فهرست مطالب
فصلنامه تحقیقات مرتع و بیابان ایران
سال پانزدهم شماره 1 (پیاپی 30، بهار 1387)
- 138 صفحه، بهای روی جلد: 20,000ريال
- تاریخ انتشار: 1387/02/09
- تعداد عناوین: 11
-
-
صفحات 1-12بیابان زایی یکی از عوامل تهدید کننده حیات بشری است که موجب تخریب منابع طبیعی می شود. بنابراین شناخت پدیده بیابان زایی و عوامل موثر بر تشدید آن برای کشور ما دارای اهمیت حیاتی می باشد. در این تحقیق از اطلاعات تصاویر ماهواره ای و عکس های هوایی موجود و برای سال 1381 از تصاویر IRS استفاده گردید. پس از موزاییک کردن عکسهای هوایی، عملیات پردازش با نرم افزار ILWIS انجام گرفت. برای تهیه نقشه کاربری اراضی، از تصاویر به روش پردازش رقومی اقدام و در نهایت پنج نوع کاربری در منطقه شناسایی شد. در هر نوع کاربری 10 نمونه تعلیمی به طور موزون د رمنطقه انتخاب شد. در نهایت، مساحت هر کاربری و میزان تغییرات آنها در دوره زمانی مورد مطالعه محاسبه گردید. نتایج حاصل بیانگر کاهش وسعت مناطق بیابانی از سال 1334 تا سال 1376 به میزان 2000 هکتار و از سال 1376 تا سال 1381 به میزان 160 هکتار و افرایش مساحت کاربری های دیگر می باشد. در طی دوره مورد مطالعه، تخریب اراضی به صورت تبدیل کاربری های باغ و اراضی کشاورزی به اراضی مسکونی و صنعتی دیده می شود.
کلیدواژگان: بیابان زایی، کاربری اراضی، سنجش از دور، تصاویر IRS، اردکان -
صفحات 13-25به منظور بررسی تاثیر قرق در اصلاح مراتع منطقه سلماس، ایستگاه گله دام با تیپ مرتعی Bromus – Festuca انتخاب گردید. در این بررسی، تغییرات تولید، پوشش تاجی کل، پوشش تاجی گونه های کلاس III،II،I و وضعیت و گرایش در سالهای مختلف بررسی گردید. برای تعیین وضعیت از روش چهار فاکتوری، گرایش مرتع از ترازو گرایش و تولید مرتع از روش قطع و توزین استفاده شد. نتایج نشان داد که وضعیت مرتع از حالت فقیر به خوب، گرایش از حالت منفی به حالت مثبت رسیده و درصد پوشش تاجی کل و تولید به صورت قابل توجهی افزایش یافت. افزایش گونه های I، کلاس II و کاهش گونه های کلاسIII نشان دهنده اثرات مثبت پنج سال قرق در منطقه مورد مطالعه بود. اختلاف آماری پارامترهای مورد مطالعه بسیار معنی دار بود. هرچند مدت پنج سال، مدت زمان مناسبی برای اصلاح مراتع منطقه به نظر می رسد، اما با توجه به بارندگی بسیار مناسب این دوره، برای نتیجه گیری مطمئن تر ادامه بررسی ها توصیه می شود.
کلیدواژگان: اصلاح مرتع، مدت قرق، وضعیت مرتع، تغییرات پوشش گیاهی، مراتع گل آدم سلماس -
صفحات 26-41جلوگیری از حرکت رسوبات بادی در مناطق برداشت، یک کار بنیادی است و عملیات اجرایی باید بیشتر در منطقه برداشت متمرکز شود. به منظور منشایابی رسوبات بادی منطقه فدیشه نیشابور از روش گام به گام ارائه شده توسط اختصاصی به همکاران استفاده شد. این کار طی دو مرحله انجام می گیرد. ابتدا جهت یابی مناطق برداشت و سپس مکان یابی. به منظور جهت یابی قطاع برداشت منطقه فدیشه، ابتدا اطلاعات مربوط به جهت طوفانهای گرد و خاک با تکمیل پرسشنامه از ساکنین محدوده اطراف ارگ به دست آمد. سپس تصاویر ماهواره ای و عکسهایی هوایی مربوط دو دوره زمانی با یکدیگر مقایسه شد و با استفاده از تصویر ماهواره ای و بازدیدهای صحرایی مورفولوژی تپه های ماسه ای ارگ تعیین گردید. در نهایت، با مطالعه رژیم باد و رسم گلبادها، بادهای فرساینده و موثر در تشکیل تپه ماسه ای شناسایی شد. پس از مشخص شدن قطاع برداشت (قطاع جنوب شرق و شرق)، فاز مکان یابی نقاط برداشت آغاز گردید. در این مرحله با مطالعه ژئومورفولوژی قطاع برداشت و نمونه برداری از رخساره های این قطاع اقدام به کانی شناسی و مطالعه مرفوسکوپی رسوبات تپه های ماسه ای و قطاع برداشت گردید و ارتباط ژنتیکی عناصر با یکدیگر بررسی شد. در نهایت، با توجه به دیگر شواهد مثل جهت قرارگیری بارخانها(جنوب شرقی- شمال غربی)، شدید بودن شاخص انرژی بادهای شرقی، وجود کانی های سنگینی مثل هماتیت، کاموسیت، ادنیت و اسفالریت در میان نمونه های قطاع برداشت و تپه های ماسه ای، قطر میانه متوسط (حدودا 210 میکرون) تپه های ماسه ای، متقارن بودن منحنی فراوانی ذرات رسوبی تپه های ماسه ای مشخص شد که منشا رسوبات در فاصله نزدیکی نسبت به تپه های ماسه ای قرار داشته و بیشتر تاغزارهای مخروبه و در حال تخریب، مناطق بدون پوشش، اراضی بایر قطاع جنوب شرق موجود در جلگه های رسی، دشت سرهای پوشیده ریز دانه به همراه اراضی بدون پوشش حاشیه کال شور و بستر کال شور می باشد.
