فهرست مطالب

تحقیقات اقتصاد کشاورزی - سال پانزدهم شماره 3 (پاییز 1402)

مجله تحقیقات اقتصاد کشاورزی
سال پانزدهم شماره 3 (پاییز 1402)

  • تاریخ انتشار: 1402/09/29
  • تعداد عناوین: 6
|
  • اثرات سوخت های زیستی بر امنیت غذایی در کشورهای خاورمیانه، با تاکید بر ایران
    ابراهیم باباخانی، رضا رستمیان*، مصطفی گودرزی صفحات 1-12
    مقدمه و هدف
    در اغلب مطالعات، تولید سوخت های زیستی دلیل عمده ای برای افزایش گرسنگی و نا امنی غذایی شناخته می شود، این در حالی است که رابطه ی بین سوخت های زیستی و امنیت غذایی در ایران ناشناخته است. این مطالعه باهدف بررسی اثرات سوخت های زیستی بر امنیت غذایی در ایران انجام شد.
    مواد و روش ها
    برای بررسی رابطه بین امنیت غذایی و سوخت زیستی از روش پیشرفته و پویای داده های تابلویی گشتاورهای تعمیم یافته استفاده شد. همچنین داده ها برای دوره 2000 تا 2019 برای کشورهای خاورمیانه از جمله ایران جمع آوری شد.
    یافته ها
    افزایش سوخت های زیستی باعث کاهش 11/0 درصدی امنیت غذایی شد ولی ضریب معنی دار نبود. سوخت های زیستی اثرات منفی و معنی داری روی دسترسی غذایی و اثرات مثبتی روی موجود بودن غذا و استفاده از غذا داشتند. ضریب موردنظر 598/16 و در سطح احتمال 95 درصد معنادار بود. در واقع می توان گفت که در ایران سوخت های زیستی باعث افزایش دسترسی به غذا می شود.
    بحث و نتیجه گیری
    نتایج نشان داد که سوخت های زیستی بر امنیت غذایی کشور ایران تاثیر معنی داری نداشتند، که این به علت وجود ذخایر بالای سوخت های فسیلی در کشور ایران است.
    کلیدواژگان: امنیت غذایی، ایران، سوخت زیستی
    چکیده مشاهده متن مقاله پژوهشی/اصیل زبان: فارسی
  • خسارت خاموشی برق در بخش دامداری صنعتی: یک مطالعه موردی برای استان اصفهان
    سعید راسخی*، مریم یگدانه، یوسف محنت فر صفحات 13-27
    مقدمه و هدف

    بکارگیری تکنولوژی های جدید در بخش دامپروری برای تامین نیازهای پروتیینی موجب اهمیت بیشتر حامل های انرژی به ویژه برق در صنعت دامپروری شده است. هدف از پژوهش حاضر، ارزیابی هزینه های ناشی از قطع برق برای دامداری صنعتی می باشد.

    مواد و روش ها

    برای این منظور، 43 مشترک دامداری صنعتی استان اصفهان در سال 1399 انتخاب و با پرسش نامه محقق ساخته، داده های مورد نیاز برای روش تمایل به پرداخت و روش ارزش مستقیم جمع آوری شده است.

    یافته ها

    نتایج نشان می دهد که WTP برای هر کیلووات ساعت برق عرضه نشده، بدون اطلاع قبلی در کمترین حالت 13,264 ریال و در بیشترین حالت 78,988 ریال می باشد؛ داده های بدست آمده برای روش ارزش مستقیم نشان می دهد که با افزایش مدت زمان وقفه میزان خسارت بابت هر کیلووات ساعت برق عرضه نشده کاهش می یابد.

    بحث و نتیجه گیری

    از آن جایی که، خسارات ناشی از قطع برق در این بخش حتی پس از بازگشت برق نیز ادامه دارد؛ با اعلام زمان و مدت خاموشی، می توان میزان خسارات احتمالی در این بخش را به حداقل رساند.

