فهرست مطالب
پژوهش نامه انتقادی متون و برنامه های علوم انسانی
پیاپی 43 (بهمن 1395)
- ویژه نامه اقتصاد مقاومتی
- تاریخ انتشار: 1395/11/01
- تعداد عناوین: 7
-
-
صفحات 1-27
یکی از شاخص های پایش تحقق بند اول سیاست های اقتصاد مقاومتی، توجه به توسعه کارآفرینی نوپا در کشور است؛ در واقع، به منظور تحقق سیاست های اقتصاد مقاومتی نیاز به پرورش شرکت های نوپا و نوآور(استارت آپ ها) احساس می شود. تحقیق حاضر سازوکار های توسعه کارآفرینی نوپا در ایران را در چارچوب گفتمان اقتصاد مقاومتی شناسایی می کند. در همین راستا، با بررسی ادبیات موجود و اقدامات انجام گرفته در اکوسیستم های موفق دنیا چون سیلیکون ولی، در رابطه با نحوه حمایت از کسب و کارهای نوپا، و همچنین اقدامات صورت گرفته در کشور، به شناسایی مکانیسم های متناسب با موقعیت خاص کشور پرداخته شده است. یافته های تحقیق حاکی از آن است که جذب و ارزش نهادن بر استعدادهای موجود در هر منطقه یکی از پیشران های اصلی بروز کارآفرینی نوپا در بسیاری از مناطقی است که اکوسیستم مناسبی برای کارآفرینی های نوپا دارند. به منظور توسعه کسب وکارهای نوپا در کشور، حداقل در مراحل اولیه رشد شرکت ها، دولت به عنوان مهم ترین پیشران توسعه کارآفرینی بایستی به نحوی از آن ها حمایت کند. ایجاد پارک های علم و فناوری، مراکز رشد و مراکز شتاب دهنده کسب و کارهای نوپا، در کنار مواردی چون اصلاح مقررات، کمک های مالی و ارزش گذاشتن بر سرمایه انسانی موجود در کشور، از جمله مکانیسم های موثر بر توسعه کارآفرینی نوپا در کشور هستند.
کلیدواژگان: کارآفرینی نوپا، توسعه کارآفرینی، اقتصاد مقاومتی، ایران -
صفحات 29-49
تبیین مفهوم اقتصاد مقاومتی و تبدیل آن به گفتمان رایج مستلزم بررسی و نقد ادبیات این حوزه است. بررسی ابعاد شکلی کتاب «تحلیلی بر شاخص های کلان اقتصادی در ایران با رویکرد اقتصاد مقاومتی» نشان داد که در مجموع، کیفیت حروف نگاری و صفحه آرایی اثر متوسط و کیفیت چاپ و صحافی خوب است. بررسی ابعاد محتوایی اثر نشان داد چالش های عمده اقتصاد ایران طی دهه های اخیر در وابستگی به نفت، جنگ تحمیلی، پایین بودن بهره وری، عمق کم بازارهای پولی و مالی و تحریم های بین المللی خلاصه شده است. برای رفع این چالش ها، بازآفرینی نقش دولت، توانمندسازی، آزادسازی، توسعه فضای رقابتی، بهبود فضای کسب و کار، کاهش وابستگی به نفت، جذب سرمایه های خارجی، و توسعه بازارهای پولی و مالی به عنوان راهکار معرفی شده است. این راهکارها غالبا کلی و تکراری است و ارتباط آن ها با اقتصاد مقاومتی توضیح داده نشده است. این اثر به دلیل استفاده از آمار نسبتا زیاد در بررسی روند تغییرات و ارتباط آن با مقاومت اقتصادی از طریق تکانه های جنگ، قیمت نفت و تحریم، نسبت به بسیاری از آثار مشابه که غالبا ساختار خطابه ای و غیر آماری دارند، برتری دارد. از منابع علمی معتبر به اندازه کافی استفاده نشده است. میزان سازواری این اثر با مبانی و نگرش اسلامی بسیار مطلوب است.