کلیدواژگان: ارگ، تپه های ماسه ای، جهت یابی، رسوبات بادی، فرسایش بادی، قطاع برداشت، مکان یابی -
صفحات 42-50تعیین ظرفیت چرای مرتع مستلزم آگاهی از فاکتورهای متعددی است که یکی از آنها کیفیت وارزش غذایی گیاهان می باشد و برای رسیدن عملکرد دام به سطح مطلوب آگاهی از ارزش غذایی گیاهان اهمیت زیادی دارد. به همین منظور در تحقیق حاضر دوازده گونه مورد چرای دام گوسفند مهربان در 2 مرحله فنولوژی (رشد رویشی و رشد کامل) و در دو مرتع (گله بر و آق داق) در استان همدان مورد بررسی قرار گرفتند و شاخصای معرف کیفیت علوفه شامل، پروتئین خام (CP) دیواره سلولی منهای همی سلولز (ADF)، قابلیت هضم ماده خشک (DMD) و انرژی متابولیسمی (ME) در آزمایشگاه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. تجزیه واریانس داده ها حاکی از آن است که اثر گونه و مرحله فنولوژی در تمامی شاخصهای فوق در سطح 5% (p<0.05) معنی دار بوده است. به طور کلی، آگاهی از کیفیت علوفه برای مدیریت تغذیه دام در مرتع ضروری است و در مدیریت اصولی دام و مرتع باید بکار گرفته شود.
کلیدواژگان: کیفیت علوفه، مرحله فنولوژیکی، پروتئین خام (CP)، قابلیت هضم ماده خشک (DMD)، انرژی متابولیسمی (ME) -
صفحات 51-58به منظور برآورد آب مورد نیاز درختان و درختچه ها در مناطق خشک از روش مسقیم و همچنین بررسی روابط آب، خاک و گیاه، نسبت به طراحی، ساخت و نصب ده عدد لایسیمتر وزنی در ایستگاه تحقیقات بیابان زدایی شهید صدوقی یزد اقدام گردید. لایسیمترها استوانه ای شکل (قطر 2/1 متر و ارتفاع 7/1 متر) بوده و از ورق های فولادی طراحی و ساخته شده و در مقابل نیروهای وارده کاملا مقاوم سازی گردیدند. با هدف مطالعه دقیق وضعیت رطوبت خاک در اعماق مختلف بوسیله نمونه برداری مستقیم و یا استفاده از TDR و همچنین انجام مطالعات مربوط به ریشه و تزریق آب به اعماق مختلف خاک، در اعماق 30، 60، 90 و 120 سانتی متری و بر روی بدنه لایسیمترها دریچه هایی نصب گردید. بدنه خارجی لایسیمترها برای به حداقل رساندن اثرات جانبی دما با یک لایه پشم شیشه عایق بندی شد. پس از قرار گرفتن لایسیمترها در مکان اصلی با خاک دست خورده پر گردیدند. عملیات توزین بوسیله یک دستگاه جرثقیل و یک دستگاه ترازوی دیجیتالی 5000 کیلوگرمی با دقت 1/0 درصد که به یک خرک متحرک اتصال دارند، انجام می شود. سیستم زهکش استفاده شده در لایسیمترها آزاد بوده و هرز آب هر لایسیمتر بطور جداگانه قابل جمع آوری می باشد. نتایج بررسی ها در استفاده از لایسیمترها برای مطالعه روابط آبی گیاه تاغ (. Haloxylon Spp) نشان داد که از کارایی خوبی برخوردار بوده، بگونه ای که با استفاده از آنها، اهداف از پیش تعیین شده به خوبی تحقق یافت. همچنین می توان با تغییر در سیستم توزین آنها نسبت به ذخیره سازی و پردازش اطلاعات بوسیله کامپیوتر نیز اقدام نمود.
