فهرست مطالب
نشریه زبان و زبان شناسی
پیاپی 36 (پاییز و زمستان 1401)
- تاریخ انتشار: 1402/11/25
- تعداد عناوین: 15
-
-
صفحات 1-12
در این مقاله به یک ویژگی ساختاری در فارسی همدانی می پردازیم. در این گویش، جملاتی وجود دارند که نشانه منفی بر روی فعل قرار دارد، اما معنای منطقی جمله منفی نیست. در مطالعات رده شناختی این ساخت را ساخت نفی تهی می نامند. با استفاده از پیکره گفتاری گویش همدانی، نشان داده ایم که این ویژگی در برخی بندهای قید زمان، و نیز برای بیان عمل غیرمنتظره و شکایت و ابراز تاسف در بندهای وابسته قیدی به کار می رود. پس از تعیین جایگاه این ساخت ها در مطالعات رده شناختی، سعی در تبیین وجود این ویژگی پرداخته ایم. ابتدا نشان داده ایم که این ساخت در واقع نوعی وجهیت معرفتی را در فارسی همدانی نشان می دهد، که بر عدم قطعیت، عدم امکان و عدم تمایل از سوی گوینده اشاره دارد. همچنین دلیل وجود این ساخت در فارسی همدانی، و نبود آن در فارسی گفتاری (تهرانی)، در این نکته نهفته است که گویش همدانی، این ویژگی را در تماس با زبان ترکی قرض گرفته است.
کلیدواژگان: نفی تهی، بند قیدی، وجهیت معرفتی، تماس زبانی، گویش همدانی -
صفحات 13-64
در این مقاله به ده سند از اسناد تازه یافت شده بایگانی طبرستان - مربوط به قرن های اول و دوم هجری (قرن 8م.) - که به خط پهلوی کتابی و بر روی پوست یا پارچه نوشته شده اند، پرداخته شده است. این اسناد نخستین اسناد اصیل از روندهای حقوقی است که تایید می کنند قوانین حقوقی ساسانیان همچنان در برخی از مناطق ایرانشهر در دوره ایران اسلامی در دو قرن نخست هجری اعمال می شده اند؛ ضمن اینکه داده های بسیار بااهمیتی از زندگی روزمره و اجتماعی مردم آن روزگار و نیز روند حقوقی به دست می دهند؛ نیز اثبات می کنند در دو قرن آغازین پس از ورود اعراب به ایران، همچنان تداوم زبان و سنت نوشتن پهلوی، به عنوان زبان رسمی و معیار دوره ساسانی، در این منطقه حفظ شده و چنان که برخی می اندیشند، دو قرن سکوت و سکون بر حیات فرهنگی این سرزمین حاکم نبوده است. محتوای نامه ها حاکی از آن است که این اسناد صورت جلسه های دادگاه و مربوط به حل منازعات افرادی از ده *اسپگرد از تسوک دل دلان است که می توان روند پیگیری و واژه های حقوقی آ ن ها را در چهارچوب قوانین ساسانیان در مقایسه با متون حقوقی همچون مادیان هزار دادستان بررسی کرد.
کلیدواژگان: اسناد طبرستان، قوانین حقوقی ساسانیان، اسناد قضایی، مادیان هزار دادستان -
صفحات 65-82پژوهش حاضر، تنوعات نحوی و واژگانی زبان کردی هورامی (گویش پاوه) از منظر زبان شناسی اجتماعی تنوع گرا را مورد بررسی قرارداده است. بدین منظور، پس از بررسی مطالعات انجام شده تاکنون، چهار مولفه عوامل فرهنگی، اجتماعی، خانوادگی و ارتباطی به عنوان متغیرهای اثرگذار بر تنوعات نحوی و واژگانی شناسایی شدند و پرسش نامه ای برای آن ها تدوین و در بین گویشوران توزیع شد. داده های حاصل از این پرسش نامه ها با استفاده از مدل معادلات ساختاری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج حاصل از مدل معادلات ساختاری نشان داد که مولفه ها به طور معناداری در ساخت عوامل اثرگذار بر تنوعات واژگانی و نحوی نقش ایفا می کنند. در پایان به منظور رتبه بندی مولفه های اثرگذار بر تنوعات واژگانی و نحوی از آزمون فریدمن استفاده شد. براساس نتایج آزمون فریدمن مشخص شد که به ترتیب مولفه عوامل اجتماعی با میانگین رتبه 37/3، عوامل خانوادگی با میانگین رتبه 16/3 و مولفه عوامل ارتباطی با میانگین رتبه 46/2 به عنوان مهم ترین مولفه ها در عوامل اثرگذار بر تنوعات واژگانی و نحوی نقش ایفا می کنند.کلیدواژگان: تنوعات زبانی، زبان شناسی اجتماعی تنوع گرا، زبان هورامی
-
