نشریه علوم کشاورزی و منابع طبیعی
سال پانزدهم شماره 3 (پیاپی 65، امرداد و شهریور 1387)

از عمده ترین تولیدکنندگان خاویار است. هدف کلی از این تحقیق بررسی مزیت نسبی خاویار ایران در فاصله سال های 2000 تا 2005 میلادی و اولویت بندی بازارهای هدف صادرات این محصول می باشد. داده ها و اطلاعات مورد نیاز در این تحقیق از پایگاه های اطلاعاتی سازمان ملل، بانک جهانی، مرکز تجارت بین الملل و سازمان تجارت جهانی جمع آوری شد. به منظور بررسی مزیت نسبی ایران در صادرات خاویار شاخص مزیت نسبی آشکار شده به کار گرفته شد. برای اولویت بندی بازارهای هدف صادرات از دو فرآیند غربالگیری و تاکسونومی عددی استفاده گردید. شاخص های مورد استفاده در این دو فرآیند برای هر کشور واردکننده، عبارت از متوسط ارزش واردات خاویار، نسبت ارزش واردات خاویار به کل ارزش واردات خاویار جهانی، نسبت ارزش واردات خاویار به کل ارزش واردات هر کشور، شاخص ارجحیت وارداتی، عکس ضریب تغییر ارزش واردات خاویار و رشد ارزش تقاضای واردات خاویار می باشد. نتایج نشان داد که ایران در تمامی سال های مورد بررسی از مزیت نسبی در صادرات خاویار برخودار بوده است. فرآیند غربالگیری به ترتیب کشورهای ژاپن، کره جنوبی، عمان، فرانسه و نروژ و فرآیند تاکسونومی عددی به ترتیب کشورهای سوئد، آلمان، کره جنوبی، انگلستان و قبرس را به عنوان بهترین گزینه صادرات خاویار معرفی نمود.

سازمان آموزش فنی وحرفه ای به منظور رشد و بهره وری صنایع، بخصوص صنعت کشاورزی، آموزش های مختلفی را برنامه ریزی و به مرحله اجرا در می آورد و هر ساله تعداد زیادی کارآموز پس از آموزش و کسب مهارت های فنی وحرفه ای لازم وارد چرخه کار می شوند و همچنین آموزش های ضمن خدمت متناسب با نیازهای سازمانی و صنعتی برای افزایش توانمندی کارگران نیز تهیه و اجرا می نماید. پژوهش حاضر با هدف بررسی نگرش مدیران صنایع بخش کشاورزی (کارفرمایان) و کارآموزان مراکز فنی وحرفه ای (آموزش دیده گان) نسبت به تاثیر آموزش های فنی وحرفه ای بر صنعت کشاورزی در استان گلستان به اجرا در آمد. مطالعه حاضراز نوع توصیفی است که به روش پیمایشی اجرا شد و ابزار اندازه گیری در این مطالعه پرسشنامه (پرسشنامه کارفرما و پرسشنامه کارآموز) می باشد. یافته های تحقیق نشان داد بین مدت زمان اتمام دوره ی کارآموزی و نوع نگرش کارآموزان نسبت به تاثیر آموزش های فنی و حرفه ای رابطه ی معنی داری وجود دارد، در حالی که بین درآمد ماهیانه ی کارآموزان و نوع نگرش آنان نسبت به تاثیر آموزش های فنی وحرفه ای رابطه ی معنی داری مشاهده نگردید. همچنین، نتایج نشان می دهند که نوع نگرش کارآموزان نسبت به تاثیر آموزش های فنی وحرفه ای برحسب شهرستان محل فعالیت و آموزش تفاوت معنی داری ندارد، اما نوع نگرش کارآموزان نسبت به تاثیر آموزش های فنی وحرفه ای برحسب رشته (دوره) آموزشی تفاوت معنی داری دارد.

کانی های رسی منشاء ارثی، تغییر یافتگی و یا نوساختگی داشته اما عواملی نظیر توپوگرافی، نوع مواد مادری، تراز آب زیر زمینی، اقلیم و کاربری، مقدار نسبی و الگوی توزیع آنها را تغییر می دهد. این تحقیق در اراضی جنوب غربی استان گلستان و در سه تراز آب زیر زمینی متفاوت و کاربری های جنگلی، کشت دیم و غرقابی صورت گرفته است. رژیم های رطوبتی-حرارتی حاکم، زریک- ترمیک و یودیک- مزیک بوده و مواد مادری نیز لس می باشد. براساس نتایج به دست آمده، کانی های ایلیت، اسمکتیت و کائولینیت در تمامی خاک های مورد مطالعه دیده شده است. کانی کلریت در سری خاک های جنگلی با زهکشی مطلوب، آبشویی مناسب و pH اسیدی دیده نشده است. در اراضی غرقابی با تراز آب زیر زمینی بالا، زهکشی ضعیف، مقدار کانی اسمکتیت حداکثر بوده و منشاء آن بیشتر نوتشکیلی می باشد. در خاک های تحت کشت دیم، تراز آب زیر زمینی عمیق، شرایط زهکشی مطلوب و فرآیند آبشویی، شرایط را برای رهاسازی K+ و تبدیل ایلیت به اسمکتیت فراهم نموده است. در این اراضی کاهش مقدار ایلیت نسبت به عمق را می توان به فرآیند تبدیل ایلیت به اسمکتیت و در اراضی با زهکشی ضعیف و تراز آب زیر زمینی بالا به محدودیت فرآیند انتقال رس و هوادیدگی فیزیکی ناشی از نوسانات فصلی دما و رطوبت، نسبت داد. حضور و پایداری ورمی کولیت در اراضی جنگلی به علت فرآیند آبشویی بالا، افزایش فعالیت Al و pH نسبتا اسیدی خاک می باشد. کائولینیت منشاء ارثی داشته و رابطه مشخصی بین مقدار آن و تراز آب زیر زمینی و کاربری دیده نشده است. به طور کلی در این مطالعه می توان گفت، تراز آب زیر زمینی و کاربری تاثیرگذارترین پارامتر بر الگوی توزیع و مقدار نسبی کانی های اسمکتیت و ایلیت بوده ولی الگوی توزیع کانی ورمی کولیت بیشتر تحت تاثیر اقلیم است