کلیدواژگان: لایسیمتر، تبخیر و تعرق، نیاز آبی، مناطق خشک، درختان و درختچه ها -
صفحات 59-68این مطالعه به منظور بررسی اثر گذشت زمان بر روی جوانه زنی بذرهای درمنه انجام پذیرفته است. بدین منظور ابتدا رویشگاه های چهار گونه مختلف درمنه در آذربایجان شرقی انتخاب و در فصل پاییز بذرهای مربوط به هر گونه جمع آوری شد. طی سه سال آزمایش تعیین درصد جوانه زنی بذرهای برای همه گونه ها در آغاز فصل بهار انجام شد و نهایتا اطلاعت بدست آمده از آزمایشها تحلیل آماری شد. نتایج بدست آمده نشان داد که گذشت زمان بر روی میزان جوانه زنی بذرها موثر بوده است و در گونه های Artemisia fragrance، A. spicigera، A. campestris و A. vulgaris باعث افزایش درصد جوانه زنی بذرها شده است. نهایتا گونه A. vulgaris و گونه A. spicigera، به ترتیب کمترین و بیشترین نوسان را از نظر درصد جوانه زنی از خود نشان دادند.
کلیدواژگان: بذر، جوانه زنی، درمنه و قوه نامیه -
صفحات 69-85در حال حاضر، سطح بیابان ها، کویرها و شن زارهای کشور 34 میلیون هکتار برآورد می شود که 24 و 15 درصد آن به ترتیب شن زار و تپه های شنی است. یکی از مناطق که در معرض فرسایش شدید بادی می باشد، منطقه زابل بوده که در جنوب شرقی ایران واقع می باشد. مسطح بودن منطقه و وزش بادهای شدید در طول تابستان که گاه سرعت آنها به 120 کیلومتربر ساعت می رسد، از دلایل عمده وجود فرسایش بادی در این منطقه می باشند. از آنجایی که قدرت باد رابطه مستقیمی با توان سوم سرعت باد داشته و جهت باد نیز بیانگر جهت فرسایش می باشد، دانستن سرعت و جهت باد به صورت ساعتی، به منظور پیش بینی و کنترل فرسایش بادی وآلودگی هوا ضروری است. مدل های متعددی نظیر نرمال، گاما، ریله و نمایی به منظور بیان توزیع سرعت باد توسط پژوهشگران پیشنهاد شده است، اما توزیع فراوانی ویبل به دلایلی نظیر انعطاف پذیری بیشتر و نیاز به تخمین تنها دو پارامتر مقیاس و شکل (c وk)، در این پژوهش به کار گرفته شد. پیش بینی ساعتی سرعت و جهت باد در زابل با استفاده از زیر مدل وضعیت هوا در مدل WEPS انجام گرفت. به دلیل فقدان برخی داده های سرعت و جهت باد(پنج مشاهده بجای هشت) در ایستگاه های هواشناسی نطیر ایستگاه سینوپتیک زابل، تاثیر این کمبود بر روی پیش بینی سرعت و جهت باد مورد بررسی قرار گرفت. از این رو این پژوهش با هدف تعیین کمینه تعداد سال آماری مورد نیاز جهت پیش بینی ساعتی سرعت و جهت باد، پیش بینی ساعتی سرعت و جهت باد، اعتبار سنجی مدل ویبل در پیش بینی ساعتی سرعت و جهت باد و تجزیه و تحلیل بادهای فرساینده منطقه زابل انجام شد. در این مطالعه، ضرایب همبستگی احتمال وقوع باد با سرعتهای مختلف در هر کدام از 16 جهت بین دو دوره آماری پنج ساله (1990-1986) و ده ساله (1995-1986) محاسبه و با مقادیر موجود در جدول معنی داری ضرایب همبستگی مقایسه شدند. به منظور پیش بینی سرعت و جهت باد، ابتدا پارامترهای مقیاس و شکل توزیع ویبل با استفاده از روش حدقل مربعات محاسبه شدند. سپس توزیع جهت باد، نسبت بیشینه به کمینه سرعت باد و ساعتهای دارای بیشینه سرعت باد درهر ماه تعیین و با انتخاب اعداد تصادفی، سرعت و جهت باد به صورت ساعتی شبیه سازی گردید. