مجله تحقیقات دامپزشکی
سال شصت و پنجم شماره 3 (پاییز 1389)

به دلیل اهمیت بسیار زیادی که ساختار عروقی در بررسی پاتوژنز بیماری هایی مانند لامینیت ((Laminitis و زخم کف سم دارد، شناخت این ساختارها کاملا ضروری به نظر می رسد. مقالات منتشر شده در مورد ساختار عروقی در گوسفند اندک است. اندام خلفی 15 بره 3 ماهه از محل مفصل تارس جدا شد. با جدا کردن سرخرگ Dorsal metatarsal artery ابتدا سالین جهت شستشو و سپس رزین متاکریلات برای تشکیل کست تزریق شد. سرخرگ های Dorsal common digital و Common plantar digital مسئولیت عمده خون رسانی به سم را بر عهده دارد. از این سرخرگ ها یک شاخه به ناحیه پاشنه (Bulb) خون رسانی می کند شاخه دیگر در سطح محوری ((Axial به دیواره داخلی و ناحیه کف سم (Sole) خون رسانی می کند و شاخه سوم هم خون رسانی به نوار تاجی (Coronary margin) را بر عهده دارد. سیاهرگ های Common dorsal digitalو Abaxial proper plantar عهده دار درناژ خون از سم می باشد. خون عمده شبکه های سطحی و عمقی ناحیه نوار تاجی و دیواره به درون سیاهرگ Dorsal proper digital تخلیه می شود و از آن جا به سیاهرگ Common dorsal digital تخلیه می شود که این شبکه های آناستوموزهایی را با شبکه های حاصله از سیاهرگ Abaxial proper plantar می دهد. سیاهرگ Axial proper plantar به درون سیاهرگ Abaxial proper plantar تخلیه می شود.شبکه هایی که در دیواره خارجی، ناحیه کف (Sole) و سطح کف پای پاشنه (Bulb) قرار دارند، از طریق دو سیاهرگ عمده خون خود را به درون سیاهرگ Abaxial proper plantar درناژ می کند.

مطالعات همسنگ زیستی (بیواکووالانسی)، روش علمی مطمئن برای ارزیابی کیفیت داروهای ژنریک و بررسی خصوصیات فارماکوکینتیکی آنها در مقایسه با داروهای مرجع می باشد. هدف از این مطالعه بررسی همسنگ زیستی دو نوع بلوس کلوزانتل ساخته شده توسط یکی از شرکت های داخلی با مواد اولیه از دو منبع مختلف بوده است. تعداد 30 راCس گوسفند به دو گروه 15 تایی تقسیم شدند و به علت طولانی بودن نیمه عمر دارو، مطالعه به روش موازی انجام شد. در گروه اول (گروه آزمون) به هر گوسفند یک بلوس500 میلی گرمی کلوزانتل با مواد اولیه یک شرکت اسپانیایی و در گروه دوم (گروه مرجع)، به همان میزان داروی گروه آزمون، داروی کلوزانتل با منشا سازنده اصلی (یانسن بلژیک) به گوسفندان خورانده شد. از تمامی گوسفندان در زمان های0، 4، 8، 12، 16، 20، 24، 32، 48 و 72 ساعت پس از تجویز دارو خونگیری از ورید وداج به عمل آمد. میزان کلوزانتل موجود در سرم گوسفندان توسط سیستم HPLC اندازه گیری گردید. پس از تعیین نمودارهای غلظت خونی برای هر گوسفند، میانگین غلظت خونی هر مرحله خونگیری و شاخص های فارماکوکنیتیکی مختلف شامل (Cmaxحداکثر غلظت خونی)، Tmax(زمان رسیدن به حداکثرغلظت خونی)، AUC (سطح زیر منحنی) 2/1، t(نیمه عمر) و Kel(ثابت حذف) برای هر دارو محاسبه گردید. برای تعیین همسنگ زیستی دو دارو، از مقایسه AUC، Cmax و Tmaxو آزمون فاصله اطمینان استفاده شد. همچنین مقایسه این پارامترها با آزمون t-student نشان داد که تفاوت معنی داری بین شاخص های فارماکوکینتیکی دو دارو وجود ندارد و این شاخص ها در فاصله اطمینان 120-80 قرار داشتند. با توجه به این که بین پارامترهای فارماکوکینتیک گروه آزمون و مرجع از نظر آماری اختلاف معنی داری وجود نداشت و پارامترهای مورد نظر در فاصله اطمینان قابل قبول از نظر مراجع بین المللی قرار داشتند، می توان ادعا کرد که دو داروی کلوزانتل تهیه شده با مواد اولیه از دو منبع مختلف، با یکدیگر زیست همسنگ هستند.