مطالعه شاخص های کیفیت خاک بر روی بخش های متفاوت اراضی شیبدار و کاربرد شاخص های مناسب امکان بهره برداری بهتر از خاک را در این گونه اراضی فراهم می سازد. مطالعه حاضر با هدف ارزیابی برخی شاخص های کیفیت خاک در باغات بادام منطقه سامان شهرکرد انجام گرفت. آزمایش به صورت طرح کرت های خرد شده و در قالب طرح پایه بلوک های کاملا تصادفی در سه تکرار اجرا شد. سه ترانسکت به فاصله 10 متر از یکدیگر در هر جهت شیب (شمالی و جنوبی) ایجاد و نمونه برداری با فواصل 10 متر از عمق 30-0 سانتی متر خاک در طول ترانسکت ها و در چهار موقعیت شیب شامل قله، شیب پشتی، پای شیب و پنجه شیب، در دو محل سایه انداز درخت بادام و فضای بین درختان انجام شد. پارامترهای بافت، وزن مخصوص ظاهری، کربن آلی، نیتروژن کل، قابلیت هدایت الکتریکی، تنفس میکروبی، فعالیت آنزیم های آلکالین فسفاتاز و اسید فسفاتاز و معدنی شدن نیتروژن به منظور مطالعه کیفیت فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی خاک اندازه گیری شد. نتایج نشان دادکه قسمت های پایین شیب شامل پای شیب وپنجه شیب حداکثر مقدار رس، کربن آلی، هدایت الکتریکی، فعالیت آلکالین و اسید فسفاتاز، معدنی شدن نیتروژن و معدنی شدن کربن را دارا می باشند. شاخص های کربن آلی، معدنی شدن نیتروژن تفاوت بین دو جهت شیب را به خوبی نشان می دهند و حداکثر مقدار رس و معدنی شدن کربن در موقعیت انتهایی شیب شمالی مشاهده شد. علاوه بر این، هر دو عامل جهت شیب و محل نمونه برداری تاثیر معنی داری بر افزایش مقدار شاخص های فوق داشتند. بنابراین، خصوصیات خاک وابسته به موقعیت های زمین نما است و این موقعیت ها ویژگی های خاک و تکامل تدریجی آن را تحت تاثیر قرار می دهند. در بین شاخص های مورد بررسی کربن آلی، تنفس میکروبی و فعالیت آنزیم فسفاتاز به عنوان شاخص های مناسب برای ارزیابی اثر موقعیت زمین نما بر کیفیت خاک مناسب بوده و این تفاوت را به خوبی نشان می دهند.

پرایمینگ یکی از روش های بهبود بذر است که می تواند باعث افزایش کارکرد بذر (جوانه زنی و سبز شدن) در شرایط تنش شود. این تحقیق به منظور بررسی پرایمینگ برروی جوانه زنی بذور پنبه تحت شرایط دمایی متفاوت انجام گرفت. تیمارها شامل 7 سطح دما (از 15 تا 45 درجه سانتی گراد با فاصله 5 درجه سانتی گراد) و دو سطح تیمار بذر (پرایمینگ شده و شاهد) بودند. برای پرایمینگ از روش هیدروپرایمینگ استفاده شد. در این روش بذر های پنبه رقم سای اکرا 324 به مدت 16 ساعت در آب در دمای 25 درجه سانتی گراد قرار داده شدند. نتایج نشان داد که تیمار پرایمینگ توانست برروی مولفه های جوانه زنی مؤثر باشد. بذرهای پرایمینگ شده جوانه زنی سریع تر و یکنواخت تری در همه دماها برای رسیدن به 10 و 90 درصد حداکثر جوانه زنی خود داشتند. تیمار پرایمینگ روی واکنش جوانه زنی به دما نیز تاثیر گذاشت؛ بذرهای پرایمینگ شده در دامنه وسیع تری از دما، با دمای پایه کمتر و دمای سقف بالاتری جوانه زدند. دمای مطلوب برای جوانه زنی بذرهای شاهد، 38 درجه سانتی گراد و برای بذرهای پرایمینگ شده 35 تا 45 درجه سانتی گراد بود. در نتیجه پرایمینگ جوانه زنی بذرهای پنبه را تحت دامنه ی وسیعی از دما بهبود داد.

به منظور بررسی اثر تاریخ کاشت بر عملکرد و اجزای عملکرد دو رقم گندم زاگرس و کوه دشت آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار با پنج تاریخ کاشت (23 آذر، 30 دی، 1 اسفند، 29 اسفند و 27 فروردین) طراحی گردید. در این تحقیق، عملکرد دانه در بوته به عنوان تابعی از تعداد دانه در بوته و میانگین تعداد دانه در بوته و تعداد دانه در بوته به عنوان تابعی از تعداد سنبله در بوته، تعداد سنبلچه در سنبله و تعداد گلچه در سنبلچه در نظر گرفته شد. نتایج حاصل از رابطه اونتوژنی مورد بررسی و ضرایب تجزیه علیت نشان داد که رقم و تاریخ کاشت بر مهمترین جزء تعیین کننده تعداد دانه در بوته موثر هستند. نتایج نشان داد که ارقام ماهیتا در پاسخ به تاریخ کاشت در صفاتی نظیر مهمترین جزء تعیین کننده عملکرد دانه در بوته، بروز اثرات جبرانی بین اجزای عملکرد به ویژه تعداد دانه و وزن دانه و مهمترین جزءتعیین کننده تعداد دانه در بوته با هم تفاوت دارند، به نحوی که در رقم کوهدشت و در تاریخ ‎های کاشت مورد بررسی تعداد دانه در بوته از اهمیت بیشتری در مقایسه با متوسط وزن دانه در تعیین عملکرد دانه در بوته برخوردار بود و از بین سه جزءتعیین کننده تعداد دانه در بوته نیز تعداد سنبلچه در سنبله بیشترین تاثیر را داشت، اما در رقم زاگرس در تاریخ کاشت‎های مختلف نتایج متنوعی از لحاظ اهمیت تعداد دانه در بوته یا متوسط وزن دانه در تعیین عملکرد نهایی دانه در بوته مشاهده شد، اما نظیر کوهدشت تعداد سنبلچه در سنبله مهمترین جزءتعیین‎کننده تعداد دانه در سنبله بود.

