مجله فنآوری زیستی در کشاورزی
سال سوم شماره 1 (زمستان 1380)

از ذرت های مبتلا به موزائیک در دشت ناز ساری پوتی ویروسی جدا شد که از پوتی ویروس هایی که قبلا از ذرت و نیشکر از ایران گزارش شده متفاوت بود. این جدایه که با کوتاهه (Maize، Mazandaran (MM مشخص می شود در آزمایش های دامنه میزبانی قادر به انتقال مکانیکی به قیاق بود ولی قابلیت انتقال به یولاف را نداشت. MM پس از تکثیر با استفاده از بافر فسفات و سانتریفوژ کردن افتراقی خالص گردید. با تزریق آموده ویروس خالص به خرگوش آنتی سرم تهیه گردید. عیار آنتی سرم در آزمون رسوب در قطره های کوچک 1024 و در نشت دو طرفه در آگار 16 بود. این آنتی سرم در آزمون نشت دو طرفه در آگار با آموده ویروس خالص و عصاره گیاه آلوده واکنش داد، اما باعصاره گیاه سالم واکنشی نداشت. بر اساس آزمونهای نشت در آگار، این ویروس با ویروس موزائیک کوتولگی ذرت (MDMV) رابطه ای نزدیک، با پوتی ویروس موزائیک ذرت از شیراز (MS) رابطه ای دورتر و با ویروس موزائیک نیشکر (ScMV) رابطه ای ضعیف داشت، ولیبا ویروس موزائیک سورگوم (SrMV) و ویروس موزائیک قیاق (JgMV) فاقد واکنش بود. بر اساس آزمون های الیزا، ایمنی سنجی نقطه ای (DIBA) و نشت دو طرفه در ژل آگار، جدایه MM از جدایه ScMV دشت ناز و MS کاملا متفاوت بود. وزن مولکولی پروتئین پوششی و ژنوم ویروس در الکتروفورز ژلی پلی آکریلامید و آگاروز به ترتیب kDa 37 و Da 106×3.3 تخمین زده شد. بر اساس داده های حاصل از آزمایش های دامنه میزبانی، رابطه های سرولوژیکی و جرم تقریبی پروتئین پوششی و RNA، جدایه MM سویه ای از MDMV تشخیص داده شد.
آزمایش های الیزا نشان داد که این ویروس عامل بسیار مهم در آلودگی ویروس ذرت دشت ناز ساری است. از 396 نمونه ذرت مبتلا به موزائیک 70 درصد آلودگی ناشی از MM بود.

به منظور بررسی اثر اندازه غده بذری و فاصله بوته روی ردیف، بر خصوصیات عملکرد ارقام مورن و مارفونا آزمایشی در سال زراعی 78-1377 در مزرعه تحقیقاتی کبوتر آزاد اصفهان به صورت کرت های دوبار خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار اجرا گردید. فاکتور اصلی شامل دو رقم مورن و مارفونا، فاکتور فرعی دو فاصله بوته 18 و 25 سانتی متر روی ردیف و فاکتور فرعی فرعی شامل اندازه شامل اندازه غده بذری به شرح زیر بود: 1- غده های ریز کوچکتر از 35 میلی متر با احتساب تراکم 75000 و 104000 ساقه اصلی در هکتار جهت فواصل 25 و 18 سانتی متری بوته ها، 2- غده های با اندازه بذری 35 تا 55 میلی متر با احتساب تراکم 160000 و 222000 ساقه اصلی در هکتار جهت فواصل 25 و 18 سانتی متری بوته ها، 3- غده های حاصل از نصف شدن غده های بزرگتر از 55 میلی متر با احتساب تراکم 150000 و 208000 ساقه اصلی در هکتار جهت فواصل 25 و 18 سانتی متری بوته ها و 4- غده های حاصل از چهار قطعه شدن غده های بزرگتر از 55 میلی متری با احتساب تراکم 75000 و 104000 ساقه اصلی در هکتار جهت فواصل 25 و 18 سانتی متری بوته ها. نتایج نشان داد که از میان چهار اندازه غده کاشته شده غده های بذری 35 تا 55 میلی متر که دارای تراکم بالاتر بودند. از نظر عملکرد کل، عملکرد غده های درشت (بزرگتر از 55 میلی متر) و عملکرد غده های بذری (35 تا 55 میلی متر) برتر بودند و غده های کاشته شده در اندازه ریز (کوچکتر از 35 میلی متر) در تمام موارد کمترین میانگین عملکرد را از نظر آماری تولید نمود. به عبارت دیگر بالاترین عملکردها در تراکم بیشتر و در غده های برش نخورده با اندازه 35 تا 55 میلی متر تولید شده است. میانگین عملکردهای کل، غده های درشت، بذری و ریز در فاصله بوته 18 سانتی متر (تراکم بالاتر) نسبت به 25 سانتی متر (تراکم کمتر)، از نظر آماری بیشتر شد البته عملکرد کل رقم مارفونا نسبت به مورن در سطح آماری بالاتری قرار گرفت و بین عملکرد غده های درشت و ریز دو رقم تفاوت معنی داری وجود نداشت اما مقایسه میانگین های عملکرد کل و عملکرد غده های بذری ارقام در دو فاصله کشت نشان داد که رقم مورن در فاصله کشت 18 سانتی متری می تواند عملکردی مشابه رقم مارفونا تولید کند.

