فهرست مطالب

نشریه حسابداری ارزشی و رفتاری
سال هشتم شماره 16 (پاییز و زمستان 1402)

  • تاریخ انتشار: 1402/12/11
  • تعداد عناوین: 12
|
  • سجاد نقدی*، رقیه جدی صفحات 1-44

    با توسعه گزارشگری زیست محیطی، نگرانی در مورد بروز رفتار سبزنمایی شرکت ها افزایش یافته است، لذا هدف پژوهش حاضر ارائه الگویی از پدیده سبزنمایی در گزارشگری شرکت ها است.پژوهش حاضر به لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ تحلیل داده از نوع مطالعات فراترکیب است. بدین منظور با مراجعه به مقالات انگلیسی و فارسی منتشر شده در پایگاه های اطلاعاتی معتبر در تمامی عرصه های مکانی و در طی بازه زمانی 1381 تا آبان 1402 (2002 تا نوامبر 2023) از میان انبوه مقالات اولیه، 53 مقاله با روش پریزما شناسایی گردید، همچنین جهت رتبه بندی مفاهیم از آنتروپی شانون استفاده شده است. اعتبارسنجی خروجی روش فراترکیب نیز با استفاده از 11 نفر از خبرگان که با بهره برداری از روش نمونه گیری گلوله برفی انتخاب شده اند، انجام گرفته است. در پژوهش حاضر الگوی سبزنمایی با بهره برداری از روش فراترکیب هفت مرحله ای ساندلوسکی و باروسو ارائه شده است، این الگو شامل 5 مقوله اصلی (عوامل علی، عوامل زمینه ای، عوامل مداخله گر، راهکارهای پیشگیری و پیامدهای سبزنمایی)، 22 مفهوم و 124 کد است. نتایج همچنین نشانگر آن است که در هرکدام از مقوله های اصلی، به ترتیب انگیزه کسب مشروعیت، فقدان قوانین و مقررات مرتبط، وجود سهامداران نهادی، ارتقای سازوکارهای قانونی و رسوائی زیست محیطی بیشترین اهمیت را دارند. الگوی ارائه شده پژوهش حاضر می تواند برای مدیران و پژوهشگران علاقه مند در حوزه گزارشگری زیست محیطی، جهت کسب شناختی جامع از مفهوم سبزنمایی، ارزیابی اهمیت و وزن هرکدام از عوامل مرتبط مفید باشد.

    کلیدواژگان: سبزشویی، گزارشگری شرکت ها، فراترکیب، آنتروپی شانون
  • رافیک باغومیان*، حسین رجب دری صفحات 47-70

    با ظهور فناوری های نوین، استفاده از ابزارهای هوش مصنوعی در فرایند پژوهش ها شدت بیشتری یافته است. هدف پژوهش حاضر، واکاوی اثر مثلث تقلب بر تمایل به تقلب پژوهشی در هنگام استفاده از چت جی پی تی در دانشجویان و دانش آموختگان حسابداری است. تقلب علمی و ادبی دارای آثار زیان باری است که حیثیت حرفه ای جامعه علمی را مخدوش می کند و اعتماد به یافته ها را با تردید مواجه خواهد کرد. این پژوهش ازلحاظ هدف کاربردی است که جامعه آن را دانشجویان و دانش آموختگان حسابداری دانشگاه های مختلف در سطح کشور تشکیل می دهد. برای این منظور با کسب نظر 182 نفر از جامعه موردنظر در سطح کشور به روش در دسترس در سال 1402، این موضوع بررسی شد. برای بررسی یافته ها اثر ابعاد مثلث تقلب شامل انگیزه، فرصت و توجیه بر تمایل به تقلب پژوهشی در هنگام استفاده از چت جی پی تی در دانشجویان و دانش آموختگان حسابداری توسط روش حداقل مربعات جزئی و معادلات ساختاری در نرم افزار PLS آزمون شد. یافته های پژوهش نشان می دهد که بین ابعاد مثلث تقلب (انگیزه، فرصت و توجیه) و تمایل به تقلب پژوهشی در هنگام استفاده از چت جی پی تی در دانشجویان و دانش آموختگان حسابداری، رابطه مثبت و معناداری وجود دارد که شدت آن 70 درصد است. یافته کلی این پژوهش بیانگر لزوم توجه بیشتر به مقوله تمایل به تقلب و سرقت ادبی در پژوهش های رشته حسابداری است تا بتوان در راستای استفاده بهتر از هوش مصنوعی، محیط بهتری را خلق کرد.

    کلیدواژگان: چت جی پی تی، تمایل به تقلب، مثلث تقلب، حسابداری، هوش مصنوعی
  • بهناز غلامی، بهمن بنی مهد* صفحات 73-97

    هدف این مقاله بررسی ارتباط میان مولفه های فرهنگی شش گانه هافستد و عضویت زنان در هیئت مدیره شرکت های بورسی در 50 کشور از کشورهای قاره های مختلف دنیا می باشد. علت عدم انتخاب همه کشورها، عدم دسترسی به اطلاعات سایر کشورها می باشد.  روش پژوهش ازلحاظ رویکرد کمی و از حیث هدف کاربردی و از نوع  توصیفی - همبستگی است و تحلیل داده ها  با استفاده از رگرسیون لاجستیک صورت گرفته است. داده های پژوهش برای مولفه های فرهنگی هافستد از سایت هافستد در سال 2021 و داده های مربوط به اشتغال زنان در هیئت مدیره شرکت ها از گزارش منتشرشده موسسه حسابرسی دیلویت (2021) استخراج شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که مولفه های فرهنگی  فردگرایی و  دید بلند مدت رابطه ای معنی دار و مثبت با احتمال عضویت زنان در هیئت مدیره شرکت ها دارند و مولفه فرهنگی اجتناب از عدم اطمینان رابطه معنی دار و منفی با احتمال عضویت زنان در هیئت مدیره شرکت ها در کشورهای مورد مطالعه دارد. هم چنین نتایج این مقاله تایید می نماید که مولفه های فرهنگی لذت جویی ، فاصله قدرت و مردمنشی رابطه مثبت و معنی داری با احتمال مشارکت زنان در هیئت مدیره شرکت ها ندارند. پژوهش حاضر  بر این نکته تاکید می نماید که موضوع مشارکت زنان در مدیریت شرکت ها ،  به ویژگی های فرهنگی کشورها از جمله مولفه های فردگرایی، دید بلندمدت و اجتناب از عدم اطمینان بستگی دارد.

