فهرست مطالب

نشریه شهر ایمن
پیاپی 18 (تابستان 1401)

  • تاریخ انتشار: 1401/12/27
  • تعداد عناوین: 6
|
  • توران احمدی، حسن غنیمتی*، طلیعه خادمیان صفحات 1-15

    هدف این نوشتار بررسی موضوع امنیت ملی ایران در روند جهانی شدن است. امنیت ملی مهم ترین اصل در ثبات هویت ملی و استقلال یک واحد سیاسی در جهان بوده و بقای تمامیت ارضی و استمرار حکومت یک کشور، بستگی به آن دارد. در راستای این هدف، از آثار و افکار اندیشمندانی نظیر آرت شولت، هلد، رابرتسون، واترز، بوزان، لیپمن، هاروی و گیدنز برای احصای آینده های محتمل امنیت ملی ایران در فرایند جهانی شدن روزافزون استفاده شد. روش این تحقیق آینده پژوهی بوده که با تاسی از ابزارهای دیگر آن مانند درخت وابستگی و ریخت شناسی برای دستیابی به داده ها از آرشیوهای ملی و بین المللی در کتابخانه ها و وب سایت ها استفاده شد. روش سناریوسازی برای تحلیل داده ها مورد استفاده قرار گرفت. یافته های این پژوهش نشان داد که از میان سناریوهای شش گانه مستخرج از نظریه ها و پیشینه های تحقیق، سناریوی ششم محقق خواهد شد؛ زیرا امنیت ملی به امنیت سیاسی بستگی داشته و ثبات نظم اجتماعی را به همراه می آورد. افرادی چون پل راجرز معتقدند که سهم خواهی و برابری بین المللی به اندازه رعایت قوانین و حاکمیت حقوق بین الملل مهم است. همچنین رعایت مذاکره بین ملت ها و سایر بازیگران امنیتی، به دور از مداخله ی نظامی، برای حل وفصل مشکلات کشور، حیاتی است.

    کلیدواژگان: جهانی شدن، هویت ملی، امنیت ملی
  • ارزیابی کیفی معماری کلانتری به مثابه فضای شهری عمومی - عملکردی بر اساس روش ترجیحات کاربر، مورد مطالعه 28 کلانتری تهران بزرگ
    کیوان کیانی، علی شرقی*، کامیاب کیانی صفحات 35-59
    در شهر های امروزی، فضاهای شهری متنوعی با طیف وسیعی از عملکردهای تفریحی تا امنیتی وجود دارد. کلانتری ها نیز یکی از این فضا های شهری هستند که مهمترین وظیفه انها، حفظ امنیت و نظم اجتماعی در شهر است. روش تحقیق این پژوهش در دو بخش نظری و عملی صورت پذیرفته است، در بخش نظری با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی بعد های اصلی مورد نیاز برای ارزیابی کیفیت معماری کلانتری، به عنوان یک فضای شهری، توسط نظریه ابعاد کیفی فضا (پروفسور کرمونا) تبیین گردید و همچنین با استفاده از منابع کتابخانه ای از قبیل مقالات و کتب شاخصه های هر کدام از این ابعاد متناسب با معماری کلانتری تبیین گردیده است. در نهایت شش فاکتور (اجتماعی، بصری، ادراکی، فضایی، مورفولوژی و عملکردی) برای معرفی یک فضای شهری براساس نظریه پروفسور متیو کارمونا انتخاب شدند. سپس به تبیین زیر شاخصه های هر کدام از فاکتورها پرداخته شده است. جهت شناسایی عوامل موثر بر کیفیت معماری کلانتری و نحوه اثر آنها 28مورد از کلانتری های واقع در مناطق 1، 2، 3، 4، 5، 7 و 8 شهر تهران مورد بررسی قرار گرفته اند. جامعه آماری در این پژوهش متشکل از مراجعین و پرسنل حاضر در کلانتری ها، مهندسین پژوهشگاه ناجا و متخصصین معماری و طراحی شهری انتخاب شده است. به منظور رفع معضل نداشتن دانش تخصصی معماری، جامعه آماری و ایجاد زبان مشترک بین پژوهشگر و پاسخ دهندگان از روش ارزیابی ترجیحات استفاده کنندگان در این پژهش استفاده شده است. نتایج بدست آمده حاکی از دستیابی به عناصر هویتی است که می توان بوسیله آن، معماری کلانتری، که یک ساختار عمومی - عملکردی شهری است را ارتقاء داد و موجب افزایش کیفیت معماری آن شد. در انتها پیشنهادات طراحی معماری متناسب با پژوهش انجام شده برای کلانتری ها ارایه گردیده است.
    کلیدواژگان: تجهیزات کاربر، کلانتری، فضای شهری، کیفیت معماری
  • نیلوفر بوالحسنی، زهره ترابی*، علی شکوهی صفحات 61-78

