فهرست مطالب

فقه، حقوق و علوم جزا - سال ششم شماره 19 (بهار 1400)

نشریه فقه، حقوق و علوم جزا
سال ششم شماره 19 (بهار 1400)

  • جلد دوم
  • تاریخ انتشار: 1400/03/20
  • تعداد عناوین: 8
|
  • همایون حاتمیان صفحات 1-15

    خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا که در پی یک همه‌پرسی که در سال 2016 رخ داده و پیامدهای خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا برای این کشور و اتحادیه اروپا تبعات فراوان سیاسی، اقتصادی و اجتماعی کوتاه‎ مدت، میان ‎مدت و بلند مدت خواهد داشت. اگرچه پیامدهای خروج سخت و بدون توافق برای بریتانیا جدی ‎تر خواهد بود. کاهش میزان تولید ناخالص داخلی، کاهش رشد اقتصادی، کاهش میزان درآمدهای مالیاتی، کاهش ارزش پوند، افزایش قیمت کالاها و کاهش نرخ اشتغال، ازجمله این تبعات شمرده شده ‏اند.و برگزیت می‌تواند اثرات مهمی در آینده اتحادیه اروپا بگذارد. برگزیت اثرات کوتاه مدت، میان مدت و دراز مدت بر بریتانیا، اتحادیه اروپا و کل جهان خواهد گذاشت و رفراندوم 23 ژوین 2016 مردم بریتانیا ، قانون خروج این کشور از اتحادیه اروپا که به برگزیت معروف شد را تصویب کرد. خروجی که توانسته بود تاثیر بسیار شگرفی بر معادلات قدرت در اروپا و هم جهان داشته باشد. بریتانیا که روی خوش به سیاست خارجی و امنیتی مشترک اروپا نشان نداد ،درصدد اتخاذ سیاستهای مسقل در حوزه امنیتی و دفاعی برامده است. خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا به عنوان کشوری هسته ای و دارای حق وتو ، ضمن کاهش وزن و قدرت اروپا در سطح بین المللی اجرای شماری ازپروژه های دفاعی انگلستان را دچار وقفه می کند که این خود می تواند به کاهش توان نظامی و دفاعی اروپا منجر شود.

    کلیدواژگان: اتحادیه اروپا، برگزیت، بریتانیا، حق وتو، ونت
  • حمیدرضا منصور صفائیان، محمدصادق جمشیدی راد صفحات 16-25

    جرم سازمان‌یافته، عمل مجرمانه گروهی بیش از دو نفر است که برای مدت‌زمان قابل‌ملاحظه‌ای استمرار یافته و به‌صورت هدفمند و از سر تبانی برای کسب منافع مادی صورت می‌گیرد. که یکی از جرایمی که در فقه و حقوق موضوعه ایران، از آن به جرم علیه امنیت و آسایش عمومی مردم و تلاش در جهت ناامن کردن راه ها؛ برای ترساندن مردم نام برده شده است، جرم محاربه است. در قوانین ایران با توسعه معنای محاربه، هر گونه فعالیت اعم از رویارویی مستقیم نظامی با حکومت، طراحی کودتا با تهیه لوازم آن، عملیات خرابکارانه به صورت ایجاد حریق، انفجار و اخلال در زیر ساخت‌های اقتصادی، نظامی، اجتماعی و... که با هدف براندازی حکومت انجام گیرد و بالفعل یا بالقوه، موثر نیز باشد، تحت عنوان محاربه و افساد فی الارض قرار داده شده است و مرتکب آن با حکم و تعیین قاضی به یکی از مجازات‌های محاربه محکوم می‌شود.که هدف اصلی این تحقیق بررسی و مطالعه جرایم از منظر حقوق کیقری است. در همین رابطه حقوق کیفری ایران در برخورد با مسایل داخلی و پیشگیری از اقداماتی که موجبات هرگونه تهدید و جرایمی در بعد داخلی می‌گردد. اقدام به جرم انگاری اعمالی نموده که ازجمله این جرم‌انگاری‌ها در باب حدود قانون مجازات اسلامی است که ربشه در فقه دارد.

