فهرست مطالب

نشریه پژوهش های سیاسی و بین المللی
پیاپی 29 (اسفند 1395)

  • تاریخ انتشار: 1395/12/27
  • تعداد عناوین: 7
|
  • سید اسدالله اطهری صفحات 1-25

     آموزش و پرورش قرن نوزدهم ایران گویای اندیشه تمدن اسلامی نبود و تمام توان و انرژی ارزش های آموزشی آن از میان رفته بود و برای طبقات پایین راهی به سوی پیشرفت و آموزش باز نشده بود. ارزش ها و شیوه های آموزشی هر جامعه، ثمره سنت های فرهنگی آن جامعه هستند. دیر یا زود این ارزش ها و شیوه ها ممکن است به اندازه ای زیر بار سنت ها بروند که منجر به رکود اجتماعی شوند. چنان که نگاهی کوتاه بر سنت های تعلیم و تربیت در ایران نشان خواهد داد، سیستم آموزشی ایران در طی قرن نوزدهم ، اگر بتوان آن را سیستم نامید، دچار رکود از چنین عواملی شده بود.

    کلیدواژگان: اصلاحات، آموزش، زوال، غرب گرایی
  • ابراهیم عباسی صفحات 27-45

    نگاه ساختار سیاسی به توسعه در یک کشور از جمله عوامل مهم در توسعه یافتگی آن است. مساله توسعه در رژیم پهلوی تا کنون از نظرهای مختلف و بر اساس منابع متعدد بررسی شده است. لیکن انتشار خاطرات و اسناد در یک دهه اخیر منابع جدید را در اختیار گذاشته که هم تبیین بهتری از این رابطه ارایه و هو جنبه استنادی بالاتری برخوردارند. یادداشت های روزانه اسدالله علم یکی از این منابع است که در هفت جلد زوایای ناپیدای رابطه ساختار سیاسی و توسعه را می نمایاند. در این مقاله توسعه از این زاویه واکاوی می گردد.

    کلیدواژگان: اسدالله علم، محمدزضاپهلوی، توسعه، غربگرایی، خاطرات، اسناد
  • کامران رحمانی، علیرضا ازغندی، مجید توسلی رکن آبادی، صادق زیبا کلام صفحات 47-81

     اگرچه توسعه سیاسی فرآیندی پیچیده ای است که از عوامل و فاکتورهای گوناگونی تاثیر می پذیرد ولی با توجه به شرایط خاص جامعه ایران و نقش رفتار و رویکردهای افراد توانمند در تحولات این کشور نقش نخبگان در روند توسعه سیاسی ایران برجسته گردیده است. به این ترتیب پرسش اصلی در این پژوهش این است که اجماع نظر نخبگان سیاسی حاکم چه نقش و اهمیتی در روند توسعه سیاسی ایران در سال های 84-76 داشته است. در نتیجه یافته های این پژوهش حاکی از این است که توسعه سیاسی به عنوان محور تفکر اصلاحات، علاوه بر چالش های ساختاری و قانونی حاکم (موانع بیرونی)، در درون خود جناح اصلاح طلب نیز، هرگز مفهوم و تعریفی سیستماتیک، مورد اجماع و عملیاتی نیافت و سازوکارها، مولف ها و شاخص های آن مشخص نشد و مساله عدم اجماع نظر و تعارض همچنان به عنوان یک پدیده مستمر در فضای سیاسی کشور باقی ماند،گویی تعارض و منازعه بخشی از فرهنگ سیاسی حاکم در میان نخبگان سیاسی ایران می باشد.

