فهرست مطالب

آبزیان دریای خزر - سال سوم شماره 2 (پاییز و زمستان 1397)

نشریه آبزیان دریای خزر
سال سوم شماره 2 (پاییز و زمستان 1397)

  • تاریخ انتشار: 1397/08/01
  • تعداد عناوین: 6
|
  • سیامک باقری*، محمدرضا رمضانی، عظمت دادای قندی صفحات 1-12

    استان اردبیل واقع در شمال غربی ایران، دارای دریاچه های طبیعی زیادی می باشد. منابع آبی دریاچه های آب شیرین بدلیل مصارف آشامیدنی، کشاورزی، و آبزی پروری از اهمیت زیادی برخوردار می باشند. نمونه برداری از آبزیان در چهار ایستگاه مطالعاتی در دریاچه و یک ایستگاه واقع در ورودی آب دریاچه در مرداد و آبان سال 1385 انجام گردید. براساس نتایج، 3 گروه و 13 جنس زیوپلانکتون شناسایی گردید، هفت جنس متعلق به شاخه Rotatoria، پنج جنس متعلق به شاخه Protozoa و یک جنس در شاخه Arthropoda مشاهده گردید. موجودات کفزی مشاهده شده در دریاچه دشت مغان شامل Chironomidea، Oligochaeta، Odonata، Sphaerium و Hydropsychidaeبود. کم تاران گروه زیستی غالب بوده و در تمامی ایستگاه ها بیشترین حضور را داشتند. بیشترین فراوانی و زی توده کفزیان در مرداد با میزان میانگین 331±929 عدد در متر مربع و 2/26 ± 25 گرم در متر مربع بود. میانگین زی توده کفزیان در دریاچه دشت مغان 7/18 گرم در متر مربع به ثبت رسید. 12 گونه ماهی از 4 خانواده در دریاچه دشت مغان شناسایی گردید. 9 گونه به خانواده کپور ماهیان Cyprinidae، یک گونه به خانواده اسبله ماهیان Siluridae، یک گونه به خانواده سوف ماهیان Percidae و گونه دیگر به خانواده گاو ماهی Gobiidae تعلق داشت. حداکثر فراوانی ماهیان صید شده را ماهی سیم و تیزکولی با میزان 6/35 و 4/23 درصد و حداقل فراوانی را ماهیان فیتوفاگ و گاوماهی با میزان 2/0 درصد بخود اختصاص داده بود.

    کلیدواژگان: زئوپلانکتون، کفزیان، ماهی، دریاچه دشت مغان، اردبیل
  • رضا صفری*، سید رسول شاه حسینی، روح الله جوادیان صفحات 13-24

    گوشت ماهی مستعد فساد شیمیایی و آلودگی میکروبی می باشد. لذا استفاده از نگهدارنده با خصوصیات ضد میکروبی و آنتی اکسیدانی ضروری به نظر می رسد. در این بررسی ابتدا فعالیت آنتی اکسیدانی عصاره گیاه خوشاریزه در غلظت هایppm 500، 1000، 1500و 2000 و آنتی اکسیدان مصنوعی TBHQ با غلظت ppm100، از طریق مهار رادیکال آزاد DPPH تعیین شد. نتایج نشان داد که بیشترین میزان DPPH در تیمارTBHQ ، ppm1500و 2000 عصاره گیاه خوشاریزه به ترتیب 54/82 ، 12/87 و 04/87 مشاهده شد، ولی بین آنها اختلاف معنی داری مشاهده نشد(05/0P>). در ادامه بررسی، اثر غلظت ppm1500عصاره گیاه خوشاریزه بر زمان ماندگاری فیله کپور سرگنده در دو دمای 4 و 18 درجه سانتی گراد، که شامل 4 تیمار ، تیمار شاهد در دمای 4 درجه سانتی گراد ، تیمار شاهد در دمای 18 درج ه سانتی گراد (دمای abuse temperature به هنگام حمل و نقل ماهی)، تیمار ppm1500عصاره در دمای 4 درجه سانتی گراد و تیمار ppm1500عصاره در دمای 18 درجه سانتی گراد مورد ارزیابی میکروبی (مقادیر کلی باکتری (TVC) و مقادیر باکتری های سرما دوست (PTC) و شیمیایی (پراکسید (PV)، مقادیر تیوباربیوتیک اسید (TBA) و مجموع بازهای نیتروژنی فرار (TVBN)) در طول دوره نگهداری 30 روزه با فاصله 5 روز قرار گرفتند. نتایج نشان داد عصاره گیاه خوشاریزه توانست باعث کاهش معنی دار بازهای ازته فرار، پراکسید، تیوباربیتوریک اسید، بار باکتریایی کل و باکتری های سرمادوست نسبت به تیمار شاهد شود. عصاره گیاه خوشاریزه به عنوان یک نگهدارنده طبیعی قابلیت استفاده در انواع فرآورده های شیلاتی را دارا بوده، زیرا فساد شیمیایی را به تاخیر می اندازد.

