پژوهشنامه بازرگانی
پیاپی 39 (تابستان 1385)

هدف این مقاله بررسی اثرات کلان الحاق ایران به سازمان تجارت جهانی (WTO) به صورت کمی است. برای این منظور از یک الگوی تعادل عمومی قابل محاسبه (CGE) استفاده می شود. نتایج بدست آمده نشان می دهد که الحاق به WTO موجب افزایش درآمد ملی به میزانی کمتر از نیم درصد خواهد شد که حدود دو پنجم آن به امتیازات حاصل از دسترسی به بازارهای صادراتی مربوط می شود. آثار الحاق بر مصرف خصوصی و سرمایه گذاری کل بسته به نحوه صرف درآمد حاصل از حذف سوبسید ارزی متفاوت است...

سرمایه انسانی عامل موثری در رشد و توسعه اقتصادی، پر کردن شکاف عمیق تکنولوژیکی، کاهش نقش مزیت نسبی طبیعی و افزایش نقش مزیت نسبی اکتسابی کشورهای در حال توسعه، محسوب می شود. به همین منظور سهم قابل توجهی از منابع آنها صرف آموزش نیروی انسانی می شود. اما زمانی که باید سرمایه انسانی مورد بهره برداری قرار گیرد، به شکل فرار مغزها خارج شده و زیان جبران ناپذیری متوجه کشورهای در حال توسعه می کند. بنابراین شناسایی علل فرار مغزها می تواند در جلوگیری از خروج متخصصان و افزایش ضریب ماندگاری آنها موثر باشد...

در این مقاله برای مطالعه آثار سیاست های تجاری و ارزی بر صادرات و قیمت صادرات محصولات صنعتی و همچنین بر واردات این محصولات، توابع جداگانه ای به روش داده های تلفیقی برای نه زیر بخش صنعتی کدهای ISIC برای سه متغیر فوق مشخص شده است. در تابع صادرات نرخ ارز موثر و نرخ تعرفه مستقیما وارد و اثرات منفی انتشار حمایت گرایی در مقابل واردات به بخش صادراتی برآورد گردیده است. به علاوه در تابع صادرات نسبت سرمایه به نیروی کار و سرمایه گذاری نیز وارد شده تا واکنش صادرات به انباشت منابع تولید مشخص گردد...

از جمله مشخصه های اصلی اقتصاد ایران، اتکاء شدید آن به صادرات نفت می باشد. از آنجایی که نفت بیشتر یک کالای سیاسی است، لذا غالبا شکاف قابل ملاحظه ای میان عواید انتظاری و تحقق یافته حاصل از نفت وجود دارد. چنین اتکای شدیدی به تک محصول نفت، نه تنها موجبات عدم تعادل ساختاری بخش های گوناگون اقتصادی را فراهم ساخته، بلکه وقفه های متعددی در مراحل تکمیل پروژه های توسعه و عمرانی کشور ایجاد نموده است. از این جهت اتخاذ سیاستهایی که قادر به کاهش این اتکاء باشد، بسیار ضروری است...

در این مقاله با استفاده از مدل رشد سولو و سوان به بررسی همگرایی GDP سرانه یازده کشور عضو اوپک در دوره 2004-1970 می پردازیم. برای این منظور سه نوع همگرایی، یعنی همگرایی درون کشوری، همگرایی بین کشوری و پراکندگی در GDP سرانه واقعی، مورد بررسی قرار می گیرد. نتایج تحقیق نشان می دهد که فرضیه همگرایی در درون کشورهای عضو اوپک مورد تایید قرار می گیرد. سرعت همگرایی در بین کشورهای عضو اوپک نیز 43% برآورد شده است، به این معنا که هر سال در حدود 4 درصد از شکاف موجود میان GDP سرانه واقعی این کشورها از بین می رود...

با توجه به نیاز مبرم مدیران وزارت بازرگانی به مدلی برای ارزیابی سازمان های استانی متبوعه، طراحی مدلی کمی برای ارزیابی رتبه بندی سازمان های بازرگانی استانی با روش های تصمیم گیری چند شاخصه جبرانی مانند TOPSIS, SAW، تاکسونومی کلاسیک و تاکسونومی غیر کلاسیک، مهمترین هدف پژوهش حاضر است. اولویت بندی سازمان های بازرگانی استانی، مستلزم شناسایی شاخصه های موثر در رتبه بندی جامع گزینه های مذکور است. با مطالعه ساختار، حدود وظایف و مسئولیت های سازمان های بازرگانی استانی و الگوهای ارزیابی سازمان های مشابه در نهایت هفت شاخص؛ درصد کارکنان رسمی به کل کارکنان، ...

با توجه به اهمیت پیش بینی صادرات در برنامه ریزی و سیاست گذاری و به منظور پیش بینی صادرات پسته ایران، در این مطالعه از شبکه عصبی مصنوعی و فرآیند ARIMA استفاده و نتایج حاصله مورد مقایسه قرار گرفت. به منظور انجام بررسی ها از داده های گمرک ایران برای سالهای 1304 تا 1382 استفاده گردید. از داده های دوره 77-1304 به منظور مقایسه روش ها و از داده های 5 سال آخر برای بررسی قدرت پیش بینی استفاده شد. نتایج مطالعه نشان داد که شبکه عصبی پیش خور دارای عملکرد بهتری در مقایسه با سایر شبکه های عصبی و فرآیند ARIMA بوده و قادر است میزان صادرات پسته را دقیق تر پیش بینی نماید...

طی چند دهه اخیر مطالعه اثر متغیرهای غیر اقتصادی بر حوزه اقتصاد در دستور کار محققین قرار گرفته است. از جمله این موارد بررسی اثر انتخابات (بعنوان یک پدیده سیاسی) بر متغیرهای اقتصادی است که در ادبیات اقتصادی از آن به ادوار انتخاباتی تعبیر شده است. اصل بحث آن است که اساسا سیاستگذاران با هدف جلب نظر رای دهندگان، رفتارهای اقتصادی خود را در دوره های نزدیک به انتخابات بگونه ای تنظیم می نمایند که برای رای دهندگان خوشایند باشد و در نهایت به انتخاب (مجدد) ایشان بینجامد...

در این مقاله الزامات بسترسازی در زیرساخت های رقابتی صنایع خودروسازی ایران جهت ورود به سازمان تجارت جهانی (WTO) مورد بررسی قرار خواهد گرفت. ابتدا با استفاده از روش شناسی (متدولوژی) SD اوضاع رقابتی شرکت ایران خودرو (به عنوان پایلوت جهت بکارگیری نتایج حاصل از تحقیق) برای زمان های قبل از پیوستن ایران به WTO و در مقایسه با سایر رقبای داخلی، مدل سازی شده و سپس با اعمال دو سناریو به مدل، مبنی بر اینکه اگر بستر سازی های لازم جهت ورود ایران به مذاکرات دو یا چند جانبه WTO در بخش صنعت خودرو صورت بپذیرد و یا نپذیرد، ...