کلیدواژگان: اقتصاد مقاومتی، مقاومت اقتصادی، شاخص های کلان اقتصادی، نقد کتاب -
صفحات 51-81
ایجاد دوره رسمی آموزشی- پژوهشی کاربردی مبتنی بر روش شناسی طراحی یک برنامه درسی کارآمد، از ملزومات تحقق عملی اقتصاد مقاومتی در مجامع علمی و دانشگاهی است. این مقاله درصدد است تا با نقد رویکرد متعارف برنامه درسی رشته علوم اقتصادی در کشور، به بیان اصول و روشهای برنامهریزی درسی و طراحی یک برنامه درسی در مقطع کارشناسی ارشد اقتصاد مقاومتی بپردازد تا دو خلا را پوشش دهد که عبارتند از: الف) ارایه فرآیند طراحی روشمند اهداف و محتوای آموزشی با رویکرد صحیح و نوین و مبتنی بر مقتضیات و نیازهای کشور؛ ب) نمونه پژوهی این فرآیند با طراحی برنامه آموزشی رسمی مقطع کارشناسی ارشد با عنوان: «اقتصاد مقاومتی». روش جمع آوری دادهها و اطلاعات در این پژوهش روش ترکیبی بوده و از مستندات کتابخانه ای و مصاحبه استفاده شده است. در این مسیر از ابزار جمع آوری اطلاعات منابع رایانهای از قبیل جستجوی پیشرفته اینترنتی منابع استفاده شده و از روشهای ارجاع فرآیندی پژوهش همچون مصاحبه و طوفان مغزی نخبگان، جهت اعتبار بخشی پژوهش بهره گیری شده است. بررسی نیازسنجی آموزشی، ارایه جدول «هدف-محتوا» و طراحی سرفصل های دروس، از نتایج پژوهش مذکور است.
کلیدواژگان: رشته علوم اقتصادی، اقتصاد مقاومتی، برنامه درسی، هدف- محتوا -
صفحات 83-101
در این پژوهش با تبیین اقتصاد مقاومتی و استخراج مولفه های آن در راستای تعیین الگوی توسعه زیر بخش های صنعت، بر اساس دو مولفه اصلی حفظ روند رو به رشد و کاهش آسیب پذیری به تبیین سه راهبرد اصلی صنعت دانش بنیان، ارتقاء بهره وری و کارایی و رهایی از وابستگی پرداخته و در هر یک از این راهبرد ها به تبیین شاخص های اولویت بندی و توسعه صنایع (پانزده شاخص کمی و کیفی) بر مبنای اقتصاد مقاومتی پرداخته شده است. سپس با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی و دریافت پرسشنامه از بیست وهفت نفر از نخبگان دانشگاه و صنعت به اولویت بندی شاخص ها با استفاده از نرم افزار جهت سیاست گذاری های صنعتی در سطح کلان پرداخته شده است. در این پژوهش اولین اولویت در جهت اجرایی نمودن اقتصاد مقاومتی در صنایع کشور، کاهش وابستگی صنایع به مواد اولیه خارجی هست، دومین اولویت تقویت صنایع استراتژیک مرتبط با نیاز های اساسی مردم بوده و سومین اولویت نیز افزایش میزان آموزش کارکنان هر رشته فعالیت صنعتی در راستای تقویت صنعت دانش بنیان می باشد. بر اساس نتایج این پژوهش رشته فعالیت های تولید ابزارهای اپتیکی و تجهیزات عکاسی و تولید تجهیزات پزشکی و جراحی و رشته فعالیت تولید تجهیزات کنترل عملیات صنعتی در رتبه های اول تا سوم قرار گرفتند
کلیدواژگان: اقتصاد مقاومتی، تحریم، توسعه صنعت، رهایی از وابستگی، صنعت دانش بنیان، ارتقاء بهره وری، تحلیل سلسله مراتبی -
صفحات 103-123