    با عنایت به اهمیت موضوع هویت نماهای شهری و علیرغم تبیین آن در محافل نظری و مدیریتی، همچنان در عمل فاصله زیادی با نماهای مطلوب وجود دارد. این پژوهش با بررسی خیابان شهید قامت بیات در شهر زنجان به دنبال تاکید بر لزوم هویتمندی نماها در محلات تاریخی و شناسایی عوامل موثر در ارتقای هویت در سیما و منظر خیابانی می باشد. نوع پژوهش بر مبنای هدف، کاربردی و جمع آوری اطلاعات آن بر پایه مطالعات کتابخانه ای، مشاهده و برداشت میدانی انجام گرفته است. روش تحقیق مبتنی بر بهره گیری از روش های کمی و کیفی (تحلیل آمیخته) بوده و تجزیه وتحلیل اطلاعات به صورت کمی و با استفاده از نرم افزار spss انجام پذیرفته است. جامعه آماری پژوهش را 230 نفر از ساکنین محله زینبیه زنجان تشکیل می دهند که به عنوان نمونه آماری انتخاب شده اند. نتایج این پژوهش توجه هم زمان به ابعاد سه گانه سازنده هویت (کالبدی، بصری، معنایی) را الزامی دانسته و بیان گر این مسیله است که در طراحی و ساماندهی نماهای خیابانی مستقر در بافت های تاریخی توجه به زمینه کالبدی و برقراری انسجام و پیوستگی بین قسمت های مختلف، پرهیز از اغتشاش بصری جداره ها، افزایش خوانایی سازمان فضایی و تعاملات اجتماعی در عرصه های عمومی از طریق شکل گیری فعالیت های جمعی، شناسایی تمایزات محلی خیابان مذکور از خیابان های اطراف و تاکید و تقویت آنها، از موارد مهم در راستای دستیابی به اهداف این پژوهش است.

    کلیدواژگان: جداره شهری، هویتمندی، محورهای تاریخی، سیما و منظر، ساماندهی نماهای شهری
  • مسیریابی بهینه تخلیه اضطراری در بافت های مرکزی شهری (نمونه مورد مطالعه: منطقه 1 شهرداری اصفهان)
    حمیدرضا بهارلوئی یانچشمه، حسن احمدی*، صابر محمدپور صفحات 79-94

    تخلیه اضطراری و شناسایی مسیرهای بهینه تخلیه یکی از ابعاد اساسی مدیریت بحران به شمار می آید که کشورهای مختلف بنا بر سطح توسعه و میزان آینده نگری خود به آن توجه می نمایند. با توجه به خلا مطالعاتی و عدم توجه کافی سیستم مدیریت شهری کشور و ضعف مطالعاتی و پژوهشی در این زمینه، این مطالعه شناسایی مسیرهای بهینه تخلیه اضطراری در منطقه 1 شهرداری اصفهان به عنوان یکی از هسته های هویتی- تاریخی و مرکزیت تجاری - گردشگری شهر اصفهان را وجه همت خود قرار داده است (در قالب ایجاد شبکه پویا و قابل استفاده جهت انواع مختلف بحران های انسانی - طبیعی). در این راستا شش شاخص اصلی کیفیت بنا، تراکم جمعیت، تراکم ساختمانی، قدمت بنا، عرض مسیر و شیب مسیر بر اساس پیشینه علمی و در دسترس بودن داده های مورد نیاز احصا گردیدند. بعد از آن 32 خیابان بر مبنای عرض حداکثری و پوشش حداکثری منطقه انتخاب شد و وضعیت شاخص های مذکور برای این خیابان ها و محدوده واقع در شعاع 100 متری آنها مورد بررسی قرار گرفت. سپس شاخص های مورد اشاره در سیستم تحلیل شبکه ای و نرم افزار SuperDecision مورد وزن دهی قرار گرفتند و پس از ایجاد شبکه، شناسایی مسیر بهینه بر مبنای هرکدام از شاخص ها مورد آزمون قرار گرفت و شش مسیر منحصربه فرد بر اساس هرکدام از شاخص های پژوهش مورد شناسایی قرار گرفتند. در نهایت با روی هم اندازی لایه ها، مسیر تخلیه اضطراری نهایی به سمت منطقه امن ترسیم گردید.

