فهرست مطالب

پژوهش زبان و ادبیات فارسی - سال چهارم شماره 1 (پیاپی 6، بهار و تابستان 1385)

فصلنامه پژوهش زبان و ادبیات فارسی
سال چهارم شماره 1 (پیاپی 6، بهار و تابستان 1385)

  • 144 صفحه، بهای روی جلد: 10,000ريال
  • تاریخ انتشار: 1385/05/17
  • تعداد عناوین: 13
|
  • زنده یاد فاطمه شمس نجف آبادی صفحه 1
    این مقاله در نظر دارد با بررسی دو دیدگاه کارکرد گرایان و رادیکالها در حوزه جامعه شناسی آموزش و پرورش به تاثیر نظام آموزشی بر نوگرایی بپردازد. در این مقاله مقایسه ای میان دانشجویان دانشگاه تهران و طلاب حوزه علمیه قم انجام پذیرفته است. میزان نمونه مورد بررسی 457 نفر بوده است که 236 نفر از دانشگاه و 221 نفر از حوزه علمیه قم را شامل می شد....
    کلیدواژگان: آموش، آموزش غربی، آموزش حوزوی، حوزه علمیه، دانشگاه
  • ابوالقاسم رادفر، سیده نرگس رضایی صفحه 1
    آنندراج از جمله فرهنگ های لغتی است که در شبه قاره نوشته شده است. در این مقاله به نقد و بررسی فرهنگ آنندراج پرداخته می شود. هدف از این کار تحلیل. بررسی و نقد ساختار فرهنگ آنندراج بر اساس اصول فرهنگی نویسی است. بنابر این، ضمن توصیف ساختار این فرهنگ در بخش های مدخل، تلفظ، معانی، مباحث ریشه شناختی، نکات دستوری، شواهد واژه ها و منابع مؤلف مایت این فرهنگ در بخش های مذکور بیان شده است. برای بررسی و تحلیل آماری چهارصد مدخل از حروف متفاوت «ب، س، ک، م» انتخاب شده است.
    کلیدواژگان: آنندراج، شبه قاره، فرهنگ نویسی
  • مبانی جامعه مدنی در اندیشه سیاسی اسلام
    حسن سلامی صفحه 13
    طرح و تبیین موضوع جدید ارتباط و نسبت میان مفهوم، مبانی و ارکان جامعه مدنی با اندیشه سیاسی اسلام هدف این مقاله است. بدین منظور از مباحثی چون مفهوم و تعاریف جامعه مدنی نزد متفکران متقدم غرب، تبارشناسی جامعه مدنی و معانی آن به لحاظ فلسفی و تاریخی در اندیشه سیاسی غرب، تصیری از مبانی و وجوه اساسی جامعه غربی مانند: جایگاه و ارزش فرد، اختیار و آزادی شهروندان، اصل قرارداد عرفی و اجتماعی میان آنان، عناصر عقلانیت، مشارکت، نظارت بر حاکمیت، قانون به معنای آیین رفتار جمعی و قاعده مندی امور، اصل تبادل آراء و تساهل و مدارا، اصل مالکیت خصوصی و... و نیز نسبت به رابطه این مبانی و و جوه با تفکر دینی و اندیشه سیاسی شیعی و همچنین دلایل عقلی، کلامی و فقهی روشن کننده نسبت میان مبانی نظری و جامعه مدنی با حوزه اندیشه سیاسی اسلام، بحث شده است.
    کلیدواژگان: اندیشه سیاسی اسلام، تکثر، جامعه مدنی، حق مردم
  • سعید بزرگ بیگدلی، ناصر نیکوبخت، سیدمحسن حسینی موخر صفحه 21
    روزبهان بقلی شیرازی از پرآوازه ترین عارفان قرن ششم است. یکی از مهم ترین آثار فارسی او عبهر العاشقین است که جدا از اهمیتی که در شناخت عرفان عاشقانه دارد، از نظر نثر برجسته و شاعرانه اش نیز در خور توجه و تامل است. این مقاله سبک نثر شاعرانه عبهرالعاشقین را از سه منظر موسیقی و نظم در بیان، زبان اسلوب بیان و تحلیل - که مهم ترین عناصر شاعرانگی کلام محسوب می شوند - بررسی کرده و نمونه هایی از کلام شاعرانه روز جهان را در معر دید و داوری مخاطبان قرار داده است...