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که، با اطمینان 99% می توان از آمار خام دوره 5 ساله به جای 10 ساله در پیش بینی سرعت و جهت باد استفاده نمود. بیشترین تطابق داده های سرعت باد با توزیع فراوانی ویبل در ماه هایی مشاهده شد که احتمال وقوع باد آرام یا انحراف معیار احتمال وقوع باد از جهتهای مختلف کمتراز سایر ماه ها بود. بیشینه و کمینه سرعت باد به ترتیب در حدود ساعت 6 صبح و 6 بعدازظهر اتفاق افتاد. ماه های خرداد، تیر، مرداد و شهریور بیشترین احتمال وقوع بادهای فرساینده (با سرعت مساوی یا بزرگتر از 8 متر بر ثانیه) را دارا بودند. تجزیه و تحلیل داده های سرعت و جهت باد نشان داد که بیشترین درصد بادهای فرساینده متعلق به جهت های غالب باد منطقه، یعنی شمال شمال غربی (NNW)، شمال غربی (NW)، و شمال (N) بود. با اطمینان 99%، توزیع فراوانی ویبل مدلی قابل قبولی برای پیش بینی سرعت و جهت باد در منطقه زابل بود. نتایج این پژوهش، به پژوهشگران و متخصصان حفاظت خاک در پیش بینی و کنترل فرسایش بادی کمک می نمایدکلیدواژگان: پیش بینی سرعت باد، جهت باد، فرسایش بادی، توزیع فراوانی ویبول، زابل
-
صفحات 86-94مطالعه چگونگی رفتار و عملکرد یک گونه گیاهی و بررسی نحوه ارتباط آن با سایر اجزاء زنده و غیرزنده رویشگاه مربوطه به عنوان آت اکولوژی آن گونه در نظر گرفته می شود. این نوع مطالعات، بخش قابل ملاحظه ای از اطلاعات اساسی و مورد نیاز برای مدیریت اکوسیستمهای مرتعی را فراهم می سازد. در این تحقیق، آت اکولوژی گونه مرتعی Stipa barbata مورد بررسی قرار گرفت. برای این گونه ویژگی های رویشگاهی شامل پستی و بلندی، اقلیم و خاک تعیین گردید. گونه های همراه، چگونگی حضور گونه مورد مطالعه در پوشش گیاهی، سیستم ریشه، و فنولوژی گیاه نیز بررسی شد. نتایج نشان داد که رویشگاه های این گونه در دامنه ارتفاعی 890 تا 3300 متر واقع شده اند، ولی عمده رویشگاه های آن در ارتفاعات 1100 تا 2800 متر می باشد. گونه مورد مطالعه در شیبهای 5/0 تا 100 درصد مشاهده شد. میانگین بارندگی در رویشگاه های آن از 221 میلیمتر در اشتهارد تا حداکثر 485 میلی متر در منطقه زیدشت طالقان می باشد. همچنین متوسط دمای سالانه از 5/15 درجه سانتیگراد در فیروزکوه تا 4/24 درجه سانتیگراد در قرق رودشور محاسبه شده است. مطالعات خاک شناسی نشان داد که این گونه در خاکهای بسیار کم عمق تا عمیق رویش دارد. بافت خاک در رویشگاه های گونه مورد مطالعه لوم شنی، لوم رسی، و لوم رسی شنی می باشد. میزان اسیدیته خاک نیز از حداقل 1/8 در قاضیان اشتهارد تا حداکثر 71/8 در قرق رود شور متغیر است. همچنین میزان هدایت الکتریکی خاک از حداقل 19/0 ds/m در گیلاوند تا حداکثر 3/1 ds/m در نصرت آباد کرج برآورد شده است. در بیشتر رویشگاه های خود بصورت گونه غالب ظاهر شده است. بطور متوسط، پوشش تاجی 5/4 درصد، تراکم 32750 پایه در هکتار و فراوانی 5/82% تعیین گردید. این گونه دارای سیستم ریشه افشان است. ریشه به شدت منشعب و درعین حال دارای وضیت متراکم در نزدیک یقه می باشد. شروع رشد رویشی آن از اواسط اسفند تا اواسط فروردین می باشد. گلدهی از اواخر اردیبهشت تا اواخر خرداد صورت می گیرد. مرحله بذردهی بلافاصله پس از گلدهی در گیاه انجام شده و سپس در مدت یک هفته تا 10 روز بذرها خمیری شکل می شوند. از اواخر خردا تا هفته سوم تیر ماه، با توجه به شرایط اقلیمی منطقه، بذرهای گیاه می رسند. از اوایل شهریور تا اوایل مهر ماه گیاه در حال رکورد است. بررسی ترکیبات شیمیایی نشان داد که در اوایل رشد میزان پروتئین خام و چربی خام حداکثر است، ولی به تدریج با افزایش سن گیاه کاهش می یابند.
