نشریه مطالعات نوین برنامه ریزی شهری در جهان
سال چهارم شماره 1 (بهار 1402)

هدف اصلی این تحقیق شناسایی و ارزیابی سازه نگهبان بهینه در گودبرداری های بافت شهری از دیدگاه مدیریت ساخت در فعالیت های عمرانی است. جهت اولویت بندی معیارهای مورد بررسی از روش تحلیلی AHP استفاده شده است. نتایج حاصل از تحلیل معیارهای اصلی و فرعی جهت انتخاب سیستم های سازه نگهبان ارایه شده، نشان داد که روش های انکراژ برای پایدارسازی دیواره گود با وزن 231/0 و اجرای شمع با وزن 229/0 با اختلافی اندک به عنوان کارامدترین و موثرترین سیستم های مورد مطالعه می باشند.

بیوفیلیا، علاوه بر مفاهیم خود در فلسفه و روانشناسی در دهه های اخیر در محیطهای انسان ساخت ریشه دوانده است. معماری بیوفیلی بخشی از یک دیدگاه نوآورانه است که به طریقی هم به افراد و هم به محیط کمک می کند تا سلامتی ما حفظ شود و عملکرد بدنی را برای داشتن زندگی بهتر ارتقاء می بخشد مناطق ،تجاری به عنوان مکانهایی برای جلسات سرگرمی اوقات فراغت استراحت و تبادل مهمترین حوزه هایی هستند که امروزه قابل توجه قرار میگیرند و طراحان این فضاها باید بر ارایه تجارب متنوع و به یادماندنی احساسی هیجانی و رفتاری تمرکز کنند همچنین باید بتوانند با نظر گرفتن عوامل جایگزین یا ،مکمل شرایط ،عرضه جذابیت و تصویر آنها را بهبود بخشند بررسی عناصر طراحی بیوفیلیک در موارد ،معماری میتواند ما را به سمت یافتن تاثیر این عناصر بر افزایش جذب مشتریان سوق دهد. به نظر میرسد یافتن ویژگیهای مشترک طراحی بیوفیلیک و جذب مشتری و مشخصه های مختلف مانند: طراحی، مدیریت و چیدمان محیط تعداد بازدیدها را افزایش میدهد. با وجود تغییر در نیازهای روانشناختی جامعه در دهه های گذشته و افزایش استفاده کنندگان از فضاهای تجاری این فضاها کمتر مورد توجه قرار میگیرند و تعداد محدود مطالعات عملی در مورد این مناطق در ایران این پژوهش را پررنگتر می.کند پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر عناصر طراحی بیوفیلیک جذب مشتریان درمیدان نقش جهان اصفهان انجام شده است. برای این منظور بر اساس روش تحقیق مختلط و مطالعات کتابخانه ای معیارهای مشترک معماری بیوفیلیک و جذب مشتری از ادبیات مرتبط استخراج و مولفه های معماری بیوفیلیک با عوامل جذب مشتری ارتباط معنی داری دارند و ویژگیهای بیوفیلیک نه تنها به افزایش جذب مشتری کمک میکنند بلکه باعث تقویت سلامت معنوی اجتماعی و فرهنگی افراد میشوند.

در عصر حاضر با توجه به چالش مصرف انرژی و به مخاطره افتادن محیط زیست اهمیت دادن به دانش مهندسی انرژی و کاربست آن در معماری از مهم ترین مواردی است که موردتوجه طراحان شهری و معماران واقع گردیده است. در این راستا معماری خاک پناه به دلیل داشتن کارکردهای مثبت قابل ملاحظه ای که در مصرف انرژی و کارایی هرچه بیشتر که از زمین دارند می توانند در ایجاد محیط های زندگی و کار مناسب مفید واقع گردند. این پژوهش با رویکرد توصیفی و به روش کتابخانه ای و اسنادی و همچنین با هدف کاربردی و توسعه ای به بررسی انواع گونه های معماری خاک پناه در مصرف بهینه انرژی در طراحی ساختمان های مسکونی پرداخته شد. بناهای خاک پناه برگرفته از معماری تاریخی و پیشینیان است که ضمن کم ترین آسیب های زیست محیطی، تاثیر به سزایی در آسایش حرارتی بهبود مصرف انرژی در طراحی سرپناه ها را برای بهره برداران داشته است. حفاظت از محیط زیست، زیبایی منظر شهری، کاهش مصرف انرژی، کارایی حرارتی، ایمنی ساختمان، آزادسازی فضای بام، کاهش میزان تعمیر و نگهداری به عنوان مهم ترین شاخص های بناهای خاک پناه اشاره گردید. همچنین نتایج نشان داد در معماری به عنوان ژنوتیپ بناهای خاک پناه در گونه های مختلف نحوه اجراء در راستای کاهش مصرف انرژی به عنوان مهم ترین مزایای بناهای خاک پناه محسوب می گردند و نمی توان از این حیث ارجحیتی در مورد کاهش مصرف انرژی در طراحی ساختمان های مسکونی قایل شد. درواقع می توان گفت که کاهش مصرف انرژی ارتباط مستقیم به پارامترهای اقلیم، طول، عرض و (عمق) بناهای خاک پناه دارد.

