نشریه قضاوت
پیاپی 62 (اسفند 1388)

علمای حقوق جزا وجرم شناسی علل وعوامل مختلفی را در تحقق جرم و به طور کلی پدیده مجرمانه موثر می دانند لیکن به نظر این دانشمندان تاثیر هریک از علل وعوامل بر حسب شرایط، اوضاع و احوال متفاوت خواهد بود به نحوی که فرد بر اساس میزان تاثیر هر کدام از این شرایط بر دیگری بازیگری نقش مجرمانه را در جامعه به عهده میگیرد.این عوامل گاهی در خود فرد وجود دارد و گاهی جامعه او را در ایفای این نقش یاری می نماید.
دانشمندان این رشته از علم حقوق با طرح دیدگاه های متنوعی تلاش نموده اند تا ضمن شناسایی کلیه عوامل جرم زا روش های مختلفی را برای پیشگیری از وقوع جرم بر اساس مبانی دیدگاه خود ارائه نمایند که وجود دیدگاه های متعدد حاکی از جامع نبودن هریک از شیوه ها به تنهایی در پیشگیری از جرم می باشد.
تاثیرپذیری این رشته از علوم انسانی از حقوق غرب موجب گردیده در جمهوری اسلامی ایران جرم شناسی اسلامی که توان پاسخگویی به کلیه سؤالات مرتبط با جرم و پیشگیری را داردکمتر مورد توجه حقوق دانان قرار گیرد.
در نوشته حاضر ضمن پرداختن مختصر به مفاهیم جرم و پیشگیری در حقوق جزا و جرم شناسی، مفهوم پیشگیری از منظر جرم شناسی، تاریخ قرآنی پیشگیری، مفهوم و ضرورت امر به معروف و نهی از منکر، آثار معنوی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی آن مورد بررسی قرار گرفته و این فرضیه که یکی از مبانی مهم نظری و نیز کاربردی پیشگیری از هر گونه کج مداری وجرم، عمل به معروف وپرهیز ودوری از منکرات براساس دستورات قرآن کریم می باشد.به اثبات رسیده است.

حمایت از اسرار تجاری به عنوان اطلاعاتی محرمانه و حاوی ارزش تجاری که موجب برتری یک تاجر بر سایر رقبای تجاری اش می گردد، از اهمیتی فراوان برخوردار است. با این حال، طبیعت خاص اسرار تجاری باعث شده است که حمایت حقوقی از آن برخلاف دیگر قالب های مالکیت فکری، چندان قوی و موثر نباشد. وانگهی گسترش فضای بدون مرز ناشی از پدیده اینترنت، بر چالش های حمایت از اسرار تجاری افزوده است زیرا امکان نقض حق از سوی میلیون ها کاربر در بستر مبادلات الکترونیکی فراهم شده و نظارت قوی حقوقی بر آنها وجود ندارد. این چالش های حقوقی زمانی بیشتر می شود که صاحب این اسرار به عنوان زیان دیده با این سوال بزرگ روبه رو است که در دعوا علیه یک نقض کننده خارجی، کدام دادگاه و مرجع، صلاحیت رسیدگی به دعوای الکترونیکی را دارد، به خصوص آنکه در خصوص اسرار تجاری برخلاف علامت تجاری و اختراعات، مقررات متحد الشکل منطقه ای یا بین المللی وجود ندارد. به رغم اهمیت موضوع، بحث تعیین مرجع صالح رسیدگی به دعاوی نقض مالکیت فکری از جمله اسرار تجاری در محیط دیجیتالی، در ادبیات حقوقی ما چندان مورد توجه قرار نگرفته است، لذا این مقاله در صدد است تا مطالعه ای تحلیلی و تطبیقی را در چند کشور از جمله ایران، در حوزه حقوق بین الملل خصوصی ومالکیت فکری در محیط دیجیتال انجام دهد.