the process of nation-state building in this country, as well as the competition between Saudi Arabia and Iran, as well as other regional powers of the Middle East and major powers in this country; The Yemeni crisis may end in one of the following four situations: Establishing a balance of power between the groups and their supporting countries, the victory of one of the forces and its supporting states, namely the Yemeni government or the victory of Ansarullah, the intervention of the UN Security Council to establish a temporary ceasefire to begin the process of peace negotiations and national reconciliation.
    Keywords: Geopolitics, Balance of Power, Crisis, Yemen, Saudi Arabia, Iran, Great Powers