فهرست مطالب
فصلنامه تحقیقات کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاهی
سال چهلم شماره 1 (پیاپی 45، بهار و تابستان 1385)
- تاریخ انتشار: 1385/10/11
- تعداد عناوین: 13
-
-
صفحه 1جامعه معرفتی به مثابه فضایی که از تقویت و ارتقاء دانش (عیان/نهان) اجتماعی مایه می گیرد و جامعه اطلاعاتی به عنوان فضایی که دانش موجود را برای جویندگان اطلاعات قابل دستیابی و بهره-برداری می سازد دو گونه جامعه ای هستند که یکدیگر را کامل می کنند و یکی جایگزین دیگری نیست. کتابخانه ها (به معنای وسیع کلمه) به اعتبار اینکه دانش تولید شده جامعه را- بعضا یا کلا- گردآوری و ذخیره سازی می کنند، در پیشبرد جامعه معرفتی سهمی عمده دارند؛ و به اعتبار آنکه شرایط دستیابی به دانش تولیدشده را به منظور دریافت اطلاعات مورد نیازشان فراهم می سازند جامعه اطلاعاتی را ارتقاء می بخشند. بنابراین، بیجا نیست که تعدد، تنوع، و چگونگی عملکرد کتابخانه های یک جامعه را از جمله جلوه های بارز نیل به جامعه معرفتی و اطلاعاتی تلقی کنیم، و برنامه ریزی برای ارتقاء تولید دانش و تبادل اطلاعات به منظور حصول این دو نوع جامعه را در گرو رشد و ارتقاء تولید دانش و تبادل اطلاعات به منظور حصول این دو نوع جامعه را در گرو رشد و ارتقاء کتابخانه های هر جامعه ای بدانیم؛ چنانکه می توان ادعا کرد: سرمایه گذاری برای پویاسازی همه جانبه کتابخانه ها، در واقع، سرمایه گذاری در جهت نیل به جامعه معرفتی و اطلاعاتی است.
کلیدواژگان: جامعه اطلاعاتی، جامعه معرفتی، دانش اطلاعات -
بررسی وضعیت و میزان استفاده اعضای هیات علمی دانشگاه یزد از فن آوری اطلاعات و ارتباطات (ICT)صفحه 7هدف از این پژوهش بررسی وضعیت و میزان استفاده اعضای هیات علمی دانشگاه یزداز فن-آوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) است. روش تحقیق پیمایشی می باشد. پرسشنامه ای شامل 57 سؤال باز و بسته میان 260 نفر از اعضای هیات علمی دانشگاه یزد توزیع گردید. در مجموع 144 1رسشنامه تکمیل و برگشت داده شده. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که 79 درصد از اعضای هیات علمی مورد مطالعه از فن آوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) استفاده می کنند. عدم آشنایی با این فن آوری مهم ترین دلیل عدم استفاده از آن است. کامپیوتر، شبکه اینترنت، بانک های اطلاعات پیوسته و ناپیوسته، دیتا پروژکتور، و موبایل بیشتر از دیگر فن آوری های اطلاعاتی مورد استفاده اعضای هیات علمی است و پست الکترونیکی و وب جهانی از پراستفاده ترن خدمات شبکه اینترنت است. آزمون آماری مجذور کای نشان داد که میان متغیر استفاده از «فن آوری اطلاعات و ارتباطات» و جنسیت، سن، مدرک تحصیلی، رتبه علمی، سابقه تدریس و میزان تسلط به زبان انگلیسی رابطه معنی دار وجود دارد.
کلیدواژگان: فن آوری اطلاعات و ارتباطات، دانشگاه یزد، اعضای هیات علمی -
صفحه 21استاد محمدتقی دانش پژوه در 1290ش متولد شد. پس از طی تحصیلات مقدماتی در زادگاهش آمل، دروس طلبگی را در قم گذراند. وی دوره دانشکده معقول و منقول دانشگاه تهران را در 1320 به پایان رساند. خدمات دولتی اش در 1319 با استخدام در کتابخانه دانشکده حقوق دانشگاه تهران آغاز شد. در 1331 به سمت معاونت این کتابخانه تعیین شد و 29 سال در این مقام باقی ماند. در 1348 به گروه تاریخ دانشکده الهیات این دانشگاه پیوست. به همت او کتابخانه دانشکده حقوق به یک کتابخانه نمونه علوم انسانی و بزرگترین کتابخانه ایران بدل شد. دانش پژوه در فعالیتهای فرهنگی بسیاری سهیم بود و در محامع علمی متعددی مشارکت داشت. وی در 27 آذر 1375 درگذشت. از او آثار متعددی به صورت تالیف، تصحیح، و تهیه فهرست برجای مانده است. عمده ترین کار او فهرست مفصل نسخه های خطی کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران است.