صفحات 83-109در این مقاله براساس آموزه های جامعه شناسی زبان تعاملی به ویژگی های نوایی اصوات و گفتمان نماها در مکالمات فارسی پرداخته می شود. معنای تعاملی از لحن صدا تاثیر می پذیرد. بنابراین مطالعه ویژگی های نوایی عناصر زبانی و از آن جمله گفتمان نماها و اصوات برای تفسیر کاربردشناختی مکالمه ضروری است. برای این منظور داده هایی از درام اجتماعی «کوچه بی نام» گردآوری شده اند تا داده ها بیشترین نزدیکی را به گفتار روزمره داشته باشند. دیالوگ ها با به کارگیری الفبای آوایی آمریکای شمالی آوانویسی و با نمادهای جفرسونی تحلیل شده اند. در مورد اصوات شاهد دیرش، سرعت کم و زیروبمی بالا با هدف تاکید بر کارکردهای مختلف این ابزار زبانی هستیم. در رابطه با گفتمان نماها نیز شاهد سرعت در تولید، عدم تاکید بر خود گفتمان نما و شدت کم هستیم که خود گویای حذف نقش معنایی آنها و تغییر در راستای دستوری شدگی و کارکرد کاربردشناختی است.کلیدواژگان: گفتمان نما، صوت، درام اجتماعی، جامعه شناسی زبان تعاملی، عناصر نوایی
-
صفحات 111-139
پژوهش حاضر در چارچوب دیدگاه «دستور انتقالی» به بررسی چندوجه نمایی در فیلم رهایی می پردازد. با توجه به چارچوب مورد نظر که از سوی کوپ و کالانتزیس (2020) مطرح شده است، معنی از طریق صورت های مختلفی ارایه می شود. بر این اساس، در هر اثر هنری، صورت های محدودی برای ارایه معنی وجود دارد. در فیلم، بیشتر این صورت ها، اعم از تصویر، متن، صدا، بدن، شیء، فضا، و گفتار به کار گرفته می شوند. در این پژوهش با هدف تعیین چگونگی انتقال معانی ارایه شده در یک نمونه فیلم، به جمع آوری صورت ها و بررسی نقش های معنایی هریک از آن ها اعم از «ارجاع»، «کنشگری»، «ساخت»، «بافت»، و «هدف» پرداخته شد. با توجه به دیدگاه دستور انتقالی، معنی اصلی ای که در فیلم رهایی توسط صورت های مختلف به بیننده انتقال می یابد، «حضور و غیاب رهایی» است. در این فیلم، بیشترین صورت های کاربردی برای انتقال معنی، «تصویر» و «بدن»، و پس از آن «گفتار» و «شیء» هستند و تنها در یک مورد برای انتقال معنی از «متن» استفاده شده است. افزون بر این، ساخت، ارجاع، کنشگری، و بافت برای هدفی مشخص، یعنی انتقال مفهوم «به دام افتادن» و به دنبال آن انتقال معنی «رهایی» به کار گرفته شده اند.
کلیدواژگان: چندوجه نمایی، دستور انتقالی، صورت و معنی، تحلیل فیلم -
صفحات 141-165
از میان سرگرمی های پنج گانه موجود در فرهنگ بشری (سرگرمی های زبانی، تصویری، منطقی، عددی و بازی کردنی) جدول کلمات متقاطع موقعیتی ویژه دارد، چرا که هم تفریحی جهانی است و هم منطقه ای. وجه جهانی این سرگرمی را می توان با نگاهی به مطبوعات جهان دریافت؛ تقریبا روزنامه پرفروش و کثیرالانتشاری در جهان وجود ندارد که فاقد جدول باشد. وجه منطقه ای این سرگرمی نیز به این اعتبار قابل طرح است که بر مبنای زبان های خاص و بازی با امکانات زبانی به طور عام شکل گرفته است و از این رو، بر اساس الگوهای زبانی و فرهنگی طراحان و حل کنندگانش تعریف می شود. پرسش این مقاله چگونگی تعریف لغات مختلف در جدول های کلمات متقاطع فارسی و الگوهای خاص این تعریف هاست تا از این رهگذر به الگویی دست یابد که در این مقاله از آن تحت عنوان «معنی شناسی جدول کلمات متقاطع» یاد می شود. جامعه آماری مشتمل است بر جدول های کلمات متقاطع که در یک دوره یک ماهه از روزنامه ایران استخراج شده اند. چارچوب نظری معنی شناسی واژگانی ساخت گرا برای تحلیل داده ها به کار گرفته شده است تا با طبقه بندی شیوه های معنی کردن واژه ها الگوی توضیح نویسی برای مداخل جدول های فارسی معرفی و دسته بندی شود. نتایج این پژوهش نشان می دهند که عواملی چون هم نویسگی و ویژگی های نگارشی زبان فارسی در طراحی این جدول ها از نقشی اساسی و تعیین کننده برخوردارند. همچنین، تعریف های مبتنی بر باورهای اجتماعی، باهم آیی ها، ارایه بخشی از کلمه، واژه های غیرفارسی، نام آواها، صورت های فارسی گفتاری، بخشی از اصطلاح، ضرب المثل یا فعل و نیز، واژه های کودکانه هم می توانند در عرصه «معنی شناسی جدولی» حضور داشته باشند. افزون بر موارد پیش گفته، شیوه های ابتکاری معنی کردن واژه ها در کنار شوخی های زبانی و بازی های نوشتاری در ترتیب و توالی حروف در جدول، از دیگر مواردی هستند که در این پژوهش بررسی شده است به گونه ای که تفاوت های سبکی در تعریف مدخل های واژگانی فرهنگ لغات و خانه های جدول کلمات متقاطع مشخص شده است. دستاورد این تحقیق شفاف سازی طرح الگوی سامان دهی جدول های عادی و ویژه در فارسی دست کم بر مبنای پیکره تحقیق است که می تواند تلویحاتی کاربردی برای آموزش زبان فارسی نیز در بر داشته باشد.
