فهرست مطالب

پژوهش های ارتباطی - پیاپی 58 (تابستان 1388)

فصلنامه پژوهش های ارتباطی
پیاپی 58 (تابستان 1388)

  • تاریخ انتشار: 1388/05/15
  • تعداد عناوین: 11
|
  • ناصر باهنر، علی اصغر ترکاشوند صفحه 9
    نظریه های هنجاری، مشخص کننده بایدها و نبایدها در عملکرد رسانه ها هستند. در این رابطه سیبرت (1963) چهار نظریه اقتدارگرا، لیبرالی، مسئولیت اجتماعی و کمونیسم روسی را معرفی کرد. پس از او مریل با ارائه دسته بندی دوگانه (اقتدارگرا، لیبرالی)، هاچتن با تقسیم بندی پنج گانه (اقتدارگرا، کمونیسم روسی، توسعه بخش، انقلابی و غربی)، آلتشول با سه نظریه (بازار، مارکسیسم و پیشرو) و سرانجام مک کوئیل با افزودن دو نظریه توسعه بخش و مشارکت دموکراتیک به تقسیمات چهارگانه این نظریه، آن را به عنوان نظریه هنجاری رسانه ها معرفی کردند.
    در این مقاله تلاش شده است بر اساس مؤلفه های اصلی نظریه های هنجاری رسانه ها، دیدگاه های رهبران انقلاب اسلامی؛ امام خمینی و آیت الله خامنه ای، از میان سخنان ایشان استخراج شود. گزاره های به دست آمده نشان می دهد، نظام هنجاری مطلوب آنان، با وجود برخی شباهت ها به شش نظریه دیگر، دارای ویژگی هایی است که شاید بتوان به عنوان الگوی هفتم از آن سخن گفت.
    کلیدواژگان: امام خمینی، انقلاب اسلامی، آیت الله خامنه ای، رسانه، نظریه هنجاری
  • مریم حسینی انجدانی، زهرا درویزه، زهره خسروی، مه سیما پورشهریاری روانشناسی صفحه 39
    پژوهش حاضر، به بررسی نقش رسانه ها (تلویزیون، رایانه، کتاب ها و مجلات غیردرسی و ماهواره) در رشد هویت ملی نوجوانان پرداخته است. به این منظور، 440 نفر از نوجوانان مدارس راهنمایی و دبیرستان شهر تهران، به روش نمونه گیری خوشه ایچندمرحله ای به عنوان نمونه تحقیق انتخاب شدند. برای سنجش هویت ملی، شناخت علایم و نمادهای ملی، میزان استفاده از رسانه ها و ویژگی های فردی و خانوادگی، پرسشنامه ای محقق ساخته به کار گرفته شد و داده های پژوهش با استفاده از روش های آماری آزمون t، همبستگی اسپیرمن، تحلیل عاملی اکتشافی و رگرسیون چند متغیره مورد پردازش قرار گرفت. نتایج نشان داد میزان استفاده از رادیو تلویزیون و رایانه، رشد هویت ملی و شناخت علایم و نمادهای ملی را پیش بینی می کند. استفاده از کتاب ها و مجلات غیردرسی و پایگاه اجتماعی اقتصادی، نیز پیش بینی کننده میزان شناخت علایم و نمادهای ملی هستند.