کلیدواژگان: نسخه شناسی، فهرست نگاری، دانش پژوه، محمدتقی -
صفحه 37پژوهش حاضر به مطالعه ساختار توصیفگرهای فارسی پایگاه های پژوهشگاه اطلاعات و مدارک علمی ایران پرداخته است. به این منظور، سه پایگاه چکیده پایان نامه های ایران، راهنمای همایش های ایران، و چکیده تازه های تحقیق در دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی ایران به عنوان پایگاه های نمونه انتخاب گردید. برای تجزیه و تحلیل توصیفگرها، سیاه هه ای با عنوان جدول شاخص های ارزیابی توصیفگرها با پنج ویژگی شکل، تشابه، برابرگزینی، اسامی خاص، و ارجاع مورد استفاده قرار گرفت که هر ویژگی، به نوبه خود، مؤلفه هایی را در برمی گرفت. براساس یافته های پژوهش، و با در نظر نگرفتن شاخص های شماره 7 و 12 که به ترتیب با 1 و 4 مورد 100 درصد استاندارد هستند، شاخص شماره 9 با 84/97 درصد، بالاترین درصد استاندارد و شاخص شماره 13 با 44/44، پایین ترن درصد استاندارد را داراست. در ارتباط با ویژگی های توصیفگرها، مؤلفه های مربوط به شکل، تشابه، و برابرگزینی با درصد بالایی (بیش از 92 درصد) استاندارد هستتند. ولی شاخص شماره 3 تنها با 42/59 درصد، و شاخص شماره 6 با 11/79 درصد، استاندارد استکلیدواژگان: پژوهشگاه اطلاعات و مدارک علمی ایران، توصیفگرها، پایگاه اطلاعاتی
-
صفحه 63مفهوم اطلاعات در سیر توسعه خود با مفهوم آنتروپی که محققان ترمودینامیک در قرن نوزدهم ابداع کرده اند پیوند یافته است و از این منظر، اطلاعات عبارت از نظم یا نگانتروپی است. از سوی دیگر، آنتروپی با مفاهیمی همچون هیاهو و اختلال که مولد بی نظمی است نیز همبسته است. در این مقاله، به هر یک از مفاهیم مورد اشاره شده است و رابطه آنها در بستری متفاوت مورد بررسی قرار گرفته است.
کلیدواژگان: آنتروپی منفی، نظریه کوانتومی اطلاعات، ونگانتروپی، اختلال، شیطانک ماکسول، آنتروپی -
صفحه 77با پیشرفت اینترنت و عرضه پایگاه های اطلاعاتی توسط ناشران و کارگزاران مختلف از طریق شبکه جهانی وب و به موازات افزایش هزینه اشتراک پایگاه های اطلاعاتی و کاهش بودجه کتابخانه-ها، مسئله انتخاب بهترین نسخه پایگاه های اطلاعاتی برای هر کتابخانه مطرح است. انتخاب بهترین نسخه در شرایطی که نسخه های مختلفی از هر یک از پایگاه های اطلاعاتی و با قیمت های مختلف و ویژگی های متنوع از طریق میزبان های مختلف ارائه می شود، مسئله ای حائز اهمیت است. این مقاله به ارائه و شرح ویژگی هایی می پردازد که باید در زمان انتخاب رابط کاربر بهترین نسخه هر یک از پایگاه های اطلاعاتی، مورد توجه قرار گیرد.
