نشریه کلام اسلامی
پیاپی 53 (بهار 1384)

ایده جهانی شدن، ایده مقدسی است. غربی ها تلاش می کنند که از این ایده مقدس سوء استفاده کنند و خود را با همه معیارهای استکباری و شیطانی خود بر جهان بشریت حاکم سازند و خلاصه جهانی بسازند هماهنگ با ایده ها و هواهای نفسانی خود؛ ولی اسلام می خواهد جهانی بسازد هماهنگ با ایده های الهی و معیارهای فطری و پایدار، جهانی که در پرتو یکتا پرستی و تقوا، همه اعضا و اجزای آن، یگانه شده باشند و «امت واحده» الهی و اسلامی تحقق یابد. در ادامه مقاله جهانی شدن، این بحث را پی می گیریم.

علامه شهید مرتضی مطهری در آثار علمی خود به مناسبت های گوناگون و با شیوه ها و بیان های مختلف درباره جایگاه و نقش ایمان و دین در زندگی فردی و اجتماعی، دنیوی و اخروی، مادی و معنوی انسان سخن گفته و مطالب بسیار ارزنده و راهگشایی را در این زمینه به ارمغان گذاشته است. بدیهی است گردآوری و نظام سازی آنها در طرح و سبکی نوین به فحص و تحقیق گسترده ای نیاز دارد و فرصتی را می طلبد که در این مجال و مقال نمی گنجد. ...

در صحاح اهل سنت، حدیثی از پیامبر اسلام (ص) نقل شده که بر اساس آن، حضرت تعداد خلفای خود را دوازده تن معرفی کرده و برای آنان اوصافی برشمرده است. هم این تعداد و هم اوصاف یاد شده برای آنان حدیث مزبور، با دوازده امام مورد اعتقاد شیعه تطبیق می کند. در شماره گذشته، متن و سند و پیشینه حدیث یاد شده، بررسی شد و شواهد توثیق سندی آن از طرف دانشمندان اهل سنت بیان گردید در این شماره توجی هات دانشمندان اهل سنت را در تطبیق مصادیق آن با خلفای اموی و عباسی، طرح کرده سپس به نقد آن می پردازیم.

اواخر قرن دوم و اوایل قرن سوم هجری از بسیاری لحاظ دارای اهمیت می باشد، با شکست جناح عربی خلافت عباسی دوره ای در تاریخ کلام اسلامی آغاز شد که طی آن مجادلات کلامی پیرامون کلام الله که از مدتی قبل شروع شده بود به اوج خود رسید. مامون با گرایش های معتزلی خود، باعث رشد این فرقه کلامی شد و کار بدانجا کشید که برای تفتیش عقاید مخالفان، محاکمی تشکیل شد و اعتقادات علما و قضات و عده ای دیگر از مردم پیرامون کلام الله مورد پرسش قرار گرفت. ...

مسئله بداء که از ویژگی های تفکر شیعی و متاثر از نصوص دینی است به معنای نسخ در امور تکوینی است. این مفهوم در مورد خدا و انسان به کار می رود. بر این مبنا که موجودات جهان هستی به دو دسته مادی و مجرد تقسیم می شوند. مجردات تحت تاثیر علل مختلف و تغییر و تحول قرار نمی گیرند، اما موجودات مادی دائما دستخوش تغییر و تحول و جانشین شدن سلسله علت ها به جای یکدیگر قرار می گیرند، بنابراین محدوده بداء مختص این مرحله میباشد. ...

یکی از مسائلی که ذهن بشر را از قدیم الایام جلب نموده، مسئله علت غایی است که یک امر فطری بوده و انسان را وادار به کشف الاسرار و رموز پدیده های عالم و نظام هستی نموده و حتی سبب توسعه تمدن و فرهنگ عظیم بشری گردیده است. اگر نبود چراهای مطرح شده در ذهن انسان، و اگر نبود ذهن هدف طلب و غایت جوی بشر، گره از هیچ مشکل عقیدتی، علمی، سیاسی، فرهنگی و... در سراسر عالم انسانی، گشوده نمی شد و اکنون از صنعت، تکنولوژی، توسعه و تضارب اندیشه های بشری خبری نبوده است. ...