کلیدواژگان: جدول کلمات متقاطع، معنی شناسی، بازی های زبانی، روابط معنایی، ساخت گرایی -
صفحات 167-210روان شناسی زبان از میان رشته ای های جدید زبان شناسی است که یکی از پرسش های کلیدی مطرح در آن، چگونگی درک و بیان و اکتساب زبان است. به دلیل متفاوت بودن ویژگی های زبان ها، لازم است مطالعات روان شناسی زبان به صورت زبان ویژه بررسی شوند. هدف از این مطالعه بررسی جامع و نظام مند مطالعات روان شناسی زبان در سطح نظام آوایی زبان فارسی است، لذا مطالعات مرتبط با حوزه آواشناسی و واج شناسی زبان فارسی (درک، بیان و اکتساب آواها) مورد بررسی قرار می گیرند. با بررسی و تحلیل مطالعات انجام شده، می توان ضمن طبقه بندی و تحلیل یافته های حاصل از پژوهش ها، خلاهای پژوهشی را آشکار کرد.برای انجام این پژوهش، کلیه مقالات نمایه شده در پایگاه اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی، پرتال علوم انسانی، نورمگز و مگیران و مجموعه مقالات همایش های روان شناسی زبان با کلیدواژه های مرتبط جستجو و آن دسته از این مطالعات که نتایج آنها در تبیین سوالات مطرح در روان شناسی زبان کاربرد داشت، مورد مطالعه و بررسی قرار گرفتند.براساس مطالعه حاضر، شش حوزه اصلی پژوهش در حیطه آواشناسی زبان فارسی با رویکرد روان شناسی زبان عبارتند از واک داری، فضای واکه ای، نوای گفتار، هماهنگی آوایی، رشد آواهای زبان و خطاهای گفتاری. بیشترین پژوهش ها مربوط به ویژگی های زبرزنجیری (آهنگ و زیروبمی و تکیه)، هماهنگی میان آواها و تمایز میان واک داری و بی واکی است و کمترین پژوهش ها مربوط به حوزه رشد آواها و فضای واکه ای است. مطالعات انجام شده در موضوعاتی مانند رشد آواها و خطاهای گفتاری و هماهنگی میان آواها تنها در حوزه بیانی انجام شده است و در زبان فارسی هیچ مطالعه ای در حوزه های درکی مرتبط با آنها یافت نشد.در بررسی مطالعات واج شناختی از منظر روان شناسی زبان نتایج نشان داد پژوهش های مختلفی در ارتباط با رشد واج ها و فرایندهای واجی، واج آرایی زبان فارسی و درک ناخودآگاه آن توسط گویشوران زبان، ادراک مقوله ای و در نهایت آگاهی واج شناختی انجام شده که در بخش بحث آورده شده است؛ اما متاسفانه هیچ مطالعه ای درباره درک آواهای زبان (مادری یا سایر زبان ها) در بدو تولد یافت نشد. بیشتر مطالعات در حوزه فرایندهای واجی و کمترین مطالعه در حوزه ادراک مقوله ای بوده است. در اکثر مطالعات به ویژه مطالعات مربوط به فرایندهای واجی و رشد بیان واج در کودکان، از روش مشاهده ای استفاده شده است اما متاسفانه جزییات لازم برای انجام این نوع پژوهش یا در نظر گرفته نشده یا ثبت نشده است. در متن مقاله به این جزییات ضروری اشاره شده است.کلیدواژگان: روان شناسی زبان، نظام آوایی زبان، درک، بیان، زبان فارسی
-
صفحات 211-243متون پازند بخشی از میراث فکری کیش زردشتی است که فارغ از محتوای اغلب نیایشی و آیینی آنها، معمایی در تاریخ زبان فارسی است. آنچه را به نام پازند می شناسیم، پاره ای از متن های فارسی میانه هستند که حدود سده 12م از خط مبهم پهلوی به خط روشن و آوایی اوستا نقل شده اند. پازندنویسی تا سده 19م در ایران و هند ادامه داشته است و پیکره ای پدید آمده است که به اعتبار برخی قرایت ها ویژگی دوره نو زبان فارسی را گرفته است. اما هم پازندنویسان و هم کاربران آثار آنها بر این باور بودند که متنی از دوره میانه را ارایه کرده اند.همواره بر سر این موضوع که تغییر خط منجر به تغییر زبان شده یا نه، بحث بوده است و دلایلی می توان ذکر کرد. در گفتار پیش رو کوشش شده تا با بررسی هشت نمونه متن از دوره های مختلف پازندنویسی در ایران و هند، به این پرسش پاسخ داده شود که آیا در فرایند پازندنویسی دامنه تغییرات زبانی به اندازه ای بوده که به وجود زبان مستقلی قایل باشیم؟کلیدواژگان: سنت زردشتی در روزگار اسلامی، پازندها، زبان پهلوی، خطوط باستانی، زردشتیان
-
صفحات 245-267هدف این پژوهش ارایه راه کاری عملی و پیکره بنیاد برای تفکیک معنایی واژه ها و یافتن معادل های مناسب برای آنها با رویکرد«متن شناسی مقابله ای» هارتمن (1980) و استفاده از پیکره های دوزبانه نخست در فرایند ترجمه و سپس در تدوین فرهنگ های دوزبانه است. این تحقیق می کوشد مطمین ترین روش را برای یافتن بهترین معادل ها در بافت های زبانی مختلف ارایه دهد. بدین منظور، پژوهشگران به ترتیب از دو پیکره دوزبانه یا موازی میزان و تهران که جامع ترین و مناسب ترین پیکره های موجود بودند بهره گرفتند. نگارندگان نخست،تعداد 100 واژه را از پربسامدترینواژه های قاموسی دو پیکره که دارای تعدد معنایی مناسبی بوده یا به اصطلاح چندمعنا بودند با استفاده از ابزار تحلیل پیکره Wordsmith استخراج کرده و آنها را در پیکره انگلیسی جستجو کردند و جمله های شاهد را با ترجمه فارسی تراز شده آنها مقابله کردند تا معانی فارسی به کار رفته را برای این واژه ها در پیکره فارسیگرد آوری و فهرست کنند. سپس معانی یافته شده با معادل های آنها در فرهنگ انگلیسی به فارسی هزاره مقایسه شد تا مشخص شود کدامیک از این دو منبع (پیکره موازی یا فرهنگ دوزبانه) معادل های گسترده تر و کامل تری را با توجه به بافت زبانی در اختیار مترجم قرار می دهد.نتایج نشان داد که این پیکره های دوزبانه که از بزرگی و گستردگی چندانی هم برخوردار نیستند، در قیاس با فرهنگ بررسی شده در بیشتر موارد معانی متفاوت، متنوع و گاه بیشتری را در اختیار مترجمان و فرهنگ نویسان قرار می دهند.کلیدواژگان: متن شناسی مقابله ای، پیکره موازی، تفکیک معنایی، مفهومی، ترجمه، فرهنگ نگاری دوزبانه
