فهرست مطالب

محیط زیست جانوری - سال یکم شماره 3 (پاییز 1388)

فصلنامه محیط زیست جانوری
سال یکم شماره 3 (پاییز 1388)

  • تاریخ انتشار: 1388/10/11
  • تعداد عناوین: 7
|
  • سیامک یوسفی سیاهکلرودی، منا ایزدیان صفحه 1
    پژوهش حاضر ثبت اطلاعات گونه ای و تعیین ویژگی های زیستگاه سنجاب بلوچی Funambulus pennantii)) که یکی از گونه های جانوری منحصر به فرد در ایران (استان سیستان و بلوچستان) بشمار می آید، طی یک بررسی یکساله، از بهمن 1386 تا بهمن 1387 در شهرستانهای چابهار، نیک شهر و سرباز انجام گرفت. برای این منظور تعداد 6 ایستگاه (هر شهرستان 2 ایستگاه) انتخاب گردید. سپس اطلاعات مربوط به زیست سنجی آنها از طریق صید توسط تله گذاری انجام پذیرفت. در طول عملیات میدانی جمعا 40 نمونه صید شد که از این تعداد 23 سنجاب نر و 17 سنجاب ماده بودند. به این ترتیب نسبت جنسی نر به ماده 3/1:1 برآورد گردید. بررسی های آماری انجام شده، نشان داد که تفاوت معنی داری بین صفات اندازه گیری شده در دو جنس نر و ماده وجود نداشت. بیشترین وزن اندازه گیری شده 5/123 گرم و کمترین وزن 50 گرم و بیشترین طول سر و تنه 292 سانتیمتر و کمترین طول سر و تنه 127 سانتیمتر بود. همچنین از نظر تفاوت بین صفات براساس محل صید نمونه ها فقط دو صفت طول سر و تنه و نیز طول گوش دارای تفاوت معنی داری بین ایستگاه های مختلف صید بودند. آنالیز همبستگی بین صفات نیز نشان داد که طول سر و تنه با طول گوش و طول پا معنی دار و همبستگی بین طول گوش و طول پا نیز معنی دار بود.
    کلیدواژگان: سنجاب بلوچی، Funambulus pennantii، ریخت سنجی، ایران
  • مرتضی علیزاده، شهرام دادگر، اکرم بمانی صفحه 11
    در این تحقیق عملکرد رشد ماهی قزل آلای رنگین کمان در مرحله پرواری با استفاده از دو نوع ضایعات صنایع عمل آوری شده غلات شامل ضایعات صنایع تولید نان و ماکارونی به عنوان منبع کربوهیدرات جایگزین در جیره غذایی، در قالب طرح آماری کاملا تصادفی با آرایش فاکتوریل 23 مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور هفت جیره غذایی شامل یک جیره شاهد (فرمول تجاری رایج در کارخانجات تولید خوراک آبزیان) و شش جیره تیمار با سطوح مختلف جایگزین ضایعات مورد نظر به جای گندم و ذرت (به عنوان منبع اصلی کربوهیدرات جیره) شامل: 1) 100 درصد نان خشک، 2) 50 درصد نان خشک، 3) 100 درصد ماکارونی، 4) 50 درصد ماکارونی، 5) 100 درصد مخلوط مساوی ماکارونی و نان خشک و 6) 50 درصد مخلوط مساوی ماکارونی و نان خشک، تهیه و مورد استفاده قرار گرفت. برای تنظیم جیره ها از نرم افزار کامپیوتری Lindo استفاده شد. برای پرورش ماهی ها 21 قفس با چارچوب فلزی و دیواره های توری پلی اتیلنی به ابعاد 111 متر ساخته شد و در یکاستخر بتنی به ابعاد 2/1325 متر نصب گردید. برای هر تیمار 3 تکرار منظور گردید و هر قفس بطور تصادفی به یک تکرار تعلق گرفت. برای هر قفس 20 عدد ماهی با وزن متوسط 