به منظور بررسی تاثیر زمان برداشت بر جوانه زنی بذر و رشد اولیه گیاهچه، بذرهای چهار رقم کلزا به نام های هایولا 308، هایولا 401، هایولا 420 و آرجی اس 003، طی آزمایشی در سال زراعی 1385-1384 در قالب طرح کرت های خرد شده بر پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در موسسه تحقیقات برنج کشور در رشت کاشته شدند. در پایان دوره رویش گیاهان، بذرهای رقم های کلزا در چهار زمان مختلف براساس میزان رطوبت دانه خورجین های یک سوم پایینی ساقه اصلی (45 درصد، 35 درصد، 25 درصد و 15 درصد رطوبت دانه) برداشت شدند. بذرهای هر تیمار پس از ضدعفونی سطحی، در ظروف پتری قرار گرفته و سپس به انکوباتور با دمای 25 درجه سانتی گراد انتقال داده شدند و آزمایش استاندارد جوانه زنی به صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار برای هر تیمار به اجرا گذاشته شد. شمارش بذرهای جوانه زده به صورت روزانه در یک ساعت معین به مدت 7 روز انجام گرفت. در روز هفتم پس از شمارش بذرهای جوانه زده، شاخص جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، انرژی جوانه زنی و میانگین مدت جوانه زنی بذرها و همچنین طول گیاهچه، وزن تر و وزن خشک گیاهچه اندازه گیری و شاخص قدرت بذر، محاسبه شد. نتایج نشان داد که صفات درصد جوانه زنی نهایی، شاخص قدرت بذر، شاخص جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، انرژی جوانه زنی و میانگین مدت جوانه زنی در زمان های مختلف برداشت اختلاف معنی داری با یکدیگر داشتند. همچنین، بین گیاهچه های ارقام کلزا از نظر کلیه صفات مورد مطالعه اختلاف معنی داری مشاهده شد. میانگین مدت جوانه زنی در برداشت اول طولانی تر از سایر برداشت ها بود و سایر صفات در برداشت چهارم برتر بودند. به طورکلی تاخیر در برداشت و کاهش رطوبت دانه تا حد کمتر از 20 درصد، باعث بهبود شاخص های جوانه زنی بذر و رشد گیاهچه شد. مقایسه این شاخص ها در چهار رقم کلزای مورد مطالعه نیز نشان داد که رقم هایولا 401 نسبت به سایر ارقام از شاخص های جوانه زنی و قدرت رویش بهتری برخوردار بود.

رشد ریشه و اندام هوایی دو ژنوتیپ نخود شامل Rupali (تیپ دسی) و Flip 97-530 (تیپ کابلی) در دو شرایط تنش غرقابی و کنترل (بدون تنش) در گلخانه تحقیقاتی CSIRO واقع درایالت وسترن استرالیا به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار مورد بررسی قرار گرفت. جعبه های مخصوص رشد ریشه به ابعاد 100× 24×10 سانتی متر که یک دیواره آن شیشه ای بود به عنوان واحدهای آزمایشی در نظر گرفته شدند. هنگامی که طول ریشه دراولین ژنوتیپ به 50 سانتی متر رسید، تنش غرقابی به مدت 12 روز اعمال و پس از مدت مذکور زهکشی انجام شد. تنش غرقابی سطح برگ و بیوماس اندام هوایی را به صورت معنی داری کاهش داد. بیوماس ریشه تحت تاثیر تنش غرقابی به شدت کاهش یافت، در این شرایط بیش از 86 درصد بیوماس ریشه به لایه 20- 0 سانتی متری خاک و کمتر از 14 درصد مابقی به لایه 40-20 سانتی متری خاک تعلق یافت. در شرایط بدون تنش، بیش از 85 درصد ریشه ها به لایه 40- 0 سانتی متری سطح خاک و کمتر از 15 درصد مابقی به عمق های پایین تر از 40 سانتی متر اختصاص داشت. ژنوتیپ Flip 97-530 هم در شرایط تنش و هم بدون تنش از بیوماس ریشه بیشتری نسبت به ژنوتیپ Rupaliبرخوردار بود. در دوره تنش غرقابی فعالیت باکتری های تثبیت کننده ازت متوقف شد اما پس از رفع تنش، گره ها درباره تشکیل شد و جمعیت آنها به سرعت افزایش یافت، به طوری که در پایان دوره رشد، ژنوتیپ ها از نظر تعداد و وزن خشک گره در شرایط تنش و بدون تنش تفاوت معنی داری نداشتند.