-
صفحات 269-293زبان پشتو از لحاظ رده شناسی از زبان های (فاعل _ مفعول_ فعل) یا (SOV) است و از جمله زبان های پس اضافه ای به شمار می رود. این زبان در بندهای مستقل، همپایه و وابسته ترتیب واژگانی (فاعل_ مفعول_ فعل) دارد. زبان پشتو در کشورهای افغانستان، پاکستان و حتی در هندوستان صحبت می شود و زبان رسمی و ملی گویشوران افغانستان است. هدف پژوهش حاضر، ارایه تحلیلی از نظام نمود در زبان پشتو است. روش اتخاذ شده در این مقاله مبتنی بر نظریه دوبخشی اسمیت (1997) است. در این راستا برای واکاوی انواع نمودهای موقعیتی در زبان پشتو پیکره وسیعی از افعال ساده و مرکب بررسی خواهد شد. پرسش های اصلی پژوهش به دنبال این هستند که نمود در زبان پشتو چگونه بازنمایی می شود و چه ویژگی های دارد. نتایج تحقیق نشان می دهد که پنج گونه از نمودهای موقعیتی در این زبان وجود دارند که هم نشانگر رخدادهای بیرونی و هم تابع محاسبات نحوی هستند. زبان پشتو در زمان های حال و گذشته نمود تام و ناقص دارد. نمود، که در زبان پشتو «aṛx» گفته می شود زمان درونی فعل است و مطلق بودن یا استمرار فعل را نشان می دهد. نمود در زبان پشتو با وندهایی که پس از فعل می آید، همچنین با تغییر جایگاه تکیه بازنمایی می شود.کلیدواژگان: نمود موقعیتی، نمود دیدگاهی، نمود ناقص، نمود تام، زبان پشتو
-
صفحات 295-321هدف پژوهش حاضر بررسی واژه های مرکب مختوم به ستاک حال پوش در زبان فارسی در چارچوب نظریه صرف ساخت (بوی 2010 و 2015) است. در این راستا طرح واره ها و زیرطرح واره های ساختی ناظر بر واژه های مختوم به پوش شناسایی و تحلیل گردید، شبکه چندمعنایی آن ها ترسیم شد و تنوعات معنایی آن ها تبیین گردید. داده های پژوهش از منابع مختلفی شامل فرهنگ دهخدا، فرهنگ بزرگ سخن (انوری، 1381)، فرهنگ فارسی زانسو (کشانی، 1372) و فرهنگ املایی خط فارسی (صادقی و زندی مقدم، 1391) استخراج شده اند. نتایج پژوهش نشان می دهند ستاک حال پوش می تواند با واژه هایی از مقوله های دستوری شامل اسم، صفت و قید ترکیب شود. در این ترکیب ها، پوش می تواند ستاک حال دو فعل متفاوت پوشیدن و دیگری صورت سببی آن یعنی پوشاندن باشد. واژه های مرکب ساخته شده با ستاک حال پوش، به معنای پوشیدن در دو مقوله معنایی کنشگر و ویژگی (انسان، جاندار غیرانسان، چیز و مکان) قرار می گیرند. واژه های مرکب ساخته شده با ستاک حال پوش، به معنای پوشاندن در سه مقوله معنایی کنشگر، ویژگی (انسان، چیز و مکان) و ابزار قرار می گیرند. نتایج بررسی ها همچنین نشان می دهند که چندمعنایی واژه های مختوم به ستاک حال پوش ناشی از 4 عامل مختلف است. عامل اول دووجهی بودن ستاک پوش (از مصدرهای دو فعل مجزای پوشیدن و پوشاندن(است. دومین عامل بسط استعاری معنای پوشاندن است که در برخی واژه ها معادل با پنهان ساختن و افشا نکردن است و نه پوشاندن فیزیکی. سومین عامل حذف موصوف است که موجب می شود صفت همراه آن به اسم تبدیل شود. عامل چهارم وام گیری است که در بسیاری از واژه های مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی دیده می شود.کلیدواژگان: ترکیب، صرف ساخت، ستاک حال، طرح واره ساختی، چند معنایی
-
صفحات 323-354
این مقاله برآن است تا امکانات زبان فارسی برای بیان ساخت های همپایه تقابلی را مورد بررسی قرار دهد. زبان فارسی علاوه بر استفاده از همجواری، از همپایه سازها نیز برای نشان دادن همپایگی تقابلی استفاده می کند که عواملی همچون مقوله دستوری، کاربردشناسی و معنایی در انتخاب نوع همپایه سازها موثر هستند. عموما وقتی که تاکیدی بر روی همپایه ساز تقابلی نیست یا نوع ارتباط بین دو پایه از طریق مراجعه به بافت قابل تاویل است از همجواری استفاده می شود. در صورت استفاده از همپایه ساز، زبان فارسی از سه نوع آن بهره می برد که عبارتند از: بسیط، مرکب و گسسته (دوتایی). هدف پژوهش حاضر مشخص ساختن همپایه سازهای تقابلی فارسی، تعیین جایگاه آنها و بررسی حساسیت همپایه سازهای تقابلی فارسی به مقوله پایه ها است. داده های این پژوهش مشتمل بر 90 جمله است که از گویشوران بومی یا موتور جستجوگر گوگل جمع آوری شده اند. یافته های پژوهش حاکی از آن است که: اکثر همپایه سازهای تقابلی زبان فارسی به مقوله پایه ها حساس هستند و بیشتر آن ها با بندها به کار می روند. در بین این همپایه سازها تعدادی می توانند علاوه بر بیان همپایگی تقابلی، دیگر انواع همپایگی را نیز بیان کنند. دیگر نکته قابل توجه درباره همپایگی در زبان فارسی استفاده این زبان از «و»، «که» و «هم» به صورت هم زمان به عنوان همپایه سازهای عطفی، تقابلی، علی و انفصالی است. به لحاظ جایگاه همپایه سازها زبان فارسی جزو معدود زبان هایی است که همپایه ساز می تواند در اول یا آخر بند به کار رود [co- A][B]) و [A][B-co]).
کلیدواژگان: زبان فارسی، ساخت همپایه، همپایگی تقابلی، همپایه ساز -
