فهرست مطالب

نشریه بررسی مسائل اجتماعی ایران
سال یکم شماره 2 (تابستان 1389)

  • تاریخ انتشار: 1389/09/01
  • تعداد عناوین: 7
|
  • موسی عنبری، اردشیر بهرامی صفحه 1
    چند دهه ای است که در مناطق غرب کشور، خودکشی، اغلب خودسوزی زنان، یگانه راه دایم فرار از واقعیت های تلخ زندگی پنداشته شده است. برای این مسئله علل متعددی ذکر شده است. پژوهش حاضر به روش کیفی و با مصاحبه های متواتر در خصوص 53 مورد اقدام به خودکشی طی سال های 1363 تا 1385 در روستاهای دهستان افرینه از شهرستان پلدختر لرستان اجرا شده است. هدف مقاله بررسی رابط فقر، خشونت های خانوادگی و خودکشی در منطقه مذکور است. نتایج پژوهش نشان می دهد که در میان افراد مطالعه شده، فقر از راه «خشونت خانوادگی» بیشترین تاثیر را بر خودکشی گذاشته است. زنان و جوانان برخوردار از زندگی توام با محرومیت و خشونت خانوادگی بیش ترین اقدام به خودکشی را داشته اند. استدلال محوری مقاله این است که خودکشی تابعی از نحو جدال فرد با نقش های اجتماعی محول است. فرد به سبب احساس حقارت در ستیز با نقش های اجتماعی ترجیح می دهد نه نقش، بلکه خود را از سر راه بردارد.
    کلیدواژگان: استان لرستان، خودکشی، خشونت خانوادگی، فقر
  • امیر ملکی، پروانه نژادسبزی صفحه 31
    مقاله ی حاضر در صدد است از دریچه ی روابط حاکم درخانواده به بررسی تاثیر سرمایه ی اجتماعی خانوادگی و لفه های آن بر خشونت خانگی علیه زنان در شهرستان خرم آباد بپردازد. جامعه ی آماری در این تحقیق زنان شوهردار تحت پوشش مراکز بهداشتی- درمانی شهری شهر خرم آباد بودهاند که با استفاده از فرمول کوکران، 383 نفر انتخاب بررسی شدند. یافته های تحقیق حاکی از آن است که 1. کمترین تجربه ی خشونت خانگی در حوزه ی خشونت فیزیکی مستقیم و بیشترین موارد در حوزه ی خشونت فیزیکی غیر مستقیم و روانی- عاطفی است، 2. در حدود نیمی از افراد بررسی شده دارای سرمایه ی اجتماعی خانوادگی در حد زیاد و خیلی زیاد و ما بقی دارای سرمایه ی اجتماعی متوسط و کم بودند، 3. سرمایه ی اجتماعی و لفه های آن نقش تعیینکنندهای در خشونت خانگی علیه زنان داشتند، به نحوی که سرمایه ی اجتماعی به تنهایی 58 درصد واریانس خشونت خانگی را تبیین میکند، 4. در تحلیل چند متغیره، پس از سرمایه ی اجتماعی، متغیر تحصیلات زن مهمترین تبیین کننده ی خشونت خانگی علیه زنان و موثرترین منبع باارزش اجتماعی در فرایند توانمندسازی زنان شناخته شد.
    کلیدواژگان: سرمایه ی اجتماعی خانواده، خشونت خانگی علیه زنان، نظریه ی منابع، همکاری، اعتماد، تحصیلات زن، نظریه ی شبکه ی روابط اجتماعی
  • مجید حیدری چروده صفحه 55
    تاکنون تحقیقات متعددی درباره خشونت علیه زنان و دختران انجام شده است که وجه مشترک اکثریت قریب به اتفاق آنها تبیین رفتار فاعلان خشونت است. در مقاله حاضر، از دیدگاه عقلانیت رفتاری ادعا شده است که فاعلان خشونت با آگاهی از نابهنجار بودن رفتار خشونتآمیز سعی می کنند قربانیان خود را از بین کسانی انتخاب کند که از کمترین حمایت اجتماعی برخوردارند. این مقاله بخشی از نتایج تحقیقی است که با جامعه آماری دختران و زنان 18 تا 30 ساله ساکن در شهر مشهد به روش پیمایشی صورت گرفته است. ابزار اصلی گردآوری داده ها در این تحقیق پرسشنامه و مشاهده و روش های اصلی آماری به کار گرفته شده تحلیل عاملی، تحلیل خوشه ایو رگرسیون چندگانه بوده است. نتایج تحقیق نشان میدهد که مزاحمت از طریق وسایل نقلیه، زل زدن و خیره شدن و متلک پرانی از اشکال رایج رفتارهای خشونت آمیزی است که بیش از دوسوم زنان و دختران در طول دوره بررسی لااقل یکبار آن را تجربه کرده اند. ضعف پایگاه اجتماعی-اقتصادی و رفتار غیراجتماعی قربانیان متغیرهای مستقلی اند که احتمال قربانیشدن زنان و دختران را در زمینه خشونت افزایش میدهند و برعکس، پایبندی مذهبی زنان و دختران مهم ترین عاملی است که احتمال رفتار خشونتآمیز علیه آنان را کاهش میدهد.