در شرایط اقلیمی خشک و نیمه خشکی مثل کشور ایران، آب مهمترین عامل محدود کننده بر عملکرد گندم محسوب می شود. در این تحقیق اثر آبیاری تکمیلی در دفعات آبیاری متفاوت و با استفاده از سه سیستم آبیاری تحت فشار بر روند رشد و اجزا عملکرد سه رقم گندم دیم در منطقه کبودرآهنگ همدان مورد بررسی قرار گرفت. این آزمایش در قالب طرح کرت های دوبار خرد شده (اسپلیت اسپلیت پلات) در سه تکرار انجام شد که در آن سیستم آبیاری به عنوان عامل اصلی، دفعات آبیاری به عنوان عامل فرعی و رقم به عنوان عامل فرعی فرعی قرار گرفتند. هر کرت آزمایشی با توجه به استفاده از سیستمهای آبیاری تحت فشار به ابعاد 10×10 متر در نظر گرفته شدند. بذور با استفاده از عمیق کار با فاصله 25 سانتی متر و عمق 7 سانتی متر کشت شدند کلیه عملیات کاشت، داشت بر اساس توصیه های منطقه اجرا گردید. صفات مورد مطالعه عبارت از وزن هزار دانه، وزن خشک کاه، وزن خشک دانه، و عملکرد دانه بودند. نتایج نشان داد که اجرای کلیه موارد دفعات آبیاری (بدون آبیاری، یکبار و دوبار آبیاری) در مرحله جوانه زدن و به خوشه رفتن بر روی صفات فوق اثر معنی داری داشته که تاثیر دو نوبت آبیاری در مرحله جوانه زنی و خوشه رفتن بیشتر بود (P<%1). در بررسی اثر سیستم های مختلف آبیاری تحت فشار، سیستم کلاسیک بعلت داشتن مشخصات خاص توزیع آب، اختلاف بسیار معنی داری در مقایسه با سایر سیستم ها در افزایش وزن هزاردانه، عملکرد دانه، کل وزن ماده خشک، و اثر رقم بر وزن هزاردانه و عملکرد دانه داشت. در بررسی اثرات متقابل مشخص شد که رقم سرداری با دو نوبت آبیاری و با استفاده از سیستم کلاسیک بهترین نتیجه را دارد.

