نشریه پاسخ
پیاپی 33 (بهار 1403)

قرآن کریم نمونه های متعددی از افسران جهاد تبیین را به ما معرفی کرده است، شاید یکی از مهم ترین آن ها حضرت ابراهیم8 باشد. من یک مروری داشتم بر جهاد حضرت ابراهیم8، دیدم یکی از برجسته ترین فرازهای جهاد ایشان جهاد تبیین و پاسخگویی به شبهات، مبارزه با شبهه افکنان و شبهه آفرینان است که این پیامبر خدا انصافا پاسخ های ابتکاری و زیبایی را در برابر شبهه افکنان ارائه می کند.

«دکتر سها» در کتاب «نقد قرآن» با پیش فرض قرار دادن برخی از مبانی به نقد برخی از مسائل علوم پزشکی مطرح شده در قرآن کریم ازجمله مراحل رشد جنین پرداخته و آن را خطای علمی قرآن پنداشته و در نتیجه حکم به غیر الهی بودن قرآن داده است.پژوهش حاضر به روش توصیفی تحلیلی و با مطالعه کتابخانه ای گردآوری شده و درصدد بررسی دقیق شبهات مطرح شده توسط دکتر سها و پاسخ علمی و مستدل بدان است.مراحل رشد جنین در قرآن عبارتنداز: نطفه، علقه، مضغه، عظام و پوشیدن آن با لحم و دمیدن روح است. معیار قرآن کریم برای این تقسیم بندی، تغییرات اساسی در رویان است. از آنجا که قرآن کتاب هدایت است نه علوم تجربی؛ لذا انتظار می رود که مراحل را با اختصار و به دقت بیان نماید؛ به همین دلیل صرفا تغییرات اساسی رشد جنین مورد نظر قرارگرفته که این با یافته های علوم پزشکی مخالفتی ندارد و دانش روز نیز آن را تایید می کند.

پژوهش حاضر درصدد پاسخگویی به شبهاتی است که در زمینه طبقاتی بودن اخلاق در کتاب «نقد قرآن» مطرح شده است. وی با توسل به آیاتی از قرآن و احادیثی از اهل سنت مدعی است اسلام نه تنها نکات اخلاقی جدیدی ارائه نداده؛ بلکه اخلاق انسانی را نابود کرده و آن را اخلاق طبقاتی کرده است. وی ادعا می کند که بدترین رذایل چون ظلم، قتل و تجاوز تنها در حق این گروه خاص، ناپسند شمرده می شود؛ اما در حق غیرمسلمانان، ارزشمندترین کارهاست.از سوی دیگر وی محرک اخلاق انسانی را نیروی درونی عقلی عاطفی می داند و ادعا می کند که اسلام این محرک را تاویل برده و تنها دو عامل خوف از دوزخ و طمع به بهشت را که عواملی بیرونی و ناکارآمد است به عنوان محرک معرفی نموده است.این پژوهش به روش توصیفی تحلیلی و مطالعه کتابخانه ای به این نتیجه رسیده که شبهات مطرح شده، قدمت تاریخی دارد که در هر برهه ای به فراخور زمان مطرح و بدان پاسخ داده شده است و اسلام، یکی از اهداف اصلی ارسال رسل را، پرداختن به مکارم اخلاقی دانسته و در قرآن نیز به رعایت اخلاق بدون توجه به جنسیت، رنگ و نژاد اشاره شده و حقوق تمامی انسان ها محترم شمرده شده است.

ماده اولیه پیدایش جهان همواره به عنوان پرسش مطرح بوده است. «دکتر سها» مدعی است که قرآن کریم ماده اولیه پیدایش جهان را دود و آب دانسته است و این برخلاف یافته های جدید علمی ازجمله نظریه «بیگ بنگ» است و پیامبرq آن را از کتاب های گذشتگان دریافت نموده است.پژوهش حاضر به روش توصیفی تحلیلی به بررسی این موضوع پرداخته است. یافته های پژوهش نشان می دهد مراد از ماء در قرآن می تواند اشاره به نقش اساسی آب در حیات موجودات باشد و یا ماده نخستینی که ویژگی آب را داراست و روایات هم آن را تایید می کند و دخان هم به معنای ماده متصاعد از ماده سوختنی است؛ یعنی آسمان از ماده سوختنی ایجادشده است که این ماده، هر چیزی می تواند باشد.

از تهمت هایی که در کتاب «نقد قرآن» به رسول خداصلی الله و علیه وآله وسلم زده شده این است که پیامبر رحمت و رافت را، پیامبر خشونت و قساوت معرفی کرده است؛ درحالی که رسول خداصلی الله و علیه وآله وسلم در اوج قدرت و پیروزی، بالاترین گذشت و نهایت عطوفت و رافت اسلامی را در حق سرسخت ترین دشمنان خویش نشان می داد. برخی با توسل به برخی از آیات قرآن به خصوص آیات جهاد، مقابله رسول خدا با برخی جریان ها و رفتارهای اجتماعی را دلیل بر استبدادگری، جاه طلبی، انحصارگرایی و خشونت طلبی رسول مهربانی ها تلقی کرده اند؛ درحالی که رفتارهای فردی و اجتماعی حضرت نشانگر اوج رحمت و مهربانی ایشان است.این پژوهش که به روش توصیفی تحلیلی و بر اساس منابع کتابخانه ای گردآوری شده به این نتیجه رسیده که روش رسول خداصلی الله و علیه وآله وسلم در جهاد و مقابله با مخالفان نه برای کشورگشایی یا تحمیل عقیده؛ بلکه برای از بین بردن خرافه پرستی، انحرافات، ظلم اجتماعی، از بین بردن موانع تبلیغی، همسو با سیره عقلایی و نمادی از پرتوافشانی رحمت الهی در جهان هستی بوده است.

