نشریه پلاسما و نشانگرهای زیستی
سال یکم شماره 2 (پیاپی 11، زمستان 1386)

زیبایی و تنوع رنگ گیاه مارگریت (.Chrysanthemum maximum L) از تیره مرکبان (Asteraceae)، موجب شده که از آن در مراسم مختلف از جمله عیادت بیماران استفاده شود. تعداد زیاد گل‎ها و وجود پنج پرچم در هر گل می‎تواند عاملی برای ایجاد آلرژی به ویژه برای بیماران و افراد حساس باشد. بررسی ویژگی های فراساختاری و توان آلرژی زایی دانه های گرده گیاه مارگریت هدف پژوهش حاضر می باشد. بررسی به کمک میکروسکوپ الکترونی نگاره مشخص نمود که دانه های گرده این گیاه از نوع کروی، منفذ- شیاردار با اندازه متوسط20میکرومتر، سطح اگزین خاردار و گرده افشانی از نوع حشره پسند هستند. وجود پروتئین های آلرژن در بررسی الکتروفورزی به روش SDS-PAGE باندهای پروتئینی در محدوده 23 تا 40 و به ویژه KD 66 را نشان داد. تزریق درون صفاقی عصاره گرده گیاه به خوکچه های هندی در 4 گروه با دفعات تزریق متفاوت از 2 تا 8 بار در طی یک ماه، انجام و بالاترین پاسخ آلرژی در گروه دوم مورد مطالعه مشاهده شد که به فاصله هر 10 روز یک تزریق با غلظت 10% دریافت کرده بودند. تزریق زیرپوستی عصاره های گرده های بالغ با غلظت حداقلmg/lit 75 موجب تشکیل ویل و فلر و خارش پوستی شد. اندازه گیری مقدارIgE تام به روش الایزا نشان داد که مقدار IgE از ku/l10 در حیوانات گروه کنترل به ku/l 5/18 در نمونه های تیمار شده با عصاره گرده‎ رسید. در آزمون خونی انجام شده، تغییرات ائوزینوفیل ها از 2- 0درصد درحیوانات کنترل به حداکثر 10 درصد در نمونه های تیمار شده با 3 بار تزریق رسید. بر اساس مجموع نتایج می توان توصیه کرد که استفاده از این گل زینتی به علت آلرژن بودن در بیمارستان ها، مهدکودک ها و مراکز تجمع افراد محدود گردد.

لانه گزینی به تعویق افتاده در خفاشان باعث بروز وقفه ای در سیکل تولید مثلی می شود که سازگاری منحصر به فردی را با تغییرات آب و هوا و فراوانی غذا فراهم می سازد. در خفاشانی که پراکندگی وسیعی دارند این استراتژی می تواند جانور را قادر سازد که در گستره جغرافیایی محل زندگی الگو های تولید مثلی متفاوتی را اتخاذ نماید. هدف از این تحقیق مطالعه سیکل تولید مثلی خفاش انگشت بلند Miniopterus scheribersii به منظور مشخص ساختن لانه گزینی به تاخیر افتاده و تعیین طول مدت رخداد های تولید مثلی جانور می باشد. در این پژوهش 15خفاش (8 ماده- 7 نر) از غار ماهیدشت در 15 کیلومتری کرمانشاه در فاصله زمان پاییز 1379 تا پاییز 1380 جمع آوری شد. نمونه ها پس از انتقال به آزمایشگاه تشریح، سیستم ادراری و تناسلی آن ها جدا و در فرمالین 10% تثبیت شد. سپس اسلاید های میکروسکوپی به روش سریال سکشن و با ضخامت 5 میکرون از این قسمت ها تهیه و با هماتوکسیلین و ائوزین رنگ آمیزی شدند. نتایج بررسی های میکروسکوپی و ماکروسکوپی نشان داد که در خفاش نر اسپرماتوژنز در تابستان رخ می دهد و جفت گیری در پاییزبه هنگام پرواز بچه ها انجام می شود. ذخیره اسپرم در نرها ممکن است ادامه پیدا کند ولی غدد ضمیمه تحلیل رفته و توانایی لقاح اسپرم ها کاهش می یابد. در خفاشان ماده جسم زرد در اواسط مهر ماه تشکیل شده و تخمک بلافاصله لقاح می یابد اما لانه گزینی تا بهار به تعویق می افتد. بلاستوسیت در طی زمستان خوابی در دیاپوز باقی مانده و لانه گزینی در بهار بعد از برخاستن از خواب انجام می شود و نوزادان در نیمه های تابستان به دنیا می آیند. بدین ترتیب طول مدت حاملگی Miniopterus scheribersii در غرب ایران بین 7.5 تا 8 ماه محاسبه می گردد.