کلیدواژگان: Stipa barbata، آت اکولوژی، فنولوژی، استان تهران -
صفحات 95-113گونه های مقاوم به شرایط خشکی، شوری و نوسانهای دمایی می توانند تا حدودی بیانگر محدوده مناطق بیابانی هر منطقه باشند. این گیاهان با ایجاد تغییرات خاص در شکل ظاهری خود، سازگاری مناسبی با شرایط حاد و شکننده مناطق بیابانی پیدا کرده اند. برخی از این گیاهان با ذخیره آب در بافتهای خود به شرایط کم آبی سازگار شده اند، برخی با انجام سازوکارهایی متفاوت با شرایط شوری آب و خاک سازگاری یافته اند و بالاخره بعضی از گونه های گیاهی این مناطق با کم کردن سطح برگها (فلسی یا خاردار شدن) و گسترش سیستم ریشه ای جهت استفاده از آبهای زیر زمینی در این مناطق ماندگار شده اند. مشاهده این گونه های بیابانی که در نتیجه تعامل بسیاری از عوامل محیطی با یکدیگر ایجاد شده است، نشان می دهد که با شناسایی قلمرو گسترش آنها می توان اطلاعات لازم را برای تعیین قلمرو بیابان بدست آورد. برای این کار با تعیین محدوده تیپهای گیاهی غالب، نقشه مربوطه به صورت رقومی در محیط GIS تهیه شد. سپس تیپهای گیاهی غالب به گروه های مختلف تقسیم شد و با استفاده از اطلاعات موجود و با توجه به ویژگی های عمومی هر یک از گروه ها و تیپها و گونه های گیاهی و مناطق رویشی، محدوده اراضی بیابانی از غیر بیابان تفکیک گردید و بر این اساس نقشه مناطق بیابانی استان از جنبه پوشش گیاهی تهیه شد. در محدوده مورد مطالعه در مجموع، 22 گروه گیاهی که هر یک متشکل از چند تیپ گیاهی است، بعنوان معرف بیومهای بیابانی تشخیص داده شد. در مجموع عرصه این گیاهان سطحی معادل 4597829 هکتار از مساحت استان را در برمی گیرد. گروه های گیاهی Zygophyllum atripolicoides با 730312 هکتار، Gymnocarpos decander با 599941 هکتار و Hammada salicornica با 532650 هکتار دارای بیشترین سطح پراکنش در بین این گروه های گیاهی هستندکلیدواژگان: بیابان، پوشش گیاهی، استان هرمزگان، GIS
-
صفحات 114-128علف گندمی بیابانی (Agropyron desertorum)، یکی از گرامینه های مهم و با ارزش مرتعی، برای ایجاد چراگاه و تولید علوفه ی خشک می باشد که به طور معمول در دامنه های کوهستانی البرز و زاگرس می روید. با هدف بررسی عملکرد بذر و تولید علوفه ی خشک می باشد که به طور معمول در دامنه های کوهستانی البرز و زاگرس می روید. با هدف بررسی عملکرد بذر و تولید علوفه ی خشک می باشد که به طور معمول در دامنه های کوهستانی البرز و زاگرس می روید. با هدف بررسی عملکرد بذر و تولید علوفه خشک، 31 ژنوتیپ، در دو آزمایش آبی و دیم در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار، در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی اراک مورد مطالعه قرار گرفتند و عملکرد بذر و علوفه ی آنها اندازه گیری شد. با استفاده از تجزیه به مؤلفه های اصلی بر روی شاخص های مقاومت به تنش خشکی شامل میانگین حسابی MP، شاخص تحمل TOL، شاخص حساسیت به تنش SSI، شاخص تحمل به تنش STI و میانگین هندسی GMP و عملکرد گیاهان در آزمایش آبی (Yn) و دیم (Ys)، ژنوتیپ ها در دیاگرام بای پلات پراکنش داده شدند. در نمودار بای پلات ژنوتیپ های 631P5، 747M، 747Pll و 213P11 (عملکرد 503- 430 کیلوگرم بذر در هکتار) و ژنوتیپ های 3974M، 742P4، 747M و 341M (با تولید 2260- 2060 کیلوگرم علوفه در هکتار) متحمل به خشکی شناخته شدند و برای کشت در مراتع مناطق خشک معرفی شدند. ژنوتیپ های 742P5، 1369P6، 3477P4، 287P8 و 341M از لحاظ تولید بذر و ژنوتیپ های 3477M، 341P11، 3965P15، 4036M و631P2 از لحاظ تولید علوفه، عملکرد بالایی در هر دو محیط آبی و دیم داشتند و برای کشت در مراتع نیمه خشک معرفی شدند. بطور کلی از لحاظ تولید همزمان بذر و علوفه، ژنوتیپ های 613P5 (قزوین)، 747M (قزوین)، و 341M برای مناطق خشک و ژنوتیپ های 3477P4 و 3477M، 341P11، 287P8(همدان) برای مناطق نیمه خشک استان مرکزی معرفی شدند.