    کلیدواژگان: ماهی کپور سرگنده، عصاره گیاه خوشاریزه، آنتی اکسیدان، زمان ماندگاری، پارامترهای کیفی
  • مریم قیاسی*، ابوالفضل سپهداری، محمد بینائی، فرشیده حبیبی، مینو سلطانی صفحات 25-35

    جنس ساپرولگنیا و گونه های آن از مهمترین عوامل قارچی بیماریزا در ماهیان با گسترش جهانی هستند. تا سال 2002 در کشورهای اروپایی و آمریکا جهت کنترل این پاتوژن در مراکز تکثیر و پرورش ماهیان از مالاشیت گرین استفاده می گردید ولی به دلیل اثرات سرطانزایی و سمی بودن آن مصرف آن منع گردید. مطالعات مختلفی تاکنون در خصوص معرفی ترکیب ضد قارچ مناسب جایگزین مالاشیت گرین انجام شده است. هوآسان تی آر-50 یک ماده ضد عفونی کننده برپایه پراکسید هیدروژن است که در یک لیتر آن 570 گرم پراکسید هیدروژن و 36/0 گرم نقره کلوییدی به عنوان پایدار کننده قرار دارد. هدف از انجام این تحقیق ارزیابی اثرات ضد قارچی این ترکیب در شرایط آزمایشگاه و نیز تعیین میزان (Minimum Leathal Concenteration)MLC و(MIC(Minimum Inhibitory Concentaration آن در مقایسه با مالاشیت گرین بر نمونه ساپرولگنیا (.Saprolegnia sp) جداسازی شده از هچری ماهی قزال آلا(Oncorhynchus mykiss) است. برای انجام آزمایشات MIC و MLC از دوزهای ppm 100، 200، 300، 400، 500، 600، 700، 800، 900و 1000 استفاده شد. براساس نتایج میزان MIC و MLC بر روی نمونه ساپرولگنیا جداسازی شده از هچری ماهی قزل آلای رنگین کمان به ترتیب ppm 400 (میکرولیتر در لیتر) و ppm800 (میکرو لیتر در لیتر) تعیین گردید. براساس نتایج حاصل از این بررسی به نظر می رسد هوآسان تی آر-50 بتواند به عنوان جانشین مناسب برای کنترل قارچ زدگی در هچری ماهیان مورد استفاده قرار گیرد.

    کلیدواژگان: ساپرولگنیازیس، هوآسان، قارچ زدگی، تخم ماهی، پراکسید هیدروژن
  • کامران عقیلی*، عباسعلی آقایی مقدم، سید محمود عقیلی صفحات 36-46

