فصلنامه بررسی های حسابداری و حسابرسی
پیاپی 43 (بهار 1385)

هدف اصلی مقاله "بررسی تاثیر فناوری اطلاعات بر ویژگی های کیفی اطلاعات حسابداری" بوده و به این ترتیب سوال اصلی بدین صورت بیان شد: تاثیر فناوری اطلاعات بر هر یک از ویژگی های کیفی اطلاعات حسابداری چگونه است؟ با توجه به این که اطلاعات حسابداری، حاصل گزارش گری است، بنابراین ابتدا نوع گزارش گری که با به کارگیری فناوری اطلاعات به دست می آید، بررسی شد، و سپس اطلاعات حاصل از گزارش گری، از نظر کیفیت مورد بررسی قرار گرفت.
به منظور تعیین تاثیر فناوری اطلاعات بر ویژگی های کیفی اطلاعات حسابداری، ابتدا با بررسی گسترده مبانی نظری، شبکه منطقی تاثیر فناوری اطلاعات بر هر یک از ویژگی های کیفی اطلاعات حسابداری تدوین شد. سپس فرضیه های تحقیق با توجه به روابط اجزای اصلی شبکه شکل گرفت. در نهایت، برای تایید فرضیه ها از روش های آماری آزمون و آنالیز واریانس و آزمون دانکن استفاده شد. یافته های تحقیق حاکی از آن است که فناوری اطلاعات باعث افزایش مربوط بودن اطلاعات حسابداری و کاهش قابلیت اعتماد آن می شود و قابلیت مقایسه را نیز به میزان کم افزایش می دهد

نتایج پژوهش های متعددی موید کارایی ضعیف بورس اوراق بهادار تهران است. در چینن بازاری، سرمایه گذاران و استفاده کنندگان از اطلاعات برآنند که شرکت های برتر را از شرکت های غیر برتر تمیز دهند تا سرمایه گذاری مناسب تری به عمل آورند. یکی از سوالات اساسی این است که شرکتهای برتر کدامند و چگونه می توان آن های را تعیین نمود؟ در این تحقیق بررسی مقایسه ای میان دو روش معمول رتبه بندی شرکت ها بر اساس شاخص های برتری بورس اوراق بهادار تهران و نسبت های سودآوری حسابداری (شامل نسبت سود ناخالص، نسبت سود عملیاتی، نسبت سود خالص، نسبت بازده جمع دارایی ها و نسبت بازده حقوق صاحبان سهام که به نظر در شاخص های بورس نادیده گرفته شده اند) به عمل آمده است. این تحقیق بر اساس داده های پنجاه شرکت برتر طی سه سال 1381، 1382 و 1383 به اجرا درآمده و همبستگی میان نتایج این دو نوع رتبه بندی را مورد بررسی مقایسه ای قرار می دهد. نتایج آزمون تجربی نشان گر آن است که همبستگی ضعیفی میان این دو گروه رتبه بندی به عمل آمده وجود دارد. این بدان معنی است که شرکت های برتر منتخب بورس لزوما دارای رتبه های بالاتر از حیث نسبت های سودآوری نمی باشند. بنابراین آن چه راکه نسبت های حسابداری برتر تلقی می کنند از حیث بورس برتر محسوب نمی شوند. به عبارتی دیگر، نسبت های سودآوری شرکت های بورس برای پیش بینی و تعیین شرکته های برتر از نظر بورس مناسب نمی باشند.

در این مطالعه، ابتدا تفاوت متوسط برخی از ویژگی های مالی شرکت های موفق و ناموفق، مورد بررسی تحلیلی قرار گرفته است. سپس، دو مدل مجزا برای پیش بینی شرکت های موفق و ناموفق ارایه شده است. مدل اول، با استفاده از تحلیل های آماری لاجیت، احتمال تعلق یک شرکت به گروه شرکت های موفق یا ناموفق را از نظر بازده سهام (عملکرد بازار) پیش بینی می کند. مدل دوم نیز با استفاده از روش شناسی مشابه، به پیش بینی بازده حقوق صاحبان سهام (عملکرد مالی) می پردازد. یافته های تحقیق، در مورد تحلیل معنی دار بودن تفاوت اطلاعات مالی منتشره شرکت های موفق و ناموفق، چنین نشان می دهند که از نظر شاخص های فعالیت، وضعیت بدهی ها (اهرم مالی)، متوسط اندازه ارزش دفتری دارایی ها، و نوع صنعت، تفاوت های آماری با اهمیتی وجود دارد. هرچند، تفاوت وضعیت نقدینگی این دو گروه با اهمیت نیست. صحت پیش بینی مدل های تعیین شده برای پیش بینی رتبه عملکرد بازده سهام و عملکرد بازده حقوق صاحبان سهام، چه در نمونه تعیین مدل و چه در نمونه کنترل آن، از نظر آماری با اهمیت هستند. هرچند، همان گونه که انتظار می رفت، آماره های مدل پیش بینی بازده حقوق صاحبان سهام، بهتر از مدل پیش بینی بازده سهام می ب

در این پژوهش بازدهی حاصل از به کارگیری راهبرد خرید و نگهداری به عنوان یک راهبرد غیر فعال و روش میانگین متحرک ساده دوگانه (DSMA) که از روش های متداول در تجزیه و تحلیل تکنیکی و یک نمونه بارز از راهبرد فعال سرمایه گذاری است. مورد بررسی و مقایسه قرار گرفته است. بدین منظور از قیمت های روزانه سهام 31 شرکت عضو بورس اوراق بهادار تهران در دوره شش ساله ابتدای فروردین 1378 تا انتهای اسفند 1383 استفاده شده است و به منظور بررسی بهتر، این دوره به دو دوره سه ساله و یک دوره شش ساله تقسیم شده است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد در دوره زمانی سه ساله و یک دوره شش ساله، میانگین بازدهی حاصل از به کارگیری راهبرد خرید و نگهداری و روش DSMA در هر دو حالت (با احتساب هزینه معاملات و بدون احتساب هزینه معاملات) نسبت به یک دیگر برتری ندارند. افزون بر آن یافته های پژوهش حاضر نشان می دهد که عامل هزینه معاملات، بازدهی حاصل از روش DSMA را به شدت کاهش می دهد.