امروزه تقاضا برای استفاده از نگهدارنده های طبیعی از جمله باکتریوسین ها جهت کنترل میکروارگانیسم های با منشا مواد غذایی در فراورده های دریایی رو به افزایش است. این مطالعه به منظور ارزیابی اثرات ضد میکروبی نیسین بر باکتری استافیلوکوکوس اورئوس در فیله ی کپور نقره ای شور سبک و سنگین (4 و 8 درصد نمک) صورت گرفت. اثر غلظت های مختلف نیسین (0، 15/0، 25/0، 75/0 و 5/1 میکروگرم بر میلی لیتر) بر رفتار رشد استافیلوکوکوس اورئوس در شرایط نامناسب یخچالی (10 درجه سانتیگراد) از طریق سنجش میزان رشد باکتری در فیله ماهی شور بررسی شد. نتایج نشان داد که تاثیر غلظت های مورد استفاده از نیسین در جلوگیری از رشد باکتری استافیلوکوکوس اورئوس در هر دو نوع ماهی شور سبک و سنگین نسبت به گروه کنترل معنی دار بوده است)05/0(p<. این مطالعه نشان داد که نیسین دارای اثر بازدارندگی بر رشد استافیلوکوکوس اورئوس است و می تواند به عنوان یک نگهدارنده طبیعی در ماهی شور سبک و سنگین مورد توجه قرار گیرد.

تب برفکی یکی از مهم ترین بیماری های ویروسی دام است. تیپ های O، A و 1Asia ویروس تب برفکی از دیرباز در ایران بومی می باشند. در این مطالعه نمو نه های گرفته شده (103 نمونه طی سه سال) از دام های مشکوک،توسط آزمایش RT-PCR مورد بررسی قرار گرفت. 702نوکلئوتید ناحیه D1 تا B2 ژنوم ویروس تب برفکی تیپ A جدا شده از استان خراسان رضوی تعیین توالی گردید و با سایرویروس های ایران و منطقه مقایسه شد. در نتایج بدست آمده معلوم گردید که ویروس تیپ Aجدا شده 89 درصد مشابهت با ویروس های ایران و کشور های همسایه دارد. به علاوه این ویروس با 92 درصد، بیشترین تشابه را با (Samuel)87/1A/IRN/ نشان داد.بررسی فیلوژنتیک ویروس معلوم نمود که این ویروس به ویروس های 92/Iraq/22A و 105A/IRN /iso نزدیک بوده و با آنها در یک Lineage قرار می گیرد. اطلاعات نشان می دهد که ویروس تب برفکی تیپ A جدا شده از استان خراسان رضوی مشابهت زیادی با v87A/IRN/ ویروس واکسن ایران دارد و واکسن قادر است آنتی بادی محافظت کننده بر علیه آن ایجاد نماید.