بروسلوز یک بیماری زئونوز بوده که سبب ایجاد خسارات اقتصادی وجانی فراوان در انسان می شود. هدف از این تحقیق تهیه آنتی ژن ایمنی زای کاندید واکسن بروسلوز می باشد. بدین منظور کونژوگه های لیپو پلی ساکارید دتوکسیفای شده (D-LPS) و پلی ساکارید -O (OPS) بروسلا آبورتوس با توکسوئید کزاز (TT)به عنوان مولکول حامل تهیه شد. برای تولید آنتی ژن ها از بروسلا آبورتوس S99 استفاده شد. LPS با روش فنل داغ استخراج و دتوکسیفای شد و OPS با استفاده از اسید استیک استخراج گردید. کونژوگه های D-LPS-TT و OPS-TT به روش آمیداسیون تهیه شدند. فعالیت آندوتوکسینی D-LPSو OPS، EU/μg 0.125 بودند که مجاز برای تزریق شناخته شدند. نسبت پلی ساکارید به پروتئین در کونژوگه های تهیه شده به ترتیب 4/0 برای کونژوگه D-LPS-TT و 33/0 برای OPS-TT و کارایی روش کونژوگاسیون 39% برای D-LPS-TT و 44% برای OPS-TT محاسبه شد. آزمایش انتشار دوگانه در ژل، واکنش کونژوگه های تهیه شده با آنتی سرم بروسلا و آنتی توکسین کزاز را تایید نمود. آزمایش تب زایی در خرگوش نیز عدم تب زا بودن کونژوگه ها را با میزان تزریق μg 10 تایید کرد.

یکی از علل مهم ناهنجاری های پاتولوژیک و بالینی، خود ایمنی است که به طور نسبی 2-1% افراد جامعه از این بیماری رنج می برند. تست (Antinuclear antibody) یکی از آزمایش های غربال گری در تشخیص این بیماری می باشد. تکنیک استاندارد در تشخیص این آنتی بادی ها و در نهایت تشخیص بیماری روش ایمنوفلورسانت است.امروزه تکنولوژی الایزا به جهت داشتن حساسیت،دقت و سرعت بالا در بیشتر مراکز تشخیصی کاربرد فراوانی دارد. هدف از این تحقیق نیز طراحی کیت الایزای دقیق، آسان و سریع با استفاده از استخراج پروتئین های هسته سلول به عنوان آنتی ژن و هم چنین ارزیابی الایزای طراحی شده با روش ایمنوفلورسانت می باشد. آنتی ژن ها در طی یک مرحله کامل و دقیق کشت از رده سلولی Hep-2 تهیه گردید. سپس مراحل طراحی الایزا صورت گرفته و جهت بررسی حساسیت و اختصاصیت کیت طراحی شده از روش مرجع ایمنوفلورسانت استفاده شد. تست الایزا بر روی 206 نمونه ی سرم بیماران مراجعه کننده به مرکز روماتولوژی ایران انجام گرفت که از بین آن 156سرم با روش ایمنوفلورسانت مثبت گزارش شد.148سرم با کیت الایزای طراحی شده نیز دارای نتیجه مثبت می باشد که حساسیت 5/94%را نشان داد. از بین 50سرمی که با روش ایمنو فلورسنت منفی گزارش شده بود برای 44 نمونه جواب یکسان به دست آمد که نشان دهنده 89% اختصاصیت کیت طراحی شده می باشد که در مقایسه با کیت های خارجی از جایگاه مناسبی برخوردار است.