    کلیدواژگان: توسعه سیاسی، نخبگان سیاسی، اجماع نظر، اصلاحات، اصلاح طلبان
  • کامجو رحمانی، حسن شمسینی غیاثوند، صالح بابایی صفحات 83-111

     دموکراسی بعنوان یکی از ارزش های جهانشمول در عصر جهانی شدن شناخته می شود. به همین دلیل همه متفکران و نظریه پردازان نسبت به آن به ارایه نظریه پرداخته اند. درواقع می توان گفت که دموکراسی پیچیده ترین موضوع متفکران جهان اسلام شناخته می شود. آیت الله مصباح یزدی از جمله متفکرانی است که درباره دموکراسی و مردم سالاری دینی نظریاتی ارایه کرده است. ایشان معتقد هستند که گرچه به لحاظ ماهیتی و جوهری دموکراسی مورد پذیرش نیست که دموکراسی بعنوان یک ایدیولوژی و مکتب شناخته می شود و از سوی دیگر اسلام بعنوان یک دین کامل نیازی به مکاتب و اندیشه های دیگر ندارد. . از نظر ایشان  در اسلام اراده وحاکمیت انسان در طول اراده و حاکمیت خدا ،تععین غایات انسان توسط او،پیوستگی همه شیون زندگی است. و از سوی دیگر تقدم اخلاقی جامعه برفرد،  مصالح منافع، جامعه و غایات فردی در صورت تزاحم میان آنها است. همچنین چون سیاست مسیول هدایت و سعادت مندی انسان ها است نمی توان سعادت انسان ها را به دموکراسی واگذار کرد. البته دموکراسی به صورت شکلی همچون مقبولیت حکومت،تداوم حیات یک نظام سیاسی، رضایت مندی شهروندان از دولتمردان یک امر ضروری تلقی می شود.

    کلیدواژگان: اندیشه سیاسی، مصباح یزدی، اسلام، دموکراسی، سعادت، حکومت
  • مهدی رسولی فینی، عبدالرحمن حسنی فر صفحات 113-139

      عقلانیت در معنای حاصل مصدری، امری فرهنگی است که می تواند اشکال متعدد داشته باشد. در جامعه اسلامی لازم است  به قرآن کریم به عنوان منبعی اصلی در تدوین چهارچوب های چنین عقلانیتی در حوزه های مختلف از جمله حوزه سیاست توجه شود.  در این تحقیق،  برای  استنطاق از آیات قرآن در  ترسیم مبانی و چهارچوب های عقلانیت سیاسی، روش پیشنهادی در  کتاب «روش تحقیق موضوعی در قرآن کریم» به کار رفته است. نتایج به دست آمده نشان می دهد که عقلانیت سیاسی برآمده از قرآن، با مبانی هستی شناسی و انسان شناسی عرضه شده در قرآن پیوند انداموار دارد. سیاست  و عقلانیت مرتبط با آن یکی از مراتب حیات بالقوه انسان است که نسبت به حیات و عقلانیت اقتصادی، در مرتبه ای بالاتر  قرار می گیرد. عقلانیت و حیات سیاسی خصلت جمع گرایی دارد و  نیازمند به رسمیت شناختن ابعاد فرامادی هستی و انسان است.  عقلانیت سیاسی ارزش مدار بوده، ماهیتی غیر خود بنیاد و متکی بر وحی دارد.

    کلیدواژگان: عقلانیت، عقلانیت سیاسی، قرآن کریم
  • حبیب الله فدوی، مهدی کنعانی صفحات 141-169

     عوامل جغرافیایی به ویژه همجواری، به عنوان عنصر مهمی در روابط کشورها نقش آفرینی می کند و بدون در نظر گرفتن آن، برآورد امنیت و منافع ملی آنها امری ناممکن است. شناخت میزان توانایی و آسیب پذیری کشورها، تابع شرایط جغرافیایی و ژیوپلیتیک هر کشور است؛ اما به عنوان یک اصل کلی در سرتاسر جهان، همسایگان از نقش منحصر به فرد ویژه در سیاست های راهبردی هر کشور برخوردارند. پاکستان در منطقه شبه قاره، کشوری است که تنها بیش از نیم قرن از تاسیس آن می گذرد؛ اما در همین تاریخ اندک موجب بحران های عمدای در منطقه شده است. بسیاری از کارشناسان، پاکستان را بزرگترین خطر برای امنیت جنوب غرب آسیا و صلح بین المللی می دانند. این کشور محرک اصلی ارعابگری مانند: فروپاشی ها، خشونت ها، اعمال تروریستی و به عنوان یک همسایه بد، مسیول آموزشی و تمویل تروریست ها و گروه های تندرو بوده و هست. به طور طبیعی چنین وضعیتی قطعا بر محیط پیرامونی همسایگان تاثیرگذاری فراوانی خواهد داشت. پاکستان از زمان استقلال، همواره گرفتار برخوردهای پیاپی فرقه ای و گسترش چشمگیر افراطی گری بوده است. نگرانی عمده این است که گروه های اسلامی این کشور، بنیادگرا و افراطی اند و به طور طبیعی محیط داخلی همسایگان پاکستان از جمله ایران را تحت تاثیر خود قرار می دهد. بر این اساس پرسش اصلی این پژوهش این است که مهم ترین چالش و منابع سیاسی- امنیتی در روابط ایران و پاکستان چیست؟ نویسنده معتقد است روند منازعات ایران و پاکستان حول مسایل ایدیولوژیک به نمایندگی مذهب می باشد و کشورها و سازمان های ضد شیعی به دلیل جلوگیری از صدور انقلاب ایران به فعالیت های گسترده ضد شیعی و ضد ایرانی پرداختند و مناطق جنوب شرق و مرزهای قومی را به شدت متاثر کردند.