کلیدواژگان: علف گندمی بیابانی (Agropyron desertorum)، عملکرد بذر، عملکرد علوفه، شاخص های مقاومت به خشکی -
صفحات 129-138به منظور بررسی اثرات همزیستی جدایه های سینوریزوبیوم بر روی رشد نهال یونجه و استقرار زود هنگام آن در خاک بویژه در مناطق خشک و نیمه خشک آزمایش فاکتوریلی با طرح پایه کاملا تصادفی، سه رقم یونجه، جدایه های سینوریزوبیوم در دو سطح با 4 تکرار در مرکز تحقیقات البرز، کرج اجرا شد. در این تحقیق نخست گره های تثبیت نیتروژن از ریشه گیاهان یونجه جمع آوری و با آب مقطر چندین بار شستشو و در آزمایشگاه نگهداری شدند. بذور ارقام مختلف یونجه با محلول جدایه های سینوریزوبیوم تلقیح شده و سپس در گلدان های پلاستیکی حاوی ماسه استریل کشت گردیدند. در دوره رویشی از صفات متعدد نهال یونجه مانند ارتفاع گیاه، طول ریشه، طول نهال، وزن خشک ساقه، وزن خشک ریشه، وزن خشک ریشه، وزن خشک نهال و تعداد گره یادداشت برداری بعمل آمد و سپس داده ها آنالیز گردید. نتایج نشان داد که اثر جدایه های سینوریزوبیوم بر روی صفات تعداد گره، طول نهال، طول ریشه، وزن خشک نهال (زیست توده) در سطح 1% معنی دار می باشد. در آنالیز کورولاسیون بین صفات مختلف نیز مشاهده شد که رابطه مثبت و معنی داری بین تعداد گره با طول ریشه، طول و وزن خشک نهال یونجه وجود دارد. در پایان نتایج بدست آمده نشان داد که تلقیح زود هنگام جدایه های سینوریزوبیوم مناسب با بذر یونجه علاوه بر افزایش عملکرد علوفه و حاصل خیزی خاک به استقرار نهال گیاه سرعت بخشیده و می تواند به توسعه کشت یونجه در اراضی خشک و نیمه خشک کمک می نماید.
کلیدواژگان: استقرار بوته، تثبیت ازت، جدایه های سینوریزوبیوم، عملکرد علوفه و یونجه
-
Pages 1-12More than one-third of land in the world is located in the areas with arid and semiarid climate and desertification has increased in these areas during recent decades. Around 80% of Iran is located in arid and semiarid areas. Sand dunes as an indicator of desert land cover an area about 32 million hectare. Among which 12-mil hectare has not been stabilized yet. Advancing moving sand dunes has resulted in much damage to agricultural products and urban areas. In this survey satellite images and aerial photos are used to evaluate the role of land use changes on desertification in 1955, 1997 and 2002. To do so, IRS image of 2002 and available aerials photos of 1955 and 1997 are used. Following making the aerial photos mosaic processing was done using ILWIS software and needed data completed by field surveying and the land use map was produced for two years. To produce the land use map using digital processing methods 10 sample set (training points) were selected uniformly in the area. After preprocessing including geometric corrections, image enhancement and band composition, image classification was done by maximum likelihood method and the land use map was produced. In this phase, obtained land use map was corresponded to the ground truth map which was achieved by field surveying and recording coordinate of points with GPS pixel to pixel and accuracy obtained from numerical classification estimated to be 45.3%. Then due to obtained low accuracy, the visual method used to produce the land use map so the accuracy of 78.5% achieved. Finally, the area of each land use and the rate of changes were calculated. The results indicate a decrease of 2000 ha in the area of the desert land from 1955 to 1997 and of 160 ha from 1997 to 2002 and an increase in the area of the other land uses. Results show no desertification in the study area, even though land degradation can obviously be identified in the area, which is resulted from the changes of gardens, and agricultural land uses to industrial and urban areas.
-
Pages 13-25The major objective of this research was to evaluate the effect of the 5-year exclosure at Goladam station of Salmas rangelands.Vegetation type and dominant species of this area was Bromus tomentellus and Festuca ovina. Changes in total forage production, plus canopy cover percentage, range condition and trend of this rangeland were measured, evaluated and then analysed statistically. Results of this study indicated that range condition and trend of this rangeland improved considerably. Total plant cover and forage production of the protected area increased. Vegetation cover and density of the plant species class I and II increased while species class III decreased considerably throughout the study period. It seems that the 5-year exclosure is an appropriate exclusion period for this area. Further investigations are recommended for find decisions.
