فهرست مطالب

اسلام پژوهی - پیاپی 1 (پاییز و زمستان 1384)

دو فصلنامه اسلام پژوهی
پیاپی 1 (پاییز و زمستان 1384)

  • بهای روی جلد: 10,000ريال
  • تاریخ انتشار: 1384/09/15
  • تعداد عناوین: 6
|
  • هادی عالم زاده، رضا کوهکن صفحات 1-20
    واقعیت تاریخی جابر بن حیان که در بسیاری از آثار منسوب به او خود را شاگرد امام صادق(ع) خوانده و اشاره های متعددی به آن امام کرده، از سوی پاول کراوس، بزرگ ترین محقق در زمینه کیمیای جابری، به طور کامل زیر سؤال رفته و تناقض های عدیده موجود در این اشاره ها و شواهد با استناد به «مجموعه جابری» استخراج و مطرح گردیده است. این مقاله بر آن است تا با تحلیلی تاریخی و محتوایی به توضیح و تبیین چهار نوع از این شواهد و اشارات جابر به امام(ع) بپردازد و نظرهای پاول کراوس را در مورد یک مسئله مهم در تاریخ علم، یعنی مسئله جابری نقد و ارزیابی نماید؛ خاصه آنکه شمار قابل توجهی از مخطوطات منسوب به جابر هنوز منتشر نشده و به دست محققان نرسیده است و از این رو، باب گفت وگو درباره این مسئله همچنان گشوده و جای نظرها و پاسخ های تازه در این باره خالی است. امید می رود که این مقاله پاسخی به این مسئله باشد.
    کلیدواژگان: امام صادق(ع)، جابر بن حیان، کیمیا، مسئله جابری، پاول کراوس
  • مجتبی زروانی، ابراهیم موسی پور صفحات 21-50
    پدیدارشناسی مفهوم وحی و نبوت، انواع و مراتب آن در دین های یهود و مسیحیت، هدف از نبوت انبیای بنی اسرائیل و ظهور عیسی مسیح در کارکرد نبوتی، ملاک هایی که بر اساس آنها صدق یا کذب و اعتبار یا عدم اعتبار دعوت نبی در این دو دین مشخص می شود و مسئله مرجعیت نبی در سنت های دینی یهودی و مسیحی، به ترتیب در دو بخش مقاله حاضر بررسی شده است.
    نویسندگان مقاله حاضر با تاکید بر متن کتاب مقدس (عهد عتیق و عهد جدید)، ضمن تلاش برای ارائه روایتی تازه از این مفهوم دینی یهودی و مسیحی و در عین آگاهی از تفاوت های ساختاری میان نبوت یهودی و نبوت مسیحی، بر عنصر واسطگی و طریقیت نبی در هر دو دین تاکید ورزیده و بدین ترتیب کوشیده اند میان برخی اجزای ظاهرا نامتجانس پدیدار یهودی وحی و نبوت با پدیدار مسیحی آن هم در ساختار و هم در کارکرد، تلائمی نسبی بر قرار سازند.
    کلیدواژگان: کتاب مقدس، مسیحیت، یهودیت، نبوت، نبی، وحی
  • الگ گرابار ترجمه: حسن رضایی هفتادر صفحات 51-80
    مقاله «هنر، معماری و قرآن» تالیف الگ گرابار است که در آن ابتدا به بررسی اشارات مستقیم و غیرمستقیم آیات قرآن به هنر و معماری پرداخته شده، آن گاه موضوع تاثیر و کاربرد قرآن در هنر و معماری تجزیه و تحلیل می شود و در این باره به برخی از کتیبه ها و بناها و مشخصات آنها اشاره می شود. در پایان نگارنده مطالبی درباره استفاده از دستاوردهای هنری در تزئین قرآن به رشته تحریر در می آورد.