5±85 گرم در نظر گرفته شد. طول دوره پرورش 75 روز و طی این مدت دمای آب 5/1±15 درجه سانتیگراد، pH آب بین 7/8 9/7 و اکسیژن محلول 1/8 5/6 میلی گرم در لیتر بود. تغذیه ماهی ها با استفاده از جیره های غذایی ساخته شده و براساس درصد بیوماس حاصل از نمونه برداری های 14 روزه، طی سه نوبت در روز بطور دستی انجام گرفت. بررسی فاکتورهای وزن نهائی، درصد افزایش وزن، نسبت تبدیل غذا، نرخ رشد ویژه، نسبت بازدهی پروتئین، شاخص وضعیت و درصد رسوب یا ذخیره پروتئین نشان داد که تیمارهایی که 50 درصد منبع کربوهیدرات اصلی آنها بوسیله ضایعات جایگزین شده بود (جیره های 2، 4 و 6) عملکرد رشد بهتری نسبت به سه تیمار دیگر (جیره های 1، 3 و 5) داشته بطوریکه ارقام مربوطه اختلاف معنی داری با یکدیگر داشتند(P<0.05). آنالیز لاشه ماهی ها در پایان آزمایش نشان داد که مقادیر پروتئین و خاکستر لاشه در تیمارهای مختلف اختلاف معنی داری نداشته ولی مقادیر چربی در تیمارهای 2، 3 و 5 کمتر از دیگر تیمارها بود (P<0.05). بررسی اقتصادی جیره های مورد مصرف، برتری تیمار 2 را که در آن 50 درصد گندم و ذرت جیره با ضایعات نان جایگزین شده بود، نشان داد.
    کلیدواژگان: قزل آلای رنگین کمان، ضایعات نان و ماکارونی، عملکرد رشد
  • کاظم درویش بسطامی، محمدرضا ایمانپور، محمد رضایی، سید حسین حسینی فر، محمود سینایی، علیرضا خوانساری صفحه 21
    ترکیبات بیوشیمیایی پلاسمای خون و پلاسمای اسپرمی ماهیان در برخی موارد با یکدیگر متفاوت است و برخی ترکیبات موجود در خون و پلاسمای اسپرمی با یکدیگر رابطه دارند. مشخص کردن پارامترهای بیوشیمیایی در پلاسمای خون و اسپرم جهت ارزیابی وضعیت فیزیولوژیکی ماهی و همچنین شناخت عوامل موثر بر ترکیبات پلاسمای اسپرمی که بر وضعیت فیزیولوژیکی اسپرم موثرند ضرورت دارد. هدف از این تحقیق مشخص کردن برخی از پارامترهای بیوشیمیایی پلاسمای اسپرمی و خون ماهی کپور دریایی (Cyprinus carpio) و مقایسه این دو با یکدیگر بود. بدین منظور 15عدد ماهی کپور وحشی نر با میانگین وزنی (44/180±88/808 گرم) از مصب گرگان رود در اردیبهشت ماه صید و پلاسمای اسپرمی و خون آنها مورد آزمایش قرار گرفت و مقادیر یونهای Ca2+، Mg2+ و پروتئین کل، کلسترول و گلوکز پلاسمای خون و پلاسمای اسپرمی آنها تعیین شد. نتایج بدست آمده نشان داد که میزان یون Ca2+ پلاسمای خون بطور معنی داری بیشتر از پلاسمای اسپرمی می باشد (01/0>P)، ولی بین یونMg2+ و پروتئین کل پلاسمای خون و پلاسمای اسپرمی اختلاف معنی داری مشاهده نگردید (05/0P). بررسی رابطه های بین ترکیبات بیوشیمیایی خون و پلاسمای اسپرمی نشان داد که بین منیزیم و گلوکز رابطه معنی داری وجود دارد (01/0>P)، ولی بین یون Ca2+، کلسترول و پروتین کل پلاسمای خون و پلاسمای اسپرمی رابطه معنی داری وجود ندارد (05/0
    کلیدواژگان: ترکیبات بیوشیمیایی خون، پلاسمای اسپرمی، کپور دریایی
  • بیتا رحیمی، پریسا نجاتخواه معنوی صفحه 27