این تحقیق محتوای افزاینده و نسبی اطلاعاتی سود، جریانات نقدی عملیاتی و اقلام تعهدی را در بازار سرمایه ایران بررسی می کند. این موضوع از طریق بررسی ارتباط بازده سهام با سود و اجزای آن آزمون می شود. بر اساس یک نمونه متشکل از 400 سال - شرکت از میان شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال های 1379 تا 1382، نتایج حاکی از آن بود که سود نسبت به جریانات نقدی عملیاتی دارای محتوای اطلاعاتی بیشتری است. نتایج یاد شده بر وجود محتوای افزاینده اطلاعاتی سود نسبت به جریانات نقدی عملیاتی تاکید دارد. از سوی دیگر بررسی های انجام گرفته در این مطالعه، حاکی از محتوای افزاینده اطلاعاتی اقلام تعهدی نسبت به جریانات نقدی عملیاتی است، که این مساله با تفکیک کل اقلام تعهدی به اجزای اختیاری و غیراختیاری آن، نمود بیشتری می یابد. این موضوع با این بحث که اقلام تعهدی، مربوط بودن سود را در انعکاس ارزش بنیادی شرکت افزایش می دهد، سازگار است. نتایج تحقیق حاکی از بار اطلاعاتی فزاینده اقلام تعهدی اختیاری نسبت به اقلام تعهدی غیراختیاری است

هدف اصلی این مقاله بررسی سودمندی متغیرهای بنیادی در پیش بینی رشد عملیاتی است. چهار متغیر بنیادی (مستقل) ارزش دفتری حقوق صاحبان سهام، قیمت سهام، سود تقسیمی و سود عملیاتی، انتخاب و ارتباط آن با رشد سود عملیاتی سال آتی طی دوره زمانی 1378 تا 1382 مورد مطالعه قرار گرفت. برای آزمون فرضیه ها از فنون آماری رگرسیون چند متغیره و پانل دیتا بهره گرفته شد.
نتایج به دست آمده بیان گر آن است که به غیر از سود تقسیمی بقیه متغیرهای مستقل با رشد سود عملیاتی رابطه معنی دار دارند.

این مقاله به آزمون تجربی مدل دیچو و دیچو (2002) مورد خطای برآورد اقلام تعهدی در بازار بورس تهران می پردازد. هدف از مقاله این است که ابعاد جدیدی از کیفیت اقلام تعهدی مربوط به سرمایه در گردش و سود بررسی شود. از آن جا که اقلام تعهدی باعث تعدیل و یا تغییر در زمان بندی شناسایی جریان های نقدی در سود در طی یک دوره زمانی می شوند، انتظار می رود سود معیار بهتری برای سنجش عملکرد باشد. اما اقلام تعهدی نیازمند برآورد و مفروضاتی است و کیفیت اقلام تعهدی و سود با افزایش در میزان خطای برآورد اقلام تعهدی کاهش می یابد. با بررسی 96 شرکت در طی سال های 77-83 و با استفاده از روش رگرسیون ترکیبی و در سطح شرکت، نتایج نشان می دهد که: میان تغییرات در سرمایه در گردش (غیر نقدی) و جریان های نقدی رابطه معنی داری وجود دارد، از میان ویژگی های منتخب هر شرکت (نظیر اندازه شرکت، میزان فروش، چرخه عملیاتی و نوسان در اجزای اقلام تعهدی) تغییرات در سرمایه در گردش (غیر نقدی) را می توان به عنوان ابزاری برای ارزیابی کیفیت سود به کار برد؛ و معیار مورد استفاده در ارزیابی کیفیت اقلام تعهدی (که باقی مانده های حاصل از رگرسیون میان تغییرات در سرمایه در گردش و جریان های نقدی هستند) رابطه مثبت معنی داری با پایداری سود دارد.

در شرایطی که نرخ تورم دو رقمی در ایران سودمندی گزارش های مالی ارایه شده شرکت ها- بدون تعدیل بابت تورم - را با ابهام روبرو می کند، دست کاری و هموارسازی سود می تواند سودمندی چنین گزارش هایی را بیش از پیش زیر سوال ببرد. در این تحقیق، هموارسازی سود در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران با استفاده از استاندارد حسابداری شماره 15 ایران (حسابداری سرمایه گذاری ها) مورد بررسی قرار گرفته است. این استاندارد با مجاز دانستن استفاده از مبنای «ارزش بازار و یا قاعده اقل بهای تمام شده و خالص ارزش فروش» برای سرمایه گذاری های سریع المعامله، منطقا ابزاری برای هموارسازی و دست کاری سود به شمار می رود. آزمون های انجام شده بر روی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در سال های 1380 تا 1382 نشان می دهد، اگر چه این ابزار به طور گسترده مورد استفاده قرار نگرفته است، اما هموارسازی سود با استفاده از آن در شرکت هایی که سود حاصل از فروش سرمایه گذاری هایشان غیر صفر بوده است، مشاهده می شود.