آغوز گاو حاوی مواد مغذی ضروری مختلف، آنتی بادی ها، هورمونها، عوامل رشد، سیتوکسین ها و پپتیدهای ضد باکتری (لاکتوفرین و لاکتوپراکسیدزها) می باشد که برای تامین مواد مغذی، تکامل سیستم ایمنی، رشد و سازگاری گوساله با شرایط بعد از تولد بسیار مهم هستند. در این آزمایش، اثرات مصرف مقادیر مختلف آغوز بر روی علایم حیاتی، سطوح پلاسمایی هورمون رشد (GH) و برخی متابولیت های پلاسمایی گوساله در طول هفته اول تولد مورد بررسی قرار گرفت. 18 راس گوساله نر هلشتاین بطور تصادفی در سه گروه (تیمار) قرار گرفتند. گروه GrC6 در سه روز اول بعد از تولد، روزی دو بار آغوز و بعد از آن تا روز هفتم روزی دو وعده جانشین شیر مصرف کردند. گروه GrC1 فقط یکبار و آن هم به عنوان اولین غذای بعد از تولد آغوز خوردند و بعد از آن تا روز هفتم روزی دو بار جانشین شیر مصرف نمودند. گروه GrM از روز اول تا روز هفتم فقط روزانه دو وعده جانشین شیر مصرف نمودند و به آنها آغوز داده نشد. مقدار خوراک مصرفی در طول آزمایش برای هر سه گروه به لحاظ حجمی یکسان، اما از نظر میزان ترکیبات دریافتی متفاوت بود. غلظت هورمون رشد در بین سه گروه تفاوت معنی داری نداشت. از روز دوم به بعد، غلظت گلوکز پلاسما برای گروه GrC6 بیشتر از دو گروه دیگر بود(P<0.05). غلظت اوره پلاسما در گروه GrC6 در طول هفت روز آزمایش بطور معنی داری کمتر از دو گروه دیگر بود (P<0.05). غلظت کراتینین پلاسما در طول هفت روز آزمایش در بین سه گروه تفاوت معنی داری نشان نداد. در گروه GrC6 تعداد تنفس، ضربان قلب و دمای راست روده بیشتر از دو گروه دیگر بود. در مجموع شاخصهای فوق نشان می دهند که در بدو تولد، محور هیپوتالاموس هیپوفیز گوساله اگر چه به بلوغ کامل نرسیده ولی بصورت بالقوه فعال است و تحت تاثیر سطح و نوع تغذیه، بویژه سطوح مختلف آغوز مصرفی قرار می گیرد و مصرف آغوز باعث بهبود وضعیت متابولیکی و هورمونی گوساله می شود و متابولیسم بدن را در جهت افزایش روند آنابولیک سوق می دهد.

در شرایط اقلیمی خشک و نیمه خشکی مثل کشور ایران، آب مهمترین عامل محدود کننده بر عملکرد گندم محسوب می شود. در این تحقیق اثر آبیاری تکمیلی در دفعات آبیاری متفاوت و با استفاده از سه سیستم آبیاری تحت فشار بر روند رشد و اجزا عملکرد سه رقم گندم دیم در منطقه کبودرآهنگ همدان مورد بررسی قرار گرفت. این آزمایش در قالب طرح کرت های دوبار خرد شده (اسپلیت اسپلیت پلات) در سه تکرار انجام شد که در آن سیستم آبیاری به عنوان عامل اصلی، دفعات آبیاری به عنوان عامل فرعی و رقم به عنوان عامل فرعی فرعی قرار گرفتند. هر کرت آزمایشی با توجه به استفاده از سیستمهای آبیاری تحت فشار به ابعاد 10×10 متر در نظر گرفته شدند. بذور با استفاده از عمیق کار با فاصله 25 سانتی متر و عمق 7 سانتی متر کشت شدند کلیه عملیات کاشت، داشت بر اساس توصیه های منطقه اجرا گردید. صفات مورد مطالعه عبارت از وزن هزار دانه، وزن خشک کاه، وزن خشک دانه، و عملکرد دانه بودند. نتایج نشان داد که اجرای کلیه موارد دفعات آبیاری (بدون آبیاری، یکبار و دوبار آبیاری) در مرحله جوانه زدن و به خوشه رفتن بر روی صفات فوق اثر معنی داری داشته که تاثیر دو نوبت آبیاری در مرحله جوانه زنی و خوشه رفتن بیشتر بود (P<%1). در بررسی اثر سیستم های مختلف آبیاری تحت فشار، سیستم کلاسیک بعلت داشتن مشخصات خاص توزیع آب، اختلاف بسیار معنی داری در مقایسه با سایر سیستم ها در افزایش وزن هزاردانه، عملکرد دانه، کل وزن ماده خشک، و اثر رقم بر وزن هزاردانه و عملکرد دانه داشت. در بررسی اثرات متقابل مشخص شد که رقم سرداری با دو نوبت آبیاری و با استفاده از سیستم کلاسیک بهترین نتیجه را دارد.