    کلیدواژگان: مسیریابی، مدیریت بحران، مرکز شهر، جمعیت شهری، شهر اصفهان
  • مهران جابری*، آرامش شهبازی، غلامرضا جلالی صفحات 95-128

    جامعه بین المللی که در ابتدا متشکل از دولت هایی بود که وابستگی متقابل آنها را در کنار هم در یک اجتماع قرار می داد، به برکت تحولات بنیادین و چشمگیر ناشی از پیشرفت های حاصله از تکنولوژی، ارتباطات و نیاز به تامین و تضمین ثبات در اثر تهدید ابزارها و سلاح های جدید از یک سو پذیرای بازیگران جدید در عرصه روابط بین المللی گردید و از سوی دیگر آگاهی و نیاز به همگرایی و همبستگی ناشی از وجود منافع مشترک و ارزش های انسانی در آن کاملا بروز یافته است.قسمت های مختلفی متاثر از این بحث است . یکی از حوزه های مربوطه بحث مسیولیت بین المللی دولت بوده است. از دید کمیسیون حقوق بین الملل، محور استناد به مسیولیت، مفهوم دولت زیان دیده است .  از سوی دیگر بحث تروریسم سایبری و تبیین مبانی و ارایه راهکارهای مربوط به آن است. همچنین حملات سایبری و بحث مخاصمات مسلحانه که باید مورد بررسی قرار گیرد. در تمامی این چالش ها حقوق بین الملل بایستی با ارایه راهکارهایی در جامعه بین المللی ، بتواند از بروز زیان به افراد و دولت ها جلوگیری نماید.

    کلیدواژگان: حملات سایبری، حقوق بین الملل بشردوستانه، مسئولیت بین المللی دولت ها، مخاصمات مسلحانه
  • مسعود حق لسان* صفحات 129-146

    کاستن آسیب پذیری و ریسک دارایی های کلیدی و اجزای ارزشمند تاسیسات و تجهیزات حیاتی جامعه در برابر تهدیدات انسان ساخت و خصمانه دشمن و استمرار فعالیت ها و خدمات مراکز درمانی و بیمارستان ها در شرایط بحرانی از جمله موارد ضروری در برنامه ریزی های پدافند غیرعامل است. هدف از تحقیق حاضر ارزیابی ریسک دارایی های کلیدی بیمارستان فیروزگر در منطقه 6 شهر تهران در برابر تهدیدات انسان ساخت      می باشد. پژوهش از نوع کاربردی و روش تحقیق، توصیفی - تحلیلی می باشد. از روش های اسنادی     کتابخانه ای) و مشاهده و پرسشنامه برای گردآوری داده ها و اطلاعات استفاده گردیده است. روش تجزیه وتحلیل اطلاعات تلفیقی از روش AHP-FEMA در نرم افزار Excel بوده است. نتایج تحقیق نشان می دهد بخش جراحی، اتاق های عمل، اورژانس، بخش رایانه، بخش حراست و انتظامات، تاسیسات برقی و مکانیکی، انبارها و ورودی و خروجی ها از بیشترین احتمال ریسک و خطرپذیری در برابر تهدیداتی چون خرابکاری، بمباران هوایی و موشک باران، سایبری و عملیات تروریستی برخوردار هستند. در پایان نیز راهکارهایی برای کاهش آسیب پذیری و ریسک ارایه شد.