    کلیدواژگان: فرهنگ ملی، زنان، هیئت مدیره، مطالعه بین المللی
  • غلامحسین مهدوی*، مریم نامجوی صفحات 101-138

    مدیران خودشیفته با ویژگی هایی چون میل به شهرت و قدرت طلبی برای حفظ منافع خود، انگیزه لازم در جهت اثربخشی بر رابطه بین اقلام تعهدی اختیاری و رتبه اعتباری و به تبع آن تغییرات رتبه اعتباری شرکت ها به رتبه مورد نظر خود را دارند. نمونه آماری پژوهش حاضر شامل 113 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران و 17 شرکت پذیرفته شده در فرابورس ایران در بازه زمانی 1400-1390 است. داده های مطالعه با مراجعه به سایت کدال، سایت مرکز آمار ایران و نرم افزار ره آورد نوین گردآوری شد. فرضیه های پژوهش از طریق الگوهای رگرسیونی چند متغیره و رویکرد حداقل مربعات تعمیم یافته با استفاده از برنامه نرم افزاری EViews نسخه 12 آزمون شد. نتایج آزمون آماری فرضیه های پژوهش موید آن است که با افزایش اقلام تعهدی اختیاری رتبه اعتباری واحدهای اقتصادی افزایش می یابد. هم چنین، یافته های پژوهش حاکی از اثر تعدیل کنندگی خودشیفتگی مدیران با سه شاخص اندازه امضای مدیران، پاداش نقدی مدیران و عکس مدیران بر رابطه بین اقلام تعهدی اختیاری و رتبه اعتباری واحدهای اقتصادی است. به سخنی دیگر، خودشیفتگی مدیران بر اساس شاخص های یادشده سبب تقویت رابطه مثبت بین اقلام تعهدی اختیاری و رتبه اعتباری می شود. بر اساس این نتایج، به موسسه های رتبه بندی اعتباری پیشنهاد می شود که در فرایند رتبه بندی اعتباری واحدهای اقتصادی به عوامل خودشیفتگی مدیران و اقلام تعهدی اختیاری بیشتر توجه کنند.

    کلیدواژگان: اقلام تعهدی اختیاری، اندازه امضای مدیران، پاداش نقدی مدیران، رتبه اعتباری و عکس مدیران
  • فرشاد سبزعلی پور*، غریبه اسماعیلی کیا، الهه ارزانی صفحات 141-182

    ادبیات حسابداری مدیریت به طور سنتی بر تبیین اقتصادی رفتار نامتقارن هزینه تمرکز دارد. در حالی که ملاحظات غیراقتصادی نیز ممکن است در توضیح تصمیمات تعدیل منابع نقش داشته باشد. دیدگاه ثروت اجتماعی - عاطفی به جنبه های غیرمالی نظیر هویت و توانایی اعمال نفوذ مالکان که نیازهای عاطفی مالکان خانوادگی را برآورده می کند، اشاره دارد. در این راستا، رفتار هزینه شرکت های خانوادگی متاثر از اهداف غیراقتصادی نظیر حفاظت از ثروت اجتماعی- عاطفی مالکان خانوادگی است و این اهداف منجر به رفتار نامتقارن هزینه خواهد شد. پژوهش حاضر به بررسی رفتار نامتقارن هزینه در شرکت های خانوادگی با توجه به دیدگاه ثروت اجتماعی- عاطفی می پردازد. در این راستا از داده های 154 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی دوره 1395 تا 1400 استفاده شده است. آزمون فرضیه ها با استفاده از مدل های رگرسیون چندمتغیره انجام شده است. یافته ها پژوهش حاکی از آن است شرکت های خانوادگی چسبندگی هزینه بیشتری نسبت به شرکت های غیرخانوادگی دارند. هم چنین، یافته ها نشان داد که شرکت های خانوادگی دارای درصد بالای مالکیت خانوادگی و مدیران عامل خانوادگی چسبندگی هزینه بیشتری نسبت به شرکت های غیرخانوادگی دارند. از سوی دیگر، وجود نسبت بالای مدیران خانوادگی در هیات مدیره منجر به افزایش چسبندگی هزینه شرکت های خانوادگی نسبت به شرکت های غیرخانوادگی نمی شود. درک این که چگونه شرکت های خانوادگی هزینه های خود را در واکنش به تغییرات تقاضا تعدیل می کنند، برای سرمایه گذاران و تحلیلگران که سود و جریان های نقدی آتی این شرکت ها را پیش بینی می کنند، مفید است.