کلیدواژگان: معیارهای ارزیابی، بانک اطلاعاتی، پایگاه های اطلاعاتی، رابط کاربر -
صفحه 97شبکه ارتباطات علمی، هم در جامعه شناسی مطرح می شود و هم اینکه می توان با استفاده از کتاب سنجی ارزیابانه ای که «استیونز» داعیه آن را داشت، به ترسیم آن مبادرت ورزید. در رویکرد شبکه استنادی، با استفاده از رفتار استنادی دانشمندان و پژوهشگران، رفتار ارتباطی آنها پیش بینی می شود. در این مقاله ابتدا به مفاهیمی چون جامعه شناسی دانش، جامعه علمی، ارتباطات علمی و انواع آن پرداخته می شود. انواع کتاب سنجی (توصیفی و ارزیابانه) بررسی می گردد و سپس شبکه استنادی که یکی از کاربردهای رویکرد ارزیابانه به کتاب سنجی است مورد بررسی قرار می گیرد و مفاهیم آن تشریح می شود.
کلیدواژگان: ارتباطات علمی، خوشه بندی، شبکه استنادی، جامعه شناسی دانش، کتاب سنجی، جامعه علمی -
صفحه 113با توجه به اینکه تعداد دانشجویان روز به روز در حال افزایش است، ارتباط شبکه ای در کتابخانه-های با هدف استفاده مشترک می تواند در رفع نیازهای اطلاعاتی دانشجویان نقش بسیار ارزنده ای را ایفا کند. در واقع، ایجاد این امکان در کتابخانه ها منافعی را نه تنها برای مراجعان بلکه برای کارکنان این نوع کتابخانه ها به همراه خواهد داشت. بنابراین، ارتباط شبکه ای کتابخانه ها در قالب طرح کنسرسیوم سبب کاهش هزینه ها، امکان خرید نرم افزار مدیریت کتابخانه به شکل مشترک، ایجاد فهرست های مشترک، بالارفتن میزان کارآیی کارکنان کتابخانه و از همه مهمت تر آموزش مادام العمر برای کلیه مراجعان می شود. لذا در مقاله حاضر سعی شده است که علاوه بر اشاره به منافع همکاری از طریق شبکه بین کتابخانه ها به نمونه های بسیار موفقی از پروژه هایی نظیر اونتاریو و کنیتیکا که در واقع نقطه اتصال کتابخانه عمومی و دانشگاهی به یکدیگرند. اشاره شود.
کلیدواژگان: شبکه همکاری بین کتابخانه ای، کتابخانه های عمومی، کتابخانه های دانشگاهی، کتابخانه ها با هدف استفاده مشترک -
صفحه 125هدف اصلی پژوهش حاضر کشف میزان تاثیر ورود اصطلاحات بر ساختار اصطلاحنامه اریک است. روش این پژوهش تحلیل محتوا و جامعه آماری تحقیق 205 اصطلاح جدید وارد شده در ویرایش چهاردهم اصطلاحنامه اریک ورود اصطلاحات منجر به حذف روابط، تغییر روابط و افزودن پیوند میان اصطلاحات قدیم می شود، اما نسبت این گونه تغییرات بسیار اندک بوده و عمده ترین تاثیر ورود اصطلاحات در اضافه شدن حجم وسیعی از روابط در هر سه ساختار اصطلاحنامه، بویژه در ساختار هم ارز است. در این میان، علی رغم حجم زیاد روابط همبسته، کمترین تاثیر در این نوع از روابط دیده می شود؛ در مقابل، در عین کمتر بودن تعداد روابط سلسله مراتبی، این ساختار بیش از ساختار همبسته تحت تاثیر قرار گرفته است. بنابراین، می توان چنین دریافت که براساس نتابج این تحقیق، صرف بیشتر یا کمتر بودن فراوانی روابط دلیلی بر تاثیرپذیری بیشتر یا کمتر آنها از ورود اصطلاحات جدید نیستکلیدواژگان: اصطلاح جدید، اصطلاحنامه اریک، اصطلاحنامه، علوم تربیتی، تاثیرپذیری
-
صفحه 147کاربردپذیری اطلاعات منتشرشده بر روی وب، مبحث جدیدی است که به تازگی مورد توجه متخصصان فن قرار گرفته، و با توجه به رشد روزافزون تعداد وب سایت ها و ضرورت نظارت بر کیفیت اطلاعات عرضه شده، از اهمیتی فزاینده برخوردار شده است. دشواری ها و پیچیدگی های ذاتی سنجش کاربردپذیری، متخصصان را بر آن داشت، تا با ساخت و بهره گیری از ابزارهای خودکار ارزیابی به سنجش کیفیت وب سایت ها بپردازند. مقاله حاضر، به بررسی ابزارهای خودکاری که کیفیت وب سایت را از نقطه نظر کاربردپذیری و دسترس پذیری اطلاعات، مورد سنجش قرار می-دهند، می پردازد و ویژگی ها و آزمون های منحصر به فرد هر یک از این ابزارها را مورد مطالعه قرار می دهد.