این آزمایش به منظور تعیین حد آستانه تحمل به شوری ارقام پنبه در مزرعه تحقیقاتی شوری صدوق وابسته به مرکز ملی تحقیقات شوری به مدت دو سال طی سال های 1382 و 1383 به صورت طرح آماری اسپلیت پلات و در سه تکرار انجام گردید. تیمارهای آزمایش شامل شوری آب آبیاری به عنوان فاکتور اصلی در 4 سطح 2 (شاهد)، 6، 10 و 14 دسی زیمنس بر متر و رقم به عنوان فاکتور فرعی در سه سطح شامل ورامین، بختگان و سای اکرا بودند. تغییرات عملکرد نسبی (Yr) نسبت به متوسط شوری عصاره اشباع خاک در طول فصل رشد (ECe) با استفاده از مدل های خطی و سیگموئیدی مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس مدل خطی برای ارقام ورامین، بختگان و سای اکرا به ترتیب آستانه تحمل به شوری 1/4، 8/4 و 0/5 دسی زیمنس بر متر و براساس مدل سیگموئیدی مقدار C50 برای ارقام فوق به ترتیب 05/12، 31/13 و 56/12 دسی زیمنس بر متر به دست آمد که در این نقطه از شوری خاک عملکرد50 درصد کاهش می یابد. تاثیر تیمار شوری بر عملکرد وش در سطح احتمال 5 درصد معنی دار گردید. بالاترین عملکرد وش در تیمار شاهد با 0/1834 کیلوگرم در هکتار به دست آمد و تیمارهای 6، 10 و 14 دسی زیمنس بر متر به ترتیب 5/9، 1/34 و 9/58 درصد نسبت به آن کاهش نشان دادند.

جنگل کوهمیان از رویش های جنگلی هیرکانی شرقی است که در جنوب غربی شهرستان آزادشهر در دامنه های شمالی سلسله جبال البرز در محدوده ارتفاعی250 تا 1550 متر از سطح دریا قرار دارد. مطالعه فلوریستیک- فیزیونومیک منطقه به روش پیمایش زمینی در دو مقطع زمانی (اوایل فروردین و اواخر خرداد) نشان داد که در منطقه مورد مطالعه 60 خانواده، 101 جنس و 113 گونه گیاهی وجود دارد. خانواده های Rosaceae (10 گونه)، Labiatae (6 گونه)، Asteraceae (6 گونه)، Graminae، Solanaceae، Polyganaceae و Papilionaceae هر کدام با 4 گونه به همراه Aspediaceae و Ulmaceae هر کدام با 3 گونه به عنوان مهمترین خانواده های گیاهی موجود در منطقه هستند که در مجموع 39 درصد از کل گونه ها را شامل می شوند. فانروفیت ها (40 درصد)، همی کریپتوفیت ها (37 درصد) و کریپتوفیت ها (14 درصد) از مهمترین گروه های ساختاری طیف زیستی منطقه به روش رانکایر بودند در حالی که در روش سوزکی- آراکانه، همی کریپتوفیت های تک ساقه ای، درختان پهن برگ خزان کننده و ژئوفیت های ریزوم دار از مهمترین اشکال زیستی محسوب می شوند. بررسی پراکنش جغرافیایی عناصر گیاهی براساس روش زهری نشان داد که گونه های گیاهی متعلق به منطقه اروپا- سیبری و پروانس هیرکانی در منطقه مورد مطالعه غلبه داشته و عناصر رویشی نواحی چند منطقه ای (اروپا- سیبری، ایران- تورانی، مدیترانه ای، ایران- آناتولی و پونتیک)، ناحیه اروپا- سیبری و ایران- تورانی، ناحیه اکسین- هیرکانی در مراتب بعدی قرار می گیرند. در ضمن عوامل تخریبی در جنگل های منطقه مورد مطالعه دیده می شود که از آن جمله می توان به عوامل زیر اشاره نمود: توسعه گیاه نیمه انگل دارواش، گیاهان خانواده نعناع نظیر فراسیون، درختانی نظیر زالزالک و ازگیل جنگلی، توسعه زمین های کشاورزی در مناطق جنگلی. از این رو به منظور حفظ و صیانت از جنگل های منطقه مطالعات تکمیلی پیشنهاد می گردد

این مطالعه جهت بررسی اثر سطوح مختلف موننسین بر عملکرد، متابولیت های خونی و pH ادرار بره های نژاد مغانی انجام گرفت. برای انجام این آزمایش از 40 راس بره نر نژاد مغانی با میانگین وزن اولیه 44/1±89/30 کیلوگرم و سن 5 تا 6 ماه در قالب یک طرح کاملا تصادفی با 4 تیمار و 10 تکرار به مدت 84 روز استفاده شد. تیمارها شامل: 1) تیمار شاهد (بدون موننسین) 2) 15 میلی گرم موننسین به ازای هر کیلوگرم ماده خشک 3) 30 میلی گرم موننسین به ازای هر کیلوگرم ماده خشک 4) 45 میلی گرم موننسین به ازای هر کیلوگرم ماده خشک بودند. جهت ارزیابی متابولیت های خونی وpH ادرار، 3 نمونه از هر تیمار در شروع و پایان آزمایش از بره ها گرفته شد. نتایج این تحقیق نشان داد که موننسین اضافه وزن روزانه و وزن نهایی را در بره های تغذیه شده با موننسین در مقایسه با گروه شاهد افزایش داد (05/0P<). بیشترین میزان افزایش وزن روزانه و وزن نهایی مربوط به تیمار حاوی 30 میلی گرم موننسین به ترتیب 69/193 گرم و 24/47 کیلوگرم و کمترین میزان آن مربوط به تیمار شاهد به ترتیب 83/135 گرم و 41/42 کیلوگرم بود. از نظر خوراک مصرفی نیز بین تیمارهای مختلف آزمایشی اختلاف معنی داری وجود داشت(05/0P<). از لحاظ میانگین خوراک مصرفی روزانه، تیمارهای حاوی 15 و 30 میلی گرم موننسین بالاترین میزان (به ترتیب 281/1 و 279/1 کیلوگرم) و تیمارهای شاهد و 45 میلی گرم موننسین کمترین مقدار (237/1 و 214/1کیلوگرم) را دارا بودند. موننسین اگرچه باعث بهبود ضریب تبدیل غذا شد، ولی از لحاظ آماری اختلاف معنی داری در بین تیمارهای آزمایشی وجود نداشت (05/0P>). در میان فاکتورهای خونی، موننسین بر گلوکز و فسفر اثر معنی داری داشت، ولی بر اوره، کلسیم و پروتئین کل خون اثر معنی داری نداشت. همچنین، موننسین بر pH ادرار بره ها، اثر معنی داری نداشت (05/0P>). نتایج حاصل از ارزیابی اقتصادی جیره های آزمایشی بیانگر این است که بیشترین سود متغیر به ازای هر راس بره مربوط به تیمار دارای 30 میلی گرم (137144 ریال) و کمترین میزان آن مربوط به تیمار شاهد (57650 ریال) می باشد. این نتایج حاکی از آن است که استفاده از موننسین در جیره های بره های پرواری مقرون به صرفه است.