    کلیدواژگان: رفتار نامتقارن هزینه، مالکیت خانوادگی، دیدگاه ثروت اجتماعی- عاطفی، چسبندگی هزینه
  • محمدرضا نیکبخت*، ثریا ویسی حصار، محمد پورکریم صفحات 185-208

    هزینه سرمایه یکی از مهم ترین مفاهیم مورد استفاده در بسیاری از تصمیم گیری های مالی و مدیریتی است که از عوامل متعددی متاثر می شود. پژوهش های اخیر نشان داده اند خوانایی کمتر گزارش های مالی، توانایی سرمایه گذاران برای پردازش و تفسیر گزارش های سالانه را کاهش، ریسک اطلاعات و در نتیجه هزینه سرمایه را افزایش می دهد. علاوه بر این، رابطه بین خوانایی گزارشگری مالی و هزینه سرمایه به لحن گزارش های منتشر شده از یک شرکت بستگی دارد. بنابراین، هدف پژوهش حاضر بررسی نقش تعدیلگر لحن گزارشگری مالی بر ارتباط بین خوانایی گزارشگری مالی و هزینه سرمایه شرکت هاست. در این راستا، 105 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران به روش حذف سیستماتیک انتخاب و در بازه زمانی 1395 تا 1401 بررسی شدند. برای بررسی و تحلیل داده ها، از نرم افزار ایویوز و برای برآورد الگوها، از تحلیل رگرسیون با داده های ترکیبی استفاده شده است. نتایج نشان می دهد هرچه خوانایی گزارش های مالی کمتر باشد، هزینه سرمایه شرکت ها افزایش می یابد. علاوه براین، لحن بدبینانه گزارش های مالی بر شدت رابطه بین خوانایی کمتر گزارش های مالی و هزینه سرمایه شرکت ها اثر تعدیل کننده افزایشی دارد. پژوهش حاضر با تمرکز بر ویژگی های متنی افشای شرکت، زمینه خوب پژوهش در مورد عوامل تعیین کننده هزینه سرمایه را با شواهد جدید فراهم می کند و درک پژوهشگران از اینکه چگونه افشای غیرکمی بر شرکت کنندگان بازار سرمایه تاثیر می گذارد را بیشتر می کند. علاوه بر این، پشتیبانی تجربی را برای ادعای قانون گذاران در مورد اهمیت شرکت هایی که افشای واضح و مختصر را برای سهامداران خود ارائه می کنند، فراهم می کند.

    کلیدواژگان: خوانایی گزارشگری مالی، لحن گزارشگری مالی، هزینه سرمایه
  • سید رضا سید نژاد فهیم*، خدیجه حسین نیا دیلمان صفحات 211-238

    این مطالعه به بررسی رابطه بین نظریه خودتعیین گری و بهزیستی روانی حسابداران بخش عمومی با توجه به نقش میانجی عاطفه مثبت و نقش تعدیل کننده امنیت روان شناختی می پردازد. جامعه آماری این پژوهش کلیه حسابداران سازمان ها و مراکز دولتی استان گیلان طی سال 1402  است و حجم نمونه به دلیل نامعلوم بودن تعداد جامعه 135 نفر محاسبه شده که بر اساس روش نمونه گیری غیراحتمالی در دسترس از بین 106 سازمان و مرکز دولتی انتخاب شدند. جهت گردآوری داده ها از پرسشنامه استفاده شده است و به منظور سنجش مدل پژوهش و آزمون فرضیه ها از روش معادلات ساختاری استفاده شده است. نتایج نشان می دهد که انگیزه بیرونی و درونی تاثیر مثبت و معنی داری بر عاطفه مثبت دارند و از سوی دیگر عاطفه مثبت تاثیر مثبت و معنی داری بر بهزیستی روانی حسابداران بخش عمومی می گذارد. همچنین نتایج تحقیق نشان می دهد که عاطفه مثبت در روابط بین مولفه های خودتعیین گری با بهزیستی روانی حسابداران بخش عمومی نقش میانجی دارد. امنیت روان شناختی بر شدت رابطه مثبت بین انگیزه بیرونی با عاطفه مثبت تاثیرگذار است؛ اما امنیت روان شناختی نمی تواند تاثیر مثبتی بر رابطه بین انگیزه درونی با عاطفه مثبت بگذارد. همچنین امنیت روان شناختی تاثیر معنی داری بر رابطه بین عاطفه مثبت و بهزیستی روانی نمی گذارد. یافته های این مطالعه نتایج مفیدی را برای محققان و مدیران در مدیریت در جهت افزایش بهزیستی روان شناختی کارکنان حسابداری فراهم می کند

    کلیدواژگان: خودتعیین گری، بهزیستی روانی، عاطفه مثبت، امنیت روان شناختی
  • محبوبه جعفری، امید پورحیدری*، احمد خدامی پور صفحات 241-276