کلیدواژگان: ابزارهای خودکار ارزیابی، کیفیت وب سایت، کاربردپذیری -
صفحه 163هدف پژوهش حاضر تعیین میزان رعایت استاندارد در تهیه چکیده فارسی پایان نامه های کارشناسی ارشد دانشگاه امام صادق(ع) از سال 1382-1368 است. برای گردآوری اطلاعات مورد نیاز از چک لیست مربوط به استانداردهای بین المللی ایزو در چکیده نویسی استفاده شده است. جامعه مورد مطالعه چکیده های فارسی پایان نامه های کارشناسی ارشد دانشگاه امام صادق (ع) از سال 1382-1368 بوده است. که از میان پایان نامه های موجود 63 مورد به روش نمونه گیری خوشه ایتصادفی ساده انتخاب گردید. یافته های پژوهش نشان داد که در چکیده فارسی پایان نامه های کارشناسی ارشد دانشگاه امام صادق(ع) میزان رعایت استاندارد بین المللی ایزو در چکیده-نویسی9579/71% با انحراف 2459/12 بوده است و در بین دانشکده های دانشگاه امام صادق(ع)، دانشکده علوم سیاسی با میزان رعایت 6667/74% با انحراف معیار 3744/10 بیشترین میزان استاندارد را رعایت کرده است. همچنین در بین سال های تحصیلی سال 1376 با میانگین 6680/682% با انحراف معیار 3464/4 بالاترین میزان استاندارد را به خود اختصاص داده است و چکیده هایی که متخصصان کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه امام صادق(ع) تهیه کرده اند با میانگین 5215/75% با انحراف معیار2459/9 نسبت به چکیده هایی که دانشجویان تهیه کرده اند با میانگین 5547/60% باانحراف معیار 9380/13 در وضعیت مطلوب تری قرار دارد.
کلیدواژگان: دانشگاه امام صادق(ع)، چکیده ها، استاندارد ایزو 214، پایان نامه ها، چکیده نویسی -
صفحه 193هدف پژوهش حاضر بررسی شیوه های نمایه سازی ویدئو جهت ذخیره و بازیابی آن در مخازن اطلاعاتی است. روش پژوهش سندی است. یافته ها نشان می دهد که شیوه های نمایه سازی ویدئو هنوز از استاندارد مشخصی پیروی نمی کنند؛ اما سه روش عمده در نمایه سازی ویدئو عبارتند از: نمایه-سازی مبتنی بر ویژگی، نمایه سازی مبتنی بر گزارمان و نمایه سازی براساس حوزه تخصصی هر یک از این شیوه ها معایب و مزایای خاص خود را دارد که بسته به ماهیت و کاربرد ویدئو مورد استفاده قرار می گیرد.
کلیدواژگان: ویدئو، نمایه سازی، نمایه سازی مبتنی بر ویژگی، نمایه سازی مبتنی بر حوزه تخصصی، نمایه سازی مبتنی برگزارمان -
صفحه 213در این مقاله با استفاده از روش پیمایشی، به امکان سنجی ارائه خدمات مرجع الکترونیکی در مراکز اطلاع رسانی (با کتابخانه های تخصصی شهر تهران) پرداخته شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که مراکز مورد بررسی از فن آوری اطلاعات برای گردآوری، پردازش، ذخیره، بازیابی و اشاعه اطلاعات شفاهی و تصویری و نوشتاری در حد متوسط استفاده می کنند. همچنین مشخص شد که مراکز اطلاع رسانی موردنظر از اینترنت و امکانات آن در حد بسیار کم معادل 44 درصد برای ارائه خدمات مرجع استفاده می کنند و تنها 24 درصد مراکز از اینترنت در حد زیاد استفاده می کنند. یافته های دیگر تحقیق حاکی از آن است که بیش از 65 مرکز معادل 88 درصد مراکز از تلفیق خدمات مرجع سنتی و الکترونیکی برای ارائه خدمات مرجع استفاده می کنند. همچنین مراکز فوق از پست الکترونیک برای فراهم آوری منابع، مبادلات مالی، دریافت نیازها و درخواست ها ازکاربر، خدمات اشاعه گزینشی اطلاعات، تحویل مدرک و آگاهی رسانی جاری استفاده چندانی نمی کنند و استفاده از ویدئو کنفرانس واتاق گفتگوی دیجیتال نیز به عنوان ابزارهای ارتباطی مرجع در مراکز موردنظر کاربردی ندارد و از نظر نیروی انسانی ماهر در ارائه خدمات مرجع نیز در حد متوسطی قرار دارند.