    کلیدواژگان: جرم محاربه، فقه، حقوق کیفری، ایران
  • لیلا ظریفی، مریم شهامت رزی صفحات 26-38

    یکی از اصول مسلم در آیین اسلام، حرکت و کرامت انسان است. جان، مال، آبرو، عقیده و رای آدمی همه حرمت دارند و باید همواره این حریم پاس داشته شود. در حرمت و کرامت انسان، هیچ تفاوتی بین زن و مرد نیست و در فرهنگ اسلامی، زن و مرد به عنوان مخلوقات خدا و مورد عنایت ویژه اویند. افتخار نظام حقوقی اسلام آن است که از همان ابتدا زنان را دارای حقوق اقتصادی، سیاسی، خانوادگی، قضایی، عبادی شناخته است. روش کار در این مقاله به این ترتیب است که ابتدا به بررسی شرایط و حقوق زن در سه بخش اجتماعی، سیاسی و مالی در عصر جاهلیت می‌پردازیم و بعد تحولی که اسلام در این شرایط و حقوق به وجود آورد، مطالعه می‌شود. هدف از این مقاله بیان بخشی از حقوقی است که اسلام برای زنان قرار داده است. این مقاله مطالعه ای پژوهشی به روش تحلیلی – توصیفی درباره این است که آیا اسلام و به تبعیت آن کشور جمهوری اسلامی ایران حقوق سیاسی برای زنان قایل شده است؟ با مراجعه به منابع فقهی و اسناد بین المللی و تجزیه و تحلیل مستندات آن ها این نتیجه بدست آمد که: در منابع فقهی اسلام مانند قرآن در آیاتی چون: امر به معروف و نهی از منکر، بیعت و...، هم چنین در روایات و سیره معصومین علیهم السلام به حقوق سیاسی زنان اشاره شده؛ هم چنین در قانون اساسی نیز در اصولی چون 56، 13، 6 و... مشارکت زنان و مردان را به طور مساوی تایید نموده و طبق این قانون زنان می توانند در منصب های گوناگون اجرایی و حکومتی وارد شوند.

    کلیدواژگان: حقوق زن، جامعه اسلامی، تفاوت، تبعیض، کنوانسیون رفع تبعیض
  • محسن عبدالهی صفحات 39-52

    انقلاب فرانسه خروج مردمی بود که برای اولین بار به‌ حاکمیت موروثی و اشرافی خاندان‌های فیودالی و حاکم بر جامعه‌ی فرانسه خاتمه دادند و نظم اجتماعی کهنی را که قرن‌ها مبتنی بر اراده‌ی پادشاه و سلطه‌ی مطلق او بر زندگی مردم فرانسه‌ استوار شده بود درهم شکست. شکسته شدن این نظم کهن،از یک‌سو گرایش به سوی‌ انقلاب‌های اجتماعی را در سایر اجتماعات انسانی تقویت کرد و از سوی دیگر پیدایش عصر تازه‌ای را در زندگی بشر رقم زد و موجد تحولات بزرگ فکری و اجتماعی در قرون بعد شد. هدف ما در این پژوهش نگرشی به انقلاب فرانسه تا نظام جمهوری کنونی می باشد و در صدد پاسخ به این سوال هستیم که اولا چرا انقلاب کبیر فرانسه رخ داد و اینکه شاهد چند نظام در فرانسه بوده ایم و چند سال به طول کشید؟ وچه عواملی باعث این تعییرات نظامها شد؟ رانسوی‌ها پس ازانقلاب نظامهای گوناگون سیاسی را آزمودند. یکی از مهمترین چالشهای سیاسی در این کشور در دو قرن گذشته ستیز بین مجلس و دولت بر سر اختیاراتشان بود. این جنگ و گریز تاریخی هراز گاهی به پیروزی یکی از دو هماورد انجامید. هوادران مجلس و یا دولت با راه انداختن شورشها و انقلابهای گوناگون به تغییر قانون اساسی و تثبیت موقعیت خود پیروزی خود را جشن گرفتند. در برشهایی از تاریخ سیاسی این کشور دو طرف کوشیدند به نظام بینابینی رضایت دهند و این ستیز کهنه را در بازی برد برد به پایان برند. اما سرانجام ژنرال دوگل با بهره گیری از موقعیت و شخصیت کاریزماتیک خود با تاسیس جمهوری پنجم این ستیز دیرینه را به سود دولت به پایان برد. و ما در این پژوهش از روش تصییفی و تحلیلی استفاده نموده ایم.

