فصلنامه هنرنامه
پیاپی 20 (پاییز 1382)

در تاریخ اساطیر و ادیان ابتدایی «روان زنانه مقدس» به نیروهایی در طبیعت اطلاق می شود که ساحت و کارکردی زنانه و مادرانه دارند. غالبآ طبیعت و منظرهایی از آن که با زایش، تغذیه و رشد و باروری و به عبارتی با وظایف و کارکرد مادران شبیه است، مؤنث تلقی شده اند. طبیعت، خود ساحتی مادرانه دارد و از این جهت زمین، ماه، کوه ها، شکاف های زیر زمینی و... مؤنث تلقی شده اند. در تاریخ اساطیر این نیروها در مفاهیمی چون «مادر کبیر»، «الهه بزرگ»، و «الهه زمین» و... و در پیکر الهگان و ایزد بانوان تجلی یافته اند...

ای هاب حسن، متولد قاهره - مصر، همان راهی را رفت که بسیاری از جوانان خوش فکر مصری در نیمه ی اول قرن بیستم رفتند: او به تحصیل پرداخت تا مهندس شود. بعد از فارغ التحصیلی به عنوان دانشجوی ممتاز از دانشگاه قاهره، حسن برای تکمیل تحصیلات خود در رشته ی مهندسی برق به ایالات متحده رفت و در سال 1948 کارشناسی ارشد خود را در همین رشته از دانشگاه پنسیلوانیا دریافت نمود. با این وجود او با تغییر زمینه ی تحصیلی خود به رشته اش گرایش پیدا کرد که با او صریح تر و عمیق تر از رشته ی مهندسی سخن بگوید و از این رو در همان دانشگاه پنسیلوانیا به تحصیل در رشته ی ادبیات پرداخت و...

در هندوستان که سرزمین عجایب است، دین مجموعه ای است وسیع از نوشته های آسمانی، آرای گوناگونی نظری، مکتب های فلسفی و انواع افسانه های مقدس و تعداد بی شماری اسطوره که بر خلاف پیچیدگی، تعدد و تنوع، دارای نظمی پیوسته، شگفت آور و در خور ستایش است. اگر در ایران باستان فلسفه ی اعتقادی و نوع نگرش مردم، در ادبیات کهن خلاصه شده است در هندوستان فلسفه ی هندی در دامن دین هندو پرورش یافته است که تجلی آن را امروزه می توانیم در انواع حجاری های سنگی هندی مشاهده کنیم...

تحول اجتماعی در سده سیزدهم ه.ق تنها با حضور و ظهور اندیشمندانی چون میرزا ملکم خان و روزنامه «قانون»، میرزا آقا خان کرمانی و آیینه اسکندری، و یا در اندیشه های اصلاح طلبانه میرزا فتحعلی آخوند زاده خلاصه نمی شود. روشن است این اندیشمندان و بسیاری دیگری در به وجود آوردن «حرکات فکریه» و فراهم آوردن شرایط و ذهنیت لازم در این زمینه نقش سازنده و تعیین کننده ای داشته اند. ولی هماهنگ با این جنبش ها و اندیشه های اصلاح طلبانه تحولاتی در دیگر زمینه ها و به ویژه هنرهای تجسمی، که موضوع بحث مقاله فعلی است، به وقوع پیوست و هنرمندان و نگارگران بسیاری در رشته هایی چون...

دیدن عینیات جهان از دریجه ای نا مانوس، بنام مشاهده درونی و پیوند تصاویر دیگر گونه عالم خیال از جایگاه رؤیا با کشف و شهودی عرفانی و رمزآمیز که در حین مشاهدات دیگر گونه حاصل می شود، جهانی غیر واقعی و اغلب آرمانی را نمودار می سازد که شاید به نوعی وسوسه ای برای پویش هنرمند در هر برهه ای از تاریخ بشری باشد. هر چند که جهان مدرن به سبب ظهور و رشد تکنولوژی از سویی و انباشت سرمایه از سوی دیگر، هر چه بیشتر جوامع را به سمت و سوی ماشینیزه شدن یش می برد، ولی این تحولات عظیم اجتماعی در هنر رنگ و بویی دیگر به خود گرفت و به مثابه واکنشی در برابر جهانی که...

روند حرکت و آفرینش های هنری دوران، حاصل ذوق پایدار هنرمندان است که تجربه های خویش را به میراث گذشته و زنجیره ی تکامل و زیبایی را در زمان خود به اوج رسانده اند. نقد و بررسی این آثار نه به معنی پذیرفتن بی چون و چرای مطلق و همچنین نفی مطلب است، بلکه استفاده از شکوفایی دوران و مطابقت با شرایط حال و آینده سؤال های زیر را به دنبال دارد: آیا می توان با بررسی نقوش آجری به نقش مایه هایی با کاربرد جدیدتر رسید و یا برای مصارف فرهنگی...

هر اقدامی به منظور پرداختن به مقوله شهرسازی و نیز دخالت در فرایند طراحی و برنامه ریزی شهری نیازمند درک و شناخت دقیق و صحیح تجربیات دیگران - سایر کشورها - و بهره مندی از نقاط ضعف و قوت آنها است. مطالعه و بررسی شهرسازی هند به دلایل مختلف از اهمیت فراوان برخوردار می باشد از جمله: - شکل گیری یکی از کهن ترین و پهناورترین تمدن های شهری جهان در این منطقه؛ - شهرسازی آگاهانه و قرا گرفتن تجربیات این خطه در کنار تجربه شهرسازی یونان باستان؛ - وسیع بودن سرزمین، جمعیت زیاد، تنوع فرهنگ ها و مذاهب؛ ...

هدف از مقاله ای که از نظر خواننده گرامی می گذرد تنها طرح یک مشکل اساسی در نت نویسی کتب موسیقی و ثبت آن در ایران است، که معضل بزرگی در این زمینه ایجاد نموده است. این مقاله تنها به مطرح نمودن پاره ای از ایرادات از جمله نحوه ی نگارش کسر میزان و توالی سر کلیدها، پرداخته است تا شاید توجه اهالی موسیقی و اساتید فن مربوط به این مسئله جلب شود و اقدامی در جهت تصحیح این ایراد بزرگ صورت پذیرد. غرض از نگارش این مقاله به هیچ عنوان بی احترامی یا زیر سؤال بردن صلاحیت و میزان سواد استادان مطرح شده نمی باشد...