    کلیدواژگان: ریسک، تهدید انسان ساخت، آسیب پذیری، دارایی کلیدی، پدافند غیرعامل، بیمارستان فیروزگر
|
  • Tooran Ahmadi, Hassan Ghanimati, Talieh Khademian Pages 1-15

    Today, the custodians of the security of national identity in the process of globalization, from the dominance of the thought of change, the dominance of the thought of uncertainty and the reduction of the sources of identity that seek to break into cultures; they remember that the issue of preserving Iranian national identity in the process of globalization makes them inevitable to review; To be sustainable and improved in a new framework. National security is the most important principle in the stability of national identity and independence of a country or political unit in the process of globalization; Because the survival of the territorial integrity and continuity of the government of a country depends on the national security of that country. The importance of this issue can be understood when we know that national security is a prerequisite for the development of other national goals such as political, social, military, cultural and economic goals in the process of globalization. What was obtained in this research is the decrease of national security with the increase of globalization, which was extracted through the method of future research scenarios.

    Keywords: Globalization, National identity security, National security
  • Niloufar Bolhassani, Zohreh Torabi*, Ali Shokouhi Pages 61-78

    Considering the importance of the identity of urban facades and despite the elaborations made on this concept in theoretical and management communities, observations indicate that deviation from desirable facades is still large in practice. Emphasizing the necessity of defining identities for facades in historical neighborhoods, the present research seeks to identify the factors affecting the improved identity of the street landscape and view. In this work, Ghamat Bayat Street, a newly constructed pathway in the central historical context of Zanjan, Iran was considered as a case study. This is an applied research where data collection was performed through library studies coupled with filed observations and surveys. The research method is a mix of qualitative and quantitative procedures (i.e., mixed analytics), where quantitative data analysis was performed in SPSS software. Statistical population of the research was composed of residents of Zeynabieh Neighborhood of Zanjan, who made up a population of 578 individuals, of whom 230 individuals were selected to form a statistical sample. Upon extracting the components of identity in facades along the urban pathways out of theoretical foundations, the research variables were classified under three classes of “physical”, “visual”, and “semantic” indices. Investigation of these variables along the studied street showed that, from the Zeynabieh Neighborhood residents’ point of view, the visual (score: 3.610) and semantic (score: 2.592) indices impose the largest and smallest contributions to improved quality of landscape in this street, respectively. Focusing on the components, the highest and lowest impacts on the identity of facades were found to be those of “balance and symmetry” and “unity/plurality” components with average scores of 3.73 and 2.86, respectively. Findings of this research indicate the necessity of paying attention to the three primary dimensions of identity simultaneously. It was further figured out that, in the design and organization of street landscapes in historical contexts, one must consider the existing physical basis and consistency of different parts, avoid visual disturbance of walls, increase readability of spatial organization and social interactions across public areas by formulating communal activities, identify local distinctions between the considered street and the neighboring pathways followed by emphasizing and reinforcing these distinctions, so as to realize the objectives of this research. Moreover, implementation of traditional construction methods by means of locally available construction materials tends to establish a physical association between the street and the precious surrounding urban context, harmonizing the new constructions with the old ones, which ends up representing the urban identity along the considered street. 

    Keywords: Urban wall, Identity-possessing, Historical pathways, View, landscape, Urban façade organization
  • Masoud Haghlesan Pages 129-146

    Reducing the vulnerability and risk of key assets and valuable components of vital facilities and equipment of the society against man-made and hostile enemy threats as well as the continuation of the activities and services of medical centers and hospitals in critical conditions is one of the necessary things in passive defense planning. The purpose of this research is to assess the risk of key assets of Firoozgar Hospital in District 6 of Tehran against man-made threats. The research is applied and the research method is descriptive-analytical. Documentation (library) and observation and questionnaire methods have been used to collect data and information. The data analysis method was a combination of AHP-FEMA method in Excel software. The results of the research show that the surgical department, operating rooms, emergency department, computer department, security and regulation department, electrical and mechanical facilities, warehouses and entrances and exits are the most likely to be vulnerable to threats such as vandalism, air raid and missile, cyber and terrorist operations have. At the end, solutions to reduce vulnerability and risk were presented.

    Keywords: Risk, Man-made threat, Vulnerability, Key asset, Passive defense, Firoozgar Hospital