بعد از مطرح شدن نظریه اقتصاد مقاومتی در جمهوری اسلامی ایران، محافل علمی و آکادمیک در خصوص نظریه پردازی و مفهوم پردازی پیرامون آن به تکاپو درآمده و پژوهشگران براساس برداشت های خویش به تبیین این مفهوم اقتصادی پرداختند به گونه ای که تاکنون برداشت های متفاومتی از اقتصاد مقاومتی ارایه شده است. مقاله حاضر سعی دارد با بررسی متون منتشر شده درباره اقتصاد مقاومتی، به بررسی دیدگاه های رایج در این خصوص بپردازد و در این راستا، چهار رویکرد اصلی که معمولا در مقالات، طرح های پژوهشی و کتاب های مختلف به آنها اشاره شده است را مورد بررسی قرار می دهیم. به همین خاطر، همسان پنداری اقتصاد مقاومتی با اقتصاد اسلامی، اقتصاد تحریم محور، تاب آوری و فنریت اقتصادی، و ریاضتی بودن اقتصاد مقاومتی مورد مداقه و تحلیل قرار خواهند گرفت. برای انجام این پژوهش از روش تحلیلی-توصیفی و مطالعات اسنادی بهره گرفته خواهد شد
کلیدواژگان: اقتصاد مقاومتی، ریاضت اقتصادی، تاب آوری، فنریت، متون اقتصادی -
صفحات 125-144
در متون انگلیسی زبان، واژه مقاومت اقتصادی برای شرایط محاصره و تحریم اقتصادی و تاب آوری اقتصادی به معنای حفظ عملکرد پس از وقوع شوک و توانایی برای بازیابی، به کار رفته است.در متون انگلیسی سال های اخیر، تاب آوری اقتصادی عمدتا در زمینه های: تاب آوری در مقابل تغییر اقلیم، حوادث طبیعی، شوک های وارده به امنیت غذایی و کشاورزی، درگیری، کمیابی آب، تاب آوری شهری، تاب آوری زیرساختها و شاخص های اندازه گیری تاب آوری اقتصادی، به کار رفته است. افزون بر آن، در متون خارجی، آگاهی بخشی، تنوع، خود تنظیمی، ادغام و توان انطباق، به عنوان عناصر استراتژی تاب آوری اقتصادی، مورد بحث قرار گرفته است .مهمترین نقدهای وارده به متون خارجی در زمینه تاب آوری اقتصادی عبارتند از: فقدان جامع نگری در تعریف و تحلیل ابعاد تاب آوری اقتصادی، عدم بررسی تبعات پس از وقوع شوک نامطلوب در حد لازم، نارسایی شاخص های مقاومت و تاب آوری اقتصادی، لحاظ نکردن ابعاد اقتصاد سیاسی مقاومت و تاب آوری اقتصادی و ساختارهای انعطاف ناپذیر، ظرفیت سازی برای تاب آوری و مقاومت اقتصادی و سیاستهای کلان اقتصادی برای تاب آوری اقتصادی.
کلیدواژگان: متون خارجی، مقاومت اقتصادی، تاب آوری اقتصادی، شوک نامطلوب -
صفحات 145-168
در این مقاله الگوی تامین مالی مناسب مخارج توسعه کلان شهرها و تاثیر آن بر مقاوم سازی اقتصادی شهرها مورد بررسی قرار گرفت. با استفاده از مدل سازی ریاضی (تصمیم گیری چند شاخصه) سهم بهینه هر پایه درآمد در ساختار تامین مالی مشخص شد. در ادامه توان تامین مالی و امکان جایگزینی با وضع موجود بررسی شد. به عنوان نمونه کلان شهرهای اصفهان تهران تبریز شیراز و مشهد مطالعه شد. نتایج مدل سازی نشان داد، اخذ عوارض (مالیات محلی) سالانه از املاک و مستغلات به نرخ متوسط کمتر از 0.5درصد ارزش روز، توان تامین مالی مخارج توسعه شهرها مورد مطالعه را دارد. عدم دریافت هزینه های (عوارض) صدور پروانه ساختمانی منجر به کاهش قیمت تمام شده واحدهای مسکونی و تجاری جدید شود. با توجه به مستمر بودن دریافت عوارض جدید، انتظار کاهش تقاضای مصرفی برای املاک با قیمت بالا را می توان انتظار داشت. دریافت مالیات یا عوارض بر اساس ارزش روز از دارایی افراد عامل مهمی در توزیع درآمد محسوب می شود. لذا می توان انتظار داشت تامین مالی مناسب مخارج توسعه شهری یکی از ارکان مقاوم سازی اقتصادی شهرها باشد.