محلات خودرو یا حاشیه نشین به بیان درستتر، اسکان غیررسمی نامیده شده‎اند و کارکرد اصلی آنها تامین زمین و الگوی ساخت متناسب با توان مالی گروه های کمدرآمد مهاجر از روستاها یا گروه های کمدرآمد و فقیر شهری رانده شده از بافت موجود شهرهاست. اینگونه سکونتگاه ها که سیمایی نازیبا، خدماتی پایین و ساکنینی کم توان و مشاغلی نامطمین دارند، محیطی آماده برای پذیرش نابهنجاریهای اجتماعی فراهم میسازند و خطرپذیری بالایی در برابر سوانح طبیعی و انسانی دارند. شکل گیری مناطق غیررسمی و شهرک های پیوسته درحومه شهرها که در چندین سال اخیر متاثر از خورندگی زمین های شهری بوده است به دلیل ایجاد لکه های بزرگ در این مناطق (شهرک های جدید)، باعث ساخت وساز بی رویه در زمین های اطراف این مناطق می گردد ،که در پی آن موجب افزایش گرایش به مادی گرایی، کجروی، بی عاطفه گی و بروز بزهکاری در این گونه مناطق شده است این پدیده بنابر مشاهدات جهانی و آسیب شناسی فرایند شهرنشینی در کشورهای در حال توسعه پدیدهای موقتی و روبه زوال نیست، بلکه همواره رو به گسترش است. در حال حاضر سکونتگاه های غیررسمی در شهر سنندج با وسعت 450هکتار و جمعیتی متجاوز از 173213 نفر می باشد. جمعیت محلات اسکان غیررسمی در این شهر از بی مهری های سیاست های توسعه شهری رنج میبرند و شاخصهای اجتماعی- اقتصادی و کالبدی آنها در وضعیت نامناسبی قرار دارند. در این پژوهش، نخست به وجوه مفهومی و نظری سکونتگاه های غیررسمی اشاره شده و همچنین روش تحقیق توصیفی-تحلیلی بوده که از مدل swot به منظور ارایه راهبرد در نرم افزار crm استفاده گردیده است. نتایج نشان می دهد که راهبرد ارتقای امنیت شهری سنندج در سکونتگاه های غیررسمی از نوع استراتژی so بوده است که در قالب این استراتژی ها با بهره جستن از نقاط قوت داخلی تلاش می شود تا از فرصت های خارجی بهره برداری شده و با بهره گیری از نقاط قوت موجود ، فرصت ها را به حداکثر برسد.

ساخت سیمان پرتلند مقدار قابل توجهی دی اکسید منتشر می کند که عامل گرمایش زمین است. ژیوپلیمرها انتشار دی اکسید کربن را به حداقل می رسانند و ممکن است جایگزین جزیی برای سیمان پرتلند در صنعت ساختمان باشند و می تواند نقش ارزنده ای در توسعه پایدار می باشد. فناوری ژیوپلیمر راه حلی برای استفاده از محصولات جانبی صنعتی حاوی فازهای آلومینیوسیلیکات ارایه می دهد. سیمان های ژیوپلیمری عمدتا با استفاده از مواد خام ثانویه مانند خاکستر بادی، خاک رس کلسینه شده، متاکلیولین، زیولیت و...، توسط محلول قلیایی/سیلیکات قلیایی تولید می شوند. ترکیبی از مواد منابع مختلف حاوی آلومینوسیلیکات و محلول های قلیایی با بهینه سازی دمای عمل آوری، غلظت قلیایی، مواد افزودنی، نسبت Na2O/SiO2 و...، به سیمان های ژیوپلیمری با خواص مکانیکی بهبودیافته و ماندگاری دست یافت. به علت خواص مکانیکی و منفعت محیط زیستی و پایداری بلندمدت آن ها، سیمان و بتن ژیوپلیمری به عنوان مصالح ساختمانی آینده نگر و دارای کاربرد در مناطق ویژه با شرایط محیطی خاص ظاهر شدند.

