فهرست مطالب

فصلنامه مشرق موعود
پیاپی 66 (بهار 1402)

  • تاریخ انتشار: 1402/01/01
  • تعداد عناوین: 7
|
  • حمیدرضا کرمی صفحات 7-26

    هدف از این تحقیق تحلیل بیانات و اندیشه های مقام معظم رهبری (مدظله العالی) به عنوان رهبر و الگوی جامعه اسلامی و متفکر جهان اسلام درزمینه ظهور و مهدویت است. این پژوهش در چارچوب رویکرد کیفی به روش داده بنیاد که از نوع پژوهش های استقرایی و اکتشافی است. ابزار جمع آوری داده ها، بیانات معظم له به تعداد 73 سخنرانی است که جمعا به تعداد 175 زیر مقوله مرتبط با موضوع، استخراج و ثبت شده اند. این زیر مقوله ها در جلسات کانونی با تعداد 12 نفر از خبرگان و صاحب نظران مطرح و درنهایت تعداد 148 زیر مقوله استخراجی در قالب تعداد 10 مقوله و تعداد 6 مضمون دسته بندی گردید. نتایج نشان داد که تشکیل حکومت مردمی ایران؛ آماده کردن زمینه های ظهور به عنوان عوامل زمینه ای؛ رابطه عاطفی، اهمیت و ارزش مسیله انتظار، الزامات انتظار حقیقی و الگوسازی موفق به عنوان عوامل علی؛ اهداف و تبلیغات استعماری و استکباری به عنوان عوامل مداخله ای؛ گفتمان سازی مهدوی به عنوان راهبرد و درنهایت رسیدن به تعالی فردی و تعالی اجتماعی در زمان ظهور امام زمان (عج) به عنوان پیامدهای آن است. توجه به همه عوامل ازجمله برنامه ریزی برای اجرایی نمودن راهبردهای استخراجی می تواند جهان اسلام را به سمت ظهور و تحقق عدالت جهانی سوق دهد.

    کلیدواژگان: مقام معظم رهبری (مدظله العالی)، مهدویت، انتظار، روش داده بنیاد
  • مهدیه علوی فر صفحات 27-50

    آرمان عدالت در حکومت مهدوی سهم بسزایی در خروج  جامعه از وضع موجود و الگویابی در جهت بهترشدن و صیرورت الی الله دارند.  این مقاله درصدد پاسخ به این سوال است که چگونه می توان براساس توصیه های سیاستی و راهبردهای مقام معظم رهبری زمینه ی تحقق آرمان عدالت را در حکومت آرمان شهر مهدوی مهیا ساخت. در این مقاله با روش تحلیلی و توصیفی با توجه به توصیه های سیاستی آیت الله خامنه ای تبیین می شود، که راهبردهای عدالت گرایی در گستره ی ایران با عدالت پژوهی در حوزه و دانشگاه، تدوین نظریه ناب اسلامی درباره ی عدالت، تبیین شاخصه های عدالت توام با استقامت و اقتدار محقق می گردد و در عرصه جهانی با بیداری و معرفت افزایی جهانیان نسبت به موعود عدل گستر، رسوا نمودن قدرت های استکباری، تشکیل جبهه ی متحد علیه استکبار، استفاده از فرصت دیپلماسی عمومی و کمپین های دانشجویی علیه آمریکا و اسراییل در فضای مجازی و در آخر با مشارکت دموکراتیک جهانی در عرصه ی مدیریت بین المللی زمینه های حکومت عدل گستر مهدوی مهیا می گردد.

