فصلنامه پژوهش ها و سیاست های اقتصادی
سال یازدهم شماره 1 (پیاپی 25، بهار 1382)

اقتصاد توسعه، به مثابه علم اقتصاد ملل کمتر توسعه یافته، در دهه های 1940 و 1950 ظهور یافت. هر چند بسیاری از پیشگامان این شاخه سیاست گرا از دانش اقتصاد آگاه از ویژگی های کشورهای غیر صنعتی فقیر بودند، اما متاسفانه بسیاری از اقتصاددانان توسعه از ویژگی های خاص کشورهای کمتر توسعه یافته غفلت ورزیدند و برای این کشورها همان نسخه های سیاستی را تجویز کردند که برای ملل توسعه یافته تر تجویز می شد.

هدف این مقاله ارائه پروفایلی از فقر در ایران است. به بیان دیگر، این مقاله به دنبال پاسخ گویی کمی به این سؤال است که در ایران چه کسانی فقیر هستند و توزیع جغرافیایی آنان چگونه است و در طول سیاست های موسوم به تعدیل اقتصادی چه تغییراتی در نقشه یا پروفایل فقر ایجاد شده است. نتایج مقاله نشان می دهد نرح فقر، شدت فقر و نابرابری در میان فقرا در مناطق روستایی بیشتر از مناطق شهری است.

درآمدهای مالیاتی استان خراسان در ابتدای برنامه اول توسعه 7/29 میلیارد ریال بود که با متوسط میزان رشد سالانه 36 درصد در پایان برنامه به 97 میلیارد ریال رسید. این درآمدها در برنامه دوم توسعه با متوسط میزان رشد سالانه 35 درصد افزایش یافت به طوری که در پایان برنامه بالغ بر 5/412 میلیارد شد. اما روی دیگر سکه، درآمدهایی را نشان می دهد که باید وصول شوند.

این مقاله به یکی از موارد مربوط به بهره وری نیروی کار می پردازد. هدف مقاله تعیین بخش های کلیدی از لحاظ تحریک بهره وری نیروی کار در سایر بخش هاو کل اقتصاد است، به عبارتی به دنبال یافتن بخش هایی در اقتصاد کشور است که در صورت افزایش سرمایه گذاری در آن ها می توان بهره وری نیروی کار در سایر بخش ها و در نهایت کل اقتصاد را افزایش داد.

این مقاله بررسی مفاهیم نظری و تحلیلی از تجربه پنج کشور افریقایی در آزادسازی نرخ بهره را دربردارد. به رغم پیشرفت اساسی در زمینه اصلاحات سیاست پولی، آزادسازی تنها به طور جزئی سطح و تنوع نرخ های بهره را متاثر ساخته است. در این مطلب عوامل چندی مانند بی ثباتی اقتصاد کلان، بازارهای مالی چند قطبی، نبود بازارهای سرمایه توسعه یافته و همچنین مراتب برنامه های آزادسازی و دسترسی نامتقارن به اطلاعات، افزایش در شکاف میان نرخ های بهره و سپرده و وام و نیز الگوی نسبتا انعطاف ناپذیر نرخ های بهره در دوره گذرا به سوی یک سیستم مالی مبتنی بر بازار تشریح می شود.