فهرست مطالب

مدیریت بحران و وضعیت های اضطراری - پیاپی 49 (تابستان 1402)

فصلنامه مدیریت بحران و وضعیت های اضطراری
پیاپی 49 (تابستان 1402)

  • تاریخ انتشار: 1402/06/02
  • تعداد عناوین: 6
|
  • حمیدرضا حاتمی، محمدمهدی امانی* صفحات 11-26

    پیامدهای بحران ناشی از بلایای طبیعی، محدود به حوزه خاص خود نمی باشد و به صورت فراگیر حیات اجتماعی جامعه و حوزه های دیگر را هم متاثر می سازد. از جمله اقدامات مهم ایجاد ساختار اجرایی مناسب برای جایگاه مدیریت بحران ،آمادگی و آموزش های لازم  است.  در این مقاله با توجه به موقعیت شهر تهران که در معرض بحران های طبیعی و گسل های زلزله قرار گرفته به بررسی آمادگی شهرداری تهران درمدیریت بحران ناشی از بلایای طبیعی با تاکید بر زلزله تهران پرداخته شد. جامعه آماری این مقاله، مدیران ومعاون نان شهرداری تهران می باشد.این پژوهش بر اساس داده های جمع آوری شده از نیمه اول سال 1400تا نیمه دوم 1401 با نمونه ای متشکل از 169نفر از 300 نفر جامعه آماری ازکل مدیران و معاونین شهرداری تهران  و ستاد های زیر مجموعه،انتخاب و انجام پذیرفته است.نتایج نشان داد که آمادگی مدیران  شهرداری تهران در مدیریت بحران در سطح نسبتا خوبی قرار دارد که میتواند با بالا بردن سطح مدیریت دانش و مطالعه آنچه در وقایع مشابه در کشورهای توسعه یافته اتفاق افتاده، سطح آمادگی مدیران را به سطح عالی رساند.و آمادگی سازمانی و سازماندهی مدیران شهرداری را بهبود بخشید. هم چنین با فراهم کردن یک الگو و نقشه مناسب برای هدایت، کنترل، هماهنگی و برقراری ارتباط بین سازمانهای متولی می توان سطح آمادگی را هر چه بیشتر ارتقا بخشید، گرچه آمادگی منابع انسانی شهرداری در مقوله مدیریت بحران در سطح نسبتا متوسطی می باشد ضروری است با برگزاری مانورهای مرتبط میزان آمادگی نیروها را ارتقا بخشید. در مقوله ابزار تخصصی مدیریت بحران از سطح قابل قبولی برخوردار نیست که لازم است باید با شرکت در نمایشگاه های تجهیزات مدیریت بحران و فراهم کردن این تجهیزات به آمادگی هر چه بیشتر منابع انسانی در مدیریت بحران شهرداری پرداخت.

    کلیدواژگان: مدیریت بحران، بلایای طبیعی، زلزله، آمادگی منابع انسانی و تجهیزات، شهرداری تهران
  • عبدالرضا باقی، احمدرضا شاهعلی، فاطمه زهرا تصدیقی* صفحات 27-60

    امروزه بیشتر دانشمندان به دنبال الگویی برای مدیریت بحرانهای سیاسی اجتماعی هستند. از آنجاکه اصول و راهبردهای ارایهشده آنها اغلب خاستگاه غربی و غیر بومی دارد، با روش و سبکمدیریتی ایمه معصومین (علیه مالسلام) متفاوت است. این مقاله به دنبال پاسخ به این سوال اصلیاست که اصول و راهبرد مدیریتی حضرت امام علی (ع) در حل بحران های سیاسی و اجتماعی زمانخود چه بوده است. در این راستا فرضیه مقاله عبارت است از اینکه امام علی (ع) با مدیریت برقلوب و اصلاح رابطه خود با خود و خود با خدا و باتوجه به شرایط و موقعیت زمان با سبکی ازمدیریت آرام، متعادل و پیشگیرانه و مهارکننده به رفع بحران های سیاسی و اجتماعی زمان خودپرداخته است. در این مقاله فرضیه یاد شده به انضمام اصول مدیریتی حضرت علی (ع) با استفاده ازروش توصیفی تحلیلی و بر اساس بررسی اطلاعات کتابخانه ای و سخنان و سیره حضرت درنهج البلاغه و تطبیق آن با نظریات موجود در مورد مدیریت بحران ثابت شده است