-
Pages 26-41In wind erosion process, there are three areas: source area, transport area, and deposition area. The prevention of sediments movement in the source area is a fundamental task. In stabilizing source sediments of sand dunes, recognition of the taking regions is essential. In order to study the in order to study the source of eolian sediments in the Fadisheh region, a step-by-step method (Ekhtesasi-Ahmadi) was used. This study was done in two stages: direction finding and location finding. First, information about the direction of local winds was gathered by questionnaire. Then satellite image (ETM+, 2002) and field investigations, the erg morphological map was determined. By studying wind regime and wind rose drawing, the erosive winds were recognized. After recognition of source sector (southeast and east sector), the location finding phase was started. In this stage by geomorphologic studying of the source sector and sampling into facieses, the mineralogical and morphoscopical studies of sand dunes and source sector sediments were done. Finally, paying attention to other evidences as the direction of Barkhan dunes (Southeast-Northwest), high intensity of energy for East winds, the existence of heavy minerals as Hematit, Chamosite, Edenite and Sphalerite in sand dune and source area soil samples, average median of sand dunes sediment samples (~210micron), symmetrical shape of sand dunes sediments frequency graph, was found that the source of eolian sediments are in the middle distance relative to sand dunes and are as follows: damaged Haloxylon forests, non vegetative area, unutilized lands in the southeast sector of the clay plains, Microlithic pediments and non vegetative lands in the margins of Kal-e-Shoor and Kal-e-Shoor River bed.
-
Pages 42-50Determination of grazing capacity depends on information about various factors such as forage quality and species nutrient values, and for achieve to ideal animal production information about nutrient value are very important. In this trial, nutrient values of twelve species were to evaluate, that were grazed by Mehraban sheep in two phenological stages (vegetative and maturity) in two sites of AghDagh & Galebor at Hamadan province. Forage quality indices as Crude protein (CP), acid detergent fiber (minus Hemicelluloses) (ADF),dry matter digestibility (DMD) and metabolisable energy (ME) were measured respectively. According to the results, significant differences were observed among the species and phonological stages for all measured and calculated forage quality factors (p<0.05). Generally, Information about forage quality factors is essential for animal nutrition management in rangeland and it should be considered in range and animal management designs.
-
Pages 51-58Weighting lysimeters are good instruments and direct method to plants water needs (evapotranspiration) in arid zones. This research practiced at Yazd Shahid-Sadooghi Desert Research Station. Ten galvanized iron lysimeters (120 cm. diameter & 170 cm. high) were made and constructed after covering with a glass-wool layer to minimize the effect of the environment temperature variation on them. Four hatchways installed at different depths (30, 60, 90 and 120 cm) of lysimeters for root and soil sampling and estimating of soil moisture content by TDR instrument. These containers became full with disturbed local soil (l.s tex.), planted and irrigated respectively at the beginning. Lysimeters weighted by a portable liftract which was linked to a powerful (5000 kg. capacity) and accurate (0.1 % sensitivity degree) balance. Drainage water also collected from outlet tubes below of lysimeters occasionally. Results has shown that this procedure have had a good efficiency because achieving to objectives of this research was available. Saving and analyzing of information by computer and with change of weighting method, would also be probable in the future.
-
Pages 59-68This research was done in order to investigate the seed age effects (longevity) on germination of some sagebrush of species. East Azerbaijan was chosen as the collection sites and seeds of four species such as Artemisia fragrans, A. spicigera, A. campestris and A. vulgaris were collected from these sites. Seed germination of these species was tested in the spring of the three following years and the data analyzed statistically. Results showed that seed ages have positive effects on the viability and germination of all species under study.. Minimum and maximum changes in seed germination belonged to Artemisia vulgaris and Artemisia spicigera respectively.
-
Pages 69-85Zabol region is one of the places that is exposed to severe wind erosion, which is located in southeast Iran Due to the fact that, some stations like Zabol suffers from missing data (having five observations instead of eight), thus, the effects of missing data on prediction of wind speed and direction also needed to be considered. This study aim to determine the minimum years of data required in predicting hourly wind speed and direction, and predicts hourly wind speed and direction, also to verify suitability of Weibull distribution in predicting hourly wind speed and direction and finally to analyze the erosive winds in Zabol region. In this study, the regression coefficients (r) of probability of wind occurrence in various speeds for 16 cardinal directions in two different periods (1986- 1990 and 1986-1995) were separately calculated and compared. To predict hourly wind speed and direction by Weibull distribution, at first its scale and shape parameters (c and k) were determined using the least square method. Then, wind direction distribution, the ratio of maximum to minimum of wind speed, and the hours with maximum wind speed during any month were determined. Using these parameters along with generation of random numbers, the hourly wind speed and direction were simulated. The results indicated five years instead of ten years of data can be used to predict wind speed and direction with a confidence level at 99%. Weibull distribution provided best fit during the months that both the probability of calm periods or standard deviation of probability of wind occurrence in different directions were low. The maximum and minimum wind speed occurred at about 6:00 AM and 6:00 PM, respectively. The probability of occurrence of erosive winds (V≥8m/s) were maximum in June, July, August, and September. The analyses of wind data indicated that the most erosive winds were from North-Northwest, Northwest, and North. The wind speed and direction were predicted by Weibull distribution in the region with 99% accuracy. The results obtained from this research can help researchers and soil conservationists to predict and control wind erosion.