    کلیدواژگان: جمهوری، دولت مجلس، نظام سیاسی، فرانسه
  • همایون حاتمیان صفحات 53-66

    تحولات دولت های عربی که از سال 2010 در تونس آغاز شد و دومینووار به کشورهای دیگر از جمله مصر و لیبی رسید، باعث واکنش دولت های مختلف شد که یکی از آنها ترکیه است. ترکیه در دوران حزب عدالت و توسعه حضور خود را در جهان عرب و خاورمیانه پررنگ کرده است و بیداری اسلامی نیز فرصتی در اختیار سیاست گزاران این دولت قرار داد تا با حضور فعال در جریان این تحولات، اهداف خود را جدی تر از قبل در منطقه پیگیری کنند.در این مقاله سعی بر این است تا به واکاوی تاثیر تغییر نگاه سیاست گزاران ترکیه در دوران حزب عدالت و توسعه بر سیاست خارجی فعال این کشور در قبال بیداری اسلامی در جهان عرب پرداخته شود، بدون اینکه بخواهیم درستی یا نادرستی، موفقیت یا عدم موفقیت سیاست خارجی ترکیه را مورد ارزیابی قرار دهیم. سیوال اصلی پاسخ دهد که آیا اولویت سیاست خارجی ترکیه با رهبری حزب حاکم عدالت ‌و توسعه نسبت به دوره‌های پیشین درخصوص تحولات اخیر منطقه روند تحولی را طی نموده است یا به فرآیند تکاملی قایل است؟ برای دستیابی به پاسخ این سیوال، ضمن توجه به مفروضات پژوهش، این فرضیه را مطرح نموده‌ایم که تلاش ترک‌ها و اولویت اصلی سیاست خارجی آن‌ها در کابینه اردوغان عضویت در اتحادیه اروپاست و از این لحاظ به سنت سیاسی‌ ‌تاریخی ترکیه و اهداف آتاتورک وفادار مانده و در سیاست خارجی خود درخصوص بیداری اسلامی سعی در تلفیق مجموعه سیاست‌های بعضا متعارض کابینه‌های پیشین و نگاه چندوجهی به جای تک سونگری داشته‌اند. مقاله حاضر، بررسی این مهم را در پرتو همگرایی منطقه‌ای و سیاست‌های اعلامی و اعمالی ترکیه درنظر دارد.

    کلیدواژگان: سیاست خارجی، بیداری اسلامی، واقع گرایی، منافع ملی ترکیه
  • زهرا شیری صفحات 67-76

    رابطه ی سببیت به معنی ارتباط ناگسستنی بین رفتار مجرمانه با نتیجه ی حاصل از جرم است، به نحوی که سبب و عنصر خارجی آن را قطع نکند. در مباحث مرتبط با تحمیل مسئولیت آن چه که دارای اهمیت است احراز و اثبات رابطه استناد میان فعل اضراری و نتیجه محدوثه است و وقتی بحث از مسئولیت کیفری می شود در حقیقیت ارتباط بین رفتار مجرمانه و مجازات آن یعنی رابطه سببیت به ذهن متبادر می گردد. رابطه ی استناد از جمله عناصر و ارکان تحقق مسئولیت کیفری است و برای تحقق مسئولیت کیفری و مجرم شناختن فرد، الزاما رابطه ی سببیت و علیت کیفری لازم است و بدون احراز این رابطه، فرض مسئولیت کیفری منتفی است. رابطه ی سببیت یکی از مشکل ترین مباحث حقوق کیفری است و احراز انتساب میان فعل مجرمانه و زیان حاصل از آن در مقام عمل، به ویژه در فرض تعدد عوامل و اسباب با دشواری-های فراوانی روبروست. امری که اختلافات را برانگیخته و باعث دشواری می گردد، مصادیق سببیت است که به انحاء مختلف قابل تصور می باشد. مواردی از اجتماع اسباب و عوامل مختلف که گاهی دارای تاثیر واحد بوده و گاهی در میزان اثر با هم متفاوت اند و مواردی که به ظاهر حالت اجتماع داشته اما در واقع تنها یک سبب دخالت دارد.