جمع آوری آب باران یکی از راهکارهای مفید و عملی در مدیریت منابع آب در مناطق معتدل و مرطوب است. بابل یکی از شهرهای پرباران ایران است و با توجه به اینکه با جمع آوری آب باران از سطح بام ساختمان ها، مقدار قابل ملاحظه ای آب ذخیره می شود، طراحی و اجرای سیستم جمع آوری آب باران در شهر بابل می تواند منبع جدیدی برای مصارف برج های مسکونی شهری ایجاد نماید. در یک سامانه استحصال آب باران (RWH) از بام منازل مسکونی، مهم ترین و پرهزینه ترین جزء، مخزن ذخیره سازی آب باران است. (RWH) یک روش یا فناوری است که برای جمع آوری آب باران از سقف ساختمان ها، سطوح زمین می باشد. در این تحقیق با برسی انواع مصالح و شیوه های جمع آوری آب باران، یکی از بهترین و روش ها جمع آوری آب باران از بام ها و جداره های باران گیر می باشد که از دو طریق که شامل ذخیره سازی آن در مخازنی و استفاده از آن در مواقع نیاز و همچنین راه دوم متصل کردن مستقیم این سیستم جمع آوری به لوله کشی اصلی ساختمان و بهره گیری مستقیم از آب باران. این آب می تواند در مصارفی مانند شستشو، توالت ها و سرویس ها و همچنین در آبیاری فضا های سبز مانند گلخانه ها و روف گاردن ها مورد استفاده قرار گیرد.

تحقیق حاضر با عنوان ارزیابی عملکرد دهیاری ها در توسعه پایدار روستایی؛ مطالعه موردی: بخش مرکزی شهرستان کوهرنگ از نوع کاربردی و از روش تحلیلی-توصیفی و برای بررسی چارچوب نظری از روش کتابخانه ای، مطالعات میدانی و پرسشنامه استفاده نمود. این تحقیق که در 29 روستای بخش انجام شد از آزمون کولموگروف-اسمیرنوف برای نرمال بودن توزیع داده ها، آزمون دوجمله ای برای سنجش میزان رضایت از عملکرد دهیاران در شاخص های اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی-عمرانی و کالبدی، آزمون فریدمن برای شناسایی مهمترین مولفه های تاثیرگذار در عملکرد دهیار و مدل ارزیابی چند معیاری AHP و تاپسیس فازی برای اولویت بندی دهستان های بخش از نظر عملکرد دهیاران و برای تحلیل های آماری از نرم افزارهای SPSS استفاده نمود. نتایج نشان داد مردم از شاخص های زیست محیطی-کالبدی و اجتماعی رضایت نسبی و از شاخص اقتصادی ناراضی هستند. در اولویت بندی دهستان های بخش نیز عملکرد دهیاران در دهستان دشت زرین (وزن 788/0) در رتبه اول (پایدار)، دهستان شوراب تنگزی (وزن 545/0) رتبه دوم (نسبتاپایدار) و دهستان میانکوه موگویی (وزن 384/0) در رتبه آخر (ناپایدار) قرار دارند.

مینیمالیسم یک مکتب هنری خالی از پیچیدگی های فلسفی و یا شبه فلسفی است. از ویژگی های این هنر، استفاده از سادگی و حذف سایر مواردی است که امکان دارد بار تجملاتی داشته باشند. می توان گفت سبک مینیمالیسم می تواند از طریق کم گویی و خلاصه گویی و همچنین سادگی بسیار، شیوه بیانی مناسب در طراحی داخلی فضاهای مسکونی باشد. مینیمالیست ها با استفاده ازحداقل عناصر و ایده ها مفهوم مورد نظر خود را بیان می کنند. در پژوهش حاضر به بررسی مشخصه های سبک مینیمالیسم در معماری داخلی فضاهای مسکونی پرداخته شده است. هدف مقاله ی حاضر، بررسی مفهوم مینیمال و شناخت سبک مینیمالیسم برای رسیدن به رضایت ساکنین مجتمع های مسکونی می باشد. سوال اساسی اینجاست که وجود چه عناصری در طراحی فضای داخلی به سبک مینیمال موجب رضایت ساکنین می شود؟ نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که استفاده از رنگ های خنثی، همچنین استفاده از نور طبیعی در تلفیق با نور مصنوعی، کمد های بزرگ، مبلمان ساده و کاربردی، متریال صیقلی و پارچه های ساده و تک رنگ باعث ایجاد رضایت ساکنین در طراحی داخلی فضای منزلشان می گردد.