    کلیدواژگان: آرمان، عدالت، آرمان شهر، حضرت مهدی علیه السلام، آیت الله خامنه ای
  • هادی زینی ملک آباد، سید احمد عقیلی*، محمدرضا عامری برکی صفحات 51-70
    از آیات سوره قدر و دلایل عقلی و نقلی دیگر به روشنی دانسته می شود که شب قدر منحصر به سال خاصی نیست و در هرسال شبی وجود دارد که از هزار ماه برتر است . آن شب فرشتگان به همراه روح به زمین فرود می آیند و مقدرات معین شده از سوی خدا را تا شب قدر سال آینده به زمین می آورند. از طرف دیگر، از تفسیر آیات این سوره استنباط می شود که فرشتگان در شب قدر مقدرات را به نزد «حجت الهی» می آورند و بر حضور مبارکش عرضه می کنند؛ این حقیقت با تصریح فعل مضارع «تنزل» دلالت بر تجدید و استمرار داشته و نزول ملایکه و روح را همه ساله تا قیامت اثبات می نماید. هدف پژوهشی مقاله آن است که به روش استدلالی با اتکاء به تفاسیر دینی ،به تبیین این مسیله بپردازد که منزلگاه فرشتگان آستان مبارک ایمه اطهارعلیهم السلام و آخرین ایشان امام زمان(عجل الله تعالی فرجه الشریف) است. سوره مبارکه قدر بهترین دلیل برای اثبات امامت و حقانیت تشیع است و در عصر حاضر «امام زمان»(عجل الله تعالی فرجه الشریف)  همان کسی است که فرشتگان به محضرش شرفیاب می شوند تا مقدرات الهی به دست ایشان امضا گردد.
    کلیدواژگان: شب قدر، امام زمان(عج)، ثقلین، ظرف زمانی، ظرف مکانی
  • سیده منا موسوی صفحات 71-92
    مهدویت نگاری گونه ای پژوهش در موضوع مهدویت است که در یک معنا به کاوش و معرفی آثار در زمینه مهدویت می پردازد. در این نوع پژوهش یک یا چند اثر در زمینه مهدویت، از حیث ساختار، محتوا، روش و مصدر یا دریکی از این چهار حیث مورد بررسی و تطبیق یا مقایسه قرار می گیرد. با این نگاه که چه مطالبی در این اثر آمده است و آنها چگونه ترتیب و تنظیم یافته اند. به مطالب و مسایل، با کدام یک از روش های توصیفی یا روش استدلال عقلی یا نقلی یا روش استقراء  تجربی و یا استناد به شواهد نقض یا موید پرداخته شده است. در این پژوهش، این شیوه مطالعه با محوریت روش شناسی ، پیرامون کتاب فصول العشره شیخ مفید انجام شده است. دست یافته های پژوهش در بخش بازخوانی اجمالی محتوای کتاب مزبور، پاسخ های استدلالی شیخ مفید به شبهات در زمینه وجود امام عصر و ولادت او، طول عمر، علت غیبت و وجه جمع ضرورت امامت و غیبت امام بود. و در بخش روش شناختی، به شیوه حلی با به کارگیری روش های استدلال نقلی روایی و استدلال عقلی مبتنی بر برخی قواعد اصولی و منطقی، و به شیوه نقضی با به کارگیری روش استدلال نقلی تجربی و تاریخی و در مواردی تحلیلهای روان شناختی بود. اما روش استدلال عقلی بر دیگر روش ها غلبه داشت.
    کلیدواژگان: مهدویت نگاری، شیخ مفید، کتاب الغیبه، روش شناسی
  • محمود امیریان صفحات 93-116
    از جمله موضوعات مرتبط با آخرالزمان و نشانه های ظهور بحث طلوع خورشید از مغرب است که به جهت ناهمخوانی با روند طبیعی و عادی زندگی بشر، با سختی و پیچیدگی در مقصود مواجه است. با توجه به ارتباط بحث حاضر با نشانه های ظهور حضرت مهدی 7 در برخی از روایات، پژوهش در این رابطه ضروری می نماید. در این زمینه دو دیدگاه عمده وجود دارد. دیدگاهی که طلوع خورشید از مغرب را به صورت حقیقی تفسیر می کند و در مقابل دیدگاهی است که پذیرش معنای حقیقی طلوع خورشید از مغرب را دربردارنده لوازمی محال و غیرطبیعی مانند برهم خوردن نظم جهان می داند؛ لذا بر معنای نمادین آن اصرار دارد. پژوهش حاضر به صورت توصیفی-تحلیلی و به روش کتابخانه ای به تبیین نمادگرایی در طلوع خورشید از مغرب پرداخته است. ادله ارایه شده برای این دیدگاه عبارت است از: «استعمال طلوع خورشید در غیر معنای حقیقی»، «تبادر فهم مخاطبان احادیث و علما»، «به هم خوردن نظم طبیعی جهان» و «آیه شریفه الی یوم الوقت المعلوم». دلیل نخست گر چه بعضی از شواهد مطرح شده در آن خالی از اشکال نیست؛ ولی باتوجه به دیگر شواهد مانند حدیث «علی بن ریاب» و به ویژه باتوجه به امکان جمع بین علامت قیامت بودن طلوع و کنایه بودن آن از ظهور حضرت، از قوت مناسبی برخوردار است و سایر ادله ناتمام است.
    کلیدواژگان: طلوع خورشید از مغرب، نمادگرایی، سمبلیک، نمادین
  • زهرا بهاری، راضیه شیرینی*، علی رضایی صفحات 117-140

