نشریه نامه انجمن حشره شناسی ایران
سال بیست و پنجم شماره 1 (پیاپی 35، شهریور 1384)

زنبورهای پارازیتویید تریکوگراما به عنوان عامل مهم کنترل بیولوژیک به حساب می آیند. در این پژوهش تاثیر تغذیه از رژیم غذایی حاوی قند و پروتئین برطول عمر زنبور Trichogramma brassicae Bezd. مورد ارزیابی قرار گرفت. این آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی در ده تیمار با پنج تکرار انجام شد. تیمارها شامل عسل، عسل و تخم بید غلات، عسل و مخمر، عسل و مخمر و تخم بید غلات، ساکارز، ساکارز وتخم بید غلات، ساکارز و مخمر، ساکارز و مخمر و تخم بید غلات، تخم بید غلات به تنهایی و شاهد (بدون غذا) بود. آزمایش در دمای 2±25 درجه ی سانتی گراد، رطوبت نسبی 5±60 درصد و دوره ی نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی انجام گردید. نتایج نشان داد که تغذیه نقش بسیار موثری بر افزایش طول عمر زنبورهای پارازیتویید دارد و همچنین بین رژیم های غذایی مختلف نیز اختلاف معنی داری در سطح یک درصد مشاهده شد، به طوری که عسل با بهترین تاثیر، موجب گردید طول عمر پارازیتویید به 8 روز افزایش یابد ولی مخمر در افزایش طول عمر تاثیری نداشت. همچنین طول عمر پارازیتویید در تیمار عسل و پروتئین و نیز ساکارز و پروتئین 6/6 و 2/5 روز بود که با حضور تخم میزبان در این تیمارها به ترتیب به 4/4 و 3 روز کاهش یافت. بنابراین نوع رژیم غذایی می تواند نقش بسیار موثری در افزایش طول عمر زنبور پارازیتویید داشته باشد.

لاروهای شب پره ی برگ خوار فرفیون، Simyra dentinosa F.، از عوامل کنترل بیولوژیک علف های هرز فرفیون محسوب می شود. اطلاع از میزان تغذیه و میزبان مرجح لاروهای این شب پره می تواند در استفاده از آن ها در کنترل بیولوژیک فرفیون حایز اهمیت باشد. در این تحقیق، شاخص های تغذیه ای لاروهای شب پره ی برگ خوار فرفیون روی 5 گونه فرفیون رایج در شهرستان ارومیه به اسامی Euphorbia macroclada Boiss. ، E. denticulata Lam. ، E. seguieriana Neck. ، E. boissieriana Prokh. و E. heteradena Jaub. & Spach. در شرایط آزمایشگاهی با دمای 1±19 درجه ی سانتی گراد، رطوبت نسبی 5±65 درصد و دوره ی نوری 14 ساعت روشنایی و 10 ساعت تاریکی اندازه گیری شد. آزمایش در طول دوره ی لاروی شب پره در 4 گروه 8 تایی و در داخل ظروف پلاستیکی شفاف به قطر دهانه 14 و ارتفاع 19 سانتی متر انجام شد. نتایج به دست آمده نشان داد که به صورت معنی داری بیشترین (93/7 گرم) و کمترین (98/4 گرم) میزان تغذیه لاروهای S. dentinosa به ترتیب مربوط به فرفیون های E. macroclada و E. heteradena می باشد. میانگین وزن فضولات دفع شده توسط لاروها روی 5 گونه فرفیون وضعیتی تقریبا مشابه با میزان تغذیه داشت. مقایسه ی میانگین وزن لاروهایS. dentinosa در تغذیه از 5 گونه فرفیون نشان داد که از لحاظ آماری اختلاف معنی داری بین آن ها وجود ندارد اما شاخص بازدهی تبدیل غذای بلعیده شده (187/0) در گونه یE. heteradena به صورت معنی داری بیش از سایر گونه ها بود. نتایج کلی نشان داد که هر 5 گونه فرفیون مورد آزمایش، میزبان لاروهای S. dentinosa بوده و از این حشره می توان برای کنترل بیولوژیک آن ها استفاده کرد.