    این تحقیق به منظور ارزیابی توان تولید و شناخت شرایط زیست طبیعی حاکم بر آن با تاکید بر ماکروبنتوزها، از فروردین تا اسفند 1395 در 19 ایستگاه صورت گرفت. با توجه به نقشه های تهیه شده از عمق و بستر خلیج، سطح و حجم کنونی خلیج گرگان به ترتیب 466 کیلومتر مربع و 905.33 میلیون متر مکعب محاسبه گردید. در نتایج بررسی جوامع کفزیان خلیج گرگان (ماکروبنتوزها) 3 شاخه اصلی (Annelidae، Mollusca و (Arthropoda و 6 ردهPolychaeta,Crustacea, Insecta, Bivalvia, Oligochaeta,Gastropoda) و 12 راسته و 12 خانواده شناسایی گردیدند. در بررسی ماه های مختلف سال، شاخه Annelidae دارای حداکثر، حداقل و میانگین زیتوده به ترتیب 35/2 در فروردین ماه، 01/0 در بهمن ماه و 63/0± 69/0 گرم در متر مربع تعیین گردید. شاخه Arthropoda دارای حداکثر، حداقل و میانگین زیتوده به ترتیب 07/0 در اسفند ماه، 23/4 در فروردین ماه و 24/1 ± 11/2 گرم در متر مربع و شاخه Mollusca دارای حداکثر، حداقل و میانگین زی توده به ترتیب 60/31 در آذر ماه، 10/14 در خرداد ماه و 09/6 ±81/22 گرم در متر مربع تعیین گردید. بیشترین فراوانی(N) در تیرماه با 130 عدد در هکتار و بیشترین توان تولید(Z) 59/3 کیلوگرم در هکتار بود. با توجه به اینکه درکلیه ی ماه های سال میزان زی توده از حدود 17 گرم در متر مربع کمتر نمی شود می توان گفت که خلیج گرگان پتانسیل مناسبی برای آبزی پروری داشته و می توان بعنوان بخشی از غذای مورد نیاز آبزی از تولید طبیعی خلیج استفاده نمود.

    کلیدواژگان: خلیج گرگان، جوامع کفزیان، ماکروبنتوزها، ز ی توده، توان تولید
  • شبنم نوبهار، شبنم حقیقت خواجوی*، رضا صفری صفحات 47-56

    ماهی و فرآورده های شیلاتی به دلیل محتوای بالای اسید چرب آزاد، حساس به فساد اکسیداتیو و میکروبی در طی دوره نگهداری می باشند. یکی از روش های نوین جهت افزایش زمان ماندگاری محصولات شیلاتی و حفظ کیفیت طی دوره نگهداری، بهره گیری از پوشش های خوراکی بوده و در این میان پوشش های پروتیینی موثرتر از سایر پوشش های مورد استفاده هستند. تاثیر این گونه پوشش ها در صورت غنی سازی با ترکیبات ضدمیکروبی همچون اسانس های گیاهی چشمگیرتر بوده و موجب حفظ بیشتر کیفیت محصولات مورد نظر می گردد. سرسم بواسطه مواد موثره متعدد دارای خواص آنتی اکسیدانی و ضدمیکروبی بوده و میتوان از آن در انواع محصولات غذایی استفاده نمود. آب پنیر بعنوان یکی از متداول ترین پوشش های خوراکی در انواع مطالعات مورد استفاده قرار گرفته است. در این مقاله به کاربرد پوشش پروتیینی آب پنیر و اسانس استخراج شده از گیاه سرسم در ماهی و محصولات شیلاتی اشاره می شود.

    کلیدواژگان: اسانس نعناع صحرایی، گیاه سرسم، محلول پروتئین آب پنیر، پوشش خوراکی، فراورده های شیلاتی
  • علی اصغر جانباز*، حسن فضلی، کامبیز خدمتی، فرامرز باقرزاده، حسین طالشیان، محمدعلی افرائی، غلامرضا رازقیان، رجب راستین صفحات 57-67

    این تحقیق که در مناطق صید تجاری واقع در سه بندر صیادی بابلسر ، امیر آباد(مازندران) و انزلی (گیلان) انجام شد فراوانی گونه، ساختار سنی صید ، رابطه طول و وزن ، پارامترهای رشد برتالانفی ماهی چشم درشت در سالهای 87-1385 بررسی و تجزیه و تحلیل شد . فراوانی این گونه از 7/4 درصد در سال 85 به 5/2 و 7/1 درصد به ترتیب در سالهای 86 و87 کاهش یافت. میانگین طول چنگالی ماهی کیلکای چشم درشت در مجموع نر و ماده 8/8± 2/119 میلیمتر، حداقل و حداکثر طول چنگالی 5/77 و 5/147 میلیمتر بوده است (865=n) و 5/92 درصد فراوانی طولی به گروه های طولی 5/132-5/107 میلمتر تعلق داشت. طی سالهای 1385 الی 1387 بتدریج از فراوانی ماهیان جوان کمتر از 2 سال کاسته شده و ماهیان درشت تر در صید تجاری وجود داشتند ، بعبارتی جمعیت ماهیان جوان بشدت آسیب دیده است. پارامترهای رشد (k, t0 و L∞) این گونه : سال 123/1-= t0، سال 346/0 = k،mm 148= L∞و نرخ بهره برداری 58/0 می باشد. در این تحقیق رشد سالانه (Ø) در مورد کیلکای چشم درشت 688/3 محاسبه شد که نشان میدهد رشد این گونه نسبت به دو گونه دیگر کیلکا سریعتر است.