    تردید حرفه ای نوعی نگرش دربرگیرنده ذهنی پرسشگر است که باعث هوشیاری نسبت به شرایطی می شود که نشان دهنده تقلب، سوگیری مدیریت و ناسازگاری بین شواهد است. سطح مناسبی از تردید حرفه ای برای یک حسابرسی با کیفیت بالا ضروری است، برای این منظور، پژوهش حاضر با چشم انداز بهبود تردید حرفه ای حسابرسان به بررسی تاثیر نقطه نظر شریک موسسه حسابرسی از احتمال تقلب و جهت گیری تردیدگرایانه حسابرسان بر سطح تردید حرفه ای در قضاوت های حسابرسان پرداخته است. در همین راستا، نقطه نظر شریک موسسه حسابرسی از احتمال تقلب در سه سطح (بیان دیدگاه شریک موسسه حسابرسی، بیان دیدگاه مدیر شرکت مورد رسیدگی و بیان نکردن هیچ دیدگاهی) و جهت گیری تردیدگرایانه حسابرس در دو سطح (جهت گیری بیرونی نسبت به صحت اظهارات مدیر شرکت مورد رسیدگی و یا جهت گیری درونی نسبت به صحت فرآیندهای قضاوت حسابرس) مورد دستکاری قرار گرفت تا اثر آن ها بر تردید حرفه ای حسابرسان مورد بررسی قرار گیرد. در پژوهش حاضر یک مطالعه آزمایشی به منظور بررسی تاثیر نقطه نظر شریک موسسه حسابرسی از احتمال تقلب و جهت گیری تردیدگرایانه حسابرسان بر سطح تردید حرفه ای در قضاوت های حسابرسان انجام گرفت. نمونه آماری پژوهش شامل 185 حسابرس شاغل در سازمان حسابرسی و موسسات حسابرسی معتمد بورس اوراق بهادار در سال 1402 است که با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. تحلیل داده ها و بررسی فرضیه ها با استفاده از نرم افزار SPSS، آزمون تحلیل واریانس و مقایسه میانگین انجام شده است. نتایج نشان می دهد، هنگامی که شریک موسسه حسابرسی، دیدگاه مدیر شرکت مورد رسیدگی را در خصوص پایین بودن احتمال تقلب بیان می کند در مقایسه با زمانی که دیدگاه خود (شریک موسسه حسابرسی) یا زمانی که هیچ دیدگاهی را بیان نمی کند، حسابرسان سطوح بالاتری از تردید حرفه ای را نشان می دهند. همچنین مشخص شد که تاکید بر جهت گیری تردیدگرایانه درونی برای افزایش تردید حرفه ای در قضاوت های حسابرسی موثرتر از تاکید بر جهت گیری تردیدگرایانه بیرونی نیست

    کلیدواژگان: تردید حرفه ای، نقطه نظر شریک موسسه حسابرسی از احتمال تقلب، جهت گیری تردیدگرایانه درونی و جهت گیری تردیدگرایانه بیرونی
  • ساره جبار عبد علی العتبی، اکبر زواری رضایی*، پری چالاکی، پرویز پیری صفحات 279-309

    مسئولیت اجتماعی موجب افزایش اعتماد اجتماعی، بهبود شرایط کسب و کار، ارتقا برند، حفظ محیط زیست و مدیریت بحران های آتی می شود. در این راستا با توجه به این پیامد های مثبت و الزامی شدن گزارشگری مسئولیت اجتماعی برای شرکت های بورسی در ایران، هدف مطالعه حاضر بررسی اثر تجدید ارائه صورت های مالی بر کیفیت و افشای فعالیت های داوطلبانه گزارشگری مسئولیت اجتماعی در قالب نظریه مشروعیت و علامت دهی است. پژوهش حاضر از لحاظ هدف کاربردی و از نوع توصیفی - همبستگی است. جامعه آماری پژوهش کلیه شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران بوده که با استفاده از روش غربال گری هدفمند، نمونه ای شامل اطلاعات مربوط به 100 شرکت، طی سال های 1396-1400 از جامعه مذکور گردآوری و مورد بررسی قرار گرفته است. جهت آزمون فرضیه های پژوهش از مدل لجستیک و همچنین مدل رگرسیون خطی استفاده شده است. نتایج بررسی ها نشان می دهد که شرکت هایی که صورت های مالی خود را تجدید ارائه نمی کنند، انگیزه بیشتری برای فعالیت های داوطلبانه گزارشگری مسئولیت اجتماعی دارند که این یافته سازگار با نظریه علامت دهی بوده و نشان می دهد که واحد های تجاری دارای مشکلات کم نمایندگی و عدم تقارن اطلاعاتی، بیشتر تمایل به انجام اقدامات داوطلبانه گزارشگری مسئولیت اجتماعی دارند. بنابراین شرکت ها بهتر است به انجام فعالیت های داوطلبانه گزارشگری مسئولیت اجتماعی روی آورند تا نه تنها از مزیت رقابتی و علامت دهی آن استفاده کنند بلکه از مزیت افزایش عملکرد آتی نیز بهره مند شوند.

    کلیدواژگان: افشا گزارش مسئولیت اجتماعی شرکت، تجدید ارائه صورت های مالی، کیفیت گزارشگری مسئولیت اجتماعی شرکت، عدم تقارن اطلاعاتی، نظریه علامت دهی
  • مهدی فیل سرائی* صفحات 313-361

    نقشی که یک فرد ایفا می کند در برخی موارد، می تواند تبدیل به مشکلاتی شود. استرس نقش، فشاری است که فرد به دلیل عوامل محیطی کار، تجربه می کند که ممکن است منجر به برنامه ریزی حسابرسی نامشخص، عدم ارتباط، جابجایی اعضای تیم و تنش بین تیمی و خطاهای حسابرسی شود. کاهش کیفیت حسابرسی می تواند بصورت عمدی به دلیل اقدام غیرصادقانه حسابرس برای ارائه تصویری نادرست از انطباق صورت های مالی با استانداردهای حسابداری در ارائه به سهامداران باشد یا به طور ناخواسته از طریق تاثیرات محیط اطراف حسابرسان مانند اضافه حجم کاری یا عدم تعهد سازمانی ایجاد شود. پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر شفافیت نقش حسابرس بر کیفیت حسابرسی، تصمیمات غیراخلاقی و عملکرد حسابرسی به اجرا درآمده است. در این راستا این پژوهش از حیث هدف، با توجه به اهداف پژوهش جزو پژوهش های کاربردی است و از منظر گردآوری داده ها، در مجموعه پژوهش های پیمایشی قرار می گیرد. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه حسابداران رسمی عضو جامعه حسابداران رسمی ایران در سال 1402 می باشند که با توجه به حداقل نمونه مورد نیاز در روش معادلات ساختاری، تعداد 342 پرسشنامه جمع آوری  و با نرم افزار پی ال اس تحلیل شد. نتایج به دست آمده نشان می دهد که شفافیت نقش بر کیفیت حسابرسی اثر مثبت معنی دار، بر رفتارهای کاهنده تصمیمات غیر اخلاقی حسابرسان تاثیر مثبت معنی دار و در نهایت بر عملکرد حسابرسی تاثیر مثبت معنی داری دارد. یافته های این پژوهش برای سهامداران (جهت جلوگیری از کاهش قیمت سهم در اثر ابهام نقش حسابرس)، موسسات حسابرسی (جهت عدم کاهش شهرت موسسه)، مدیران موسسات حسابرسی (گزارش حسابرسی مناسب)، سایر ذی نفعان (در استفاده از گزارش های مناسب حسابرسی در تصمیم گیری جهت سرمایه گذاری یا واگذاری تسهیلات و...) می تواند مورد استفاده واقع شود.