    در این بررسی اثر شوری های مختلف در رشد، طول عمر و زمان بلوغ Artemia urmiana تحت شرایط آزمایشگاهی با سه تکرار برای هر گروه مورد مطالعه قرار گرفت. آزمایشها شامل 12 گروه تیمار با شوری های 50، 75، 100 و 125 گرم در لیتر و شوری شاهد، 30 گرم در لیتر مورد بررسی قرار گرفته است. در اندازه گیری رشد، میانگین طول 10 آرتمیا از هر تکرار مربوط به هر تیمار در روزهای اول، پنجم، یازدهم و هفدهم اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که شوری های 100،75 و 125 قسمت در هزار نسبت به شوری 30 قسمت در هزار باعث کاهش رشد به صورت معنی داری در A. urmiana گردیدP<0.05)). طی 17 روز اول رشد، بیشترین میانگین طول آرتمیا مربوط به شوری 30 قسمت در هزار معادل 937/0062/5 میلیمتر و کمترین میزان رشد در شوری 75 قسمت در هزار معادل 386/0156/3 میلیمتر دیده شد. اندازه گیری طول عمر نمونه ها مشخص نموده که افزایش شوری، باعث کاهش طول عمر و تاخیر در زمان بلوغ (به استثنای شوری 75 قسمت در هزار) در A. urmiana می گردد. بیشترین طول عمر معادل 516/266/67 روز بود که در شوری 75 قسمت در هزار مشاهده گردید و کوتاهترین زمان بلوغ هم مربوط به شوری 75 قسمت در هزار بود که پس از 527/166/27 روز بالغ شدند.
    کلیدواژگان: Artemia urmiana، شوری، رشد، طول عمر، بلوغ
  • محمدرضا فرزانه، سیدعبدالمجید موسوی، نرگس امینی شیرازی صفحه 37
    در این تحقیق میزان بالای جامدات معلق در آب بعنوان یکی از اساسی ترین مشکلات مزارع پرورش مدار بسته قزل آلا مورد بررسی قرار گرفته است. همچنین در کنار اندازه گیری جامدات معلق، پارامترهایی مانند اکسیژن، دی اکسید کربن، pH و EC نیز اندازه گیری شده است. برای این کار 5 مزرعه مدار بسته تیپ در نظر گرفته شد و جامدات معلق از نظرکمیت و کیفیت مور مطالعه قرار گرفتند. مزارع از نظر طراحی و ساخت، روش تولید و غذای مصرفی با هم یکسان بودند با بررسی تمام پارامترهای موثر در تولید و کارآیی این مزارع، در سه مرحله و در طول 6 ماه (هر 2 ماه یکبار) پارامترهای آب این مزارع اندازه گیری شد. همچنین با اندازه گیری مقدار چربی در جامدات معلق پساب مزارع و مقایسه آن با مقدار چربی ورودی به این سیستمها (میزان چربی موجود در غذا) میزان حذف چربی ها در سیستم تصفیه این مزارع مورد بررسی قرار گرفت. بررسی ها نشان می دهد که میانگین میزان مواد جامد در این سه مرحله 103 میلی گرم در لیتر است که این میزان بسیار بالاتر از حد مجاز می باشد. میانگین حذف چربی ها از مزرعه نیز کمتر از 25 درصد است. در آنالیز واریانس یکطرفه انجام شده بین 5 مزرعه در دوره های مختلف، اختلافات تماما معنی دار بوده است (05/0>P). نتایج این بررسی نشان داده است که در مزارع مدار بسته ایران بازده صافی های فیزیکی و زیستی در حد قابل قبولی نمی باشد که این خود ریشه در یکسری مشکلات و ایرادات در نحوه ساخت و بهره برداری از مزارع دارد.