    کلیدواژگان: رسانه ها، رشد، علایم، نمادها، نوجوانان، هویت ملی
  • علی ربانی، رسول ربانی، محمدرضا حسنی صفحه 65
    پژوهش حاضر، به دنبال بررسی تاثیر استفاده از رسانه های گروهی و شبکه های ارتباط جمعی بر هویت ملی بوده است. به منظور بررسی این رابطه، از نظرات آندرسون، رایزمن،گیدنز و انگلهارت استفاده شده است. این پژوهش به صورت پیمایشی و با استفاده از توزیع پرسشنامه در میان دانشجویان دانشگاه اصفهان، در سال تحصیلی 881387 انجام شده است. نمونه گیری در مرحله اول، با روش طبقه بندی شده و در مرحله دوم، به صورت سهمیه ای انجام گرفته و حجم نمونه 490 نفر بوده است. آزمون فرضیه ها نشان می دهد بین استفاده از رسانه های جمعی و هویت ملی، رابطه وجود دارد. به این ترتیب که افراد استفاده کننده از رسانه های داخلی، در سازه هویت ملی نمره بالایی دریافت کرده اند و بر عکس، نمره افراد استفاده کننده از رسانه های خارجی در این سازه، نمره پایینی بوده است. این یافته، نشان دهنده تغییر نگرش ها به سمت الگوها و گرایش های جدید است. همچنین برای بررسی فرضیه ها از تحلیل رگرسیون استفاده شده است. یافته های تجربی نشان می دهد که از میان متغیرهای اثرگذار بر هویت ملی، به ترتیب، جنس، میزان استفاده از رسانه های خارجی، میزان استفاده از رسانه های داخلی، سن و وضعیت تاهل در تعیین گرایش هویت ملی، از سهم بیشتری برخوردار بوده اند.
    کلیدواژگان: رسانه های جمعی، همبستگی ملی، همگرایی، هویت، هویت ملی
  • اصحاب حبیب زاده ملکی، محمد قاسمی صفحه 95
    مقاله پیش رو، حاصل پیمایشی است که به منظور بررسی تاثیر رسانه های صوتی و تصویری بر بزهکاری نوجوانان، در سال 1386، با نمونه ای متشکل از 170 نوجوان بزهکار (با تشخیص دادگاه) و 260 نوجوان غیر بزهکار که از نظر مذهب، گروه سنی (1813 سال) و جنسیت مشابه بودند، انجام شده است.
    یافته ها نشان می دهد، استفاده بیش از 5 ساعت از تلویزیون، در گروه نوجوانان غیر بزهکار، 5/21درصد و در گروه نوجوانان بزهکار، 33درصد است (01/0P<)، همچنین استفاده از اینترنت در گروه نوجوانان غیر بزهکار 6/39درصد و در گروه نوجوانان بزهکار 6/67درصد است (01/0P<). برخی از نتایج پژوهش حاکی از آن است که بین میزان استفاده نوجوانان بزهکار و غیر بزهکار از ماهواره، تفاوت معناداری وجود ندارد اما نوجوانان بزهکار به طور معناداری کمتر از نوجوانان غیر بزهکار از اینترنت و به طور معناداری بیشتر از آنان از تلویزیون استفاده می کنند. به نظر می رسد، بین استفاده طولانی مدت از تلویزیون، استفاده نکردن از اینترنت و استفاده زیاد و هر روزه از فیلم ها و لوح های فشرده ویدیویی، با احتمال بروز بزهکاری در نوجوانان رابطه وجود دارد.
    کلیدواژگان: اینترنت، بزهکاری، تلویزیون، رسانه های صوتی و تصویری، لوح فشرده، نوجوانان
  • اسماعیل سعدی پور صفحه 121
    در این مقاله به چهار مدل از اثرات رسانه ها، یعنی اثرات مستقیم، شرطی، انباشتی و شناختی و متغیرهای مهم در هر مدل پرداخته شده است. این مدل ها، چهار فرایند مختلف از اثرات رسانه ها را که از پژوهش های مختلف به دست آمده اند، نشان می دهند. تفاوت مدل ها در این است که هر یک، بر جنبه خاصی از محتوای رسانه ها یا مخاطبان به عنوان دریافت کنندگان اثرات رسانه ها، تاکید دارند. این چهار مدل برای متمرکز کردن تبیین ها طراحی شده اند. از آنجا که هر مدل، تنها بر بخشی از دلایل تاثیر رسانه ها تاکید دارد هیچ کدام از آنها به تنهایی نمی تواند تبیین کاملی از اثرات رسانه ها ارائه دهد. با این حال، اهمیت و ارزشمندی این مدل ها به این دلیل است که می توان به کمک آنها، فرایندهای اثرات رسانه ها را به طور مستقیم مطالعه کرد. در پایان پیشنهادهایی برای مدیران، برنامه ریزان و برنامه سازان رسانه ها، بویژه رسانه رادیو و تلویزیون ارائه شده است.