این تحقیق به منظور تعیین سطوح اوره خون گاوهای منطقه گنبد و بررسی ارتباط آن با برخی فاکتورهای تغذیه ای و محیطی انجام گرفت. به این منظور از 175 راس از گاوهای 4 گاوداری صنعتی منطقه در سه نوبت (اواخر تابستان، اواخر پاییز و اواخر زمستان) نمونه خون گرفته شد. نیتروژن اوره ای سرم خون (SUN) به روش رنگ سنجی اندازه گیری شد. میانگین SUN گاوهای مورد آزمایش 13/0±13/15 میلی گرم در دسی لیتر بود. اختلاف معنی داری بین میانگین SUN گاوهای گله های مختلف (برای گله های 1، 2، 3 و 4 به ترتیب 22/0±39/14، 31/0±1/16، 21/0±70/14 و 29/0±36/15 میلی گرم در دسی لیتر) وجود داشت. میانگین SUN در گاوداری 2 بالاتر از گاوداری های دیگر و در گاوداری 1 به طور معنی داری پایین تر از گاوداری 4 بود (05/0>P) اما بین گاوداری 3 و 4 و نیز 1 و 3 اختلاف معنی داری وجود نداشت (05/0P) بالاتر از گاوهای دو گاوداری دیگر (به ترتیب 19/0±41/15 و 18/0±85/14 میلی گرم در دسی لیتر) بود. میانگین SUN در گاوداری هایی که از کنسانتره آماده استفاده می کردند (گاوداری های 2 و 4)، به طور معنی داری بالاتر از دو گاوداری دیگر که کنسانتره مصرفی گاوهای خود را در محل گاوداری تهیه می کردند (به ترتیب 22/0±75/15 و 15/0±54/14 میلی گرم در دسی لیتر) بود (05/0>P). نتایج این تحقیق نشان می دهد که استفاده از مکمل اوره در سیلو یا کنسانتره می تواند باعث افزایش معنی دار سطح اوره خون گاوها شود.

کلیدواژگان: نیتروژن اوره خون، گاوهای شیری، گنبد کاووس

به منظور بررسی اثر استفاده از ژله رویال زنبور عسل به عنوان یک منبع پروتئینی در رقیق کننده تریس، بر خصوصیات حیاتی و پیشرونده اسپرم، منی سه قوچ دالاق با هم مخلوط شده و سپس تحت شش تیمار شامل رقیق کننده تریس با غلظت های 0، 1، 2، 3، 4 و 5 درصد ژله رویال در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه مشاهده در هر واحد آزمایشی قرار گرفتند. فاکتورهای مورد مطالعه شامل درصد اسپرم های زنده، درصد اسپرم های پیشرونده و درصد اسپرم های مقاوم به کاهش فشار اسمزی در قبل و پس از انجماد و یخگشایی می باشند. نتایج حاصله نشان دادکه از نظر آماری تفاوت معنی داری در بهبود میزان اسپرم های زنده و پیشرونده بین تیمارهای دارای ژله رویال و تیمار شاهد وجود دارد (01/0P<). درصد اسپرم های زنده و پیشرونده با افزایش درصد ژله رویال پس از انجماد و یخگشایی، از سطح صفر (32/31 و 34) به سطح چهار درصد (41/34 و 32/37) بهبود یافت. اما بین تریس با چهار درصد ژله رویال و تریس با پنج درصد ژله رویال (56/34 و 45/37) تفاوت معنی داری وجود نداشت (01/0P<). با توجه به نتایج به دست آمده در شرایط این آزمایش، افزودن 4 درصد ژله رویال به رقیق کننده تریس، برای رقیق سازی و انجماد اسپرم قوچ دالاق توصیه می شود.

گوساله های پیش نشخوارکننده براساس سه شاخص مختلف (انرژی خالص، پروتئین قابل هضم ظاهری و میانگین این دو شاخص) رشد گوساله ها را شبیه سازی می کند. به منظور ارزیابی این مدل داده های مربوط به وزن زنده، افزایش وزن روزانه، مصرف خوراک روزانه و ترکیب شیمیایی خوراک استفاده شده توسط گوساله ها در مزرعه جمع آوری شد. سپس با استفاده از مقادیر وزن زنده، افزایش وزن روزانه و مصرف خوراک روزانه که توسط مدل شبیه سازی شده بود، ارزیابی صورت گرفت. نتایج نشان دادند که بهترین تخمین ارایه شده توسط مدل برای وزن گوساله ها در سنین مختلف، بر اساس انرژی بوده است و RMSD آن 251/7 است. همچنین نتایج نشان دادند که در برآوردهای مدل از وزن بدن گوساله ها در سنین مختلف، تخمین ها در محدوده طبیعی و مقادیر محاسبه شده MBE همگی مثبت (بیش از مقادیر واقعی) بودند (با RMSD معادل 549/11، 705/16 و 251/7 به ترتیب بر اساس شاخص میانگین دو تخمین، ADP و انرژی). مدل، اضافه وزن روزانه را بر اساس انرژی به خوبی شبیه سازی می کند. تخمین ها از مشاهدات آزمایش در حد پایین تری قرار گرفته بود و بدین لحاظ MBE محاسبه شده در این مورد منفی می باشد (با RMSD معادل 250/0). در دو مورد دیگر یعنی تخمین بر اساس پروتئین قابل هضم ظاهری و تخمین بر اساس میانگین دو تخمین، نتایج نشان دادند که شبیه سازی انجام شده توسط مدل در محدوده طبیعی بوده و MBE آن مثبت است (به ترتیب با RMSD معادل 241/0 و 307/0). مدل، مصرف ماده خشک را به خوبی شبیه سازی می کند و دارای MBE مثبت است (با RMSD معادل 666/0). با توجه به روند پیش بینی ها توسط مدل شبیه سازی رشد، این مدل نقطه شروعی برای ساخت یک مدل پیچیده تر است و با توجه به تعیین صحیح روند مشاهدات، مدل مطلوبی به نظر می رسد.