    کلیدواژگان: استخر، مداربسته، EC، pH، جامدات معلق، اکسیژن
  • شیدا عزیزی، پریتا کوچنین، رحیم پیغان، حسن مروتی، علیرضا خوانساری، کاظم درویش بسطامی صفحه 47
    کلیه به عنوان اندامی دفعی نقش مهمی در تنظیم اسمزی، حفظ و نگهداری حالت ثابت آب و تراکم مواد محلول بر عهده دارد. در این بررسی، چگونگی روند تغییرات بافتی کلیه کپور معمولی در پاسخ به شوری های مختلف مورد بررسی قرار گرفت. از این رو تعداد 80 عدد ماهی کپور با میانگین وزنی 36±986 گرم و طول متوسط17/0±25/24 سانتیمتر از مرکز تکثیر و پرورش شهید ملکی اهواز تهیه گردید. پس از سازگاری یک ماهه با شرایط آزمایشگاهی، ماهیان بتدریج از آب شیرین به شوری های (3، 6، 9 و 12 قسمت در هزار) انتقال داده شدند. مدت زمان 24 ساعت طول کشید تا ماهیان از یک شوری به شوری بالاتر انتقال داده شوند. تعدادی از ماهیان در آب شیرین به عنوان گروه شاهد باقی ماندند. پس از رسیدن به شوری دلخواه، ماهیان 14 روز دیگر در شوری های مورد نظر نگهداری شدند. در طول دوره سازگاری هیچ مرگ و میری اتفاق نیفتاد. پس از پایان دوره سازگاری، 5 ماهی به طور تصادفی از هر شوری انتخاب گردید و روش های معمول تهیه مقاطع بافتی و رنگ آمیزی هماتوکسیلین-ائوزین انجام گرفت. نتایج میکروسکوپیک تغییرات معنی داری روی تعداد گلومرولها و قطر آنها در این سطوح شوری نشان نداد. به هر حال این نتایج نشان دادند ماهیان کپور پرورشی می توانند با موفقیت در آبهای لب شور تا شوری 9 قسمت در هزار زندگی کنند.
    کلیدواژگان: تنظیم اسمزی، کلیه، گلومرول، Cyprinus carpio
  • تورج ولی نسب، سارا جلالی صفحه 57
    مطالعه رژیم غذایی ماهی سنگسر معمولی Pomadasys kaakan در آبهای استان هرمزگان با بررسی 227 نمونه به صورت فصلی (دو بار در هر فصل) از آبان 1384 لغایت شهریور 1385صورت پذیرفت. در این راستا فاکتورهای مختلف مربوط به تغذیه مانند تعیین شاخص های ارجحیت غذایی، خالی و پر بودن معده و طول نسبی روده بررسی گردید. شاخص خالی بودن معده (CV) در کل نمونه های بررسی شده 4/63 درصد بدست آمد و مشخص شد که این ماهی، گونه ای نسبتا کم خور است. هم چنین با بررسی این شاخص به تفکیک فصل مشخص گردید که این گونه در زمستان و تابستان تغذیه متوسطی دارد و در فصول بهار و پاییز نسبتا کم خور است. شاخص طول نسبی روده (RLG) برای این گونه 7/0 محاسبه گردید که نشان می دهد، ماهی سنگسر معمولی جزء ماهیان گوشتخوار است. انواع غذای مصرفی این گونه شامل: خرچنگ، عقربک، ماهی، ستاره دریایی، دوکفه ای، شکم پایان، میگو، Lingula، هشت پا، گیاه آبزی، ماهی مرکب، کرم های پرتار و غیره می باشد. شاخص ارجحیت غذایی (FP) برای سخت پوستان 7/77، ماهیان 1/32، نرمتنان 6/28 و خارتنان 8/18 بدست آمد. بیشترین فراوانی وقوع شکار در هر گروه غذایی متعلق به خرچنگ با ترجیح غذایی 9/50 درصد از گروه سخت پوستان، ستاره دریایی (8/18 درصد)، دوکفه ای ها (0/17 درصد) در گروه نرمتنان، در گروه خارتنان و بز ماهی (8/1 درصد) در گروه ماهیان بود. در میان سخت پوستان، خرچنگ با داشتن FP بالاتر از 50 به عنوان غذای اصلی آبزی و عقربک با FP در حدود 25 به عنوان غذای فرعی این گونه شناخته شدند. بیشترین شاخص ارجحیت غذایی در هر فصل متعلق به خرچنگ وستاره دریایی در فصلهای بهار و پاییز، عقربک درفصل تابستان و خرچنگ و ماهیان استخوانی در فصل زمستان بود.