    کلیدواژگان: روزبهان بقلی شیرازی، سبک، عبهر العاشقین، نثر شاعرانه، نثر عرفانی
  • اشعاری با مضامین سایکونوروایمونولوژی و نوروایمونواندوکرینولوژی در مثنوی معنوی
    علی قضاوی، نیره حسینی صفحه 35
    سایکونوروایمونولوژی و نوروایمونواندوکرینولوژی شاخه ای از علوم هستند که پیرامون ارتباط مغز، رفتار و سیستمهای غدد درون ریز و ایمنی و همچنین رابطه آنها با سلامت و بیماری جسمی بحث می کنند. یکی از وظایف جدید و مهم سیستم ایمنی ایفای نقش به عنوان عضو حسی در مورد تحریکات نامحسوسی همچون عوامل عفونی و تومورها می باشد. یافته های جدید ثابت نموده اند که عوامل استرس زای طبیعی و ساختگی، عملکرد سیستم ایمنی انسان را دگرگون می سازند. در این تحقیق،...
    کلیدواژگان: ایمنی، روان، عصب، غدد درون ریز، مثنوی معنوی
  • رابطه سامان سیاسی با سعادت جمعی در نامه پنجاه و سوم نهج البلاغه
    رضا شاکری صفحه 45
    نامه پنجاه و سوم نهج البلاغه به مثابه متنی سیاسی حاوی نگرشی نهادی به سیاست است که در واقع بیان کننده رابطه حوزه سیاسی و حوزه اجتماعی هم می باشد. این نگرش بر پایه سه اصل: محدود کردن و نظارت بر قدرت سیاسی، استقلال حکومت از اشخاص و افراد و وجود نوعی نظام گزینش برای استخدام نیروی انسانی حکومت، استوار است. نظام سیاسی به منزله یک نهاد کلان دارای چهار رکن است:...
    کلیدواژگان: امام علی، حکومت، سامان سیاسی، سعادت جمعی، نهادهای حکومتی
  • احمد رضی، مهدیه فیض صفحه 51
    یکی از راه های شناخت و بررسی ابعاد هنری آثار ادبی پیشینیان، وارد سخن شدن به دنیای حکایت ها و قصه های به کار رفته در آنهاست، کتاب تعلیمی - عرفانی مقالات شمس تبریزی از آثاری است که در آن آموزه های عرفانی و اخلاقی با کمک گرفتن از حمایات و قصه ها بیان و تشریح شده است. در این مقاله که فشرده ای از دستاوردهای یک پژوهش است با استفاده از روش توصیفی - تحلیلی، قواعد حاکم بر قصه ها و حکایاتی که در مقالات شمس آمده است، بررسی و توضیح داده می شود که شمس تبریزی - آگاهانه یا ناخودآگاه - تا چه حد به عناصر داستانی که در ادبیات داستانی معاصر مطرح می شود، پایبند بوده است...
    کلیدواژگان: عرفان، عناصر داستانی، قصه، مقالات شمس تبریزی
  • پژوهشهای ادبی در قرن معاصر
    مریم صادقی گیوی صفحه 63
    در این مقاله پژوهش های ادبی و ویژگی آن، بیان شده است و انواع پژوهشهای ادبی تعریف شده است و سیر تحول و تطور انواع پژوهشها که عبارت است از کتب تاریخ ادبی، متون مصحح ادبی، کتب شرح و تعلیق و بررسی اصلاحات و تعابیر و کتب فنون ادبی، بررسی شده است. سپس، ویژگی های نثر کتب تاریخ ادبی در محورهای مختلف سبک شناسی مثل محورهای لغوی و ادبی و فکری بیان گردیده است....
    کلیدواژگان: پژوش ادبی، تاریخ ادبی، تصحیح متون، شیوه های نقد ادبی، محور ادبی سبک
  • سهیلا فرهنگی صفحه 69
    سخن کاوی یا تحلیل گفتمان نوعی مطالعه میان رشته ای است که به تجزیه و تحلیل کلام می پردازد. در این مقاله شعر «پیغام ماهی ها» سپهری با این شیوه بررسی شده است تا نشان داده شود تحلیل گفتمان میتواند منجر به خوانش عمیق آثار ادبی شود. برای رسیدن به این هدف با بررسی دقیق بسامدهای واژگان و رسم جدول هایی به توصیف و تفسیر ساخت متنی، اندیشگانی و بینافردی این شعر پرداخته شده است. نتیجه بررسی ها نشان می دهد که این شعر دارای فضایی پویا و متحرک است و ساختار روایی آن از مهم ترین عوامل انسجام آن به شمار می رود...
