فهرست مطالب
مجله متن شناسی ادب فارسی
سال دوم شماره 3 (پیاپی 7، پاییز 1389)
- تاریخ انتشار: 1389/09/01
- تعداد عناوین: 7
-
-
صفحه 1در این گفتار فزون بر شرح مختصری درباره خیام، زندگی، آثار و جایگاه علمی و ادبی او، از مسائلی چون جایگاه خیام در مغرب زمین، نقش اروپائیان؛ بویژه فیتز جرالد در بلند آوازه نمودن خیام و رباعیات او، سخن به میان می آید. همچنین از تاثیر پذیری خیام از شعر و ادب عربی و اثر گذاری رباعیات و اندیشه او بر شعر و ادب معاصر عرب، میزان و گستره شیوع رباعیات خیام در جهان عرب، جایگاه خیام در ادب معاصر عرب، ترجمه ها و شروح رباعیات خیام در زبان عربی نیز بحث می گردد و در پایان یافته های پژوهش در یک جمع بندی مختصر ارائه می گرددکلیدواژگان: خیام، مغرب زمین، ادب عربی، عرب معاصر، ادب فارسی
-
صفحه 21معشوق شعر فارسی ریشه در کدام سرزمین دارد؟ این زیبایی وام گرفته از کدام اقلیم است؟ آیا آن اقلیمی که در شعر فارسی به داشتن خوب روی شهره است، اساسا در کتب صوره الارض نیز دارای همین ویژگی است؟ یعنی شاعر در شعر خود به دقت، ویژگی های بوم شناختی کتب جغرافیایی را هم مراعات کرده است؟ آیا زیبایی معشوق شعر دری، یک زیبایی ایرانی است؟ یا آمیغی است از نژادها و سرزمینهای گوناگون؟ در نگاه بوم شناختی قدما هر سرزمین و ملکتی شهره به خصلتی است. مردم دیلم به تنومندی شهره اند، ترکان خوبروی اند و زنگیان به طرب و موسیقی منتسب اند. تجلی اقوام و ملل گوناگون در شعر فارسی چگونه است؟ در این مقال پس از بررسی هر یک از اقالیم در شعر فارسی و مقایسه تعاریف صورت گرفته از آنها در کتب جغرافیایی با قوامیس لغت و متون ادبی، کوشیده ایم که به سئوالاتی از این دست پاسخ دهیم.
کلیدواژگان: شعر فارسی، زیبایی شناسی، جغرافیا، ترکستان، هندوستان، روم، بربر -
صفحه 35این نوشته حاصل پژوهشی است، نقادانه درباره کتاب امثال و حکم دهخدا که نگارندگان با هدف بررسی و برطرف کردن برخی از کاستی های این مجموعه به آن پرداخته اند. با این که امثال و حکم دهخدا، یکی از مهم ترین کتاب ها در زمینه امثال فارسی و یکی از منابع معتبر در تحقیقات زبان و ادبیات فارسی و پژوهش های مربوط به مثل شناسی تطبیقی است، باز به سان همه آثار قلمی خالی از نقص نیست و در مواردی به بازنگری و بازنگاری نیاز دارد.
از جمله کاستی های این کتاب نداشتن مقدمه و تعریفی جامع از مثل، عدم تفکیک مثل، تمثل، تضمن مثل، جاری مجرای مثل و حکمت، نداشتن فهرست موضوعی، مطابقت نداشتن برخی از زیرمدخل ها با مدخل های مربوط به آن، عدم تفکیک امثال عامیانه از مثل های فصیح ادبی، وجود خطاهای فراوان چاپی و غیر چاپی، نداشتن شیوه ای یکسان در ارجاع ابیات و سخنان حکمت آمیز و نیاوردن نام گوینده یا ماخذ در بیشتر موارد، بی نظمی و عدم انسجام کتاب از نظر اسلوب و ساختار و نقل عبارت های منظوم و منثور بدون توجه به سائره بودن یا نبودن آنهاست.