    کلیدواژگان: سنگسر معمولی، Pomadasys kaakan، تغذیه، آبهای استان هرمزگان، خلیج فارس
|
  • Simak Yousefi Mona Izadian Page 1
    Recording data characteristics of Palm Squirrel one of the unique species in Iran (Sistan-Balouchestan province) were conducted in three cities of Chabahar, Nikshahr and Sarbaz from Feb. 2008 to Feb. 2009. For this reseaon, 6 sampling stations (2 in each city) were selected. For recording bioassay data of Palm Squirrel trapping were used. Forty Palm Squirrel were trapped, 23 male and 7 female with the sex ratio of 1:1.3. There were no significant differences in measured features between males and females. The heaviest Palm Squirrel was recorded as 123.5g. and the lightest was 50g. Moreover; the longest and the shortest animal were 292 and 127cm, respectively. Two features, head-body length and ear size showed significant difference among animals caught from three cities. Regression analysis among features showed correlation between head-body length and leg length. On the other hand, ear size and leg length had significant correlation.
  • Morteza Alizadeh Shahram Dadgar Akram Bemani: Page 11
    Growth performance of rainbow trout studied by use of bread and macaroni industries wastes in Grower diet (as carbohydrate source) replacement of wheat and corn. Seven experimental diets were prepared. Amount of carbohydrate materials replacement in diets were: 1) 100% bread wastes 2) 50% bread wastes 3) 100% macaroni wastes 4) 50% macaroni wastes 5) 100% equal mix of bread and macaroni wastes and 6) 50% equal mix of bread and macaroni wastes. Blank diet prepared as same as commercial common diet. 21 polyethylene net cages (1×1×1m) used for fish holding in a cement pond (30×3×1.2m) with 10l/s water flow. Each cage stoked by 20 fish with initial average weight of 85±5g. Farming period was 75 days and in this period water temperature, pH and dissolved oxygen were 14.5±2°C, 7.5-8.8 and 6.8-8.5mg/l, respectively. The best growth performance belonged to diet 4, although results diets of 2, 4, 6, and blank had no significant differences (P>0.05). In term of economic value of used diets, diets 2 had the best result. Carcass analysis in the end of experiment showed that carcass protein and ash contents in all of treatment were same but lipid content in treatments of 1, 3, and 5 were lower than other treatments (P<0.05).
  • Kazem Darvish Bastami, Mohammad Reza Imanpour, Mohammad Rezaei Seyed Hossein Hosseinifar Mahmoud Sinaei Alireza Khansari: Page 21
    Some of biological parameters of blood and seminal plasma are different in some of material and there is correlation between some of them. known of biochemical parameters in blood and seminal plasma are necessary for determination of physiologic situation of fish and such known of effective parameters on seminal plasma compositions that have effect on physiologic situation of sperm are necessary. The aim of this investigation was to determinate and compare some of seminal and blood plasma biochemical parameters in Cyprinus carpio. For this purpose 15 wild sea carp fish with weight average (808.88) grams were caught from Gorganrood estuary on May and levels of Ca+2 and Mg+2 ions, total protein, glucose and cholesterol of their blood and seminal plasma were determined. Results show that level of Ca+2 ion significantly was more than seminal (P<0.01) but there are no significant differences between blood plasma and seminal in Mg+2 and total protein (P>0.05). Blood glucose and cholesterol level significantly were more than seminal (P<0.01). There was a significant correlation between Mg+2 and glucose in blood and seminal plasma but there were not significant correlations between other parameters in blood and seminal plasma.