زن و مرد در اسلام و آموزه های دینی هر دو انسان اند و در غالب موضوعات عقیدتی، اخلاقی و فقهی مساوی و یکسان هستند و صرفا در چند موضوع و حکم محدود مانند تعدد زوجات، پوشش، مهریه و نفقه بین آنها تفاوت هایی وجود دارد که این تفاوت ها دقیقا به جنسیت آن ها مربوط است. یکی از مهم ترین عرصه های حمله به اسلام و قرآن، حوزه زنان است. دکتر سها در کتاب «نقد قرآن» اشکالات متعددی در مورد زنان کرده است. در این نوشتار با روش توصیفی تحلیلی و مطالعه کتابخانه ای به بررسی نظریه وی به ویژه در دو موضوع مهریه و نفقه پرداخته و نتیجه می گیرد که بر خلاف ادعای ایشان، مهریه قیمت خرید زن نیست؛ چون غالبا هیچ تناسبی با ارزش و خدمات او ندارد؛ بلکه نشانه صداقت و علاقه است لذا مهریه می تواند غیرمالی باشد؛ حتی سفارش به بخشیدن مهریه شده است.پرداخت نفقه بر مرد واجب شده است؛ چون حق زینت بخشیدن زن به آشیانه مرد است. قدرت بدنی و تولید کمتر زن، رنج طاقت فرسای حمل و زایمان، هزینه بیشتر زنان در زندگی و زینت، نیاز بقای جمال و نشاط زن به استراحت بیشتر، راهبرد پوشش و عدم اختلاط زن و مرد از حکمت های وجوب نفقه است.

پژوهش حاضر به بررسی تحلیلی انتقادی شبهات مربوط به تناقض آیات قرآن کریم در خصوص فرشتگان الهی در کتاب «نقد قرآن» می پردازد. ازجمله مهم ترین مولفه های قرآن داشتن هماهنگی، سازگاری، عدم اختلاف، تناقض و تضاد در آیات آن است. پژوهش حاضر، با استفاده از داده های کتابخانه ای و با روش توصیفی تحلیلی به بررسی این موضوع پرداخته است. یافته های پژوهش نشان می دهد که آیات قرآن در خصوص فرشتگان الهی کاملا با یکدیگر هماهنگی و سازگاری دارند و تناقضات ادعایی دکتر سها ازجمله: معرفی شیطان در برخی آیات در گروه فرشتگان و در زمره جنیان بودن او در دیگر آیات، ورود چند فرشته بر حضرت مریم سلام الله علیها در قضیه بارداری ایشان یا ورود یک فرشته بر ایشان، گرفتن جان انسان ها در بعضی آیات توسط فرشته ای خاص و یا توسط گروهی از فرشتگان الهی، عدم سرپیچی و اطاعت مطلق فرشتگان از خداوند در برخی از آیات و سرپیچی شیطان از فرمان خداوند به عنوان یکی از فرشتگان الهی، تضاد در خصوص حرمت سجده بر غیر خدا در برخی از آیات و دستور برای سجده به حضرت آدم علیه السلام در دیگر آیات، همگی مردود است.

عنوان کتاب همان طور که از نام آن «نقد قرآن» پیدا است، نشان از یک اقدام اعتراضی به کتاب مقدس مسلمانان دارد. نویسنده کتاب، دکتر سها معرفی شده که در مقدمه کتاب تصریح شده که این اسم مستعار است و هویت نویسنده معلوم نیست.تعداد کتاب، مرکز چاپ و نشر، تاریخ و زمان چاپ نامعلوم است و تنها فایل آن به صورت پی دی اف در 859 صفحه با ویرایش اول در سال 1391 ش منتشرشده است. حجم کتاب، مطالب و مباحث آن با ویرایش ادبی و ظاهری جذاب و قلم روان و تقریبا همه فهم درآمده است.

عدم اختلاف و تضاد در آیات قرآن، یکی از دلایل صدق بعثت پیامبر خداست و این مسئله را به اثبات می رساند که قرآن، فقط از سوی خداوند نازل شده است که اگر از سوی خداوند متعال نبود، به طور حتم در مطالب آن اختلاف، تناقض و تضادهای بسیاری وجود داشت و خود قرآن در آیه 82 سوره نساء به این حقیقت اشاره نموده است: «اگر از سوی غیر خدا بود، اختلاف فراوانی در آن می یافتید».از همان ابتدای نزول قرآن، مخالفان سعی می کردند از جهات مختلف، ازجمله فرهنگی، با اسلام و قرآن، مبارزه نمایند و به گمان خود، بین آیات قرآن تناقض و اختلاف پیدا کنند که تاریخ نشان می دهد هیچ یک از آنان در این کار موفق نبوده اند و ثابت شده است که قرآن از هر اختلاف و ناسازگاری دور بوده است.