    کلیدواژگان: هزینه خاموشی برق، قابلیت اطمینان، تمایل به پرداخت، دامداری صنعتی، اصفهان
    چکیده مشاهده متن مطالعه موردی زبان: فارسی
  • بررسی اثرات اقتصادی سیاست های دولت بر واحدهای تولیدی مرغ گوشتی در استان فارس
    رهام رحمانی*، قاسم لیانی سنگ نیشتی صفحات 28-43
    مقدمه و هدف
    به منظور حمایت از تولیدکنندگان و مصرف کنندگان مرغ گوشتی، دولت در سال های اخیر سیاست های گوناگونی در قالب تامین و توزیع نهاده های یارانه ای، خرید حمایتی و توزیع گوشت مرغ برای تنظیم بازار را در ایران اعمال نموده است. مداخله ی دولت بر هزینه ی تمام شده و قیمت واقعی محصول اثرگذار بوده و این تحریف ها می تواند مشکلاتی را در ارزیابی اقتصادی فرآیند تولید محصول و تصمیم گیری سبب شود. این مطالعه با هدف ارزیابی وضعیت هزینه ای و درآمدی تولیدکنندگان مرغ گوشتی در ظرفیت های مختلف براساس قیمت های سایه ای و بازار در استان فارس انجام شد. مزیت نسبی تولید مرغ گوشتی با توجه به شاخص های ارزیابی مزیت بررسی و تحلیل شد. تاثیر سیاست های دولت در بازار نهاده ها، مرغ گوشتی و در کل حمایت موثر ارزیابی و تحلیل شد. تاثیر عواملی مانند ظرفیت مرغداری و فصل بر مزیت نسبی تولید مرغ گوشتی بررسی و تحلیل شد.
    مواد و روش ها
    به منظور بررسی اقتصادی میزان تحریف ها و تاثیر سیاست های دولت در فرآیند تولید و مصرف مرغ گوشتی از روش ماتریس تحلیل سیاستی استفاده شد. این روش یکی از جامع ترین روش های اندازه گیری مزیت نسبی می باشد. ماتریس تحلیل سیاستی یک تکنیک حسابداری مضاعف است که اطلاعات بودجه بندی فعالیت های درون مزرعه ای و برون مزرعه ای را به طور خلاصه ارایه می نماید. این روش بر اتحاد آشنای (هزینه - درآمد = سود) تکیه دارد و در بررسی آثار مداخلات دولت در فرآیند تولید محصولات کشاورزی به منظور تصمیم گیری در مورد ادامه سیاست گذاری های موجود یا تدوین برنامه هایی جدید از اهمیت خاصی برخوردار است.
    یافته ها
    براساس نتایج شاخص هزینه منابع داخلی کوچک تر از یک و تولید مرغ گوشتی در استان دارای مزیت نسبی است. مقدار شاخص ضریب حمایت اسمی از محصول در فصول مختلف کوچکتر از یک است. بنابراین قیمت سایه ای مرغ گوشتی بیشتر از قیمت بازاری آن بوده و تولیدکنندگان به طور غیرمستقیم مالیات پرداخت نموده اند. مقدار شاخص ضریب حمایت اسمی از نهاده کوچک تر از یک است. بنابراین قیمت سایه ای نهاده ها بیشتر از قیمت بازاری آن ها بوده و یارانه غیرمستقیمی به نهاده ها پرداخت شده است. براساس مقادیر شاخص ضریب حمایت موثر مداخلات هم زمان دولت در بازار نهاده و کالا به زیان تولید این محصول بوده است. با توجه به حمایت منفی، دخالت نکردن دولت گامی مثبت در جهت بهبود وضعیت تولید مرغ گوشتی می باشد. بنابراین کاهش تدریجی حمایت از نهاده ها همراه با دخالت نکردن دولت در تعیین قیمت مرغ گوشتی گامی مثبت در راستای تثبیت و بهبود وضعیت تولید می باشد.
    بحث و نتیجه گیری
    تولید مرغ گوشتی در استان فارس دارای مریت نسبی است، اما در شرایط کنونی تولید آن به مقدار زیادی به مقادیر واردات نهاده های ذرت و کنجاله ی سویا وابسته است. با توجه به سیاست های دولت در بازار نهاده ها در سمت تولید و سیاست کنترل قیمت در سمت مصرف، در سال های اخیر مقادیر تولید و عرضه مرغ گوشتی دارای نوسانات شدیدی بوده است. به جهت جلوگیری از نوسانات تولید پیشنهاد می شود دولت با کاهش تدریجی حمایت از نهاده ها (تعدیل نرخ ارز و واقعی نمودن قیمت نهاده های وارداتی) و دخالت کمتر در تعیین قیمت گوشت مرغ در سمت مصرف زمینه ی ایجاد ثبات در بازار را فرآهم آورد.
    طبقه بندی JEL : O24, Q12, Q18