    کلیدواژگان: شفافیت نقش حسابرس، کیفیت حسابرسی، تصمیمات غیراخلاقی، عملکرد حسابرسی
  • اعظم ولی زاده لاریجانی*، نیلوفر زمانی، فاطمه شیرزادی صفحات 365-390

    شرکت ها به منظور انجام فعالیت های عملیاتی و سرمایه گذاری خود از منابع مختلف تامین مالی استفاده می کنند. از جمله این منابع مالی ظرفیت های بدهی در دسترس می باشد. یکی از منابع نوظهور تامین مالی برای شرکت ها در سطح بازار سرمایه کشور انتشار اوراق بدهی اسلامی (صکوک) است که استفاده از آن می تواند مزایای قابل ملاحظه ای برای شرکت ها داشته باشد. از این رو، هدف از انجام این پژوهش بررسی رابطه بین میزان انتشار صکوک با عملکرد مالی شرکت ها است. همچنین با توجه به این که اعضای هیئت مدیره شرکت به عنوان یکی از ارکان اصلی حاکمیت شرکتی اثرات قابل توجهی بر تصمیم گیری های راهبردی شرکت دارند، در این پژوهش اثر تخصص مالی و حسابداری و بیش اطمینانی مدیران به عنوان متغیر تعدیلگر بر رابطه بین میزان انتشار صکوک با عملکرد مالی شرکت ها مورد بررسی قرار گرفته است. جامعه آماری مورد نظر در این پژوهش شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس ایران در بازه زمانی سال های 1390 تا 1400 و نمونه آماری تحقیق تعداد 260 شرکت است که به روش حذف سیستماتیک انتخاب شده اند. برای آزمون فرضیه های طرح شده در پژوهش از رگرسیون خطی چندمتغیره استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که بین میزان انتشار صکوک و عملکرد شرکت ها رابطه مثبت معنی داری وجود دارد. همچنین مطابق با نتایج به دست آمده، تخصص مالی و حسابداری مدیران رابطه مثبت بین میزان انتشار صکوک و عملکرد شرکت ها را تشدید می کند؛ این درحالی است که بیش اطمینانی مدیران موجب تضعیف رابطه بین میزان انتشار صکوک و عملکرد شرکت ها می گردد. یافته های این پژوهش می تواند مورد استفاده کلیه شرکت های متقاضی استفاده از صکوک و نیز سازمان بورس و اوراق بهادار به عنوان نهاد ناظر بر فرایند انتشار اوراق مذکور، قرار گیرد.

    کلیدواژگان: صکوک، بیش اطمینانی مدیران، تخصص مالی و حسابداری مدیران، اوراق بدهی اسلامی
  • یاسر رضائی پیته نوئی، مهرداد صدرآرا*، حامد عمرانی صفحات 393-424

    ریزش قیمت سهام مسئله مهمی برای سهامداران و سرمایه گذاران می باشد که تحت تاثیر عوامل متفاوتی قرار دارد. علیرغم اهمیت این موضوع، به خصوصیات رفتاری مدیران به عنوان مسئول تهیه صورت های مالی توجهی نشده است. ازجمله این خصوصیات می توان به دین و فرهنگ مدیریت اشاره نمود. بر پایه این استدلال، پژوهش حاضر به بررسی تاثیر باورهای دینی (اثر جایگزینی یا مکمل) و عناصر فرهنگی بر خطر سقوط قیمت سهام شرکت های پذیرفته شده در بورس می پردازد. نمونه آماری مورد مطالعه در این پژوهش 70 شرکت و نیز  هیات  مدیره و اشخاص  فعال در بخش حسابداری و مالی   این شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در سال 1401 است. بدین منظور، برای سنجش خطر سقوط قیمت سهام از دو معیار چولگی منفی بازده سهام و نوسان پایین به بالا استفاده شده است. همچنین جهت سنجش فرهنگ از پرسشنامه هافستد (2001) و به منظور بررسی تاثیر باورهای دینی از مدل مونتنگرو (2017) استفاده گردیده است. تجزیه وتحلیل نتایج نیز به کمک مدل های رگرسیون چندمتغیره انجام گرفت. یافته های پژوهش حاکی از آن است که از میان ابعاد فرهنگ، بعد فاصله قدرت و سطح مردگرایی بر خطر سقوط قیمت سهام تاثیرگذار نیستند و ابعاد اجتناب از عدم اطمینان تاثیر منفی و بعد فردگرایی تاثیر مثبت بر خطر سقوط قیمت سهام دارند. همچنین نتایج به دست آمده نشان دهنده تاثیر منفی باورهای دینی مدیران بر خطر سقوط قیمت سهام است.