کلیدواژگان: خدمات مرجع الکترونیکی، گفت و گوی دیجیتال، ویدئو کنفرانس، پست الکترونیک
-
Page 1Knowledge society as a space originated from promotion of the (explicit/Implicit) social knowledge, and information society as a space to have access to information are two societies complete each other. Libraries (in a vast meaning), because of their efforts to collect and store the produced knowledge, contribute in promoting the knowledge society; and as spaces make the information access able for people, promote the information society. Therefore, the quantity, the quality, and the activities of libraries in a society may be considered as the clear signs of so-called knowledge and/or information societies. It may be claimed that investment for activating libraries is, in fact, investment for promoting knowledge and information societie
-
A Survey on the ICT Utilization by the Yazd University Faculty MembersPage 7Information and Communication Technology (ICT) has influenced all aspects of human life and has been the cause of many economical and social changes. Applications of ICT are making dramatic changes in educational development. ICT has been the cause of a new revolution in the world which is called information Revolution. It has had many advantages and facilities. This research attempts to study and interpret Yazd University faculty member's use of ICT. 260 questionnaires were distributed among faculty members in colleges and departments. 144 questionnaires were answered and returned back. Collected data was analyzed and computerized by SPSS and Excel softwares. Some of the important findings as revealed by the data analysis are listed below: More than 75% of the faculty members use ICT. Computer, Internet, data projector, mobile, online & offline data banks are used more than other ICTs. E-mail and Web sites are the most usable services of the Internet. Teleconference service is not used at all. Statistical chi-square test shows a significant relation between the ICT used variable and the sex, degree, educational status, teaching experience.
-
Page 21Prof. Mohammad-Taqi Danesh-Pajouh was born in 1290/1911. After his primary education in his birth-place, Amol, he continued his education and studied clerical topics in Qom. Then he entered the Faculty of Law at Tehran University and took his bachelor's degree in 1320/1941. He began his career as a librarian in the library of above mentioned faculty, and a few years later, he was appointed as deputy to that library, a post which has prolonged for 29 years. During this period he could transform his library into a model library and the richest one in the country. He joined the Dep. Of History of the Faculty of Theology at Tehran University in 1348/1969. He died in 1375/1996. He has left huge number of works behind himself in various fields. He is the author of numerous articles on Persian and Islamic studies. Several scholarly text of previous writers have been edited and published by him. He has a high rank in cataloging of Persian and Arabic manuscripts, being kept in Iranian and foreign libraries. His most monumental work is the voluminous catalog of manuscripts in the Centeral Library of Tehran University. his various catalogs are the substantial tools for researches.
-
Page 37The present research has been carried out to study the structure of indexing language databases of IRANDOC. Three databases have been selected as a sample: Iranian Dissertation Abstracts. Directory of Scientific Meetings Held in Iran. Current Research in Iranian Universities and Research Centers. Some descriptors have been selected as a sample for study. To analyze the descriptors checklist was needed, for this reason the descriptors were produced with reference to different resources of rules and guidelines related to standards, which has been submitted in the form of checklist with the title of Descriptors Evaluation Indexes Table. According to the checklist, the descriptors have been studied under five specialties and the results were analyze
-
Page 63Evaluation Criteria for Different Versions of the Same Database the concept of information, during its development, is connected to the concept of entropy created by the 19th century termodynamics scholars. Information means, in this view point, order or negentropy. On the other hand, entropy is connected to the concepts as chaos and noise, which cause, in turn, disorder. In the present paper, the fore-told concepts and their interconnections are discussed from the different points of view.