    کلیدواژگان: مرغ گوشتی، مزیت نسبی، توان رقابتی، ماتریس تحلیل سیاست، استان فارس
    چکیده مشاهده متن مقاله پژوهشی/اصیل زبان: فارسی
  • بررسی عوامل موثر بر کارآیی فنی تولید گندم آبی در شهر کشم، کشور افغانستان
    میرویس شریفی، فرشید اشراقی*، اعظم رضایی، علی کرامت زاده صفحات 44-55
    مقدمه و هدف
    گندم آبی تقریبا 75 درصد از تولید داخلی کشور افغانستان را تشکیل می دهد. این محصول در امنیت غذایی، افزایش درآمد و اشتغال کشاورزان این کشور اهمیت زیادی دارد. به همین منظور میزان کارایی گندم آبی و عوامل موثر بر آن در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفت.
    مواد و روش ها
    داده های این پژوهش به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای با تکمیل پرسشنامه از 104 کشاورز گندم کار آبی شهرستان کشم کشور افغانستان به دست آمد. به منظور تجزیه و تحلیل کارآیی از روش تحلیل پوششی داده ها استفاده شد. همچنین، برای بررسی عوامل موثر بر کارآیی گندم آبی، مدل رگرسیونی توبیت مورد استفاده قرار گرفت.
    یافته ها
    بر اساس نتایج مدل تحلیل پوششی داده ها، میانگین کارآیی فنی، تخصیصی و اقتصادی کشاورزان، به ترتیب 820/0، 650/0 و 519/0 است. می توان نتیجه گرفت که اکثر زارعین این شهرستان دارای کارآیی فنی بالا می باشند، اما از کارآیی اقتصادی خوبی برخوردار نیستند. به علاوه، نتایج رگرسیون توبیت نشان می دهدکه متغیر تعاونی های کشاورزی اثر مثبت و معنی دار، متغیر سن کشاورز اثر منفی و معنی دار و متغیرهای میزان تحصیلات و تجربه کشاورز اثر منفی و اندازه مزرعه اثر مثبت بر کارآیی فنی دارد.
    بحث و نتیجه گیری
    طبق نتایج تخقیق، تشویق زارعان به عضویت در تعاونی های کشاورزی و یکپارچه سازی اراضی باعث بهبود کارآیی فنی تولید گندم آبی این شهرستان می شود.
    کلیدواژگان: کارآیی، گندم آبی، تحلیل پوششی داده ها، کشم، افغانستان
    چکیده مشاهده متن مقاله پژوهشی/اصیل زبان: فارسی
  • تاثیر تغییر اقلیم بر کاربری اراضی و پوشش گیاهی استان فارس: کاربرد روش سیستم پویا
    صدف بهمن پوری*، محمد بخشوده، منصور زیبایی صفحات 56-69
    مقدمه و هدف
    تغییرات اقلیمی که در سال های اخیر در استان فارس رخ داده است، به عنوان یکی از مهمترین چالش های محیط زیستی در این منطقه شناخته شده است. این تغییرات اقلیمی، تاثیرات قابل توجهی بر کاربری اراضی و پوشش گیاهی این منطقه داشته است. با توجه به این موضوع، استفاده از روش های سیستمی برای مدیریت کاربری اراضی و پوشش گیاهی بسیار مفید است.
    مواد و روش ها
    در این مطالعه با بکارگیری روش سیستم پویا، رفتار سیستم کاربری اراضی و پوشش گیاهی استان فارس شبیه سازی و عکس العمل آن نسبت به تغییرات مختلف اقلیم در طول دوره 1430-1400 بررسی شد.
    یافته ها
    نتایج در طول دوره شبیه سازی نشان می دهد که مساحت کاربری های مسکونی و مناطق بدون استفاده در بازه زمانی 30 ساله روند صعودی خواهد داشت. در مقابل اراضی کشاورزی، پوشش جنگلی، مرتعی و مناطق آبی نیز روند نزولی تغییرات مساحت را داشته است و با گذشت زمان مساحت آن ها کاهش می یابد.
    بحث و نتیجه گیری
    مطمینا با شرایط فعلی که با کاهش نزولات آسمانی و منابع آب زیر زمینی همراه بوده ایم در آینده ای نزدیک با بحران آب زراعی روبرو خواهیم بود و موفقیت از آن کشورهایی خواهد شد که این مایه حیاتی را در اختیار داشته و آن را به خوبی حفظ کنند.
    کلیدواژگان: سیستم پویا، کاربری اراضی و پوشش گیاهی، تغییرات اقلیمی، استان فارس
    چکیده مشاهده متن مقاله پژوهشی/اصیل زبان: فارسی