    کلیدواژگان: اثرات انباشتی، اثرات رسانه ها، اثرات شرطی، اثرات شناختی، اثرات مستقیم
  • ناصر اسدی، سید محمد مهدی زاده، سید وحید عقیلی صفحه 153
    در پژوهش حاضر که به بررسی موضوع هویت فرهنگی در محتوای روایی مجموعه های تلویزیونی ایرانی پرداخته است، هویت، به سطوح و انواع فردی و جمعی و هویت جمعی، خود به هویت های قومی، ملی، دینی و مدرن تقسیم می شود. از آنجا که هویت فرهنگی، در اصل برساخته ای از تعامل و پیوند بین مؤلفه های گفته شده در ساختار اجتماعی است، کلیه مفاهیم یاد شده را دربر می گیرد. این مفهوم در قالب نظریه کاشت گربنر، به عنوان الگویی معنایی مطرح است که از طریق مجموعه های نمایشی تلویزیون، بازنمایی و به مخاطبان القا می شود.
    برای بررسی موضوع پژوهش، مجموعه تلویزیونی «خط شکن» به روش هدف مند انتخاب شده است. از کل 22 قسمت این مجموعه، 14 قسمت و 16 صحنه (به عنوان کوچک ترین واحد تحلیل) به روش تحلیل نشانه شناختی، مورد بررسی قرار گرفته است. نشانه ها و رمزهای موجود در قسمت ها و صحنه های انتخاب شده که دارای مضامین هویت فرهنگی هستند، بر اساس روش تحلیل جان فیسک، در سه سطح رمزگان واقعیت، بازنمایی و ایدئولوژی، تحلیل و ارزیابی شده اند.
    یافته های پژوهش نشان می دهد در این مجموعه تلویزیونی هویت دینی، به عنوان هویت فرهنگی پایه و برتر بازنمایی شده است. در مقابل، هویت ملی و مدرن نیز به عنوان سطوحی از هویت فرهنگی با بار ارزشی پایین به نمایش درآمده است.
    کلیدواژگان: بازنمایی، نشانه شناختی، هویت دینی، هویت فرهنگی، هویت مدرن، هویت ملی
  • صفحه 197
  • صفحه 201
  • صفحه 207
|
  • Naser Bahonar , Ali Asghar Torkashvand, M.A Page 9
    Normative theories determine the musts and mustnt of media performance. Sibert (1963) recommend four following theories: Authoritative, Liberal, Social Responsibility and Russian Communism. After Sibert, Merill offered a dual classification (Authoritative, Liberal), Hachten suggested a five-component categorization (Authoritative, Russian Communism, Developmental, Revolutionary and Western), Altschul developed a three-legged classification (Market, Marxism and Progressive), and finally, McQuail added two more theories, i.e. Developmental and Democratic Participation, to the four-folded division of this strand of theories.The present article employs the basic components of media normative theories to extract the Islamic Revolution’s leaders’ viewpoints from their various speeches. The extracted propositions indicate that the normative system appealing to the leaders, despite some similarities to the six theories abovementioned, has some characteristics which might be deemed as the seventh pattern.
  • Maryam Hosseini Anjadani M.A., Zahra Darvizeh , Zohreh Khosravi , Mah Sima Pourshahriyari Page 39
    The present study examines the role of media (TV, computers, books, magazines and satellites) in Adolescents’ National Identity growth. In this study 440 adolescents from Tehran’s guidance schools and high schools were selected using multi-stage cluster sampling. To measure national identity, identify signs and national symbols, the extent of media consumption, family and personal characteristics, we used a questionnaire. The research findings were processed using t-test, Spearman correlation, exploratory factor analysis, and multivariate regression. The findings show that the extent to which radio, TV and computer are used, predicts national identity, signs and national symbols. Using books magazines as well as social-economic networks also predicts the extent of knowledge on national signs and symbols.