افزایش دفعات خوراک دهی در گاوهای شیرده موجب بهبود بازده بیوانرژتیک در بدن می شود، اما از تاثیر آن بر بازده رشد و هورمون های درگیر در آن در دام های پرواری اطلاعات کمی در دسترس است. بنابراین، برای مطالعه اثر دفعات خوراک دهی بر کمیت و کیفیت لاشه، وزن بدن، غلظت هورمون های لپتین و انسولین، از دوازده گوساله نر هلشتاین در دو گروه شش راCسی استفاده شد. گروه شاهد روزانه دو بار و گروه تیمار روزانه شش مرتبه و به یک میزان خوراک دهی شدند. وزن بدن هر سه هفته یک بار ثبت شد. نمونه های خون در پایان آزمایش در طی 24 ساعت و به فواصل چهار ساعته از دام ها اخذ شد. گوساله ها کشتار و خصوصیات لاشه آنها مورد بررسی قرار گرفت. غلظت لپتین پلاسما در مقایسه با گروه شاهد افزایش (05/0p<)، درحالی که غلظت انسولین پلاسما (01/0p<)کاهش یافت. مقدار چربی داخلی و ضخامت چربی زیر پوستی در گروه تیمار در مقایسه با شاهد کاهش (05/0(p< یافت. نتایج حاصله پیشنهاد می کند که افزایش دفعات خوراک دادن در گوساله های در حال رشد هلشتاین، موجب کاهش ذخایر چربی بدن می شود. این اثر احتمالا به واسطه تغییرات غلظت هورمون های لپتین و انسولین اعمال می گردد.

بروسلوز یکی از خطرناک ترین بیماری های عفونی مشترک بین انسان ودام می باشد که در حال حاضر اکثر نقاط کشور را به شکل مستقیم یا غیر مستقیم متاثر می سازد. هدف از مطالعه حاضر ارزیابی آزمون PCR در تشخیص موارد بروسلوز در دام و مقایسه آن با روش های سرولوژیک استاندارد می باشد. بدین منظور ابتدا نمونه های سرمی مثبت از نظر بروسلا از مراکزدرمانی جمع آوری وآزمایشات رزبنگال و آگلوتیناسیون رایت در لوله)SAT(، بر روی آنها انجام گرفت و سپس همین نمونه ها مورد آزمون PCR قرار گرفتند. نتایج مطالعه حاضر نشان داد که درصد قابل توجهی از نمونه های سرمی ارسالی به آزمایشگاه ها از نظر ابتلا به بروسلوز در آزمون رایت مثبت بودند که از این تعداد65درصد در آزمون PCR نیز نتیجه مثبت نشان دادند بدین ترتیب که از تعداد 20 نمونه سرم دامی مشکوک به بروسلوز 6 نمونه(30درصد) مثبت با عیار 1:80 و بقیه دارای عیار کمتر از 1:80 بودند. کلیه نمونه ها جهت تایید تشخیص مورد آزمایش PCR قرار گرفتند که نتایج حاصل از آزمون PCR در5 نمونه از بین سرم های بیمار(عیار1:80) و6 نمونه با عیار کمتر از 1:80 با آزمایش رایت هم خوانی داشت در حالی که یک نمونه با تیتر کمتر از 1:80 با آزمایش رایت هم خوانی نداشت. مقایسه نتایج حاصل ازآزمون رایت و PCR، 55درصد هم خوانی بین نتایج این دو روش را نشان داد.