  • عوامل موثر بر پذیرش بیمه محصول خرما از دیدگاه کارگزاران صدور بیمه نامه خرما با تاکید بر عملکرد صندوق بیمه کشاورزی
    نسرین حسین بر، امیر دادرس مقدم*، سید مهدی حسینی، مهدی صفدری صفحات 70-84
    مقدمه و هدف
    بخش کشاورزی همواره با مخاطرات متنوعی از جمله مخاطرات طبیعی روبرو است که یکی از ابزارهای حمایتی دولت، بیمه محصولات کشاورزی است. خرما از محصولات باغی سازگار با شرایط آب و هوایی منطقه ایران است که مخاطرات متعددی این محصول را تهدید می کند.
    مواد و روش ها
    به منظور بررسی عوامل موثر بر پذیرش بیمه خرما در شش استان خرما خیز کشور، از دیدگاه کارگزاران ابتدا پرسش نامه تنظیم شده و سپس تاثیر این عوامل بر پذیرش بیمه خرما با استفاده از مدل لاجیت ترتیبی تعمیم یافته برآورد شده است.
    یافته ها
    تاثیر نهایی متغیرهای تحصیلات، داشتن شغل دوم، حق بیمه پرداختی، تعداد خطر پوششی، مروجان، ارزیابی صحیح و سطح زیرکشت بر احتمال پذیرش بیمه به ترتیب به میزان 18/0، 49/0، 17/0، 21/0، 15/0، 28/0 و 13/0 مثبت و معنادار شده است. در بین سطوح مختلف پذیرش بیمه، سطح دوم بیشترین میزان پذیرش بیمه کشاورزان وجود دارد.
    بحث و نتیجه گیری
    با نتایج تحقیق که عملکرد بهتر صندوق بیمه کشاورزی در کنار سایر عوامل مربوط به بیمه گزاران، تاثیر مثبت و معناداری بر پذیرش بیمه دارد، لازم است با آموزش و افزایش آگاهی نخل داران نسبت به بیمه محصول خرما توسط مروجان و متخصصان، ارتقای سطح سواد کشاورزان، ارزیابی سریع و صحیح خسارت و پرداخت به موقع خسارت، اقدامات عملیاتی برای بهتر شدن پذیرش بیمه محصول خرما در استانهای ایران صورت داد.
    کلیدواژگان: صندوق بیمه کشاورزی، کارگزاران، بیمه نامه، لاجیت ترتیبی تعمیم یافته
    چکیده مشاهده متن مقاله پژوهشی/اصیل زبان: فارسی
|
  • The effects of biofuels on food security in the Middle-East countries: Emphasizing on Iran
    Ebrahim Babakhani, Reza Rostamian *, Mustafa Goodarzi Pages 1-12
    In most studies, the production of biofuel is a reason for increased hunger and food insecurity, while it is unknown relation between biofuels and food security in Iran. The current study aimed to investigate the relation between biofuel and food security in Iran country.
    Method
    We also used panel estimation techniques for estimating the relation by using dynamic panel generalized method of moments technique. The data were collected for the Middle-East Countries and specially Iran.
    Results
    The increased biofuels decreased 0.11 percentage food security and coefficient was not significant. Biofuels had negative and significant effects on food accessibility but they had positive and significant effects on food availability and food utilization (P<0.01). The determined coefficient was 16.598 that was significant (P<0.05).
    Conclusion
    The results showed that biofuels did not have significant effects on food security in Iran country that could be attributed to a significant volume of fossil fuels and limited production of biofuels.
    Keywords: Food Insecurity, Iran, Biofuel
    Abstract View Paper Research/Original Article Original: Persian
  • Cost of power outage damages in the industrial animal husbandry sector: A case study of Isfahan province
    Saeed Rasekhi *, Maryam Yegdaneh, Yousef Mehnatfar Pages 13-27