صفحات 355-367متیوز (2005: 207) فرهنگ نگاری را شاخه ای از زبان شناسی می داند که به تدوین فرهنگ ها با کاربرد عملی و اهداف مشخص می پردازد. هارتمن (1996: 225) فرهنگ نگاری را یکی از جوان ترین حوزه ها در «هنرهای زبان» یا «علوم زبان» می داند. وی (1996) به نقل از کاوی (1990) می گوید: «فرهنگ نگاری که می توان آن را «نظریه و کاربست» واژگان شناسی تعریف کرد به تدوین کاربرد، به خصوص کاربرد واژه ها درکتاب های مرجع و به ویژه در قالب فرهنگ هایی که به صورت الفبایی مرتب شده اند، می پردازد. با وجوداین، فرهنگ نگاری کاری فراتر از این است». از تعریف فوق دو جنبه عمده فرهنگ نگاری قابل تشخیص است: 1) فرهنگ نگاری به عنوان یک عمل و کاربست که همان فرهنگ نویسی است، 2) فرهنگ نگاری به عنوان نظریه که دربرگیرنده پژوهش در این زمینه است.دو گرایش در سال های اخیر فرهنگ نگاری را متحول کرده است: یکی فناوری اطلاعات و دیگری نقطه نظر کاربر. امروزه ارایه هیچ طرح فرهنگ نگاری بدون اندک تحقیقی از بازار و بازخورد نظر کاربران امکان پذیر نیست. فناوری اطلاعات بسیاری از «بیگاری های شاق» را از فرهنگ نگار گرفته است!فرهنگی که در این نوشتار به معرفی آن می پردازیم فرهنگ زبان آموز پیشرفته فارسی است. این فرهنگ 896 صفحه بوده که 31 صفحه آن شامل مقدمه است. کتاب در چاپ اول با جلد گالینگور و در 500 نسخه چاپ شده و به دو صورت کاغذی و الکترونیک در دسترس است (نسخه الکترونیک کتاب از طریق اپلیکیشن سمتا قابل دسترسی است).کلیدواژگان: فرهنگ نگاری، واژگان شناسی، فناوری اطلاعات، فرهنگ زبان آموز پیشرفته فارسی
-
صفحات 369-383زبان به مثابه موجودی زنده که در بستر زمان حیات دارد از اجزایی تشکیل شده است. یکی از مهم ترین اجزای زبان واژگان آن هستند. یک واژه در برهه ای از زمان متولد می شود، مدتی کوتاه یا طولانی در قالب زبان می زید و سپس از دایره واژگان زنده زبان خارج می شود. واژه ای که از نوشته ها و محاوره های یک زبان کنار گذاشته می شود رفته رفته برای مردم عادی ناآشنا می گردد اما برای پژوهشگر زبان هر واژه ای که در طول تاریخ یک زبان وجود داشته ارزش پژوهشی خود را دارد، حتی اگر دیگر کاربردی نداشته باشد. یکی از منابعی که واژگان هر دوره را در خود حفظ می کند فرهنگ های واژگانی یا فرهنگ های لغت هستند. سامعی در تعریف فرهنگ های واژگانی می گوید: «فرهنگ مجموعه ای از واژگان یک زبان است به همراه اطلاعاتی درباره هریک از آن ها. این مجموعه می تواند داعیه دربرگیری تمام واژگان یک زبان را داشته باشد، و یا به انتخابی از میان واژگان دست زند و تنها به بخش خاصی از واژه های آن زبان محدود شود. در کار تهیه فرهنگ عمومی فرهنگ نویس می تواند میان دو قطب نوسان کند: جست وجوی بیشترین حد ممکن واژه هایی که در گفتار و نوشتار اهل آن زبان وجود دارد، و یا ثبت کمترین حد ممکن واژه های بسیار متداول که برای ایجاد ارتباط ضروری هستند و میان تمام گویندگان یک گونه زبانی مشترک اند» (سامعی، 1398: 3).کلیدواژگان: زبان، واژگان، فرهنگ لغت، گفتار، نوشتار
-
صفحات 385-387
کتاب حاضر تک نگاری ای است درباره 35 کتیبه فارسی میانه ساسانی به خط پهلوی که بر سد دفاعی «دربند» در جمهوری داغستان کنونی نگاشته شده است. همانطور که در مقدمه کتاب (ص 7) تصریح شده است، عمده مطالب این کتاب پیش تر در کتاب ارزشمند دیگری از نویسنده، یعنی کتیبه های خصوصی فارسی میانه ساسانی و پساساسانی طرح شده است (ر.ک نصراله زاده 1398، 1/ 199-228)[1]؛ بااین حال، چاپ آن مطالب به صورت کتابی مستقل ضروری بوده است، هم به دلیل کم یاب شدن کتاب کتیبه های خصوصی و مهم تر از آن، به دلیل ضرورت چاپ چنین اثری در برهه کنونی که هویت ایرانی مورد هجمه های بسیار قرار گرفته است. گفتنی است که کتاب حاضر افزون بر کتیبه هایی که در کتیبه های خصوصی از «دربند» معرفی شده، به خوانش و تحلیل سه کتیبه دیگر نیز پرداخته است (یعنی کتیبه های 33-35؛ ص 89-96).
کلیدواژگان: فارسی میانه ساسانی، خط پهلوی، کتیبه های دربند، هزوارش
-
Pages 1-12
In Persian dialect of Hamedan, there are some negative sentences which do not mark polarity. In cross-linguistic studies, these structures are called expletive negatives. They are formally negative, but logically positive. Based on a fieldwork data, I have shown that expletive negatives occur in temporal adverb clauses of ‘since, until, as soon as, before’, adverbial clauses of unexpected or impossible event, and clauses showing regret and complain. I have argued that the shared function of expletive negative in these concepts is to show a kind of epistemic modality. The meaning conveyed in these contexts is uncertainty, impossibility and unwillingness. Hence, the negative marker does not show polarity, but a kind of epistemic modality. The prevalence of this structure in Hamedani dialect is due to its long contact with Turkish, a language which has many instances of expletive negative. Hamedani Persian has borrowed this structure from 'before' adverb clauses of Turkish.
Keywords: expletive negative, adverbial clauses, epistemic modality, language contact, Hamedani dialect -
Pages 13-64