    کلیدواژگان: سبب، سببیت، مسئولیت، مسئولیت کیفری
  • سید علیرضا امین صفحات 77-83

    رفتار جنسی دو زن با هم از جمله مصادیق انحراف جنسی است که از آن به مساحقه تعبیر میشود . در دیدگاه اسلام، مساحقه در شمار جرم هایی است که برایش مجازات حدی تعیین شده است . قانونگذار در ماده 239 قانون مجازات اسلامی، حد سحق زن محصنه را صد تازیانه، قرار داده است . در نظر برخی از قدماء نیز همچون شیخ مفید، ابن ادریس و علامه حلی، زن محصنه مساحق، محکوم به صد تازیانه است. عمده مستند قایلین این نظریه، روایت زراره است که در آن تعبیر "السحاقه تجلد" به کار رفته است. در مقابل، برخی دیگر همچون شیخ طوسی در نهایه، ابن براج و ابن حمزه، مجازات سحق محصنه را رجم می دانند. مهمترین دلیل این عده، روایتی است که طبق مضمون آن، حد سحق، معادل حد زنا دانسته شده است. از آنجا که به نظر میرسد حیثیاتی در ادله هر دو نظریه، مغفول مانده است و نیز اهمال در این مورد، به انحراف در عرصهی تقنین منجر میگردد، واکاوی ادله طرفین، به منظور دستیابی به قول صواب، ضرورت می یابد.

    کلیدواژگان: ماده239 قانون مجازات اسلامی، حد، مساحقه، احصان، رجم، جلد
  • سعید تاجیک زاده، سعید علیزاده، سجاد عباسی صفحات 84-98

    در این تحقیق به بررسی و تبیین حقوقی و فقهی آثار و شرایط وقف،شرایط واقف ، موقوف علیهم در حقوق ایران و فقه امامیه می پردازیم،پس از تحقق عقد وقف، آثار قانونی و شرعی بر این امر بار می‌شود. آن گونه که از تعریف فقهی و قانونی وقف بر می‌آید، «تحبیس عین و تسبیل منفعت»، ماهیت و برخی از آثار آن را بر ملا می‌سازد. اما، این عبارت متواتر، تمام واقعیت را روشن نمی‌سازد. تغییر در اندیشه فقها و تحول اجتماع و ضرورت‌های حفظ اموال موقوفه، به تدریج اثر عمده و مهمی را بر وقف ایجاد کرده است و ما بر آنیم تا برخی از مهمترین آثار وقف و تغییرات مثبت آن از جمله شخصیت حقوقی را مورد برسی عمیق از منظر فقه و حقوق قرار دهیم. این مقاله به صورت کتابخانه ای و توصیفی_تحلیلی با تکیه بر کتب طراز اول فقه شیعه و در بخش هایی نگاه به فقه دیگر مذاهب اسلامی و همچینین استناد به مواد قانونی حقوق موضوعه ایران و تطبیق آن با آرای فقها انجام گرفته و برسی شده است.

    کلیدواژگان: وقف، آثار وقف، موقوف علیهم، مال موقوفه، واقف، فقه شیعه
|
  • Pages 1-15

    Britain's withdrawal from the EU following a referendum in 2016 and the consequences of Britain's withdrawal from the EU for the country and the EU will have many short-term, medium-term and long-term political, economic and social consequences. However, the consequences of a tough, non-negotiable exit will be more serious for Britain. Declining GDP, declining economic growth, declining tax revenues, declining value of the pound, rising commodity prices and declining employment rates are among the consequences. Bergzit could have important implications for the EU's future. The election will have short-term, medium-term and long-term effects on Britain, the European Union and the world as a whole. An output that could have had a tremendous impact on power equations in Europe and around the world. Britain, unhappy with Europe's common foreign and security policy, has sought to pursue independent security and defense policies. Britain's withdrawal from the European Union as a veto-wielding country, while reducing the weight and power of Europe at the international level, interrupts the implementation of a number of British defense projects, which in turn could lead to a reduction in Europe's military and defense capabilities.