پرورش ماهی در تراکم بالا و با حداقل تلفات نیازمند آگاهی از سلامت آن می باشد. پارامتر های خون شاخص نسبتا مفیدی برای ارزیابی نارسایی های فیزیولوژیکی در پرورش متراکم ماهی می باشد و می تواند اطلاعات مهمی برای تشخیص و پیشگیری از بیماری ها را در اختیار قرار دهد. در این مطالعه تعداد 60 قطعه ماهی شیربت پرورشی بالغ از استخرهای پرورش ماهی شیربت در استان خوزستان صید و پس از خون گیری از طریق ورید ساقه دمی (Caudal vein) و تعیین جنسیت مقادیر برخی پارامترهای خون شناسی از جمله شمارش کلی و تفریقی گلبول های سفید، شمارش کلی گلبول های قرمز، هموگلوبین، هماتوکریت و اندیس های گلبولی MCV(، MCH،(MCHC به صورت دستی با روش های متداول آزمایشگاهی مورد اندازه گیری قرار گرفت و میانگین و خطای استاندارد میانگین هر یک از پارامترهای مذکور بر اساس جنس و بدون در نظر گرفتن جنس تعیین گردید. برای مقایسه مقادیر پارامترها در دو جنس نر و ماده از آزمون t-student استفاده شد و ضرایب همبستگی بین پارامترها با استفاده از آزمون فیشر تعیین گردید. در این مطالعه و بدون در نظر گرفتن جنس میانگین پارامترهای خون شناسی ماهی شیربت پرورشی به شرح زیر تعیین گردید: شمارش کلی گلبول های سفید (WBC) برابر103 * (57/0 ± 5/12) سلول در میکرولیتر mL))، (گلبول های قرمز (RBC برابر 106 * (035/0 ± 41/1) سلول در میکرولیتر ml)، هموگلوبین (Hb برابر1/0 ± 5/6 گرم درصد g/ dl)، هماتوکریت (PCV(برابر7/0 ± 9/36 درصد (درصد)، MCV برابر87/4 ± 261 فمتولیتر (1(f، MCH برابر88/0 ± 7/45 پیکوگرم (Pg) و MCHC برابر 27/0 ± 6/17 گرم درصد و در شمارش تفریقی گلبول های سفید درصد نوتروفیل ها، لنفوسیت ها، مونوسیت ها و ائوزینوفیل ها به ترتیب، 52/0 ± 40، 59/0 ± 2/56، 22/0 ± 8/2 و 15/0 ± 1/1 درصد بدست آمد. نتایج آنالیز آماری اختلاف م عنی داری را بین جنس نر و ماده نشان نداد (05/0 p>. ) نتایج این مطالعه می تواند برای ارزیابی وضعیت سلامتی این ماهی در ایستگاه های پرورشی به کار گرفته شود.

هورمون های جنسی به نظر می رسد که حساسیت به درد را تعدیل می کنند. از طرفی نقش گیرنده های آلفا دو آدرنرژیک بر حساسیت به درد توسط تست فرمالین بررسی شده است. بنابراین هدف مطالعه حاضر بررسی اثر تزریق داخل بطن مغزی زایلازین و یوهمبین بر حساسیت به درد در مراحل مختلف سیکل استروس در آزمون فرمالین در موش صحرایی می باشد. آزمون فرمالین بوسیله تزریق زیر جلدی50 میکرو لیتر فرمالین 5/2 درصد در پای عقبی انجام گرفت. حیوانات به چهار دسته تقسیم شدند: 1– گروه کنترل حیوانات دست نخورده)، 2– گروه شاهد (2 میکرو لیتر مایع مغزی نخاعی مصنوعی را به صورت داخل بطن مغزی دریافت کردند)، 3– گروه تزریق آگونیست 2 میکرو لیتر زایلازین در دوز های 5 و 10 میکرو گرم به ازای یک موش صحرایی دریافت کردند) و 4– گروه تزریق آنتاگونیست (2 میکرو لیتر یوهمبین در دوز های 5 و 10 میکرو گرم به ازای یک موش صحرایی دریافت کردند.) داده ها به وسیله آنالیز واریانس دوطرفه مکرر و آزمون تشخیصی توکی مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. سطح معنی داری)05/0 (p< بود. داده ها نشان داد که زایلازین بطور معنی داری(05/0p< (حساسیت به درد را در تمام مراحل مختلف سیکل استروس کاهش داد، اما این اثر بی دردی در مرحله استروس سیکل استروس ماکزیمم و در مرحله مت استروس مینیمم بود. یوهمبین در تمام مراحل مختلف سیکل استروس باعث افزایش معنی داری (05/0(p< در حساسیت به درد شد. اثر پر دردی یوهمبین در مرحله مت استروس سیکل استروس ماکزیمم و در مرحله پرو استروس سیکل استروس مینیمم بود. نتایج این تحقیق حاکی از آن است که تداخل سیستم آلفا دو ادرنرژیک با استروئیدهای جنسی داخلی در اصلاح حساسیت به درد اهمیت دارد.