In this article, ten of the newly found documents of the Tabaristān archive - related to the first and second centuries of Hijri (8th century) - which were written in Pahlavi script and on parchment, have been discussed. These documents are the first authentic documents of legal processes that confirm Sassanid legal laws were still applied in some areas of Iranshahr during the period of Islamic Iran in the first two centuries of Hijri. At the same time, they obtain very important data from the daily and social life of the people of that time, as well as the legal process; They also prove that in the first two centuries after the arrival of the Arabs in Iran, the continuity of the Pahlavi language and tradition of writing, as the official language and standard of the Sassanid period, was preserved in this region, and as some think, two centuries of silence and stillness has not been ruled on the cultural life of this land. The contents of the letters indicate that these documents are the minutes of the court sessions and related to the resolvent of disputes of people from the village of *Aspgurd of Tsuk Del Delan, which can be examined in the framework of Sassanid laws and legal texts such as Mādiān Hazār Dādestān.
Keywords: 'Tabaristān Documents', 'Sasanian Legal Laws', 'Judicial Documents', 'Mādiān Hazār Dādestān' -
Pages 65-82In this study, linguistic variations of Hawrami (Paveh dialect) based on diversity-oriented sociolinguistics are studied. Following the literature review, four components including cultural, social, familial, and communicative factors recognized as effective variables on Linguistic and syntactic variations, and a questionnaire was prepared and delivered among the speakers. Data gathered from these questionnaires were analyzed by Structural Equation Model. The results of this model indicated that these components play a meaningful role in producing effective factors on Linguistic and syntactic variations. Finally, for ranking effective components on Linguistic and syntactic variations, Friedman test was conducted. The results of this test indicated that social factors by average 3.37, familial factors by average3.16 and communicative factors by average 2.46, respectively are the most important factors that play a role in Linguistic and syntactic variations.Keywords: Linguistic variations, Variationist sociolinguistic, Social Factors, Hawrami
-
Pages 83-109In this article, based on interactional Sociolinguistics approach, prosodic characteristics of interjections and discourse markers in Persian conversations are discussed. Interactive meaning is influenced by the tone of voice. Therefore, the study of the prosodic features of linguistic elements, including discourse markers and interjections, is essential for the pragmatic interpretation of conversations. To this end, data from the social drama "Anonymous Alley" are chosen to have conversations that are closest to everyday speech. The dialogues are transcribed using the North American Phonetic Alphabet and studied based on Jeffersonian symbols to determine the functions of prosodies. Interjections show more duration, less tempo and high pitch to emphasize their function. Discourse markers show more tempo, lack of emphasis and less tension, showing their process of grammaticalization.Keywords: discourse markers, Interjections, Social Drama, Interactional Sociolinguistics, Prosodies
-
Pages 111-139
The current research examines the multimodality of the film Freedom based on “Transpositional Grammar”. According to the framework proposed by Cope and Kalantzis (2020), meaning is presented through different forms. Accordingly, in each artwork, there are limited ways to present meaning. In the film, most of these forms are used, including image, text, sound, body, object, space, and speech. This research determines how to transfer the meanings presented in the film by collecting forms and examining the semantic function of each of them, including “reference”, “agency”, “structure”, “context”, and “interest”. According to this theory, the main meaning that is conveyed to the viewer in the film by various forms is “the presence and absence of freedom”. In this movie, the most used forms to convey meaning are “image” and “body”, followed by “speech” and “object”, and only in one case was “text”. Moreover, structure, reference, agency, and context are used for a specific purpose, i.e., conveying the meaning of “trapping” and then conveying the meaning of “freedom”.