    کلیدواژگان: باورهای دینی، فرهنگ، خطر سقوط قیمت سهام، نظریه جایگزینی و مکمل
|
  • Sajad Naghdi*, Roghaieh Jeddi Pages 1-44

    With the development of environmental reporting, the concern about the greenwashing behavior of companies has increased, so the aim of the current research is presenting a pattern of greenwashing phenomenon in corporate reporting. This research is practical in terms of purpose and  it is a meta-synthesis research in terms of the nature of data analysis. For this purpose, by referring to english and persian studies published in reliable databases, in all geographical areas and during the years 1381 to November 1402 (2002 to November 2023), 53 articles were identified with the prisma method, also Shannon's entropy was used to rank the concepts. The validation of the output of the meta-synthesis method has been done using 11 experts who were selected using the snowball sampling method. In the current research, greenwashing pattern is presented using the seven-stage method of Sandelowski and Barroso, this pattern includes 5 main categories (including causal factors, contextual factors, interventing factors, prevention strategies and consequences of greenwashing), 22 concepts and 124 codes. The results also show that in each of the main categories, the motivation to gain legitimacy, the lack of related laws, the existence of institutional shareholders, environmental scandal and promotion of legal mechanisms are the most important. The presented pattern of the current research can be useful for managers and researchers interested in the field of environmental reporting, in order to gain a comprehensive understanding of the concept of greenwashing, to evaluate the importance and weight of each of the components in the greenwashing.

    Keywords: Greenwashing, Corporate Reporting, Meta-Synthesis, Shannon's Entropy
  • Rafik Baghomian*, Hossein Rajabdorri Pages 47-70

    With the emergence of new technologies, the use of artificial intelligence tools in the research process has intensified. The purpose of this study is to examine the effect of the fraud triangle on the tendency to commit research fraud when using GPT chat in accounting students and graduates. Scientific and literary fraud has harmful effects that distort the professional dignity of the scientific community and will doubt the trust in the findings. This research is practical in terms of its purpose, and its community consists of accounting students and graduates of different universities in the country. For this purpose, by obtaining the opinion of 182 people from the target society in the country by convenience samplingin 2023, this issue was investigated. To examine the findings, the effect of the dimensions of the cheating triangle, including motivation, opportunity, and justification, on the tendency to commit research fraud when using GPT chat in accounting students and graduates was tested by partial least squares technique and structural equations in PLS software. The findings of the research showed that there is a positive and significant relationship between the dimensions of the cheating triangle, including motivation, opportunity, and justification, on the tendency to commit research fraud when using GPT chat in accounting students and graduates and the tendency to commit research fraud when using GPT chat in accounting students and graduates, the intensity of which is 70%. The general finding of this research indicates the need to pay more attention to the category of tendency to cheat and plagiarism in accounting studies so that a better environment can be created in line with the better use of artificial intelligence.

    Keywords: GPT Chat, Propensity To Cheat, Fraud Triangle, Accounting, Artificial Intelligence
  • Behnaz Gholamy, Bahman Banimahd* Pages 73-97

    The purpose of this paper is to investigate the relationship between Hofstede's six cultural dimensions and women's membership on the board of directors of listed firms in 50 countries. The research method for collecting theoretical foundations and research data is the library method. The research method is quantitative in terms of approach and applied in terms of objective and descriptive-correlation type and data analysis was done using logistic regression. The research data for Hofstede's cultural dimensions are extracted from Hofstede's website and the data related to the membership of women on the board of directors of companies are extracted from the published report of Deloitte Audit firm (2021). The research hypotheses were tested based on the correlation method and using binary logistic regression. The findings of the research show that the cultural dimensions of individualism and long-term vision have a significant and positive relationship with the possibility of women's membership in the board of directors of companies, and the cultural component of uncertainty avoidance has a significant and negative relationship with the possibility of women membership in the board. Also, the evidence of this paper confirms that the cultural dimensions of indulgence, power distance and masculinity do not have a significant relationship with the possibility of women's participation in the company's board of directors. This paper emphasizes that the issue of women's participation in the management of companies depends on the factors and cultural values of the countries.

    Keywords: National Culture, Women, Board Of Directors, International Study
  • Gholamhossein Mahdavi*, Maryam Namjooi Pages 101-138

    Narcissistic managers with characteristics such as desire for fame and power seeking to protect their interests have the necessary motivation to be effective on the relationship between discretionary accruals and credit rating and, as a result, change the credit rating of companies to their desired rating. The statistical sample of the current research includes 113 companies listed on the Tehran Stock Exchange and 17 companies listed on the Iranian Foreign Exchange in the period of 2011-2021. The data of the study was collected by referring to the Kodal website, the website of the Iranian Statistics Center and Rahvard Novin software. Hypotheses were tested through multivariate regression models and generalized least squares approach using EViews version 12 software. The results of the statistical test of research hypotheses confirm that discretionary accruals have a positive and significant effect on the credit rating of economic units. That is, with the increase of discretionary accrual items, the credit rating of economic units increases. Also, the findings of the research indicate that there is a moderating effect of managers' narcissism with three indicators of the size of managers' signatures, managers' cash bonus and managers' photo in the relationship between discretionary accruals and the credit rating of economic units. In other words, managers' narcissism based on the indicators of the size of managers' signatures, managers' cash bonus and managers' photos strengthens the positive relationship between discretionary accruals and credit rating. Based on these results, credit rating agencies are suggested to pay more attention to the narcissistic factors of managers and discretionary accruals in the credit rating process of economic units.