    کلیدواژگان: قرآن و معماری، قرآن و هنر، معماری اسلامی، هنر اسلامی
  • بخشعلی قنبری صفحات 81-106
    واقعیت و حقیقت تجربه های عرفانی مولانا مدت زمان زیادی است که مورد توجه صاحب نظران قرار گرفته است. اینکه آیا وی واجد چنین تجربیاتی بوده یا نه و اگر بوده این تجربه ها چه کیفیتی داشته اند و چه مواردی را شامل می شده، مورد سوالات بسیاری قرار گرفته است. با توجه به دیدگاه های مختلف راجع به تجربه عرفانی و تجارب عرفانی مولانا تحقیقات متعددی در این زمینه صورت گرفته است و باب بحث همچنان باز است. مقاله حاضر در استمرار این واکاوی ها خواهان بررسی موضوع براساس مثنوی است. مقاله حاضر ضمن تعریف تجربه عرفانی به زمینه ها، علل، نتایج و موارد تجارب عرفانی مولانا پرداخته است.
    کلیدواژگان: مولوی، مثنوی، تجربه، حیرت، عرفان اسلامی
  • رضا عارف صفحات 107-134
    نوشتار حاضر به بررسی و مقایسه میان اسلام و مسیحیت در مواجهه با مسئله «عقل یا ایمان؟» می پردازد و در صدد پاسخ به این پرسش ها است: «هنگام مواجهه با گزاره های دینی آیا باید جانب عقل را گرفت یا ایمان را؟ میزان اعتبار هریک چقدر است؟ آیا پیروان سایر ادیان همچون مسیحیت تا به حال با چنین مسئله ای مواجه شده اند؟ اگر پاسخ مثبت است در این باره چگونه عمل کردند و دیدگاه آنان درباره عقل و تعریفشان از ایمان چیست؟ و چرا جانب عقل یا جانب ایمان را گرفتند؟ درباره نقش عقل و ایمان در دین، اختلاف میان اندیشمندان در چیست؟ و برای حل این مسئله چه راه هایی ارائه شده است؟» نقد راه های ارائه شده و بیان تعاریف دانشمندان اسلامی درباره ایمان و عقل، مقایسه آن با برداشت های مسیحیت، نمایاندن تفاوت دو دیدگاه و در پایان ذکر تعریفی از دین و بهره گیری از لوازم این تعریف به منظور پاسخ به پرسش های مذکور مقصود نوشتار حاضر است.
    کلیدواژگان: اسلام، ایمان، دین، عقل، مسیحیت
  • حجت الله جوانی صفحات 135-154
    بحث هویت و مسائل مربوط به آن امروزه در نزد دانشمندان علوم انسانی و اجتماعی جایگاه ویژه ای دارد. بحران هویت، تعارض هویت، تغییر هویت و مشکلات ناشی از آنها، زیر مجموعه مبحث هویت است. دین (در این مقاله مشخصا دین اسلام) به عنوان یکی از مؤلفه های اساسی تمدن بشری نقش اساسی در تکوین هویت انسان ها دارد. تحلیل هویت دینی و ویژگی های انسان دیندار یکی از بایسته های پژوهشی در قلمرو دین پژوهی است. تاثیر دین در منش آدمی و آثار و نتایج آموزه های دینی در زندگی انسان ها همواره یکسان تلقی نشده است. این نوشتار به تحلیل نوع فهم از دین و تاثیر آن بر هویت انسان می پردازد. بر این مبنا، تنوع نگاه به دین، تنوع هویت دینی را در پی خواهد داشت. در یک نگاه کلی چهار رهیافت عمده در تحلیل هویت دینی بر شمرده شده است: رهیافت فقهی، رهیافت اخلاقی، رهیافت ایدئولوژیک و رهیافت عرفانی. حیات انسان دیندار بر مبنای هر یک از رهیافت های فوق واجد ویژگی های خاصی است که در این مقاله به تحلیل آن ویژگی ها و لاجرم تفاوت هویت های دینی مبتنی بر آنها پرداخته شده است.