    کلیدواژگان: پیغام ماهی ها، تحلیل گفتمان، سپهری
  • تاثیر بررسی پایگاه اجتماعی - اقتصادی دانش آموزان بر جهت گیری ارزشی آنها (مطالعه موردی دبیرستانهای شهر شیراز)
    حسین دهستانی اسفندآبادی صفحه 77
    هدف از این تحقیق، بررسی تاثیر پایگاه اجتماعی - اقتصادی دانش آموزان بر جهت گیری ارزشی آنها است. این تحقیق به شیوه پیمایشی بر روی نمونه 600 نفری از دانش آموزان پایه سوم متوسطه شهر شیارز، جمع آوری شده است. در این تحقیق از ترکیب نظریات کوهن و اینگلهارت و همچنین مقیاس ارزشی شوارتز جهت تبیین جهت گیری ارزشی، استفاده شده است. بررسی نتایج تحلیل چند متغیره، نشان می دهد احساس امنیت، شیوه تربیتی خانواده، عضویت والدین در تشکلهای سیاسی و اجتماعی، منزلت شغلی والدین و استفاده از وسایل رفاهی متغیرهایی هستند که دارای بیشترین اثرات بر جهت گیری ارزشی پذیرا برای تغییر بوده است.
    کلیدواژگان: پایگاه اجتماعی - اقتصادی، هت گیری ارزشی محافظه کارانه، جهت گیری ارزشی پذیرا برای تغییر، شیوه تربیتی خود رهبری / همنوایی
  • رحمان مشتاق مهر صفحه 85
    اندرزنامه ها و وصیت نامه های پهلوی منسوب به پادشاهان و خردمندان و حکیمان ایران قبل از اسلام، علاوه بر پندها و حکمتهای عام، حاوی نکات مهم و جالبی درباره آداب حکمرانی و کشورداری و حقوق و روابط متقابل شاه و مردم است که در گذشته به طور شفاهی رایج بوده، بیشتر در اوایل دوره اسلامی به کتابت درآمده و به فاصله کوتاهی به عربی ترجمه شده اند. اغلب ترجمه های فارسی آن بر مبنای ترجمه های عربی پدید آمده است. از مهم ترین اندرزنامه های پهلوی جاویدان خرد است...
    کلیدواژگان: ادبیات فارسی، پندنامه های پهلوی، جاویدان خرد، حکمرانی ارمانی
  • احمد خاتمی، علی تقوی صفحه 99
    رئالیسم، در مفهوم عام به معنی علاقه و تمایلی بنیادین به عین موضوع خارج از ذهن است و از دیرباز فکر بشر را به خود مشغول داشته است. ارسطو در هنر شاعری، آثار هنری را محاکات از طبیعت دانسته است و پس از او همواره این اندیشه با فراز و فرودهایی تداوم یافت، تا آنکه در سده نوزدهم، نخست در فرانسه و سپس در دیگر کشورها مکتب و جنسیتی پدید آمد که در پی تثبیت اصول و مبانی رئالیسم بود. نویسنده رئالیست در قلمرو ادبیات داستانی همواره با ترفندهای روان شناختی مجاب کننده ای انگیزه های درونی و بیرونی کنش شخصیت های داستان را در عرصه زندگی فردی و اجتماعی به تصویر می کشد...
    کلیدواژگان: ادبیات داستانی، رئالیسم، مکتب های ادبی
  • طاهره خوشحال دستجردی، سید مرتضی هاشمی، عبدالعلی اویسی صفحه 113
    آثاری که در ادبیات فارسی از آنها با عنوان تذکره الشعرا و یا به اختصار تذکره یاد می شود، از مهم ترین منابع در شناخت احوال و آار شاعران زبان فارسی و اوضاع فرهنگی و اجتماعی است. مؤلفان این گونه آثار، علاوه بر پرداختن به شرح حال شاعران، منتخباتی نیز از اشعار آنان فراهم آورده و از این جهت در حفظ آثار ادبی ادوار مختلف سهم عمده ای بر عهده داشته اند. تذکره خیرالبیان تالیف ملکشده حسین بن غیاث الدین محمد بهاری سیستانی یکی از این اثار است. این تذکره با همه اهمیتی که برای تحقیق در زبان و ادب فارسی داشته تا کنون به طبع نرسیده است...
    کلیدواژگان: تذکره خیرالبیان، تذکره نویسی، ملک شاه حسین کیانی، نثر قرن یازدهم
|
  • Abolghasem Radfar, Seyedeh Narges Rezaee Page 1
    ANNDRAJ is among the dictionaries compiled in the Subcontinent. The present paper aims to critically survey the method used in the compilation of the dictionary. It also seeks to study its structure based on the general method used in writing dictionaries. Thus, the present study will describe the structure for the entries, pronunciation, etymology, grammar, examples and resources and the probable faults in this regards. In this study 400 entries have been selected from among the entries beginning with letters B, C, K, and M to be studied.