نگارندگان پس از بررسی این کتاب و با در نظرداشت نوشته ها و مقالاتی که در نقد این مجموعه به نگارش درآمده، به جمع آوری و بررسی این نواقص همراه با ذکر شواهد و نمونه های فارسی و عربی اقدام نموده اند.
کلیدواژگان: دهخدا، امثال و حکم، نقد، تصحیح -
صفحه 51اناهیتا (ناهید) ایزدبانوی ایرانی و رب النوع آبهای زمینی و آسمانی، مظهر پاکدامنی و بی آلایشی است. در بعدی دیگر، ناهید را در قالب شخصیتی هوسباز می بینیم که با اغواگری، حتی فرشتگان را نیز می فریبد. در واقع ناهید دارای شخصیتی دوگانه است؛ در وجهی مظهر قدس و در وجهی دیگر جلوه هوس. آیا باید اناهیتا را با الهگان هوسباز یونانی و سامی مقایسه کرد و در یک ردیف قرار داد یا ناهید هوسباز را از اناهیتای پاک مجزا فرض کرد؟
کلیدواژگان: اناهیتا (ناهید)، افرودیت، ایشتر، اینانا، هاروت و ماروت -
صفحه 65با آن که در زمینه حافظ شناسی، تحقیقات ارزنده بسیار به عمل آمده؛ ولی هنوز هم در بعضی از مسائل، اندیشه و قصد غائی این «سر حلقه رندان جهان» همچنان در پرده ای از ابهام مانده است. از این قبیل موارد بیتی است که خواجه شیراز مضمون آن را با «آیینه اسکندر» پرداخته است. از آنجا که آن بیت، ساخت و بیانی مبهم دارد و حافظ پژوهان در معنی آن اختلاف کرده اند؛ نگارنده در این مقال بر آن شد که ضمن اشاره ای نقد آمیز بر نظر شارحان اشعار حافظ در این مورد، تا آنجا که بتواند پرده ابهام از جمال معنی آن به یکسو زند.
کلیدواژگان: اسکندر و آیینه، حافظ و آیینه، آتش و آیینه -
صفحه 77در این مقاله اندیشه های ایرانشهری نظیر شاهی آرمانی، فره ایزدی، توامان بودن دین و ملک، عدالت، راستی و مانند آن در کلیله و دمنه بررسی شده است. در کلیله و دمنه، پادشاهی عطیه الهی است که شاه در مرکز ثقل امور مملکتی قرار دارد، پس باید مهر ن‍ژادگی بر جبین وی نقش بندد، چه اگر جز این باشد، موجودی اهریمنی است که سبب دگرگونی نظم حاکم بر کائنات می گردد. وی باید در جولانگاه حکومت از پشتیبانی فرازمینی بهره مند باشد و این امر با فره ایزدی میسر می شود. چنین پادشاهی باید به حلیه عدل آراسته باشد تا هر کس به خویشکاری خود در طبقه خاص خود پرداخته و به رستگاری روان رسد. پادشاه باید به کمالات رزمیاری و فضایل دین یاری آراسته باشد. وی باید با عنصر «راستی» پیوند اجتماعی را مستحکم تر نماید که در نهایت با سیطره نیروهای اهورایی بر اهریمنی، آرمانشهر که مفری برای گریز از بی نظمی و بی عدالتی است، تحقق می یابد.