Keywords: multimodality, transpositional grammar, form, meaning, semantic function, film analysis -
Pages 141-165
Cross word puzzles have gained special status among the amusements (linguistics, pictorial, logical, numerical, game ones) for being a universal and local amusement at the simultaneously. They are universal because there cannot be found any daily newspapers without them. As for their local character, they are designed and framed based on the specific characteristics of the native/ local languages and cultural patterns within which they are framed. The question of the present paper is what is the dominant pattern of lexical definition in these puzzles which guides us to the semantics of Persian cross word puzzles? The corpus of this study has been formed by gathering data from of Persian cross word puzzles used in Iran newspaper during one month. Structural lexical semantics approach has been used here to classify definitional categories. As for the results, they show that some factors like homography play important roles in the design of such puzzles, besides definitions based on socio-cultural and cognitive encyclopedic knowledge, collocations, onomatopoeias, colloquials, parts of idioms or proverbs, and nursery/ child-like wordings which are used there. Innovative ways of defining words like using language jokes or writing games have been spotted. These specific features show stylistic differences in designing cross word puzzles and lexical definitions of dictionaries. The findings of such a research is a step to the clarification of patterns through which general and specific cross word puzzles are designed. The present paper has some implications for the teaching of Persian using cross word puzzles.
Keywords: Cross word puzzles, Semantics, language games, Lexical relations, Structuralism -
Pages 167-210psycholinguistic is one of the new interdisciplines of linguistics in which One of the key questions raised in this field is how to understand and express and acquire language. According to the different characteristics of languages, it is necessary to study the psycholinguistic in a language-specific approach. The purpose of this study is a comprehensive and systematic review of language-specific studies at the level of the phonetic system of the Persian language to reveal the research gaps while categorizing and analyzing the findings of the researches.To carry out this research, all the articles indexed in the scientific information database of "www.ensani.ir", "www.sid.ir", "www.noormags.ir", "www.magiran.com" and www.irandoc.ac.ir", and the collection of articles of psycholinguistic conferences with the related keywords and those studies whose results were used in explaining the questions raised in the psycholinguistic were studied and investigated.Based on the present study, the main areas of research in the field of Persian phonetics are voicing, vowel space, tone of speech, phonetic coordination, development of language sounds and speech errors. The most studies are related to the suprasegmental characteristics, coordination between sounds, and the distinction between voiced and voiceless, and the least study is related to the development of sounds and vowel space. The studies conducted on the development of sounds and speech errors and coordination between sounds have been done only in the field of expression, and no studies have been conducted in this field of comprehension in the Persian language.In phonological studies, the general results of various researches related to the development of phonemes and phonological processes, phonology of the Persian language and its unconscious understanding by language speakers, categorical perception and finally phonological awareness are presented in the discussion section; But unfortunately no study was found on understanding the sounds of the language (native or other languages) at birth. Most of the studies were in the field of phonological processes and the least studies were in the field of categorical perception. In most studies, especially studies related to phonological processes and the development of phonological expression in children, the experimental method has been used, but unfortunately, the details necessary to conduct this type of research have not been considered or recorded. In the text of the article, these essential details are mentioned.Keywords: psycholinguistics, phonetic system, understanding, expression, Persian language
-
Pages 211-243Pazand texts are a part of the intellectual heritage of Zoroastrianism, which, regardless of their often prayerful and ritualistic content, is a dilemma in the history of the Persian language. What we know as Pazand are some Middle Persian texts that were transcribed from the ambiguous Pahlavi script to the clear and vocalic Avesta script around the 12th century. The writing of Pazand continued until the 19th century in Iran and India, and a corpus has emerged which, according to some faile readings, has acquired the characteristic of the new period of the Persian language, but both Pazand writers and users of their works believed that they presented a text from the Middle Ages.Always on the issue of whether the change of script led to the change of language or not? It has been discussed and reasons can be mentioned. In the following discussion, an attempt has been made to answer this question by examining eight text samples from different periods of Pazand corpus in Iran and India, that in the process of Pazand, the change of script has led to an independent language?Keywords: Pazand texts, Zoroastrianism, Middle Persian, Pahlavi
-