بروسلا آبورتوس S99 به عنوان سویه رفرانس، برای تهیه آنتی ژن های تشخیصی بروسلوز استفاده می شود. استفاده از فرمانتور زمانی که حجم بالایی از بیومس برای تولید آنتی ژن و واکسن مورد نیاز می باشد، مزایای بسیاری دارد. در این تحقیق محیط کشت و شرایط کشت فرمانتوری ارائه شده توسط سازمان بهداشت جهانی (FAO/WHO) برای بروسلا آبورتوس اصلاح و بهینه سازی شد. محیط کشت اصلاح شده شاملg/l 15 پپتیک دایجست بافت حیوانی، l g/ 15 پانکراتیک دایجست کازئین، g/l 10 عصاره مخمر و g/l 0.01 سدیم بی سولفات بود. گلوکز به صورت فد-بچ با غلظت g/l 1-30 به محیط افزوده شد. سرعت به هم خوردن محیط rpm 300-500 و میزان هوا دهی l/min 4-8 و زمان فرمانتاسیون 60 ساعت بود. در این شرایط بهینه شده میزان تراکم سلولی 10-9% و تعداد سلول های زنده در هر میلی لیتر محیط، 1011×6/1-3/1 بود. شرایط کشت اصلاح شده سبب افزایش دو برابری بیومس تولید شده نسبت به روش FAO/WHO شده است. در مجموع محیط کشت و شرایط فرمانتوری بهینه شده در این مطالعه می تواند برای تولید بیومس بروسلا در حجم بالا مورد استفاده قرار بگیرد.

سالمونلوزیس یکی از شایع ترین بیماری های میکروبی مرتبط با مصرف آب و غذاهای آلوده است که اغلب نیازی به درمان آنتی بیوتیکی ندارد، ولی موارد شدید آن مانند عفونت های سیستمیک باید به طور موثری درمان شود و در این زمینه پیدایش سویه های مقاوم به آنتی بیوتیک یکی از مهم ترین مسائل مربوط به بهداشت جهانی است. هدف از این تحقیق بررسی میزان آلودگی منابع آبی مختلف به سالمونلا، تعیین سروتیپ ها و بررسی الگوی مقاومت آنتی بیوتیکی سویه های جدا شده می باشد. سویه های سالمونلا از 5 منبع مختلف: چاه، مخزن، حوضچه،کانال و رودخانه، هر یک به تعداد 40 نمونه، از دی ماه 1385 الی شهریور 1386نمونه برداری شد، سپس در محیط های غنی کننده – انتخابی، افتراقی کشت و با استفاده از آنتی سرم های سوماتیک و فلاژله، سروتیپ های مختلف آن شناسایی و به روش دیسک گذاری الگوی مقاومتی آنها تعیین شد.تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزارSPSS و با آزمون مجذور کای صورت گرفت.نتایج نشان داد که 18% از نمونه های آب مورد مطالعه آلوده به سالمونلا بودند و از بین نمونه های آب بیشترین آلودگی (44%) مربوط به آب حوضچه ها و کمترین (7/2%) مربوط به آب چاه ها (P<0.05) می باشد. سالمونلاهای جدا شده متعلق به 13 سروتیپ مختلف بودند. الگوی مقاومت آنتی بیوتیکی ایزوله ها متفاوت بود به طوری که بیشترین مقاومت نسبت به اریترومایسین، تتراسایکلین، نالیدیکسیک اسید و کمترین مقاومت مربوط به سفی پیم، سفوکسیتین و آموکسی سیلین (P<0.01) بود. در یک مورد مقاومت به 12 آنتی بیوتیک مختلف مشاهده شد.