    کلیدواژگان: مدیریت بحران، اصول مدیریت بحران، بحرانهای سیاسی اجتماعی، نهج البلاغه، امام علی(ع)
  • محمد محمدی*، عباس عارفی، هادی رحمانی ساعد، حسین ابراهیمی صفحات 61-89
    در مواقعی که بحرانی رخ می دهد، کار زیادی جز هدایت و کنترل آن نمی شود انجام داد. مهم ترین اقدامات در این زمان اتخاذ تصمیمات صحیح است که در صورت عدم وجود اطلاعات درست و برنامه ریزی صحیح شاهد بروز بحران های جدیدی در دل بحران قبلی خواهیم بود که مرتبا با تصمیمات عجولانه و نسنجیده نه تنها بر وخامت اوضاع می افزاید، بلکه بحران های جدیدی می آفریند که حتی قابل شناسایی نیستند. مقاله حاضر با هدف جلوگیری از وخامت اوضاع در زمان بحران با استناد به منابع کتابخانه ای و پژوهش های میدانی به دنبال پاسخ به این سوال است که" شاخص های سازنده نقش مردم در مرحله پیش بینی مدیریت که ابتدا از طریق مطالعات کتابخانه ای و مراجعه به منابع معتبر ، مهم ترین مولفه ها و شاخص ها استخراج گردید و در ادامه با مصاحبه کتبی به روش تمام شماری در حد کفایت با تعداد 50 نفر از خبرگان ، صاحب نظران در حوزه مدیریت بحران های امنیتی در سازمان های اطلاعاتی، مسیولین مرتبط و کارشناسان مولفه ها و شاخص های ارزیابی انجام گردید. نتایج به دست آمده پرسشنامه ای در طیف پنج درجه ای لیکرت طراحی و پس از توزیع و جمع آوری پرسشنامه ها بوسیله آلفای کرونباخ به میزان (961/.) و در تجزیه وتحلیل بحران و شناسایی کانون های بحران، هدایت افکار در فضای مجازی و آینده پژوهی بحران و روشن گری رسانه و وزن دهی از نرم افزار (spss) بهره برداری گردید. یافته های مقاله بیانگر این است که مردم در مرحله پیش بینی مدیریت بحران های امنیتی با شاخص هایی از قبیل اطلاع رسانی و همراهی مردم با حاکمیت و دستگاه های اطلاعاتی و شناخت بحران های امنیتی تاثیرگذار هستند.
    کلیدواژگان: بحران، بحران امنیتی، مدیریت بحران، پیش بینی، نقش مردم
  • ابوالفضل امیری* صفحات 91-115
    بحران های سیاسی/ فرهنگی ازمسایل بسیارمهمی است که گاه بیگاه نظام جمهوری اسلامی را با چالش روبرو ساخته است. بازخوانی رویکرد آمریکا در چهل و چهار سال گذشته و نحوه ی مدیریت این تهدید ها از ناحیه رهبری نظام اسلامی ، قابل تامل و واکاوی است که تدابیر و سیاست های ولی فقیه و رهبری چگونه بوده است که دشمن در عموم عرصه ها ناکام و ناچار به عقب نشینی شده است؟ بنابراین هدف این مقاله بررسی سیره سیاسی - اجتماعی امام خمینی (ره) و امام خامنه در مدیریت بحران های سیاسی اجتماعی بوده است که با بهره گیری از روش توصیفی تحلیلی انجام پذیرفته است. یافته های مقاله گویای این است که رهبری با بهره گیری از فرایند پنج گانه مدیریت بحران شامل شناخت ، برآورد ، پیشگیری ، مقابله و بازسازی عرصه های بحران و استفاده از مولفه های انگیزه الهی و وحدت ، توانمند سازی و هدایت جریان اسلام ناب و اشاعه ارزشها ، بصیرت جمعی ، توجه به رویکرد اقتصاد مقاومتی  وخود کفایی و خدمت به مردم می توان مشروعیت سیاسی  را افزایش داد و اعتماد عمومی و انسجام اجتماعی بالا برد و نظام اسلامی را کارامد ساخت  و از طرفی نتیجه گیری می شود که مدیریت حکیمانه رهبری  بخش بزرگی از قدرت نرم جمهوری اسلامی است و تبیین این توانمندی و الزام عملی به دستورات رهبری می تواند کماکان نظام جمهوری اسلامی را در برابر  تهدیدها و بحران های پیش رو بیمه سازد
    کلیدواژگان: رهبری، مدیریت بحران، جمهوری اسلامی ایران، بحران سیاسی، اجتماعی
  • حسین ظفری، حسین حیدری* صفحات 117-147