امروزه ویروس های آنفلوانزا تحت تیپ 2N9H در گله های طیور اهلی سراسر دنیا در حال چرخش هستند. تحقیق حاضر به منظور بررسی توان ایجاد ضایعات پاتولوژیک در موش به عنوان یک مدل پستاندار پایه گذاری گردیده است. 50 سر موش ماده نژاد BALB/C به سن تقریبی 8 هفته و متوسط وزن 27 گرم به دو گروه A شامل 25 سر موش که به روش داخل بینی با دوزی معادل 50EID106 ویروس آنفلوانزا 04/263A/Chicken/Iran/B در هر 50 میکرو لیتر مایع کوریوآلانتوئیک تلقیح شدند و گروه B شامل 25 سر موش به عنوان گروه کنترل تقسیم شدند. نمونه برداری در روزهای 3، 6، 9 و12 بعد از عفونت زایی انجام و نمونه های بافتی از مغز، ریه، نای، کبد، روده، کلیه، قلب و طحال برداشت گردید. بررسی ضایعات هیستوپاتولوژیک نشان داد که این ویروس قابلیت ایجاد ضایعات پاتولوژیک را به شکل موضعی در ریه و نای دارا می باشد و می تواند در این بافت ها باعث ایجاد Interestitial bronchopneumonia و Tracheitis شود. این یافته ها نشان می دهد که ویروس آنفلوانزا می تواند در پستانداران بیماری ایجاد نماید و از آن جایی که امروزه آلودگی انسان به این ویروس ها که می تواند متعاقب آلودگی طبیعی انسان با ویروس های آنفلوانزای طیور و بروز پدیده نوترکیبی و وقوع یک پاندمی جدید رخ دهد هم از نظر بیماری و هم از نظر مرگ و میر مورد توجه قرار گرفته است لذا توجه بیشتر و نیز انجام اقدامات پیشگیرانه ضروری به نظر می رسد.

ویتامین E با خواص آنتی اکسیدانتی شناخته شده و در گونه های مختلف تنظیم وظایف سیستم ایمنی را از خود نشان داده است.این آزمایش با استفاده از 240 قطعه جوجه نر یک روزه گوشتی از سویه راCس 308 جهت بررسی اثرات چهار سطح مختلف ویتامین E(صفر، 10، 20، 40 میلی گرم در کیلوگرم) بر عملکرد و پاسخ سیستم ایمنی هومورال انجام شد. به منظور مطالعه پاسخ ایمنی هومورال جوجه ها در سنین 15، 30، 45 روزگی با 2/0 میلی لیتر محلول 05/0 گلبول قرمز گوسفند در عضله سینه تزریق شدند و در 7 و 14 روز بعد از تزریق دوم و سوم نمونه گیری خونی انجام شد، سپس تیترهای آنتی بادی بر علیه گلبول گوسفند به و سیله ی روش میکرو هماگلوتیناسیون اندازه گیری شد.سپس جوجه ها کشتار و بورس فابرسیوس و طحال آنها توزین شد. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که ویتامین E هیچ اثر معنی داری بر عملکرد جوجه ها شامل وزن بدن، خوراک مصرفی و ضریب تبدیل غذایی نداشت. اختلاف معنی داری بر تیتر آنتی بادی تام علیه گلبول قرمز گوسفند، تیتر آنتی بادی حساس به 2 مرکاپتواتانول، و نیز تیتر آنتی بادی ضد ویروس نیوکاسل گروهی که 40 میلی گرم در کیلوگرم ویتامین E مصرف کرده بودند،در مقایسه با گروه شاهد داشت (05/0. )p< تیتر آنتی بادی مقاوم به 2 مرکاپتواتانول و وزن ارگان های لنفوئیدی (بورس فابرسیوس و طحال) تحت تاثیر جیره قرار نگرفت و اختلاف معنی داری بین تیمارها مشاهده نشد.این نتایج نشان دادکه مکمل ویتامین E پاسخ ایمنی هومورال را افزایش می دهد.

کم خونی عفونی اسب (EIA) بیماری واگیری است که از نظر بالینی با دوره های عود کننده ای از کم خونی، زردی، افسردگی، ادم و کاهش وزن مزمن مشخص می گردد. بیماری با عفونت ویروسی مستمر همراه می باشد. ویروس عامل EIA به خانواده رتروویریده تعلق دارد. هدف از مطالعه حاضر تعیین وضعیت EIA در اسب های اهواز بوده است. جهت انجام این کار 100 راCس اسب انتخاب شده و پس از اخذ اطلاعات مربوط به هر اسب (از قبیل سن، جنس و سابقه بیماری) خونگیری از آنها صورت گرفت. تیتر آنتی بادی نمونه ها با استفاده از کیت تجاری AGID تعیین گردید. نتایج نشان دادکه تمامی دام مای تحت مطالعه از نظر سرولوژیک منفی بوده اند.