تنوع ژنتیکی داخل و بین سه لاین کرم ابریشم ایران (ژاپنی) با استفاده از نشانگرهای AFLP بررسی شد. نمونه ها (30 لارو از هر لاین) از مرکز تحقیقات کرم ابریشم (پسیخان- رشت) جمع آوری شد. از غده ابریشمی با روش فنل – کلروفرم، DNA استخراج گردید. در این مطالعه از 10 ترکیب آغازگر TaqI – PstI استفاده شد که 199 نشانگر چند شکل AFLP تولید گردید. داده ها با استفاده از نرم افزارpopGene32 آنالیز شدند. کمترین تنوع ژنی (10880/0) مربوط به لاین 31 و بیشترین (1484/0) مربوط به لاین 103 و میانگین تنوع ژنتیکی برای کل لاین ها و آغازگرها برابر 3692/0 بود. حداکثر و حداقل فاصله ژنتیکی با احتساب نا اریبی بترتیب بین لاین های 31 و 107 (6862/0) و بین لاین های 31 و 103 (3964/0) مشاهده شد. در دندروگرام ایجاد شده با استفاده از روش UPGMA دو گروه مشخص گردید. در یک گروه لاین های 31 و 103 و در گروه دیگر لاین 107 قرار گرفتند. لاین 103 بیشترین میزان چندشکلی و لاین 31 کمترین میزان چند شکلی را داشت.

آزمایشی به منظور مقایسه اثر سطوح مختلف اسید چرب و پودر چربی بر عملکرد جوجه های گوشتی به مدت 42 روز انجام شد. در این آزمایش از 400 قطعه جوجه خروس گوشتی سویه تجاری راس 308 استفاده شد. این آزمایش در قالب یک طرح کاملا تصادفی با 5 تیمار و 5 تکرار، که هر تکرار 16 قطعه جوجه را شامل می گردید، انجام شد. تیمار اول یا شاهد فاقد اسید چرب یا پودر چربی بود دیگر تیمارها شامل 3 و 6 درصد پودر چربی یا اسید چرب بودند. کل دوره آزمایش به دو دوره آغازین و رشد تقسیم شد. جیره ها براساس احتیاجات گزارش شده توسط انجمن ملی تحقیقات (1994) تنظیم شد و به لحاظ انرژی قابل سوخت و ساز و پروتئین یکسان بودند. نتایج مربوط به عملکرد جوجه ها در دوره های مختلف پرورش نشان داد که اختلاف معنی داری بین تیمارها وجود دارد (05/0>P) به طوری که مصرف 6 درصد اسید چرب باعث بهبود معنی داری (05/0>P) در افزایش وزن جوجه ها نسبت به دیگر تیمارها گردید. تیمارهای 3 و 6 درصد اسید چرب در مقایسه با تیمارهای 3 و 6 درصد پودر چربی از ضریب تبدیل بهتری برخوردار بودند (05/0>P). افزودن سطوح مختلف پودر چربی یا اسید چرب تاثیر معنی داری بر درصد لاشه قابل طبخ، ران و کبد و صفرا نداشت ولی مصرف 6 درصد اسید چرب در جیره جوجه های گوشتی باعث افزایش درصد چربی حفره بطنی نسبت به دیگر تیمارها بجز تیمار شاهد شد (05/0>P).

در این تحقیق از رکوردهای 305 روز مقدار شیر و چربی مربوط به دوره اول شیردهی 102371 راس گاو هلشتاین به منظور برآورد پارامترهای ژنتیکی با استفاده از روش حداکثر درست نمایی محدود شده و براساس مدل دام یک و دو متغیره استفاده شد. این داده ها طی سال های 1380-1370 توسط مرکز اصلاح نژاد دام کشور از 514 گله جمع آوری شده بودند. حیواناتی که سن زایش آنها خارج از محدوده 36- 18 ماه بود و نیز حیوانات فاقد رکورد حذف گردیدند. رکوردها با روش طبقه بندی اقلیمی دومارتن پیشرفته و با توجه به اطلاعات موجود از استان های کشور در 5 گروه اقلیمی قرار گرفتند. همچنین 7 گروه ژنتیکی با توجه به منشا کشور گاوهای نر حاصل گردید. میانگین وراثت پذیری مقدار شیر و چربی براساس روش یک متغیره در اقلیم های مختلف به ترتیب از 03/0 تا 23/0 و از 06/0 تا 26/0 و با روش دو متغیره به ترتیب از 24/0 تا 30/0 و از 12/0 تا 26/0 برآورد شدند. تفاوت میانگین ارزش اصلاحی دختران گاوهای نر برای هر دو صفت معنی دار به دست آمد. با توجه به همبستگی مثبت بین این دو صفت در اکثر مناطق، بیشترین و کمترین برآورد میانگین ارزش اصلاحی دختران گاوهای نر برای صفات مقدار شیر و چربی به ترتیب برای کشورهای نیوزلند و ایران برآورد شدند.