    کلیدواژگان: اخلاق، ایدئولوژی، دین، عرفان، فقه، هویت، هویت دینی
|
  • Hadi Alemzadeh , Reza Koohkan Pages 1-20
    Historical reality of Jaber b. Hayyan who has called himself Imam Sadeq’s student in many works attributed to him and referred to Imam Sadeq in many cases, questioned by Powel krows, The greatest scholar in Jaberian al chemy field. Powel krows extracted and discussed many contradictions in these notes and evidence, attributing to Jaberian collections. This essay seeks to explain four types of these evidences and notes of Jaber to Imam Sadeq through a historical and textual analysis then criticize and assess Powel krows’s view points about an important issue in history of science, that is, Jaberian Problem; and since most of scripts attributed to Jaber have not been published and are not available for scholars, so the dialogue remains open. It is expected that this article will be an answer to this Problem.
  • Mojtaba Zarvani, Ibrahim Mousapour Pages 21-50
    Phenomenology of prophecy and revelation its Varieties in Judaism and Christianity, purpose of Jewish prophecy, and Jesus Christ’s appearance in his prophetic activity, criteria through which one may find truth or falsity, credibility or non credibility of prophet’s calls for in Christianity and Judaism, and prophet authority in Christian and jewish religious traditions, elaborated and analyzed in two sections, respectively. The authores focusing on scriptures (Old Testament and New Testament), while attempt to present new Narration of this Christian and jews religious concept and awareness of structural differences between Christian prophecy and Jewish prophecy, insist on prophet mediation in both religions and in this way they seek harmonize some seemingly heterogeneous elements of the phenomen of prophecy and revelation in Judaism and Christianity, in both construction, and function, relatively.
  • Oleg Grabar Pages 51-80
    This article elaborates direct and indirect points of Quran to Art and architecture. Then Quran effects and applications in Art and architecture are analyzed and pointed to some inscriptions buildings and their features. Finally, the author writes notes about utilizing artistic achievements in illuminating Quran.
  • Bakhshali Ghanbari Pages 81-106
    For long, reality, sincerity and objectivity of Mowlavi’s gnostic experiences attracted experts attention. Whether he has possessed such experiences or not, and if so how are these experience and what has been its quality, and contain what cases, was questioned.With respect to variety of ideas on gnostic experience and mowlavi’s gnostic experiences, many studies implemented in this regard and the debate remains open. This essay calls for studying issue according to Mathnavi.Defining gnostic experience, it addresses backgrounds, causes, consequences and cases of Mowlavi’s gnostic experiences.
  • Reza Aref Pages 107-134
    This Article investigates and compares Islam and Christianity meeting the issue of either ration or faith, and seeks to respond following questions: when we face religious statements, ration should be preferred or faith?How much credible is each of them? Have followers of other religions such as Christianity ever faced by such a problem? If so what did they do, and what is their viewpoints about ration and their definition of faith? And why did they side with ration or faith? What is the difference between thinkers on role of ration and faith in religion? And what solutions have been presented? Criticizing of proposed options and explaining of Islamic scientist’s faith and ration definitions, comparing them with findings of Christianity, demonstrating the difference between these two views, and finally presenting a definition of religion and using of its implications in order to respond above questions; is the intention of this essay.
  • Hojjatollah Javani Pages 135-154
    Today identity and its related issues are very important for humanities and social scientist, The crisis of identity, identity conflict, identity change and their arised problem in this respect, constitute subtitle of identity. Religion (especially Islam in this essay) as a fundamental feature of human being civilization plays an essential role in constructing human’s identity. Religion identity analysis and religious person’s attributes are one of the necessaries in religion-searching. The impact of religion in human being’s behavior and religion teachings implications for life is not regarded alike. This essay analyses understandings of religion and its impact on human identity. Accordingly, variety of looking at religion results variety of religious identities. Generally, four major approaches are identified in religious identity analysis: Feqhi, moral, Ideological and gnostical life of religious man, based on each of these approaches, will have particular features. In this essay those features and differences of religious identities based on them have been analyzed.