    کلیدواژگان: ایران، پاکستان، افراطی گری مذهبی، سازمان های ضد شیعی
  • شراره فراهانی، محمدمهدی میرزایی صفحات 171-191

     بیوتروریسم به عنوان یک تهدید زیست محیطی در صورت وقوع می تواند ضمن به خطر انداختن امنیت ملی کشور تبدیل به بحرانی ملی شود که مقابله با آن نیازمند مدیریت بحران جهت کاهش اثرات حمله، حفظ آرامش و ثبات جامعه می باشد. با توجه به موقعیت جغرافیایی کشورمان و نیز حضور قدرت هایی نظیر آمریکا و رژیم صهیونیستی در اطراف ما، آسیب پذیری کشور در سطح ملی مانند مرزها و مناطق قومی همچنین عدم توانایی برخی دولت های همسایه در اعمال حاکمیت بر تمام قلمرو خود، تروریسم را به یک دغدغه مهم برای جمهوری اسلامی تبدیل کرده است. در فرضیه نوشتار پیش رو: 1. به نظر می رسد بین امنیت زیست محیطی و امنیت ملی کشور رابطه مستقیم وجود دارد، 2. بین میزان آمادگی دولت و جامعه با اثرات تهدیدات بیوتروریسم رابطه معکوس وجود دارد. یافته های ما حاکی از آن است که عدم برنامه ریزی و آمادگی حکومت و جامعه در برابر یک اقدام بیوتروریستی کلیه ابعاد سیاسی، اجتماعی، اقتصادی کشور را تحت تاثیر قرار داده و باعث ایجاد فاجعه ای عظیم می شود، آگاهی و آموزش مردم، همچنین برنامه ریزی دولت در زمینه تهدیدات و حوادث غیر منتظره و غیر طبیعی از جمله بیوتروریسم نقش اسای و کلیدی در کاهش و مهار اثرات بحران های ایجاد شده ناشی از این حوادث ایفا می کند. مهم ترین نتیجه به دست آمده این است که آنچه برای تجزیه و تحلیل یک  عملیات بیوتروریستی ضروری است، داشتن اطلاعات کافی است، زیرا پیشگیری از وقوع عملیات بیوتروریستی مهم تر و بهتر از مقابله با آن بعد از وقوع عملیات می باشد.

    کلیدواژگان: جمهوری اسلامی ایران، امنیت ملی، امنیت زیست محیطی، تهدید، بیوتروریسم
|
  • Pages 1-25
  • Pages 27-45

    The view of the political structure to a country's development is a very important factor in its development. The issue of development of Pahlavi regime has been reviewed by different views and various sources. However, publication of books and documents in recent decades has provided new resources which would provide a better explanation of the relationship, and they have aspects of higher citation. Alam's notes are one of the sources that reveal hidden aspects relationship between political structure and development in seven volumes.  The development is discussed in this article according to these aspects.