    کلیدواژگان: &quot، کیلکای چشم درشت &quot، رشد &quot، ساختار سنی صید&quot، دریای خزر&quot، ایران &quot
|
  • Siamak Bagheri*, Mohammad Reza Ramezani, Azemat Dadai Ghandi Pages 1-12

    Ardebil province in north western of Iran has extensive a great number of nature lakes. Freshwater Lakes are very important water bodies in point of view of agriculture, drinking waters and aquaculture. Sampling of biotic and abiotic factors at station 4 in Moghan Lake was done in August and September 2006. The survey showed, 3 groups and 13 genera of zooplankton identified which consisted of Rotatoria (7 genus), Protozoa (5 genus), and Arthropoda (1 genus). The benthic organisms, were comprised Chironomidae, Oligochaeta, Odonata, Sphaerium and Hydropsychidae. The Oligochaeta constitute the most abundance in all stations. The average biomass of benthos measured 18.7 g.m2 in the Moghan Lake. Twelve species of fish were identified in Moghan Lake. The 9 species belongs to Cyprinidae family and other species belongs to Siluridae, Percidae and Gobiidae. Abramis brama and Hemiculter leucisculus had the highest abundance with the genus of 35.6 and 23.4 % and the lowest of fish abundance belong to Silver Carp and Gobiidae with the value of 0.2 %. This survey showed the structure of aquatic invertebrate and fish communities. For potential estimation and sustainable development of the lake have to continue more study in the ecosystem.

    Keywords: Zooplankton, benthos, fish, Moghan Lake, Ardebil, Iran
  • Reza Safari*, Seyed Rasoul Shahhoseini, Seyed Roholla Javadian Pages 13-24

    Fish meat is prone to both microbial and chemical spoilage. Therefore, it is desirable to use a preservative with both antioxidant and antimicrobial properties. In this study, at first antioxidant activities of Echinophora cinerea extract at concentrations of 500, 1000, 2000 and 2000ppm and synthetic antioxidant TBHQ (100 ppm), by the 2,2-diphenyl-1-picrylhydrazyl (DPPH) tests was surveyed. The result showed the most DPPH content had showed at TBHQ treatment, 1500 and 2000ppm Echinophora cinerea extract, 82.54, 87.12 and 87.04 percent respectively. However any significant difference not found between them (p≥0.05). Effect of Echinophora cinerea extract at concentrations of 1500 ppm on the shelf life of fish fillets at 4 and 18 ° C (without any extract at 4 °C and 18 °C and 1500 ppm extract of E. cinerea at 4 °C and 18 °C). Total viable counts (TVC), total psychrotrophic counts (TPC), peroxide value (PV), thiobarbituric acid (TBA) and total volatile base nitrogen (TVB-N)) were examined during the 30-day preservation during within 5 days. The result showed E. cinerea extract could decrease TVB-N, PV, TBA, TVC in compare to control group. The final conclusions that the E. cinerea extract might be recommended as a natural preservative to increased shelf life of Aristichthys nobilis fillet.

    Keywords: Bighead carp, Echinophora cinerea extract, antioxidant, shelflife
  • Maryam Ghiasi*, Abolfazl Sepahdari, Mohammad Binaii, Farshideh Habibi Kotenaei, Mino Soltanio Pages 25-35

    Saprolegnia sp. is the most important pathogenic fungi in fish. Saprolegnia parasitica, S. diclina, S. ferax and S. hypogina are the most abundance of the fungi that caused saprolegniasis in fish and hatcheries. They have global distributions and their presences were reported from fresh water fish farms of the world. Up till 2002, Saprolegnia infections in aquaculture were kept under control with malachite green. However, the use of malachite green has been banned worldwide due to its carcinogenic and toxicological effects and this has resulted in a dramatic re-emergence of Saprolegnia infections in aquaculture. Many investigations have been carried out on the introduction of an appropriate anti-fungal agent alternative to malachite green. Huwa- San TR- 50 is a disinfectant based on hydrogen peroxide. One liter of Huwa-San TR-50 contains 570 g hydrogen peroxide and 0.36 g silver as stabilizer. In this study, the antifungal effects, minimum lethal concentration (MLC) and minimum inhibitory concentration (MIC) of Huwa- San TR- 50 were conducted and compared to malachite green in vivo several doses including the 0, 100, 200, 300, 400, 500, 600, 700, 800, 900 and 1000 ppm on the isolates saprolegnia sp were isolated from Rainbow trout. The results of MIC and MLC levels on the saprolegnia sp isolate from rainbow trout eggs were 400 and 800 ppm respectively. The results suggest that Huwa- San TR- 50 could introduce as appropriate anti-fungal agent alternative to malachite green.