این آزمایش به منظور بررسی تاثیراستفاده ازگاودانه خام و عمل آوری شده برعملکرد جوجه های گوشتی، در قالب طرح کاملا تصادفی با 10 تیمار و4 تکرار اجرا گردید. تعداد 480 قطعه جوجه یک روزه به طور تصادفی در بین40 واحد آزمایشی (12 قطعه در هر واحد) توزیع شدند. تیمارها شامل یک جیره شاهد ذرت و سویا، جیره های حاوی گاودانه خام، خیسانده شده در آب (دمای اتاق به مدت 72 ساعت)، دانه خیسانده شده واتوکلاو شده (120 درجه سانتی گراد به مدت20 دقیقه) در سطوح مختلف افزایشی 5، 10 و 15 درصد در دوره آغازین، 10، 15 و20 درصد در دوره رشد و 15، 20 و30 درصد در دوره پایانی بود. مصرف خوراک، افزایش وزن روزانه و ضریب تبدیل غذایی در سن 21- 0 روزگی تحت تاثیر تغذیه با گاودانه قرار نگرفت. مصرف خوراک در سن 42-0 روزگی برای سطوح 15 و 20 درصد گاودانه خام و 20درصد عمل آوری شده با آب و در 49-0 روزگی برای سطوح 20 و30 درصد گاودانه خام و 30 درصد گاودانه عمل آوری شده با آب و اتوکلاو، در مقایسه با گروه شاهد به طور معنی داری کاهش یافت (05/0P<). اضافه وزن روزانه و میانگین وزن بدن کلیه گروه ها در سن 42-0 و 49-0 روزگی به طور معنی داری کمتر از شاهد بود (05/0P<). سطوح 20 درصد گاودانه خام و عمل آوری شده با آب و اتوکلاو در 42-0 روزگی و همچنین کلیه تیمارها در سن 49-0 روزگی ضریب تبدیل بالاتری نسبت به شاهد داشتند (05/0P<). راندمان لاشه در جیره های حاوی 15 و20 درصد دانه اتوکلاو شده و 15 درصد گاودانه خام مشابه شاهد بود. تمامی سطوح گاودانه اتوکلاو شده (15، 20 و 30) و30 درصد گاودانه خیسانده شده در آب نسبت به گروه شاهد، وزن کبد و صفرای بالاتری داشتند (05/0P<). وزن لوزالمعده صرفا در جیره حاوی30 درصد گاودانه عمل آوری شده با آب نسبت به شاهد بالاتر بود (05/0P<). جیره حاوی 20 درصد دانه اتوکلاوشده وزن بورس بالاتری از شاهد داشت (05/0P<). درصد چربی محوطه شکمی نیز تحت تاثیر تغذیه با گاودانه نبود. نتایج این تحقیق نشان داد که در صورت وجود توجیه اقتصادی گاودانه را به صورت خام و اتوکلاو شده می توان در سطوح 5، 10 و 15 به ترتیب در دوره آغازین، رشد و پایانی استفاده نمود.

منظور بررسی خواص فیزیکی و مکانیکی تخته خرده چوب سیمان ساخته شده از تراورس های فرسوده راه آهن انجام گرفت. در این بررسی شش تیمار که شامل تاثیر دو سطح درجه حرارت (25 و 60 درجه سانتی گراد) و سه سطح ماده افزودنی کلریدکلسیم (3 و 5 و 7 درصد وزن خشک سیمان) به عنوان جفت کننده سیمان بر خواص صفحات چوب سیمان بود، مورد بررسی قرار گرفت. تخته های یک لایه با جرم حجمی 1 گرم بر سانتی متر مکعب و ضخامت 15 میلی متر ساخته شدند. همچنین، سه تخته با استفاده خرده چوب معمولی و سیمان و مصرف 7 درصد کلرید کلسیم به عنوان تخته های شاهد ساخته شد. ویژگی های فیزیکی و مکانیکی شامل مقاومت خمشی، مدول الاستیسیته، چسبندگی داخلی، جذب آب و واکشیدگی ضخامتی تخته خرده چوب سیمان های ساخته شده در آزمایشگاه با تخته های شاهد مقایسه گردیدند. تخته های ساخته شده در تیمارهای مختلف دارای اختلاف معنی داری در سطح اطمینان 95 درصد می باشد. با توجه به اینکه در بین تیمارهای مختلف، تخته های ساخته شده در دمای 25 درجه سانتی گراد و 7 درصد ماده افزودنی کلرید کلسیم، مقاومت های مکانیکی بالاترو جذب آب و واکشیدگی ضخامتی کمتر نسبت به تخته های تهیه شده در دمای 60 درجه سانتی گراد و مصرف 3 درصد ماده افزودنی کلرید کلسیم داشتند، بنابراین شرایط ساخت آنها برای کاربردهای صنعتی قابل توصیه می باشد.

تغییرات مدول های الاستیسیته دینامیکی، استاتیکی و نیز تغییرات کاهش وزن در برون چوب گونه راش پوسیده در مقایسه با مقادیر آنها در چوب سالم (نمونه شاهد) بررسی گردید. پوسیدگی چوب در خاک غیراستریل و تحت شرایط کنترل شده مطابق با پیش استاندارد اروپایی 807 ENV انجام و درصد کاهش فاکتورهای ذکر شده در مراحل مختلف پیشرفت پوسیدگی تعیین شد. مدول های الاستیسیته خمشی دینامیکی (MOEd) و طولی دینامیکی (Ed،l) نمونه ها با استفاده از روش غیرمخرب موج تنش اندازه گیری و سپس نتایج با مقدار مدول الاستیسیته استاتیکی (MOES) خمش سه نقطه ای مقایسه گردید. نتایج حاصله نشان داد، فاکتورهای اندازه گیری شده در برابر پوسیدگی حساسیت متفاوتی دارند، به طور نسبی پارامتر کاهش وزن کمترین تغییرات و کاهش MOEs بیشترین تغییرات را دارا هستند. همچنین، ارتباط قوی بین MOES و MOEd در کل نمونه های سالم (شاهد) و پوسیده (97/0=2r) و نیز MOEd با کاهش وزن (77/0=2r) مشاهده گردید.