اسهال ناشی از کریپتوسپوریدیوز در گوساله های نوزاد یکی از مشکلات مهم بهداشتی می باشد و موجب خسارات شدید اقتصادی می شود. این مطالعه در گوساله های نوزاد در مناطق مختلف استان آذربایجان شرقی از آبان ماه 1380 تا آبان ماه 1381 به منظور تعیین نقش این انگل در اسهال انجام گرفت. در این بررسی تعداد 500 نمونه مدفوع در چهار منطقه استان از گوساله های مبتلا به اسهال زیر دو ماه سن متعلق به 25 گاوداری صنعتی و هم چنین گوساله های اسهالی ارجاع داده شده به درمانگاه های خصوصی جمع آوری شد. نمونه ها به شکل فرمالینه تهیه شد و پس از رنگ آمیزی با روش زیل نیلسون اصلاح شده در بخش انگل شناسی دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تبریز انجام و نتایج آن ثبت گردید. داده ها با استفاده از آزمون مربع کای مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفتند. از مجموع 500 نمونه، 207 مورد (4/41 درصد) از نظر وجود تک یاخته کریپتوسپوریدیوم مثبت بودند. نتایج بررسی نشان دادند که اختلاف معنی داری بین درصد شیوع بیماری در فصول مختلف سال وجود دارد (05/0 p<)، بیشترین شیوع مربوط به فصل تابستان (6/49 درصد) و کمترین آن در زمستان (4/30 درصد) بوده است، همچنین اختلاف معنی داری بین درصد شیوع بیماری در سنین مختلف وجود داشت (05/0 p<)، بیشترین آن در سن 8-6 هفتگی (4/61 درصد) و کمترین آن در سن یک هفتگی (21/25 درصد) بوده است. اختلاف معنی داری بین درصد شیوع بیماری در نواحی مختلف استان وجود نداشت. این مطالعه فراوانی شدت آلودگی برحسب +(، ++ و)+++ را به ترتیب 43/30، 3/34 و 26/35 درصد نشان داد. همچنین شدت اسهال با شدت آلودگی رابطه مستقیم داشت.

بیماری کرم قلب، به و سیله دیروفیلاریا ایمیتیس در سگ ها و گربه ها ایجاد می گردد. دیروفیلاریوز از نظر بالینی در گربه ها بسیار مهم است چرا که عفونت خفیف هم قادر به ایجاد بیماری شدید بوده و می تواند حیات حیوان را به خطر اندازد. گربه ها کمتر به بیماری آلوده می شوند، حتی در مناطقی که آلودگی شدید سگ ها وجود دارد. در بررسی حاضر پس از معاینه بالینی، از تعداد 120 گربه بالغ خانگی و ولگرد در شهرستان اهواز، خون گیری به عمل آمد و از نظر حضور میکروفیلر دیروفیلاریا با روش نات تغییر یافته و نیز از نظر حضور آنتی ژن انگل در خون با استفاده از کیت تشخیصی ایمونوکروماتوگرافی مورد بررسی قرار گرفت. در مجموع تنها 1 مورد (83/0 درصد) از گربه های مورد مطالعه، آلوده به دیروفیلاریا ایمیتیس بود. گربه مبتلا نر، خانگی و از نژاد مو کوتاه اهلی بود و 5/2 سال سن داشت. این تحقیق که اولین گزارش جداسازی دیروفیلاریازیس در گربه های شهرستان اهواز است نشان می دهد که پشه های حامل و مخازن آنها در این منطقه موجود است و لازم است که برخورد مستمر و مداومی در ریشه کنی گربه ها و سگ های ولگرد منطقه، درمان پروفیلاکتیک و آموزش دقیق به مردم صورت گیرد.