  • Bita Rahimi, Parisa Nejatkhah Manavi Page 27
    Keywords:We studied the effect of different salinities on growth, lifespan and maturation time in the Artemia urmiana under laboratory condition. The experiments were done on the control group and 12 treatment groups. Experimental salinities ranged from 30 to 125gL-1. In growth experiments the mean body length of 10 individual Artemia from each treatment were measured in days 1, 5, 11 and 17 and results showed that in high salinities treatments (75,100 & 125ppt) compared at 30ppt were significantly different decrease in growth in A. urmiana (P<0.05). The present study confirms that maximum growth was observed at 30ppt (5.062 0.937mm) minimum growth in A. urmiana was observed at 75ppt (3.1560.386mm). In lifespan experiments showed that, increasing the amount of salinity in cases lifespan was decreased and maturation time was late. Longest lifespan was observed at 75ppt (67.66 2.516 day) and shortest maturation time for A. urmiana after (27.661.527 day) was seen at 75ppt.
  • Mohammad Reza Farzaneh Seyed Abdolmajid Mousav I. Narges Amini Shirazi Page 37
    In this research, high level of TSS as one of the most problems in RAS (Recirculation Aquaculture System) of Rainbow trout's culture is investigated. Other physical factors of water such as CO2, O2, EC and pH were measured as well. For this reason, 5 typical farms were selected and they were similar in design and construction, production method and consumed meal. In commercial farms, other those remaining Suspended Solids methods, use from chemical method, but this method is not applicable in these sites. Research carried out in period of 6 months and 3 stages (in cycle of two month). Efficiency of removing lipid from system was recognized be investigation of lipid amount of suspended solids. One way ANOVA that carried out between five sites in difference periods, showed that the significant differences (P<0.05). Finally, the results indicated that chemical removing method (with these conditions) is not performed in RAS of Rainbow trout.
  • Sheida Azizi Preeta Kochanian Rahim Peyghan Alireza Khansari Kazem Darvish Bastami Page 47
    The kidney as an excretory organ plays an important role in osmoregulation, fluid and ion balance and solution materials density. We studied the effect of salinity on the trend of changes kidney of Cyprinus carpio in response to different salinities. Eighty Common carp, Cyprinus carpio ranging approximately 986±36g and 24.25±0.17cm of length were collected from the Shahid Malaki fish farm in Ahwaz. The fish were maintained under laboratory conditions for adaptation for one month and were exposed to different salinities such as 3, 6, 9 and 12ppt with a 3-ppt daily increase. When they reached the final desired salinity, they were maintained for 14 additional days. Some fish were kept in FW as a control. No mortality was observed when experimental fish were transferred from freshwater to brackish water. At the end of the period, 5 fish were collected per salinity and sections were stained with hematoxylin and eosin. Microscopic results indicated that there was no significant difference between number of glomeruls in different salinity (P>0.05) as well as between diameter of glomeruls in different salinity (P>0.05). Hence, our data indicates that in culture conditions, adult common carp can survive successfully in brackish water with salinity of up to 9ppt
  • Tooraj Valinassa Sara Jalali Page 57
    We Studied feeding regime of Javelin grunt (Pomadasys kaakan) from the coastal waters of Persian Gulf (Hormuzgan province) from November 2005 to September 2006. A total of 227 specimens were collected seasonally (twice per each season). For this aim, different feeding factors such as Food preference, Contents Void Index, Stomach fullness index, Relative Length Gut were measured. Stomach or Contents Void Index (CV or VI) was obtained at 63.4% and showed that Javelin grunt is relatively low feeder (frugal). Furthermore, results of stomach void index specified that Javelin grunt has median feeding in summer and winter seasons, meanwhile in spring and autumn has relatively frugal. Relative Length Gut (RLG) of this species was calculated 0.7 and shows that Javelin grunt is carnivorous fish. Different kinds of food contents were identified in gut consist of: swimmer crab, scorpion crab, bony fishes, asteroids, bivalves, gastropods, cephalopods, shrimps and sea weeds. Food preference was obtained regulatory for crustacean (77.7), fishes (32.1), Mollusks (28.6) and Echinoderms (18.8). Swimmer crab in crustaceans group with FP more than 50% was identified as main food and scorpion crab with FP about 25% was as secondary food. Crab (50.9) in crustacean group, goatfish (family Mullidae) in bony fishes group, Asteroid in echinoderms group and Bivalve in mollusks group had the most food preference in each food group. This records indicated that crab and asteroid in autumn and spring, crab and boney fishes in winter and scorpion crab in summer had the most food preference in each season.