    حاشیه نشینی، پیامد انقلاب صنعتی و نتیجه صنعتی شدن شتابان و نابرابری های منطقه ای بوده و از جلوه های بارز فقر شهری است که در شکلی برنامه ریزی نشده، در درون یا اطراف شهرها ظاهر می شود و در قرن بیست سبب ایجاد بحران هایی در سطح های شهرها شده است. هدف از انجام این پژوهش، کاهش پیامدهای حاشیه نشینی از طریق مسجد محوری در شهر ری می باشد. روش پژوهش در این مقاله کیفی و جمع آوری داده ها در آن به صورت مصاحبه از نخبگان و فعالان فرهنگی منطقه شهر ری بوده، به طوری که این مصاحبه تا زمانی ادامه پیدا کرد که اشباع نظری در ارتباط با پاسخ به مساله پژوهش محقق شد. همچنین روش تجزیه و تحلیل اطلاعات، تحلیل محتوا بوده و در آن سعی شد مدلی برای فهم ابعاد کاهش پیامدهای حاشیه نشینی به دست آید. سوال اصلی این پژوهش عبارت است، چه راهکارهایی متناسب با ظرفیت های موجود در مسجد برای کاهش بحران ناشی از حاشیه نشینی وجود دارد؟ نتایج  بدست آمده از پژوهش نشان می دهد در دو ساحت بیرونی و درونی مسجد می تواند در کاهش حاشیه نشینی نقش داده باشد از جمله به نقش های ذیل می توان اشاره کرد: جذب جوانان به مسجد، تشکیل غرفه های فرهنگی، ایجاد وام های مساجد برای مردم، استفاده از تخصص و مهارت های جوانان، آموزش های مهارت های اجتماعی، شورای اختلاف در مساجد، ایجاد مراکز مشاوره در مساجد برای زوجین و... از راهکارهای یافت شده در این پژوهش بوده است

    کلیدواژگان: حاشیه نشینی، شهر ری، مسجد محوری، پایداری اجتماعی
  • محمدحسین منصورقناعی* صفحات 139-159

    مدیریت بحران از شاخصه های ایجاد امنیت ملی در کشور است. به منظور کاهش آسیب پذیری مراکز حیاتی و زیرساخت های عمرانی کشور در برابر بروز بحران های مختلف، بهبود خواص مکانیکی و دوام بتن مصرفی در سازه-های بتن آرمه این گونه از مراکز، راه کاری موثر و کاربردی خواهد بود. بهبود بخش ریزساختار بتن کمک شایانی به افزایش استحکام بتن در برابر بروز عوامل مختلف تخریب بتن دارد. در این پژوهش آزمایشگاهی، یک طرح مخلوط از بتن معمولی حاوی سیمان پرتلند با عیار500 کیلوگرم بر متر مکعب و یک طرح مخلوط از بتن ژیوپلیمری بر پایه سرباره کوره آهنگدازی ساخته شد. به منظور بررسی ریزساختاری بتن، آنالیز تصاویر میکروسکوپ الکترونی روبشی (SEM) در سن عمل آوری 90 روزه بر روی نمونه های بتنی انجام گرفت، در ادامه به منظور بررسی و صحت سنجی نتایج SEM، آزمون غیرمخرب نفوذپذیری آب و آزمون مخرب مقاومت فشاری در سن عمل آوری 7، 28 و 90 روزه در بتن انجام گردید. نتایج حاصل از آنالیز SEM حاکی از برتری تراکم در بخش ریزساختار بتن ژیوپلیمری به-واسطه تولید حجم بالایی از ژل های هیدراته نسبت به بتن معمولی است. نتایج حاصل از آزمون مقاومت فشاری و نفوذپذیری آب، نشان از تکمیل بخش اعظمی از فرایند ژیوبسپارش در سن عمل آوری 90 روزه در بتن است، در این راستا بهبود نتایج در سن عمل آوری 90 روز نسبت به سن عمل آوری 7 روزه در بتن معمولی و بتن ژیوپلیمری در آزمون مقاومت فشاری به ترتیب به میزان 79/48 و 93/10 درصد کسب گردید، در آزمون نفوذپذیری، این برتری به-ترتیب به میزان 44/19 و 81/14 درصد حاصل گردید.