پشه ی گالزا Procontarinia mattiana Kiffer & Cecconi و پشه ی گل آذین انبه Erosomyia mangifera Felt از خانواده ی Cecidomyiidae و از آفات مهم انبه بشمار می روند. پشه ی گالزا مانند بسیاری از گونه های خانواده ی Cecidomyiidae تولیدگال نموده و تخم ریزی آن به صورت متراکم درسطح زیرین برگ و ندرتا در سطح بالایی برگ می باشد. این گال ها در اثر ورود لاروهای تازه تفریخ شده از تخم به داخل نسوج برگ تشکیل می شود. تعداد لاروهایی که می توانند وارد بافت شده و تولید گال نمایند نسبت به میزان تخم های گذاشته شده بسیار کم بوده که بدلیل تلفات زیاد لارو سن اول تا ورود به نسوج برگ می باشد. هر گال فقط محتوی یک لارو می باشد. همه ی مراحل زیستی پشه ی گالزا درون گال ایجاد شده در برگ های درختان آلوده سپری می شود. در آلودگی های شدید ایجاد شده توسط این آفت، برگ ها لوله شده و قبل از اینکه سیکل زندگی حشره کامل شود ریزش می نمایند، درحالی که پشه ی گل آذین تنها به گل آذین درختان حمله می کند وعمدتا تولید گال نمی نماید. در پشه ی گل آذین تخم ریزی به صورت منفرد یا حداکثر دستجات چندتایی روی گل آذین می باشد. مراحل لاروی درون حفره های لاروی داخل گل آذین آلوده و دوره ی شفیرگی حشره درون حفره های ایجاد شده درسطح خاک مرطوب سپری می شود. این آفت هم بصورت مستقیم با تغذیه از نسوج گل آذین و هم با فراهم نمودن شرایط ایجاد آلودگی های قارچی باعث صدمه به گل آذین و ریزش گل می شود.حشرات بالغ هر دو گونه پشه ها یی با بدن ظریف و پوشیده ازموهای ریز می باشند. هردوگونه شباهت ظاهری زیادی به هم دارند ولی می توان آنها را توسط شکل قلاب های نگهدارنده انتهای بدن حشره ی نر و تخم ریز تلسکوپی انتهای بدن حشره ی ماده متمایز کرد. درلاروها شکل جناغ سینه ای1 یکی ازصفات متمایز کننده ی گونه ها می باشد. این دو گونه از نظر رفتار تخم ریزی، نوع خسارت وارده به گیاه و محل تشکیل شفیره با همدیگر کاملا متفاوت می باشند.

به منظور ارزیابی اثرات شبه هورمون جوانی آدمیرال، بر متابولیسم پروتئین در لاروهای سن پنجم کرم ابریشم آزمایشی با 6 تیمار با طرح کرت های کاملا تصادفی اجرا گردید. برگ های توت آغشته به غلظت های 0، 1، 10، 75 ، 150 و 500 پی پی ام از سم، در اولین روز پس از چهارمین پوست اندازی به لاروهای کرم ابریشم خورانده شد. برخی از ترکیبات بیوشیمیایی مرتبط با متابولیسم نظیر پروتئین تام، اوره، اسید اوریک، آلانین آمینوترانسفراز، آسپارتات آمینو ترانسفراز در همولنف لاروها مورد اندازه گیری قرار گرفت. به غیر از اوره که اختلاف قابل ملاحظه ای را در بیشتر غلظت ها نشان نداد، مقدار کلیه ی ترکیبات بیوشیمیایی اندازه گیری شده کاهش معنی داری را در مقایسه با شاهد نشان دادند. بنابراین غلظت های مزبور علاوه اینکه مانع ورود لارو به مرحله شفیرگی می شود اثرات برگشت ناپذیری را بر متابولیسم پروتئین ها وارد می کند.