کلیدواژگان: کلیله و دمنه، اندیشه های ایرانشهری، شاهی آرمانی، فره ایزدی -
صفحه 97مقاله حاضر به بررسی و تحلیل عناصر داستانی فرائدالسلوک می پردازد و مباحثی مانند اوصاف قصه و داستان، نوع داستان، حجم، زبان، گفتگو، شخصیت، راوی و گویندگان، زاویه دید، کنش داستانی، زنجیره مشترک بن مایه داستان ها، نتایج اخلاقی و زمان و مکان مورد کنکاش قرار می گیرد. در داستان ها و قصه های فرائدالسلوک خصوصیاتی چون تاکید بر حوادث، محکم نبودن روابط علت و معلولی میان رویدادها، مطلق گرایی، ختم شدن به نتایج اخلاقی، تغییر ناپذیری شخصیت ها، کیفیت روایت، بن مایه های مشترک و فرضی بودن زمان و مکان دیده می شود. مجموعا 58 داستان در فرائدالسلوک وجود دارد. داستان های اصلی ابواب، بلندتر از داستان های فرعی است. گفتگو بیشتر میان اشخاص اصلی داستان ها برقرار می شود. اختصاصات زبانی نثر فنی قرن 6 و7 در این اثر دیده می شود. در داستان های این اثر از 289 شخصیت استفاده شده است. بیشترین شخصیت ها از حیوانات (29 درصد)، مردان و پسران (5/19درصد) و صاحبان مشاغل(14درصد) استفاده شده است. گویندگان اصلی داستان ها عبارتند از:نویسنده کتاب که 31 درصد داستان ها را نقل می کند.17درصد داستان ها توسط بهروز از شخصیت های داستانی،9درصد توسط پسر بازرگان و 5 درصد توسط قصیر از شخصیت های دیگر داستانی، نقل می گردد. راویان اصلی اغلب ناشناخته اند و جز دو داستان که راویان معینی دارد، سایر داستان ها با عباراتی مانند «شنیدم، گویند، آورده اند و اصحاب تاریخ و ارباب حکایات»روایت می شود.زاویه دید داستان ها اغلب سوم شخص است.45 درصد داستان ها دارای کنش و 55 درصد فاقد کنش است،بن مایه های مشترک (دو عنصر وابسته،یک عنصر متضاد و واسطه) در این کتاب بسامد زیادی دارد. همچنین 95 درصد داستان ها دارای نتایج و توصیه های اخلاقی است و 5 درصد فاقد این امر است. تنها در 7درصد داستان ها به حوادث خارق العاده اشاره شده، 38 درصد داستان ها دارای زمان و70 درصد دارای مکان است.
کلیدواژگان: فرائدالسلوک، شخصیت، راوی، بن مایه، کنش، زمان و مکان
-
Page 1This study presents a brief description of Khayyam’s biography, life, works, and literary/ scholarly position. In addition, it talks about Khayyam’s place in the Occident and the role Europeans, especially Fitzgerald, played in bringing him to fame. The article also discusses the impression Khayyam collected from Arabic and the effect of his quatrains on contemporary Arabic literature and poetry. The extent of the spread of Khayyam’s quatrains in the Arab world, Khayyam’s status in contemporary Arabic literature, Arabic translations and commentaries of his quatrains, along with a brief conclusion of the findings, are other issues discussed in the present article.
-
Page 21Where is the beloved of Persian poem from? From which climates is this beauty taken? Does this region which is famous for having beautiful people in Persian poem, have the same feature in geographical books? Is the beauty of this beloved a Persian beauty or a mixture of different beauties of various regions? According to ancient people, each race and region is well known for a characteristic. Deilam people are famous for corpulence, Turks are brave and Zangis are famous for dance & music. How do races and regions manifest in Persian poem? In this article, after studying regions in Persian poem and comparing them in geographical books and Persian poems, the mentioned questions are answered
-
Page 35This paper which is a review of Dehkhoda’s book in proverbs and mottos "Amsal va Hekam" tries to investigate and correct some shortcomings of that book. Although Dehkhoda’s "Amsal va Hekam" is one of the most important books in Persian proverbs and is one of the most referred books in Persian language and literature and comparative paremiology researches, it is not free of shortcomings, like all of the handwritten works, and needs investigation and rewriting in some cases.Some of the shortcomings of the book are: lack of introduction and comprehensive definition of proverb, not separating the proverb, assimilation, implication of the proverb, current channel of the proverb and the wisdom, not having thematic table of contents, disharmony of some subentries with respective entries, not separating informal proverbs from fluent literary ones, plenty of print and non – print mistakes, not having an identical method in citing verses and wisdom quotes and not including the reference or author’s name in most cases, disorder and lack of integrity in the book regarding system and structure, and quoting rhymed and prose phrases regardless of whether they are winged.In this regand, after studying the book and considering the texts and papers written on critique of this collection, authors attempt to gather and investigate these shortcomings by mentioning evidences and instances of Persian and Arabic.