    کلیدواژگان: مدیریت بحران، امنیت ملی، بتن ژئوپلیمری، ریزساختار بتن، مقاومت فشاری
|
  • Hamidreza Hatami, MohammadMehdi Amani * Pages 11-26
  • Abdolreza Baghi, Ahmadreza Shahali, Fatemeh Zahra Tasdighi * Pages 27-60
  • Mohamad Mohamadi *, Abas Arefi, Hadi Rahmani Saed, Hossein Ebrahimy Pages 61-89
    In times of crisis, much can be done but to guide and control it. The most important action at this time is to make the right decisions. In the absence of correct information and proper planning, we will see new crises in the heart of the previous crisis, which constantly with hasty and ill-considered decisions not only aggravates the situation, but also the crisis. Creates new ones that are not even recognizable. The present study, citing library and field research sources, seeks to answer the question, "What are the constructive indicators of the role of people in the stage of predicting security crisis management?" The research method used in this research is a mixed method (qualitative and quantitative). Accordingly, first in the library studies section and by referring to reliable sources and interviewing experts, the most important components and indicators were extracted and according to their nature and role, these indicators were classified. Then, by preparing a written interview plan with 17 experts from the statistical community, experts in the field of security crisis management in intelligence organizations, relevant officials and interview experts, the items, components and indicators have been studied. As a result of this research, it was determined that people in the stage of predicting security crisis management with the following indicators: by informing and accompanying the government and intelligence services, accompanying the people, recognizing the crisis and identifying crisis centers, guiding thoughts in cyberspace and the future Crisis research and media enlightenment are very influential.
    Keywords: Crisis, security crisis, crisis management, Forecasting, the role of the people
  • Abolfazl Amiri * Pages 91-115
  • Hossin Zafari, Hossin Heydari * Pages 117-147

    Marginalization is a consequence of the industrial revolution and the result of accelerated industrialization and regional inequalities, and it is one of the obvious manifestations of urban poverty that appears in an unplanned way, inside or around cities. Currently, the phenomenon of marginalization in cities has become an acute social problem. The purpose of this research is to investigate marginalization as a crisis and to reduce the consequences of marginalization with the help of the mosque and of course on a case-by-case basis in the city of Ray, and the question that the researcher is trying to answer is: What are the appropriate solutions? with the existing capacities in the mosque to reduce the crisis caused by marginalization. This article collected information through interview method and analyzed the obtained information with the help of content analysis method. The results obtained from the research show that the mosque can play an important role in reducing marginalization, so that these roles can be placed in two external and internal areas, and the following functions can be performed in order to reduce marginalization by The mosque was named: Attracting young people to the mosque, forming cultural stands, creating mosque loans for people, using the expertise and skills of young people, social skills training, dispute councils in mosques, creating counseling centers in mosques for couples, etc. .

    Keywords: Marginalization, Ray city, central mosque, Social Sustainability
  • Mohammadhossein Mansourghanaei * Pages 139-159

    Crisis management is one of the indicators of creating national security in the country. In order to reduce the vulnerability of vital centers and civil infrastructures of the country against the occurrence of various crises, improving the mechanical properties and durability of concrete used in reinforced concrete structures of such centers will be an effective and practical solution. Was. In this laboratory research, a mixed design of ordinary concrete containing Portland cement with a grade of 500 kg/m3 and a mixed design of geopolymer concrete based on slag of the slag furnace were made. In order to investigate the microstructure of concrete, scanning electron microscope (SEM) images were analyzed on concrete samples at the age of 90 days, then in order to verify the SEM results, non-destructive water permeability test and destructive test were performed. The compressive strength was performed in concrete at the age of 7, 28 and 90 days. The results of SEM analysis indicate the superiority of compaction in the microstructure of geopolymer concrete due to the production of a high volume of hydrated gels compared to normal concrete. The results of the compressive strength and water permeability test show that a large part of the georechargement process has been completed at the age of 90 days in concrete. Normal concrete and geopolymer concrete were obtained in the compressive strength test by 48.79 and 10.93% respectively, in the permeability test, this superiority was obtained by 19.44 and 14.81% respectively.

    Keywords: crisis management, National Security, Geopolymer Concrete, Concrete Microstructure, compressive strength