مصرف بی رویه آنتی بیوتیک ها در دهه های اخیر سبب افزایش ظهور سویه های مقاوم با مقاومت چندگانه در کلبسیلا پنومونیه شده است. یکی از مکانیسم های مقاومت باکتری های گرم منفی نسبت به آنتی بیوتیک ها به خصوص در کلبسیلا پنومونیه تولید آنزیم های بتالاکتاماز وسیع الطیفExtended Spectrum β- lactamase (ESBLs)می باشد، بنابراین شناخت الگوی مقاومت و حساسیت این باکتری نسبت به آنتی بیوتیک های β -لاکتام در درمان و کنترل عفونت ناشی از این باکتری نقش به سزایی دارد. بدین لحاظ هدف از این تحقیق تعیین الگوی مقاومتی کلبسیلا پنومونیه جدا شده از نمونه های کلینیکی و بررسی وجود آنزیم های بتالاکتاماز وسیع الطیف در آن ها است.جهت انجام این تحقیق 40 سویه کلبسیلا پنومونیه از نمونه های کلینیکی مختلف بیمارستان شریعتی تهران ایزوله و برای تعیین مقاومت نمونه ها، تست آنتی بیوگرام با روش Disk diffusion انجام شد. سپس MIC سوش های جدا شده نسبت به آنتی بیوتیک سفتازیدیم به روش Micro dilution تعیین گردید.(طبق پروتکلCSLI) برای بررسی وجود ESBLs در سویه های ایزوله شده از روش Disk diffusion استفاده گردید.در این مطالعه هیچ سویه مقاوم به ایمی پنم یافت نشد و میزان مقاومت به سفوتاکسیم وسفتازیدیم به ترتیب 35%و37%بود، بیشترین درصد مقاومت نسبت به آنتی بیوتیک در پیپراسیلین (57%) مشاهده گردید.هم چنین42% سوش های مولدESBLs، دارای32μg/ml CAZ> MIC بودند.با توجه به درصد بالای مقاومت نسبت به آنتی بیوتیک های بتالاکتام ومیزان بالای تولید ESBLs در سویه های ایزوله شده باید در مصرف این آنتی بیوتیک ها وبه خصوص سفالوسپورین های نسل سوم دقت نمود.

به منظور بررسی اثرات ضد میکروبی عسل، مطالعات مقایسه ای بین محصول عسل پنج منطقه مختلف ایران با پنج نوع آنتی بیوتیک سفوتاکسیم، کلرامفنیکل، جنتامایسین، آمپی سیلین و تری متوپریم، رایج در درمان عفونت های روده ای با منشاء سالمونلایی انجام شد. در این پژوهش آزمایش های کمی و کیفی عسل مطابق با روش استاندارد 92 ایران انجام گردید. آزمایش های ضد میکروبی به 3 روش انتشار چاهکی، رقت در آگار و لوله و کشت سطحی انجام شد. میانگین و انحراف از معیار قطر هاله عدم رشد در عسل ماهنشان 71/1±33/12، عسل اردبیل 75/0±10/12، عسل زنجان 06/1±75/8، عسل شمال 93/0±19/8 و عسل طارم 95/0±87/8 میلی متر بود. عسل ماهنشان و عسل اردبیل نسبت به آنتی بیوتیک های رایج مورد بررسی از جمله جنتامایسین، اثر ضد میکروبی خوبی نشان دادند و فعالیت ضد میکروبی نمونه های عسل مورد آزمایش از آنتی بیوتیک های تری متوپریم و آمپی سیلین قوی تر بود. نظر به این که عسل ماهنشان و اردبیل از مناطق کوهستانی و از گیاهان متنوع تری نسبت سایر عسل ها حاصل می شود،به نظر می رسد منشا گیاهی منطقه در فعالیت ضد میکروبی عسل تاثیر داشته باشد.