این تحقیق به بررسی که ارتباط بین برخی خصوصیات خاک با تاج پوشش می پردازد تا موثرترین عوامل خاکی را در ایجاد رویشگاه های مرتعی معرفی نماید. برای این منظور سه رویشگاه علفزار، بوته زار و گراسلند- بوته زار با دامنه ارتفاعی و جهت جغرافیایی یکسان انتخاب شدند. عوامل خاکی کلسیم، منیزیم، فسفر، پتاسیم، آهک، آمونیوم، نیترات، ماده آلی، اسیدیته، هدایت الکتریکی، وزن مخصوص ظاهری، رطوبت و بافت خاک اندازه گیری گردید. خصوصیت گیاهی اندازه گیری شده تاج پوشش گونه ها در هر رویشگاه بود که در داخل توده معرف اندازه گیری شده است. در این تحقیق از تحلیل مؤلفه های اصلی (PCA) برای به دست آوردن گرادیان های محیطی و تحلیل تطبیقی متعارفی (CCA) برای تعیین موثرترین عامل تاثیرگذار بر روی پوشش گیاهی استفاده شد. نتایج نشان می دهد که در جهت حرکت از رویشگاه علفزار به علفزار- بوته زار و بعد بوته زار از میزان ماده آلی، پتاسیم و سیلت کاسته شده و بر میزان اسیدیته و شن خاک افزوده می شود. موثرترین عامل اثر گذار در رویشگاه چمنزار ماده آلی و رطوبت، در رویشگاه علفزار - بوته زار نیترات و رس، و رویشگاه بوته زارمیزان آهک و شن می باشد.

موارد متعددی چون بیلان آب دریاچه ها و مخازن، طراحی حوضچه های تبخیر و استخرهای خورشیدی، تاثیر شوری بر تبخیر می تواند حائز اهمیت می باشد. هدف از این تحقیق، بررسی میزان تاثیر شوری بر تبخیر است. میزان تبخیر از هفت تیمار با شوری های آب شرب (تیمار شاهد)، 68/40، 02/68، 37/81، 42/203، 84/406، 26/610 دسی زیمنس بر متر در ظروفی با سطح مقطع 650 سانتی متر مربع در یک دوره یک ماهه (30/1/1385 تا 28/2/1385) در پردیس دانشگاه فردوسی مشهد در اراضی همجوار با ایستگاه هواشناسی دانشکده کشاورزی اندازه گیری شد و با استفاده از رگرسیون خطی رابطه ای برحسب تبخیر و میزان شوری ارائه گردید. به طور متوسط میزان تبخیر با افزایش شوری کاهش می یابد با این وجود تغییر پذیری این مقادیر با ضریب تغییرات 29/ 0- 33/0 تقریبا به میزان شوری وابسته نمی باشد. همچنین معادلات دالتون و پنمن برای سطوح آب شور با نتایج اندازه گیری ها مقایسه شد. بررسی ها نشان داد تبخیرهای برآوردی با معادله پنمن با مقادیر GSDER نزدیکتر به 1 (5/1-9/3) و ME کمتر (1/0-2/1) نسبت به معادله دالتون با مقادیر GSDER 4/2-8/5 و ME 5/0-9/2 شباهت بیشتری با نتایج این تحقیق دارد.

اجرای این طرح تعیین ترکیب شیمیایی، مصرف اختیاری و قابلیت هضم تفاله زیتون تولید شده در استان گلستان بود. ابتدا به منظور امکان انبارداری، رطوبت تفاله زیتون از 65-60 درصد به 15-10 درصد کاهش داده شد و سپس ترکیب شیمیایی و نیز قابلیت هضم آن با استفاده از گوسفندان اخته شده تعیین گردید. بدین منظور از 3 راس گوسفند نراخته شده ازنژاد دالاق با میانگین وزنی 5/0±42 کیلوگرم استفاده شد. ترکیب شیمیایی تفاله زیتون نوع خمیری شکل شامل ماده خشک (درصد)، انرژی خام (کالری بر گرم)، پروتئین خام (درصد)، چربی خام (درصد) و فیبر خام (درصد) به ترتیب 35، 18/3922، 69/7، 55/15 و 2/29 تعیین گردید. هچنین ترکیب شیمیایی تفاله نوع هواخشک شامل ماده خشک (درصد)، انرژی خام (کالری بر گرم)، پروتئین خام (درصد)، چربی خام (درصد) و فیبر خام (درصد) به ترتیب 88/75، 39/3753، 5/9، 1/10و 3/36 تعیین گردید. قابلیت هضم ظاهری ماده خشک، پروتئین خام، چربی خام و فیبر خام به ترتیب 28/13، 10/26، 67 /74 و 7/28 درصد تعیین گردید.

رکورد های اولین دوره شیردهی 67873 راس گاو هلشتاین جهت بررسی عملکرد گاوهای نر وارداتی در شرایط مختلف آب و هوایی ایران برای صفات تولید شیر و مقدار چربی مورد استفاده قرار گرفت. این اطلاعات توسط مرکز اصلاح نژاد دام کشور طی سال های 1374 تا 1380 جمع آوری شده اند. وراثت پذیری تولید شیر و چربی شیر در مناطق مختلف با استفاده از مدل حیوانی و روش حداکثر درستنمایی محدود شده و الگوریتم بی نیاز از مشتق گیری به ترتیب در محدوده 25/0- 16/0 و 24 /0 - 06/0 به دست آمد. همبستگی بین مناطق برای تولید شیر در دامنه 99/0- 76/0 و برای مقدار چربی 99/0- 46/0 قرار داشت. تفاوت پارامترهای ژنتیکی و محیطی در مناطق مختلف و همبستگی ژنتیکی پایین بین بعضی مناطق و رتبه بندی متفاوت گاو های نر در این محیط ها می تواند ناشی از وجود اثر متقابل ژنوتیپ با محیط باشد.