  • Saeed Bozorg Bigdeli Naser Nikoubakht, Seyed Mohsen Hosseini Moakhar Page 21
    Roozbahan Baghli Shirazi is one of the most prominent mystics of 6th century. Abhar-ul Asheghein is one of his highly valued persian works, which is notable not only for its significance in the realm of mysticism, but also due to its rich prose. The present paper is aimed at dealing with the style of prose used in Abhar-ul Asheghein from the view point of music and order, as well as language of expression, and imagination, which are the three most significant elements of the poetic expression. The paper also introduces its readership to some forms of artistic expression created by the poets. Based on the findings of the present paper, various manifestations of imagination, rhymes, deep affection, are all reflected by the mystic experiences of the autho; moreover, the magnificent language employed by the author, as well as ambiguities deriving from this kind of language, are among the elements of defamiliarization which turn Abhar-ul Asheghin into a poetic prose; and this feature distinguishes it from all other mystic types of prose ever existed. Employing these elements, Roozbehan enhances the usual norms of the standard language, so as to express certain aspects of his spiritual experiences, which are not compatible with the logical norms, nor can they be expressed. Moreover, Roozbehan appears to have always been in search of beauty of the Persian prose, in his mind and soul.
  • Ahmad Razi Mahdieh Feyz Page 51
    One of the ways to learn about the works of art in the past, is to investigate the stories used in them. Preaching – the mystic book of Maghalat by Shams Tabrizi is among the works in which ethical and mystic advices are explained in the form of stories. This paper is the result of a crash study conducted through analytic-descriptive method, the rules used in Shams Tabrizi's work which he used intentionally or unintentionally and also it indicates to what extend it has been saved in the contemporary literature. That is why we have put the stories of Revayat, Zavieye Did, Goft-o-Goo, Shakhsiat, Lahn, Daronmayeh and Sahneh in studying SAhams Tabrizi's Story on sharp focus.
  • Soheila Farhangi Page 69
    Discourse Analysis, is an interdisciplinary study analyzing speech. Using such method, this paper is intended to study the poem Peygham-e Mahiha (The Message of the Fishes) aimed at showing the fact that analysis of speech can lead to understanding the literary works profoundly. To achieve such an aim, we have described and interpreted the text, its objective, and its intrapersonal structure by studying the exact word frequency in details, based on which tables have been drawn. The results reveal that this poem enjoys a dynamic and changing atmosphere and its narrative structure is regarded as its main elements for coherence. The words employed, also reveal that the poet had a strong tendency toward nature. The processes of the poem lack human partnership, and thus symbols of the poem’s loneliness and Sepehri’s decisiveness reflects his strong belief in his speech and strength of his speech. Such a speech influences the degree of speech effectiveness.
  • Rahman Moshtaghmehr Page 85
    The book of advice in Pahlavi language, attributed to the kings and wise men of the pre-Islamic era, provide not only piece of advice and general philosophy, but also ways of running the country and observing the law, and the king's treatment of his people, which in the past were orally conveyed from one generation to another and later at the early Islamic period were published in the form of writing, and soon were translated into Arabic.What is available today, is mostly translated from the Arabic version of these writings. Kheradnameye javidan is one of the most important of the translations the Pahlavi version of which no longer exists, however, due to the attempts made by Abu Ali Ahmad Inbn-e Mohammad Maskoyeh.This book has been translated into Persian many times and has left a profound impact on the Persian literature. The book of advice mainly focuses on the viewpoints of the pre-Islamic Iranians regarding the ruling methods of the kings and rulers, rather than the viewpoints of the kings themselves.
  • Ahmad Khatamiali Taghavi Page 99
    Realism, in a general sense, means fundamental will and tendency toward the objects outside the mind. Historically speaking, it has drawn the attention of the human mind. Aristotle has regarded the works of art as the imitation of nature. This idea has been strengthened even after his death. In the 19th century, first in France and then in the other countries, movements and schools emerged aiming at stabilizing the fundamentals of realism. The realist writer always uses convincing psychological innovations, internal and external causes to depict the characters interactions in social and personal structure. The present study describes realism, in a general sense and as a famous school in the 1990s. It also critically deals with its important types in fiction.
  • Tahereh Khoshhal Dastjerdi Seyed Morteza Hashemi, Abdolali Owaici Page 113
    The works regarded as Tazkareh Alshuara in the Persian literature, abbreviated to Tazkareh, are among the most paramount resources of learning about the poets and their works in the Persian literature as well as their social and cultural status. To prove this, poems from such writers have been selected and studied; the authors of the present paper have alos probed into the life these writers, shouldering a great responsibility in protecting the works of the different times. Tazkare Khayrolbayan of Malek Shah Hossein ibn Ghisoddin Mohammad Bahari Sistani is one of such works. It has not yet been published although it bears a great importance in the Persian literature. Khayrolbayan is a general Tazkare containing preface, introduction, two chapters, an ending chapter and a final one. The present paper is an attempt to present different dimensions of such books.