    Keywords: Credit Rating, Discretionary Accruals, Managers' Cash Bonus, Managers' Photos, The Size Of Managers' Signatures
  • Farshad Sabzalipour*, Ghareibeh Esmailikia, Elahe Arzani Pages 141-182

    The management accounting literature traditionally focuses on the economic explanation of asymmetric cost behavior. While non-economic considerations likely also a role in explaining resource adjustment decisions. The socio-emotional wealth perspective refers to non-financial aspects such as the identity and ability to exercise influence of the owners that satisfy the emotional needs of the family owners. In this regard, the cost behavior of family firms is the result of non-economic goals such as protecting the socio-emotional wealth of family owners, and these goals will lead to asymmetric cost behavior. The pourpose of the present research is to examine the asymmetric cost behavior in family companies according to the socioemotional wealth perspective. In this regard, the data from 154 firms listed on Tehran Stock Exchange during the period from 2016 to 2021 has been used. Hypotheses have been tested using multivariate regression models. The findings indicate that family firms have greater costs than non-family firms. In addition, the findings showed that family firms with a high percentage of family ownership and family CEOs have more cost stickiness than non-family firms. On the other hand, the presence of a high proportion of family managers on the board does not lead to an increase in the cost stickiness of family firms compared to non-family firms. Understanding how family firms adjust their costs in response to changes in demand is useful for investors and analysts who forecast the future earnings and cash flows of these firms.

    Keywords: Asymmetric Cost Behavior, Family Firms, Socio-Emotional Wealth Perspective
  • Mohammadreza Nikbakht*, Soraya Weysihesar, Mohammad Pourkarim Pages 185-208

    The cost of capital is one of the most important concepts used in many financial and management decisions that are affected by several factors. Recent studies have shown that less readability of financial reports reduces the ability of investors to process and interpret annual reports, increases information risk and, as a result, the cost of capital. Furthermore, the relationship between the readability of financial reporting and the cost of capital depends on the tone of a company's published reports. Therefore, the purpose of this research is to investigate the moderating role of the tone of financial reporting on the relationship between the readability of financial reporting and the cost of capital of companies. In this regard, 105 companies admitted to the Tehran Stock Exchange were selected by systematic elimination method and examined in the period from 2016 to 2022. To evaluation and analyze the data, the EViews software was used, and to estimate the patterns, regression analysis with combined data was used. The results show that the lower the readability of financial reports, the higher the cost of capital for companies. In addition, the pessimistic tone of financial reports has an increasing moderating effect on the intensity of the relationship between less readability of financial reports and companies' cost of capital. By focusing on the textual features of company disclosure, the current research provides a good ground for research on the determinants of the cost of capital with new evidence and furthers researchers' understanding of how non-quantitative disclosure affects capital market participants. Furthermore, it provides empirical support for regulators' claims about the importance of companies providing clear and concise disclosure to their shareholders

    Keywords: Readability Of Financial Reporting, Tone Of Financial Reporting, Cost Of Capital
  • Seyed Reza Seyed Nezhad Fahim*, Khadijeh Hoseinnia Deylaman Pages 211-238

    This study examines the relationship between self-determination theory and Psychological well-being of public sector accountants, considering the mediating role of positive affect and the moderating role of psychological safety. The statistical population of this research is all the accountants of government organizations and centers in Gilan province during 2023, and the sample size is due to the unknown number of the population based on the available non-probability sampling method, 135 people were selected as a sample from among 106 organizations and government centers. A questionnaire was used to collect the data, and the structural equation method was used to measure the research model and test the hypotheses. The results show that extrinsic and intrinsic motivation have a positive and significant effect on positive affect, and on the other hand, positive affect has a positive and significant effect on the mental well-being of public sector accountants. Also, the results of the research show that positive affect plays a mediating role in the relationship between the components of self-determination and the mental well-being of public sector accountants. Psychological security affects the intensity of the positive relationship between extrinsic motivation and positive affect; But psychological security cannot have a positive effect on the relationship between intrinsic motivation and positive affect. The findings of this study provide useful results for researchers and managers in management in order to increase the psychological well-being of accounting employees.

    Keywords: Self-Determination, Psychological Well-Being, Positive Affect, Psychological Safety
  • Mahboobe Jafari, Omid Pourheidari*, Ahmad Khodamipour Pages 241-276

    Professional skepticism is an attitude that includes a questioning mind that makes to be alert to conditions indicating fraud, management bias, and inconsistencies across evidence. An appropriate level of professional skepticism is essential to a high-quality audit, for this purpose, this paper aims to investigate the effect of partner communication of fraud likelihood and skeptical orientation on the level of professional skepticism in auditor judgments. This study examines the effect on professional skepticism of the partner’s communication on the likelihood of fraud (making their own view known, making management’s view known or not making any view known) and the skeptical orientation being encouraged (outward orientation towards the veracity of management representations and/or inward towards the fallibility of the auditor’s judgment processes). The statistical sample consisted of 185 auditors working in trusted audit institutions of Tehran Securities & Exchange Organization in 2023 who were selected by convenience sampling. To investigate hypotheses and analyze data, an analysis of variance and the SPSS software were used. Results indicate that auditors exhibit higher levels of professional skepticism when the partner expresses management’s view, rather than their own view or no view, that there is a low likelihood of fraud. Also finding indicates emphasizing an inward skeptical orientation was not found to be more effective in encouraging professional skepticism in audit judgments than emphasizing an outward skeptical orientation.