    خسف شهر بصره، به عنوان یکی از رویدادهایی که در آخرالزمان رخ می دهد، از روایات مورد توجه محدثان از قرون اولیه صدر اسلام به بعد بوده است. خسف به معنای فرورفتن، تاریکی و ناپدید شدن؛ یکی از نشانه های حتمی ظهور در روایات شمرده شده است. در مورد خسف بصره سه گونه روایت نقل شده است: 1. خسف بصره هم زمان با خسف برخی از شهرهای دیگر؛ 2. خسف بصره به تنهایی؛ 3. غرق شدن شهر بصره در آب. براساس این روایات شهر بصره پس از خسف ویران و نابود می شود. موضوع این روایت نخستین بار در نهج البلاغه آمده است. تعداد قابل توجهی از منابع روایی اهل سنت و  برخی از منابع شیعی  بدون توجه به معیارهای اعتبارسنجی، این روایات را نقل کرده اند. امروزه نیز برخی درصدد اعتبار سنجی برخی علایم ظهور از جمله خسف بصره برآمده اند ولی هیچکدام بررسی جامع و کاملی در این زمینه ارایه نداده اند. این تحقیق درپی پاسخ به این سوال است که روایات خسف بصره چه مقدار اعتبار داشته و می توان بر آن ها تکیه کرد؟ در این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی به این مهم پرداخته شده است. ضعف سند از عمده اشکالاتی است که این روایات از آن رنج می برند. نتایج به دست آمده از بررسی این روایات نشان می دهد بیشتر آن ها از نظر سند ضعیف بوده و نمی توان به آن ها استناد کرد.

    کلیدواژگان: ظهور مهدی، خسف، آخرالزمان، خسف بصره
  • محمد امیری قوام*، مصطفی ملکوتیان، روح الله شاکری زواردهی صفحات 141-147

    سرعت و شتاب تحولات در دوره حاضر به گونه ای است که بسیاری از تحلیلگران، این دوره را آخرالزمان و تحولات آن را مبتنی بر موعودگرایی و در راستای نزدیک شدن به دوره ظهور ارزیابی می کنند؛ و البته گستره این تحولات در جهان اسلام و به ویژه غرب آسیا و نیز جهان مسیحیت و یهود به ویژه در امریکا و غرب چشمگیرتر است؛ لذا پژوهش حاضر بر آن است تا با استفاده از منابع کتابخانه ای و بعضا رسانه ای مهم ترین تحولات آخرالزمانی در جبهه غرب معاصر به ویژه امریکا را بررسی نموده و از این طریق زمینه پژوهش در مسیله «نقش نزاع ایدیولوژیک در عرصه موعودگرایی در تقابل انقلاب اسلامی و غرب» را فراهم آورد؛ نتایج این پژوهش نشان می دهد بازتعریف مفهوم انتظار مسیحا به تلاش و فعالیت و اقدام جمعی برای زمینه سازی ظهور مسیحا و ترویج گسترده آن و در پی آن پدیده صهیونیسم، اشغال فلسطین و حمایت های همه جانبه آمریکا و دولت های غربی از اسراییل، شکل گیری جریان مسیحیت صهیونیست یا همان صهیونیسم مسیحی، حضور ملموس مسیحاباوری در ادبیات سیاسی سیاست مداران و اندیشمندان غرب معاصر به ویژه امریکا، پدیدآمدن مراکز و سازمان های متعدد فکری، فرهنگی و سیاسی براساس موعودباوری، تولید انبوه آثار هنری و رسانه ای در راستای موعودباوری، تدوین قوانین براساس مسیحاباوری، اسلام ستیزی با تکیه بر آموزه مسیحا و معرفی حضرت مهدی (عج) به عنوان آنتی کریست یا همان ضدمسیح، مشروعیت بخشی به ایران ستیزی براساس مقوله نجات و منجی و مانع ظهور معرفی نمودن ایران و ارتقاء کلان مطالعات معطوف به منجی در غرب معاصر با محوریت امریکا از جمله مهم ترین تحولات آخرالزمانی مبتنی بر موعودگرایی در آمریکا و غرب معاصر است.