-
Pages 86-94Studying the behavior and the way a plant species functions, and investigating on its relationship with biotic and abiotic components of its habitat is considered as autecology of that plant species. This type of studies provide valuable information which is necessary for rangeland ecosystems management. This research was conducted to study the autecology of Stipa barbata. In this study, some topographic, climatic, and edaphic characteristics of the rangeland ecosystem, in which the plant species grows, were determined. Names of accompanied plant species in the ecosystem were listed. Based on physiognomy, this plant is the dominant species in most of its habitats. Its canopy cover, density, and frequency are 4.5%, 32750 plant/ha, and 82.5%, respectively. Phenology, root system, and the way of presence of Stipa barbata in the ecosystem were evaluated. The results showed that the habitats of this species are located in elevation range of 890 to 3300 meters above sea level while the major habitats are include elevation range of 1100 to 2800 meters above sea level. The species grows on slopes of 0.5 to 100%. Mean annual precipitation are 221 mm and 485 mm in Eshtehard and Zidasht Taleghan, respectively. Mean annual temperature are 15.5 and 24.5 degree Centigrade in Firoozkooh and Rood Shoor, respectively. The habitats for this plant species include very shallow to deep soils. Vegetative growth starts in early March and ends in early April. Its flowering stage is from mid May to mid June. Seed ripening stage is from late June until mid July. The plant has a shallow fibrous root system.
-
Pages 95-113Resistant species to salinity and aridity and temperature fluctuation are approximately introducer of desert. These species have particular morphology compatibling themselves to fragile and acute condition of desert area. Some species accumulate water in their tissues. Some other species decrease leaves area and develope their root systems to use groundwater resources and some have particular phytocynthesis systems. As a general desert species with different mechanism resist against acut climate condition and unsuitable soil properties of desert regions. Characteristics of desert species distribution area can be determined the geographical domain of desert area. In this study dominant plant types in certain grupes and some of main ecological properties were assigned and related map in GIS environment was prepared. Finally, according to public characteristics of dominant species of every plant type and accompany species, desert area was sperated. In study area 22 plant group, each consist of some plant types was recognized. The distribution area of plant groups of Zygophyllum atripolicoides, Gymnocarpos decander and Hammada salicornica is about 730132, 599941 and 53260 hectar respectively.
-
Pages 114-128Desert wheatgrass, Agropyron desertorum (Fisch. ex Link) Schult, is one of important perennial grass species that naturally grows in Zagrous and Alborz mountains rangelands in the west and north of Iran. In order to identification of superior genotypes for both seed and dry matter (DM) yield, 31 genotypes were sown in two separate experiments under optimum and drought stress condition using randomized complete block designs with three replications in Arak, Iran, during 2004-2006. Seeds and DM yield in optimum (Yp) and stress (Ys) condition for each genotypes were used to estimate the five drought resistance indices as: tolerance index (TOL), stress susceptibility index (SSI), mean productivity (MP), geometric mean productivity (GMP) and stress tolerance index (STI). The data subsequently used in principal components analysis. Based on bi-plot of the first two principal component scores, genotypes were distributed into four groups. For seed yield 631P5, 747M, 747P11 and 213P11 with average values 430 to 503 kg/h and for DM yield, 3477PM, 3477PM, 3965P11 and 341P11 with average values 2060 to 2260 Kg/h were recognized as the best varieties for dry condition. The 742P5, 1369P6, 3477P4, 287P8 and 341M for seed yield and 3477M, 3965P15, 631P2, 4036M and 341P11 for DM yield were introduced as the best genotypes for cultivation in semi arid regions. In simultaneous selection for both seed and DM yield, 631P5 (Ghazvin), 747M (Ghazvin), 341M were introduced for arid regions and 3477P4, 341P11, 287P8 (Hamadan), 1369P6 (Hamadan) and 3477M for semi arid regions of central province of Iran.
-
Pages 129-138In order to improve seedling growth and establish alfalfa in arid and semi-arid regions of Iran a factorial experiment was conducted using 3 alfalfa varieties and 2 levels of Sinorhizobium strains with 4 replications in Alborz Research Center. For this propose nitrogen fixed nodules were collected from root of alfalfa plants. They were washed several times with distilled water and then were sterilized in the laboratory. Seed samples were inoculated by Sinorhizobium strains solution and then they were sown in plastic pots containing sterilized sand. Data were recorded and analyzed for seedling characteristics of alfalfa such as plant height, root length, seedling length, stem dry weight, root dry weight, seedling dry weight, and nodule number per plant. The results showed significant effects (P≤1%) of Sinorhizobium strains on nodule number, seedling height, root length and seedling dry weight (Biomass).The results of correlation analysis showed positive and significant relationships among nodule number with root length, seedling length and seedling biomass. It was concluded that the effects of seed inoculation, not only improve seedling establishment, but also increase forage yield and soil fertility. Therefore, it is recommended that inoculation of proper Sinorhizobium strains with alfalfa seed could be possible to extend cultivation area of alfalfa in arid and semi arid regions of Iran.
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.