-
Page 77Internet advancement and publication of bibliographic and full text databases in this new medium by different providers and at the same time, Increases in the expenditure of subscription to these databases, has caused libraries to be careful about which database(s) to subscribe and which ones not to. Choosing the best version among different versions available has become very important. This article will talk about the specifications that that the databases must have when the librarians want to subscribe them.
-
Page 97Scientific communications network is presented in, sociology of science. And we can use Steven's evaluative bibliometrics to map it. In citation Network approach, scientist's communication behavior is predicted through their citation behavior. In this paper, first, concepts such as Sociology of science, scientific community, scientific communications and its kinds are described. Two kinds of bibliometrics (descriptive and evaluative) analyzed, then, Citation network that is one of the evaluative approach usages to bibliometrics, is surveyed and its concepts are analyzed.
-
Page 113As the numbers of university students are increasing, common use of academic & public libraries can have very useful function in responding the student's information needs. Therefore the connection of such libraries can decrease the costs and increase the productivity of library resources, softwares, equipments, and staff. In the present paper, referring to some successful relevant programmers', it is tried to give some guidelines to follow such programmers in Iran.
-
Page 125The purpose of the present study is to explore the impact of new coming terms on the structure of the recent editions thesauri compared to the previous ones. The case of this research is the 14th and 13th editions of ERIC Thesaurus. The finding's indicate that the new terms affect the structure of thesaurus in terms of omission, change, or addition of the terms interrelations. But the highest Impact occurs on the hierarchical relations. The final results show that there can be found no correlation between the quantity and complexity of the changes occurred.
-
Page 147Web information usability is a new issue, which has attracted many specialists in these days. It has been of great importance regarding the increasing growth of web sites requiring quality monitoring. Web quality measurement has intrinsic difficulties and complexities, pushing specialists to devise automatic ways to measure its different aspects, among them usability and accessibility. This study introduces automatic tools specialized in measuring web quality in view of usability and accessibility and examines their characteristics, as well as the tests they performed
-
Page 163This research is to determine considering the standards which are applied for the Persian abstract of Imam Sadeq University's dissertations from 1368 and the accord ability of it with the ISO of preparing the abstracts. The population for this research is the Persian abstracts from 1368 to 1382. The main results show that in the faculties of Imam Sadeq University, the Political Faculty of Imam Sadeq University is the best in the meeting of these standards with the result of % 74/6667. And 10/3744 deviation and the whole ranking was % 71/9679 with deviation of 12/1459 between the different years in 1376. We reach to the average of %82/6680 and deviation of 4/3464 and it was the best result of Imam community, and the abbreviations for the specialists of librarians of Imam Sadeq University with the average of %75/5215 and deviation 9/2459 in comparison with the students of Imam Sadeq University with average of %66/5 and the deviation 13/9350 is in the best place of meeting of standards. In the results of research the hypothesis of one, three and four is verified and the second hypothesis is not verified.
-
Page 193The purpose of this research is study of methods and techniques of video indexing and to store indexes in the information storage and retrieval systems. Method of this article is documentary study. The Findings display that current video indexing solutions are still immature and lack of any standard. But, three main methods of video indexing aver: annotations-based indexing, "feature-based indexing", and "domain-specific indexing". Every one of these methods has their advantages and limitations that depend on used nature and applications of video
-
Page 213The principal goal of this research is the feasibility study of presentation electronic reference services in such centers. In this research, we apply measuring methods in different stages. Through this way, we attempt to focus on Special governmental information centers in Tehran which use internet for acquisition and dissemination of information and also for reference services, methods of collecting information has betty based on questionnaire. The achieved results show that use information technology (IT) for acquisition, processing, storage and retrieval, and dissemination of different shape of information (oral, illustrative and textual) is a medium level. Also it is shown that 44% of these centers use internet Just for reference services and only 24% of them use internet for different purposes. Results obtained by other researchers imply that more than 65 centers, which contain about 88% of them, for presenting reference services, exert both traditional and electronics reference services
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.