    کلیدواژگان: تحولات، موعودگرایی، آخرالزمان، غرب، معاصر
|
  • Zahra Bahari, Razieh Shirini *, Ali Rezaei Pages 117-140

    The sinking of the city of Basra, as one of the events that will take place in the end of time, has been one of the traditions that have been the focus of the hadith scholars since the early centuries of the beginning of Islam. Submerge means sinking, darkness and disappearance; It is considered as one of the sure signs of emergence in hadiths. Three types of narrations have been narrated about the sinking of Basra: 1. The sinking of Basra at the same time as the sinking of some other cities; 2. Sinking Basra alone; 3. Drowning of the city of Basra in water. According to these traditions, the city of Basra will be destroyed after sinking. The topic of this narration is mentioned for the first time in Nahj al-Balagha. A significant number of Sunni narrative sources and some Shia sources have narrated these hadiths regardless of validation criteria. Even today, some have tried to validate some signs of emergence, including Basra's sinking, but none of them have provided a comprehensive and complete review in this field. This research seeks to answer the question, how much credibility do the narrations of sinking Basra have and can we rely on them? In this article, this issue has been addressed with a descriptive-analytical method. The weakness of the document is one of the major problems that these hadiths suffer from. The results obtained from the examination of these narrations show that most of them are weak in terms of evidence and cannot be cited.

    Keywords: Emergence of mahdi, sinking, Apocalypse, the sinking of Basra
  • Mohammad Amiri Qavam *, Mostafa Malakotian, Rohollah Shakeri Zavardehi Pages 141-147

    The speed and acceleration of the developments in the current period is such that many analysts evaluate this period as the end of time and its developments based on Promiseism and in line with approaching the period of emergence; And of course, the scope of these developments is more significant in the Islamic world, especially in West Asia, as well as in the Christian and Jewish world, especially in America and the West; Therefore, the present research aims to investigate the most important apocalyptic developments in the contemporary western front, especially America, using library and sometimes media sources, and in this way, the field of research on the issue of "the role of ideological conflict in the promised field" provided the "confrontation between the Islamic revolution and the West"; The results of this research show that the redefining of the concept of waiting for the Messiah is the effort, activity and collective action to lay the groundwork for the emergence of the Messiah and its widespread promotion, and as a result, the phenomenon of Zionism, the occupation of Palestine and the all-round support of America and Western governments to Israel, the formation of The trend of Zionist Christianity or Christian Zionism, the tangible presence of Christianity in the political literature of contemporary Western politicians and thinkers, especially in America, the emergence of numerous intellectual, cultural and political centers and organizations based on the promise, mass production of artistic and media works in line with Promise belief, drafting laws based on Messianic belief, anti-Islamism based on the doctrine of the Messiah and introducing Hazrat Mahdi (PBUH) as the Anti-Christ or anti-Christ, legitimizing Iran-anti-Iranism based on the category of salvation and savior and preventing the emergence of introducing Iran and promoting the grand The studies focused on the savior in the contemporary west, centered on America, are among the most important apocalyptic developments based on promiseism in America and the contemporary west.

    Keywords: transformations, promisingism, End of Time, West, Contemporary