Pages 245-267The purpose of the present study is to propose a practical and corpus-based solution for the problems of meaning discrimination and equivalent selection by the application of Hartmann’s Contrastive Textology Theory (1980) and the use of parallel corpora in the process of translation, and secondly, extending it to the compilation of bilingual dictionaries. It also aims to suggest the most reliable way of finding the best equivalents of lexical items and their different meanings in various contexts. To that end, the researchers used primarily Mizan Persian-English Parallel Corpus and secondly TEP (Tehran English-Persian Parallel Corpus) to prepare the required bilingual corpora. The two available corpora are the most suitable and appropriate for the research purposes respectively. Firstly, one hundred polysemous content words were chosen by the researchers from both corpora as search words that are to be selected based on frequency word lists provided by Wordsmith as the corpus analysis tool. Secondly, these words are searched in the English corpus and different Persian equivalents of them are found and extracted from the aligned sentences in the parallel corpora where various meanings and senses of the search words are shown. Thirdly, the found Persian equivalents are collected and listed in tables. Finally, the Persian translations and equivalents in the parallel corpora are compared with Persian equivalents in Farhang Moaser English-Persian Millennium Dictionary that is a famous bilingual English-Persian dictionary to see which source (parallel corpora or bilingual dictionary) provides translators with more comprehensive and detailed equivalents based on the linguistic context. The findings suggest that in most cases the two translation corpora which do not have that much size and scope provide translators and lexicographers with more different and diverse meanings compared to the investigated dictionary.Keywords: Contrastive Textology, Parallel Corpora, Meaning, Sense Discrimination, Translation, Bilingual Lexicography
-
Pages 269-293The Pashto language is classified as a (subject-object-verb) or (SOV) language, and it is one of the post-position languages. This language is lexical-based in independent, coordinating, and dependent clauses (subject-object-verb). Pashto is spoken in Afghanistan and Pakistan and even in India. It is the official and national language of Afghanistan. Most people of Afghanistan speaks Pashto. The aim of the present research is to present an analysis of the Aspect system in Pashto language. The method adopted in this article is based on Smith's (1997) bipartite theory. In this regard, a wide body of simple and compound verbs will be analyzed to analyze the types of situational Aspect in Pashto language. The main questions of research are how the Aspect is represented in Pashto language and what are its characteristics. The results of research show that there are five types of situational expressions in this dialect which both indicate external events and are dependent to syntactic calculations. Pashto language has perfective and non-perfective aspect in past and present tenses. Aspect which is called “aṛx” in Pashto, is internal time of Verb and Show perfective and non-perfectives of an action. In Pashto language the aspect is shown with affixes and accent transfer of syllables.Keywords: situation aspect, view point aspect, perfective aspect, non-perfective aspect, Pashto language
-
Pages 295-321The purpose of the current research is to investigate the compound words ending in “puʃ” in Persian language within the construction morphology framework (Booij, 2010, 2015). In this regard, the constructional schemas and subschemas related to words ending in “puʃ” were identified and analyzed, their polysemous network was drawn and their semantic variations were explained. Research data have been extracted from various sources, including Dehkhoda dictionary, Sokhan dictionary (Anvari, 1381), Zanso ditionary (Keshani, 1372) and Persian orthography dictionary (Sadeghi and Zandi-Moghadam, 1391). The results of the research showed that the present tense stem “puʃ” can be combined with words from grammatical categories including nouns, adjectives and adverbs. In these compounds, “puʃ” can be the present tense stem of two different verbs “puʃidan (to wear)” and the other is its causative form “puʃãndan (to cover)”. Compounds ending in “puʃ”, meaning “puʃidan”, are placed in the two semantic categories of agent and property (human, non-human creature, thing and place). Compounds ending in “puʃ”, meaning “puʃãndan”, are placed in three semantic categories: agent, property (human, thing and place) and instrument. The results of the investigations also show that the polysemy of words ending in “puʃ” is caused by 4 different factors. The first factor is the two-facedness of “puʃ” (the infinitives of two separate verbs of “puʃidan” and “puʃãndan”). The second factor is the metaphorical expansion of the meaning of “puʃãndan”, which in some words is equivalent to hiding and not revealing, and not physical covering. The third factor is descriptive deletion, which causes the accompanying adjective to become a noun. The fourth factor is borrowing, which can be seen in many words approved by the Persian Language and Literature Academy.Keywords: compound, Construction Morphology, present stem, construction schema, polysemy
-
Pages 323-354
This article aimed to examine the possibilities of Persian language to express the adversative coordinate constructions. In addition to using juxtaposition, Persian language also uses coordinators to show adversative coordinate constructions, in which factors such as grammatical, pragmatic and semantic categories are effective in choosing the type of coordinators. Generally, when there is no emphasis on the adversative coordinator, or the type of connection between two coordinands can be interpreted by referring to the context, juxtaposition is used. In case of using coordinators, Persian language uses three types of it, which are: simple, compound and discrete (bisyndetic). The aim of the present research was to identify the Persian adversative coordinators, determine their position and examine the sensitivity of Persian contrastive coordinators to the category of coordinands. The data of this research consisted of 81 sentences that were collected from native speakers or Google search engine. The findings of the research indicated that most of the adversative coordinators of the Persian language are sensitive to the category of coordinands and most of them are used with clauses. Among these coordinators, some of them can express other types of coordination in addition to the adversative coordination. Another remarkable point about collocation in Persian language is the use of "va,-o", "ke" and "ham" simultaneously as conjuctional, adversative, causative and disjunctive coordinators..In terms of the position of coordinators, Persian language is one of the few languages where coordinators can be used in the first or last of a clause.
Keywords: adversative coordination, Coordinate construction, coordinator, Persian language
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.