    Employing new technologiesin animal husbandry to meet the needs for protein has increased the importance of energy carriers especially electricityas well asthe negative and often irrecoverable effects of the qualityreduction of electricity and power outages impacts on the animal industry.The purpose of this study is to evaluate the costs of power outages for industrial animal husbandry; for this purpose, 43 subscribers of industrial animal husbandry in Isfahan province in 1399 were selected and with a researcher-made questionnaire, the required data for the willingness to pay method and direct value method were collected.The results of this study show that the Willingness to pay for each kilowatt of electricity not supplied, without prior notice, is at least 13,264 Rials and at most 78,988 Rials; The data obtained for the direct value method show that with increasing the duration of the interruption, the amount of damage caused per kilowatt-hour of unsupplied electricity decreases.The recommendation of this study is to increase reliability, declare shutdown in advance, reduce interruptions, and protect the industry-specific renewable energy production.

    Keywords: power outage cost, Reliability, Willingness to pay, industrial animal husbandry, Isfahan
    Abstract View Paper Case Study Original: Persian
  • Investigating the economic effects of government policies on broiler production units in Fars province
    Roham Rahmani *, Ghasem Layani Pages 28-43
    In this study, comparative advantage and the effect of government policies on the broiler production was investigated using Policy Analysis Matrix in 2018 in Fars province. Based on the results Domestic Resource Cost is less than one and broiler production has a comparative advantage. The value of Nominal Protection Coefficient for Output is less than one and producers have paid taxes indirectly. The value of Nominal Protection Coefficient for Input is less than one. Therefore, the shadow price of the inputs is higher than their market price and indirect subsidies has been paid to the inputs. Based on the Effective Protection Coefficient the simultaneous interventions of government in the input and output market have been to the detriment of the broiler production. Given the government's negative support for broiler production, non-interference of the government is a positive step in the improvement of broiler production. Therefore, the gradual reduction of support for inputs, along with the government's non-interference in determining the price of broiler, is a positive step towards stabilizing and improving the broiler production.
    Keywords: broiler, Comparative Advantage, Competitive Ability, Policy Analysis Matrix, Fars province
    Abstract View Paper Research/Original Article Original: Persian
  • Investigating the factors affecting the technical efficiency of irrigated wheat production in Kashm, Afghanistan
    Mirveys Sharifi, Farshid Eshraghi *, Azam Rezaee, Ali Keramatzadeh Pages 44-55
    In this study, production efficiency of irrigated wheat were studied. The data of this study were obtained by completing a questionnaire from 104 irrigated wheat farmers in Kesham county, in Afghanistan. In order to analyze the efficiency, DEA method was used. Also, Tobit regression model was used to investigate the factors affecting the yield of irrigated wheat. Based on the results of data envelopment analysis model, the average technical, allocative and economic efficiency of farmers are 0.820, 0.650 and 0.519, respectively. It can be concluded that most of the farmers in this city have high technical efficiency but do not have good economic efficiency. In addition, the results of Tobit regression show that the variable of agricultural cooperatives has a positive and significant effect, the variable of farmer age has a negative and significant effect and the variables of education and farmer experience have a negative effect and farm size has a positive effect on technical efficiency. Therefore, encouraging farmers in agricultural cooperatives will improve the technical efficiency of irrigated wheat production in this city.
    Keywords: Efficiency, irrigated wheat, Data Envelopment Analysis, Kesham, Afganistan
    Abstract View Paper Research/Original Article Original: Persian
  • Effect of Climate Change on Land Use and Land Cover in Fars Province: Application of System Dynamics Approach
    Sadaf Bahmanpouri *, Mohammad Bakhshoodeh, Mansoor Zibaei Pages 56-69
    In this study, we used a system dynamic systemic approach, as a useful tool for analyzing the relationships between all components of a complex system, to study the behavior of the land use and land cover system in Fars Province. Dynamic simulation allows observing the behavior modeling and reaction of a system to various changes over time. The behaviors of key variables (land use and land covers area) were simulated based on the defined scenarios after calibrating the model. The results showed that during the simulation period, the areas of agricultural, urban and unused lands are expected to be uptrend, over a period of 40 years. In contrast, forest cover, rangeland and water areas have had a downward trend in area changes. Thus, standing with the phenomena such as desertification, reduction of land cover and water resources requires proper management and careful planning to use the correct methods of water resources exploitation, avoiding the indiscriminate conversion of natural resource areas into industrial and urban units, restoration of aquatic ecosystems and desertification monitoring systems.
    Keywords: System Dynamics, Land Use, Land Cover, Climate Change, Fars province
    Abstract View Paper Research/Original Article Original: Persian
  • Factors affecting the acceptance of date crop insurance from the perspective of date insurance brokers with emphasis on the performance of the Agricultural Insurance Fund
    Nasrin Hossein Bor, Amir Dadrasmoghadam *, Seyed Mahdi Hosseini, Mahdi Safdari Pages 70-84
    Introduction
    The agricultural sector is always faced with a variety of hazards, including natural hazards. One of the government support tools for the sustainability of this sector is agricultural insurance.
    methods
    In order to investigate the factors affecting the acceptance of date insurance in six date-producing provinces of the country, from the perspective of brokers, a questionnaire was first prepared and then estimated using a generalized sequential logit model.
    Results
    The final effect of the variables of age, education, having a second job, insurance premiums paid, number of coverage risks, timely payment of damages, promoters, correct assessment and cultivation level on the probability of accepting insurance has been positive and significant.
    Discussion
    Better performance of the Agricultural Insurance Fund, along with other factors related to insurers, has a positive and significant effect on insurance acceptance.
    Keywords: Agricultural Insurance Fund, Brokers, policy, Generalized sequential logit
    Abstract View Paper Research/Original Article Original: Persian