    Keywords: Saprolegniasis, Huwa- San TR- 50, fungal infection, Fish egg, Hydrogenperoxide
  • Kamran Aghili *, Abbasali Aghaei Moghaddam, Seyed Mahmood Aghili Pages 36-46

    Present study carried out between 20 Apr. and 22 Feb. 2016 in 19 sampling sites in order to investigate the productivity, and natural dominant living conditions With emphasis on macrobenthoses in the Gorgan Bay. According to the provided maps from the shoreline, depth, and sediment, the total area and volume of Gorgan Bay is 466 square meters and 905.33 million cubic meters respectively. As a result, the study of Gorgan Bay infested communities (macrobenthes) was identified as the 3 phyla (Annelidae, Mollusca and Arthropoda) and 6 classes (Crustacea, Insecta, Bivalvia, Oligochaeta, Gastropoda and Polychaeta) and 12 orders and 12 families. , The Annelidae phylum had the maximum, minimum and mean biomass of 2.35 in April, 0.01 in February and 0.69±.63 gr/m2 , respectively. The Arthropoda phyla had maximum, minimum and mean biomass of 0.07 In March, March 23rd, April 23rd and 2.11±1.24 gr/ m2 , the Mollusca phylahad a maximum, minimum and average biomass of 31.62 in December, 14.10 in June and 22.81±6.09 gr/m2 Was determined. The most abundance was 130 kg/ha in july.and the most Production capacity was 3.59 kg/ha.

    Keywords: Bentic communities, Macrobenthose, Biomass, Production capacity, Gorgan Bay
  • Shabnam Nobahar, Shabnam Haghighat Khajavi*, Reza Safari Pages 47-56

    Fish and fishery products contain high amounts of free fatty acid and therefore, are susceptible to chemical and microbial deterioration during storage. One of the modern methods to increase the shelf life of fishery products during storage is the application of protein based edible coatings. Whey protein coatings that enriched with antimicrobial compounds such as herbal essential oils are more affective and therefore they can maintain the quality of products. In this article, application of whey protein coating contained Menhta Spicata essential oil in fish and fishery products were reviewed.

    Keywords: Mentha Spicata essensial oil, Mentha Spicata, Whey protein, ediable coatings, fishery products
  • Aliasghar Janbaz*, Hassan Fazli, Kambiz Khedmati, Faramarz Bagherazdeh, HoseinTaleshian, Mohammadali Afraei, Gholamreza Razeghian, Rajab Rastin Pages 57-67

    This research was conducted in commercial fishing areas located at three fishing ports of Babolsar, Amir Abad (Mazandaran) and Anzali (Guilan). Frequency of species, age structure, length and weight ratio, growth parameters of bigeye Kilka were analyzed in the years 2006- 2008. The frequency of this species decreased from 4.7% in 2006 to 2.5% and 1.7% in the years 2007 and 2008 respectively. The mean fork length was 119.2 ± 8.8 mm, minimum and maximum was 77.5 and 147.5 mm (n=865) and 92.5% of the lenght frequency belonged to the groups 107.5-132.5 mm. During the period from 2006 to 2008, the frequency of young fish under 2 years was gradually diminished and the larger fish were observed in commercial fishing, In other words, the population of young fish is severely damaged. Growth parameters of were calculated: L∞ = 148 mm, k= 0.346 , t0 = -1.123 and exploitation rate was 0.58. Annual growth (Ø) was calculated for bigeye of 3.688 which indicates that the growth of this species is faster than the other two Kilka species.

    Keywords: Bigeye Kilka, growth, age structure of caught, Caspian Sea, Iran