    Keywords: Asadullah Alam, Mohammad Reza Pahlavi, development, Westernization, Memories, documents
  • Pages 47-81

    Although the political development is a complicated process influenced by different factors. Considering the specific conditions of Iran society and the effects of behavior and approaches taken by capable people in the evolution and changes in this country the role played by the elites has been high lighted in the process of Iran political development. So the main question in this paper is that how the opinion agreement of governing political elites influenced he process of Iran political development during 76-1384 and how important it was.The research findings suggest that political development as the axis of reform thought. In addition to governing structural and legal challenges(external obstacles), even in reformist party itself never found a systematic agreed, and applicable concept and definition, its mechanism, components, and indices was not specific and the issue of opinion disagreement and conflict. Remained as a continuous process in country political environment, as if the conflict and discussion is a par  of political culture governing among Iran political elites.

    Keywords: political development, political elites, Consensus, Reformists
  • Pages 83-111

    Democracy as a universal value recognized in the era of globalization. That's why all  the thinkers and theorists see the thesis in its thesis .  In fact, it can be said that democracy is the most complex known thinkers of the Islamic world. Ayatollah Mesbah-Yazdi is among thinkers about democracy and religious democracy theories has to offer.  He believes that although the nature and essence of democracy is not accepted. That democracy as an ideology and doctrine known. On the other hand, Islam as a complete religion and ideas of other schools do not. He is the man in Islam will rule over the will and sovereignty of God, man ends his determine continuity of all aspects of life. On the other hand priority Brfrd moral, material interests, community and individual purposes in the event of conflict between them. . Also, because politics is responsible for leading and well-being of humans database. Human happiness can not be ceded to democracy. Of course democracy as a form of acceptance of the continued existence of a political system, citizens satisfaction of the authorities deemed essential.

    Keywords: Political Thought, Ayatollah Mesbah-Yazdi, Islam, democracy, prosperity, rule
  • Pages 113-139

    Rationality as action noun is a cultural product that can appear in several forms. In Islamic society, it is essential that the Holy Quran to be recognized as the main source in extract the frameworks of rationality. The purpose of this article is interrogation of Quran in order to outlining the principles and framework of political rationality. Therefore, proposed method in “Thematic research methodology in the Holy Quran” has been used. The results show an organic link between political rationality derived from the Quran and Anthropological and Ontological basics that expressed in the Holy Qur'an. Politics with its specific rationality is one of the potential levels of human life and has a higher rank than Economic life and Rationality. Political rationality and political life have collective essence and need to recognize the metaphysical aspects of the human and the macrocosm. Political rationality is a value, non-autonomous and revealed rationality

    Keywords: Rationality, political rationality, Quran
  • Pages 141-169

    Geographical factors, especially the proximity continues to be an important element in relations between the countries involved,And regardless of relations with neighbors is impossible to estimate their security and national interests.Pakistan since independence, has caught a row sectarian conflict and the spread of extremism has been remarkable.A major concern is that the country's Islamic fundamentalist and radical groups and Pakistan's neighbors, including Iran's indoor naturally influenced by that.The main question of this study is that the most important security challenges and political resources in relations between Iran and Pakistan?The author believes that the Iran-Pakistan conflict over ideological issues on behalf religiousAnd also after the Islamic Revolution of Iran, against the Shia countries and organizations to prevent Iran from exporting revolution to the massive anti-Shi'ite and anti-Iranian activities paid And South East regions and ethnic lines was severely affected.Materials and Methods In this cross-sectional study is based on qualitative methods.Collecting data from written sources and the Internet.

    Keywords: Iran, Pakistan, religious extremism, anti-Shia organizations
  • Pages 171-191

    In the event of bioterrorism as a threat to the environment, in addition to endangering national security has become a national crisis. Due to our location and the presence of power such as America and the Zionist regime around us, the vulnerability of the country at the national level, such as the borders and ethnic areas as well as the inability of some neighboring governments to apply the rule on all its territory, to an important concern for terrorism, Islamic republic of Iran has become. In theory the present article there are two important points: 1) it seems that direct relationship between environmental security and national security there.2) between the state and society with the crippling effects of bioterrorism preparedness there is an inverse relationship. Our findings suggest that lack of planning and preparation of the state and society against a bioterrorism attack all aspects of political, social and economic influences and caused a huge disaster.

    Keywords: Islamic Republic of Iran, National Security, Environmental Security, threat, Bioterrorism