  • Ali Rabbani , Rasul Rabbani , Mohammad Reza Hasani, M.A Page 65
    The present study seeks to examine the impacts of using mass media and mass communication networks on national identity. To investigate the relationship, views from Anderson, Riseman, Gidens and Inglehart are used in the study. This research has been carried out through a survey using questionnaire distributed among students from Isfahan University in the academic year of 1387-88 (solar calendar). In the first stage of the research, stratified sampling and in the second stage, quota sampling were used. Some 490 subjects were selected as the sample. The hypotheses’ testing suggests that there is a relationship between mass media consumption and national identity. The findings indicates that individuals consuming domestic media get a high score on the construct of national identity and, contrarily, the score of those individuals who use foreign media is low on national identity. The finding is indicative of attitudes’ shift towards new patterns. Regression Analysis has also been used for examining hypotheses. Other findings show that of all the variables affecting national identity, variables such as gender, the extent of foreign and domestic media consumption, age and marital status are more decisive.
  • Ashab Habibzadeh Maleki Mohammad Qasemi, M.A Page 95
    The present article is the result of a 2007 survey aimed at examining the effect of audio-visual media on juvenile delinquency. The sample consists of 170 juvenile offenders (at the diagnosis of court) and 260 non-offender juveniles from the same religion, age group (13-18 years old) and gender. Findings show that 21.5 percent of juvenile non-offender group use more than 5 hours of TV each day while this figure for juvenile offender group is 33 percent (P<0.01). Using the Internet in non-criminal youth group was 39.6 percent and in juvenile offender group was 67.6 percent (P<0.01). Some results indicate that there is no significant difference between these two groups in terms of consuming satellite TV. However, juvenile delinquents use the Internet, significantly, less than non-delinquent juveniles, and they use the national TV, significantly, more than non-delinquent juveniles. It seems that, long term use of TV, not using the Internet and overusing films and video CDs, increase the risk of juvenile delinquency.
  • Esmaeil Sadipour Page 121
    This paper examines four models of media effects, i.e., direct, conditional, accumulative and cognitive effects as well as the important variables in each model. These models demonstrate four different processes of media effects obtained from different studies. The models differ in that each one focuses on a specific aspect of media content or audiences as the recipients of media effects. These four models are designed to classify the explanations. Since each model focuses only on some parts of the reasons behind media effects, none of them alone can explain the effects of media in whole. However, importance and value of these models is due to the fact that they can help examine the media effects processes directly. Finally, the article proposes some suggestions for managers, planners and programmers of different media, especially radio and television.
  • Naser Asad Seyyed Mohammad Mehdizade , Seyyed Vahid Aghili Page 153
    The present study entitled “the representation of cultural identity in Iranian TV series”, examines cultural identity in the narrative content of Iranian TV series. In this study, identity is categorized into collective and personal. Collective identity, in turn, is divided into such categories as ethnic, national, religious and modern. Since cultural identity stems, in principle, from interactions and links between the components of social structure, it encompasses all the abovementioned concepts. This concept in Gerbner Cultivation Theory is referred to as a meaningful pattern which is presented to audience through TV series and representation. The Television series "Khat Shekan" is selected for the purpose of the study. Of all the series’ 22 episodes, 14 episodes and 16 scenes (as the smallest unit of analysis) were examined using semiotics analysis.Signs and codes present in the selected parts and scenes and containing cultural identity implications are analyzed and assessed at three levels of reality codes, representation and ideology using John Fisk analysis.Research findings show that religious identity in this TV series, based on a specific reading, is represented as the basic and superior cultural identity.In contrast, national and modern identity is displayed as the levels of cultural identity with a negative value and society anti-norms, which is at odds with religious identity.