    Keywords: EU, Bergzeit, UK, veto, went
  • Pages 26-38

     One of the indisputable principles in Islam is human movement and dignity. Human life, property, reputation, opinion and opinion are all respected and this privacy must always be respected. In human dignity, there is no difference between men and women, and in Islamic culture, men and women are created by God and given special care by Evin. The pride of the Islamic legal system is that from the very beginning it has recognized women as having economic, political, family, judicial and religious rights. The method of this article is that we first examine the conditions and rights of women in the three social, political and financial sectors in the age of ignorance and then study the evolution that Islam brought about in these conditions and rights. The purpose of this article is to express some of the rights that Islam has set for women. This article is a research-analytical-descriptive research study on whether Islam and consequently the Islamic Republic of Iran have granted political rights to women? By referring to jurisprudential sources and international documents and analyzing their documents, it was concluded that: In Islamic jurisprudential sources such as the Qur'an in verses such as: commanding the good and forbidding the evil, allegiance, etc., as well as in narrations And the conduct of the Infallibles (peace be upon them) refers to the political rights of women; Also in the constitution, in principles such as 56, 13, 6, etc., the participation of women and men is equally approved, and according to this law, women can enter various executive and governmental positions.

    Keywords: Women's Rights, Islamic Society, Difference, Discrimination, Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination
  • Pages 39-52

    The French Revolution was the departure of a people who, for the first time, ended the hereditary and aristocratic rule of the feudal lords and rulers of French society, and shattered the old social order based for centuries on the will of the king and his absolute domination of French life. The breaking of this ancient order, on the one hand, strengthened the tendency towards social revolutions in other human societies, and on the other hand, marked the emergence of a new era in human life and led to great intellectual and social changes in later centuries. Our aim in this study is a look at the French Revolution up to the current republican system and we are trying to answer the question why the French Revolution took place and how many systems we witnessed in France and how many years did it last? And what factors caused these system changes? The French tested various political systems after the revolution. One of the most important political challenges in this country in the last two centuries has been the struggle between the parliament and the government over their authority. This historical war and escape of Haraz sometimes led to the victory of one of the two rivals. The supporters of the parliament or the government celebrated their victory by launching various riots and revolutions to change the constitution and consolidate their position. In parts of the country's political history, the two sides sought to satisfy the intermediate system and end this old rivalry in a win-win game. Eventually, however, General de Gaulle took advantage of his charismatic position and character to establish the Fifth Republic, ending this long-standing conflict in favor of the government. And in this research we have used descriptive and analytical methods.

    Keywords: Republic, Parliamentary Government, Political System, France
  • Pages 53-66

    Developments in Arab states that began in Tunisia in 2010 and spread to other countries, including Egypt and Libya, have provoked reactions from various governments, one of which is Turkey. During the AKP, Turkey has highlighted its presence in the Arab world and the Middle East, and the Islamic Awakening has provided an opportunity for government politicians to pursue their goals more seriously in the region by actively participating in these developments. This article tries to analyze the effect of the change in the attitude of Turkish politicians during the AKP and its active foreign policy towards the Islamic awakening in the Arab world, without wanting right or wrong, success or failure. Evaluate the success of Turkey's foreign policy. The main question to answer is whether the priority of Turkish foreign policy under the leadership of the ruling Justice and Development Party compared to previous periods regarding the recent developments in the region has undergone a transformation process or an evolutionary process? In order to answer this question, we have hypothesized that the Turkish effort and their main foreign policy priority is to join the European Union in Erdogan's cabinet, and in this respect remain faithful to Turkey's political-historical tradition and Ataturk's goals. In their foreign policy regarding the Islamic Awakening, they have tried to combine a set of sometimes conflicting policies of the previous cabinets and a multifaceted view instead of a single one. The present article examines this issue in the light of regional convergence and Turkey's declarative and practical policies.

    Keywords: foreign policy, Islamic Awakening, realism, Turkey's national interests