-
Page 51Anahit (Nahid), Iranian goddess, is the manifestation of chastity. Although but she has been compared with sensual Greek goddesses we can not compare them with each other.In other dimension, we can see "Anahita" in face of "Nahid" or "Zohreh", the professional musician of the heaven who is the manifestation of a tricky woman that tricks even angels.In fact, Nahid has a dual personality. In one way, she is the manifestation of holiness and in another way the manifestation of fancy. But this duality can be explained.
-
Page 65Although there are lots of valuable researches on Hafez some of ideas and the utmost purpose of this “ringleader of Suffis” are still shrouded in mystery. Among those is a verse in which Khajeh Hafez Shirazi has dealt with “Alexander's Mirror”. Since researchers on Hafez have controversial views on this verse, this article intends to quote and criticize the commentators’ opinions on this verse and, after providing some information about Alexander’s Mirror, tries to unravel the mystery of its meaning.
-
Page 77In this essay, Iranshahri’s thoughts such as ideal king, divine charisma, togetherness of religion and kingdom, justice, truth etc in kalileh va Demneh are investigated. In Kalileh and Demneh, kingdom is a divine gift and the king is at the center of the state affairs. Therefore, affection and kindness must be imprinted on his forehead, otherwise he would be a devilish creature who disturbs governing orders of the universe. He must metaphysically be supported in the circus of governmental affairs, and this is possible only by divine charisma. Such a king must be decorated with justice ornament, so that every body does his best in his own special class and approaches the salvation of soul. The king must also be decorated with accomplishments such as battle assistance and with virtues such as religion assistance. He must strengthen the social connection by “truth”. Basically, without truth life has no harmony because falsehood diverts life form its regular direction. But finally, with the dominance of divine forces over devilish ones, utopia, which is a secure place for releasing from disorder and injustice is proven to be true. Therefore, we conclude that Kalileh and Demneh has a contribution to the continuation of Iranshahri’s thoughts and also to the historical and cultural continuation of Iran in transition to the Islamic period.
-
Page 97This article reviews and analyzes fictional elements of Fraed o Soluk.We research these titles: tale and story, genre, size, language, dialogue, character, narrator and speakers, view angle, action and structure of stories, moral results,time and place in Fraed o Soluk.This study explains the structure of stories from different dimensions. Fraed o Soluk includes the moral stories and its prose was written according to the method of Kalile va Demneh and Sandbadname.In stories and tales of Fraed of Soluk, there are features such as emphasis on the events, the absence of a strong cause and effect relationships between events, absolutism, moral results, immutability of characters, quality of narrative, common themes, and hypothetical time and place.There are 58 stories in Fraed o Soluk. The main stories are longer than secondary stories. Dialogue occurs mostly between main characters of stories. Linguistic features of technical prose (sixth and seventh century) in this book can be seen. There are 289 characters in the stories of this book. 85 percent are public and 15 percent are special. Most characters are animals (29 percent), men and boys (19/5 percent) and job holders (14 percent). Main narrators include: book’s author, Behrooz, businessman son and Ghasir.The main narrators of the stories are often unknown.From a total of 58 stories, 45 percent have action and 55 percent have no specific action.95 percent of stories have moral results and recommendations.38 percent of the stories have time.70 percent of the stories have place.
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.