    Keywords: Professional Skepticism, Partner Communication Of Fraud Likelihood, Inward, Outward Orientation
  • Sarah Jabbar Abd Ali Al-Itbi, Akbar Zavari Rezaei*, Pari Chalaki, Parviz Piri Pages 279-309

    Social responsibility increases social trust, improves business conditions, promotes brand, preserves the environment, and manages future crises. In this regard, considering these positive consequences and the mandatory reporting of social responsibility for listed companies in Iran, the purpose of this study is to investigate the effect of financial restatements on the quality and disclosure of voluntary activities of social responsibility reporting in the form of legitimacy and signaling theory. The current research is applied in terms of purpose and descriptive-correlation type. The statistical population of the research is all the companies admitted to the Tehran Stock Exchange, and using the targeted screening method, a sample including information about 100 companies were collected, and analyzed during the years 2018-2022. In order to test the hypotheses of the research, the logistic model, and also the linear regression model have been used. The research results show that companies that have no financial restatements have more motivation for voluntary social responsibility reporting activities, which is consistent with the signaling theory and shows that business units with problems of low representation and information asymmetry are more inclined to carry out voluntary measures of social responsibility reporting. Therefore, it is better for companies to engage in voluntary social responsibility reporting activities in order not only to use the competitive advantage and its marking, but also to benefit from the advantage of increasing future performance.

    Keywords: Financial Restatements, The Disclosure Of CSR Reporting, The Quality Of CSR Reporting, Signaling Theory, Information Asymmetry
  • Mahdi Filsaraei* Pages 313-361

    The role played by a person can become a problem in some cases. Role stress is the pressure an individual experiences due to work environment factors that may lead to unclear audit planning, lack of communication, turnover of team members and inter-team tension, and audit errors. The reduction in audit quality can be intentional due to the auditor's dishonest action to present a false image of the compliance of financial statements with accounting standards in presentation to shareholders, or it can be caused unintentionally through the effects of the auditors' surrounding environment, such as excess workload or lack of organizational commitment. The current research was carried out with the aim of investigating the effect of the transparency of the auditor's role on audit quality, unethical decisions and audit performance. In this regard, this research is one of the applied researches in terms of its purpose, according to the research objectives. From the point of view of data collection, this research is included in the collection of survey researches. The statistical population of this research includes all official accountants who were members of the official accountants society of Iran in 2023, according to the minimum sample required in the structural equation method, 342 questionnaires were collected and analyzed with PLS software. The results show that role transparency has a significant positive effect on audit quality, a significant positive effect on deductive behaviors of auditors' unethical decisions, and finally a significant positive effect on audit performance. The findings of this research are useful for shareholders (to prevent the share price from falling due to the ambiguity of the auditor's role), audit firms (to avoid reducing the reputation of the institution), managers of audit firms (appropriate audit report), other stakeholders (in using appropriate audit reports in making decisions for investment or loan payment, etc.).

    Keywords: Auditor Role Transparency, Audit Quality, Unethical Decisions, Audit Performance
  • Azam Valizadeh Larijani*, Niloofar Zamani, Fatemeh Shirzadi Pages 365-390

    Companies use different financing sources to carry out their operational and investment activities. Available debt capacities is one of these financial resources. One of the emerging sources of financing for companies in the country's capital market is the issuance of Islamic debt securities (sukuk) which have significant benefits for them. Therefore, the purpose of this research is to examine the relation between the amount of sukuk issuance and the company's financial performance. Also, considering that the members of the company's board of directors, as one of the main factors of corporate governance, have significant effects on the company's strategic decisions, in this research, the effect of financial expertise and overconfidence of managers as a moderating variable on the relation between the amount of sukuk issuance and the company's financial performance are examined. The statistical population of this research is the companies listed on the Tehran Securities Exchange and Iran Fara Bourse between 2011 and 2022. In order to test the hypotheses of the research, multivariable linear regression was used.The results of the research have shown that there is a significant positive relation between the amount of sukuk issuance and the company's performance. Also, according to the obtained results, the financial expertise of managers intensifies the positive relationship between the amount of sukuk issuance and company performance; This is while managers' overconfidence weakens the relationship between the amount of sukuk issuance and the company's performance. The findings of this research can be used by all companies applying to use sukuk, as well as the Securities and Exchange Organization as the body that oversees the process of issuing said bonds.

    Keywords: Sukuk, Managers' Overconfidence, Financial, Accounting Expertise Of Managers, Islamic Debt Securities
  • Yasser Rezaei Pitenoei, Mehrdad Sadr Ara*, Hamed Omrani Pages 393-424

    Falling stock prices is an important issue for shareholders and investors, which is affected by different factors. Despite the importance of this issue, the behavioral characteristics of managers as responsible for preparing financial statements have not been paid attention to. Among these characteristics, we can mention religion and management culture. Based on this argument, the present study examines the effect of religious beliefs (substitution or complementation effect) and cultural elements on the risk of falling stock prices of listed companies. The statistical sample studied in this research is 70 companies as well as the board of directors and active persons in the accounting and financial department of these firms admitted to the Tehran Stock Exchange in 2022.For this purpose, to measure the risk of stock price fall, two measures of negative skewness of stock returns and low to high volatility have been used. Also, Hofstede's questionnaire (2001) was used to measure culture, and Montenegro's model (2017) was used to examine the influence of religious beliefs. The results were analyzed using multivariate regression models. The findings of the research indicate that among the dimensions of culture, the dimension of power distance and the level of masculinity do not affect the risk of falling stock prices, and the dimensions of uncertainty avoidance have a negative effect and the dimension of individualism has a positive effect on the risk of falling stock prices. Also, the obtained results indicate a negative and significant effect between religious beliefs of managers on the risk of falling stock prices.

    Keywords: Religious Beliefs, Culture, Stock Price Crash Risk, Substitution, Complementary Theory