کلیدواژگان: کلان شهرها، اقتصاد مقاومتی، مخارج توسعه، تامین مالی مناسب
-
Pages 29-49
Explaining the concept of resilient economy and putting it forward as current discourse requires a thorough literature review. The purpose of this paper is to review and critique the book “Analysis of Macroeconomic Indicators in Iran with Economic Resistance Approach” written by Ahmad Tashkini and Amir-Reza Souri. Review of this book in terms of form features showed that it lacks some of the necessary components such as preface, author’s introduction, list of tables and figures, and overall conclusion. 25 percent of tables are also set as graphs unnecessarily. In some cases, there are some misspellings, grammatical errors, and weaknesses in academic writing. Overall, the quality of typography and layout is moderate and that of printing and binding is good. Book content review revealed that economy’s performance has been analyzed once during 1959-2012 in five irregular periods, and once again during 1981-2012 in eight four-years periods without any specific explanation. The analysis is often limited to descriptive analysis of trends lacking causal analysis and scientific citation. The main challenges of the economy in recent decades has been reduced to dependence on crude oil, imposed war, low productivity, low market financial depth and international sanctions. To address these challenges some solutions have been suggested such as recreating the role of government, empowerment, liberation, development of a competitive environment, improvement of business environment, reducing dependence on oil, attracting foreign investment and development of financial markets. These guidelines are very general and have already been mentioned repeatedly, and their relationship with resilient economy is not well explained. In the analysis of the contents, the related literature has not been reviewed and no room has been allocated to review other’s views. Using relatively much more data, this book is superior to its counterparts with rhetorical and non-statistical structure, but in terms of references there are some weaknesses such asnon-sufficient scientificreferences, non-accuracy in referencing method, lack of scientific integrity. The theoretical foundations and presumption of the book are not clearly stated. It can be inferred thatthe author assumed that the resilient economy is the same as making the economy resistant. Sometimes evidences implicitly showed a kind of biasness towards government intervention approach, and sometime in favor of free market system. The suitability of this work with Islamic principles and attitude is very decent. This book can be used as a supplementary text through which the university students can get familiar with Iran's economic challengesand economic policies of resilient economy.
Keywords: resilient economy, economic resistance, macroeconomic indexes, book critic -
Pages 51-81
Creating a applicable formal training course based on efficient curriculum methodology is a practical requirement to realize the Moqawama economy in scientific and academic communities. This article is discoursed by criticizing the conventional approach to economic curriculum in I.R.I, and then it is proceeded by defining the principles and the curriculum methods and designing a curriculum in master degree for Moqawama economy to cover two vacancies:A: to provide a systematic design process of goals and educational contents with the right and new approaches based on the demands and needs of the country, B: to show a case study of this process by designing official curriculum of master degree program with the title of »Moqawama Economy«. Method of collecting datum and information is combined in this research and documents of libraries and interviews are used. In this research, collecting internet resources such as advanced searching of resources have been done and also referring research methods such as interview and brain storm genius are used for authority of research. training Needs assessment survey, table of "goal- content" and designing the course topics, are the results of this study.
Keywords: economic curriculum, Moqawama economy, curriculum, goal- content -
Pages 125-144
In English-language literature, the term economic resistance utilized for economic blockade and sanctions and economic resilience used to mean to preserve performance, and the ability to recover after the shock. In recent years, economic resilience mainly applied in the following areas: climate change, natural disasters, food security and agricultural shocks, conflict, water scarcity, urban resilience, infrastructure resilience and economic resilience-measuring index are used. Moreover, in the foreign texts, awareness, diversity, self-regulation, integration and the ability to adapt, discussed as elements of economic resilience strategy. The main criticism to the foreign texts in the field of economic resilience include: lack of comprehensive view in the definition and analysis of economic resilience, conseof resistance and resilience and structure bottlenecks, capacity building for resilience and macroeconomic policies for economic resilience
Keywords: An examination, criticism of foreign literature in the field of economic resistance, resilience -
Pages 145-168
were studied. Using mathematical modeling system (MADM) and provide decision trees in the share of income was the main base. For case study, Tabriz, Shiraz and Mashhad were selected metropolises of Tehran.Based on the results of the ranking criteria defined in the study to provide a model of appropriate financing, the highest degree of importance of the criteria of "justice", "transparency", "efficiency", "sustainability", "incompetent" and finally " operational "is. Based on the results of the modeling toll (local tax) annual average rate of 0.5% of real estate to be updated based on the value of financing costs has studied the development of cities. Decline in demand for real estate in accordance with demand. It could be a mitigating factor is price. Due to the fact that major real estate assets held by the top income. Taxes or duties on the basis of the value can be considered an important factor in the distribution of income. Therefore, we can expect the right finance costs of retrofitting urban development of cities is one of the Economic Strength.
Keywords: Metropolis, The finance of development, sustainable development, Economic Strength
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.