    کلیدواژگان: خشونت علیه زنان، خشونت خیابانی، قربانیان خشونت
  • علی حاجلی، محمدعلی ذکریایی، سوده حجتی کرمانی صفحه 81
    طرح ملی نگرش ایرانیان به مصرف موادمخدر، به عنوان اولین طرح جامع ملی در 30 سال گذشته در 24 استان کشور در سال 4-1383 در مرکز تحقیقات آموزش و فناوری اطلاعات دبیرخانه ستادمبارزه با موادمخدر اجرا شده است. روش تحقیق پیمایشی و داده ها از طریق پرسشنامه استاندارد به دست آمده است. جامعه نمونه آماری 14000 نفراز مردم در 24 استان کشور بوده اند. نتایج نشان می دهد: باورهای مذهبی و خانواده و انسجام آن مهمترین عوامل در نگرش منفی به مصرف موادمخدراند. جوانان نگرشی مدارا جویانه تری نسبت به مصرف موادمخدر دارند. داده ها نشان می دهند مردم هیچ امیدی به اینکه دولت این معضل را حل کند ندارند. به همین علت حس مسولیت پذیری بر خلاف اخلاق عمومی ایرانیان در این حوزه زیاد است، مهم ترین نقشی که مردم برای اقدامات دولتی قائل اند ایجاد فضاهای فراغتی، ایجاد اشتغال، اجرای برنامه های فرهنگی و اجتماعی و ایجاد مراکز درمان و کاهش آسیب است.
    کلیدواژگان: نگرش به مواد مخدر و اعتیاد، علل سوء مصرف و دسترسی، شناخت، راهبردها، و ارزیابی اقدامات درباره موادمخدر
  • محمود قاضی طباطبایی، الهه حجازی، علی رضایی شریف صفحه 113
    این مقاله به اندازه گیری پیوند با مدرسه و بررسی عوامل موثر بر آن در میان دانش آموزان مقطع ابتدائی بر اساس تئوری های کنترل اجتماعی، می پردازد. بدین منظور، نمونه ای به حجم 412 نفر (149 پسر و 263 دختر) از دانش آموزان پنجم ابتدائی شهرستان کرج به شیوه تصادفی انتخاب شدند. یافته ها پیوند با مدرسه را نتیجه چهار عامل دلبستگی به معلمان، دلبستگی به مدرسه، تعهد به مدرسه و مشارکت نشان می دهند. نتیجه آزمون کروسکال _ والیس نشان داد که پیوند با مدرسه در بین مدارس تفاوت معنی داری از هم ندارد، اما در بین کلاس ها تفاوت معنی دار بود؛ که علت این امر را می توان در وابسته بودن پیوند با مدرسه به دلبستگی به معلم، متفاوت بودن جو کلاس ها نسبت به هم و عوامل دیگر در این سن دانست. متغیر معدل با پیوند با مدرسه رابطه داشت، از سوی دیگر متغیر جنسیت رابطه معناداری با پیوند با مدرسه دانش آموزان در این سن نداشت.
    کلیدواژگان: پیوند با مدرسه، دانش آموزان مقطع ابتدائی، نظریه کنترل، جنسیت
  • محمدتقی امینی، روح الله تولایی، امین امینی صفحه 139
    تحقیق حاضر به منظور دستیابی به راهکارهای غیرقیمتی به منظور کاهش مصرف انرژی در جمهوری اسلامی ایران صورت گرفته است. این مقاله برآمده از پژوهشی کاربردی و مبتنی بر استفاده از روش پژوهش پیمایشی و میدانی است. یافته های تحقیق حاضر نشان از آن دارند که در کشور ایران، به سبب اینکه تقریبا همه ی زنجیره ی تامین و عرضه ی انرژی در اختیار دولت است، دولت میتواند با عطف توجه به ابعاد اجتماعی و فرهنگی به موفقیت فراوانی، در کاهش میزان مصرف انرژی نائل شود. مدیریت تقاضای انرژی از جمله مواردی است که آموزش، ارتقاء فرهنگی، بهبود هنجاری و سبک زندگی نقش فراوانی در سیاستگذاری های آن دارند.
    کلیدواژگان: مدیریت انرژی، صرفه جویی، راهبرد اجتماعی، راهبرد غیر قیمتی، تقاضای انرژی
  • رحمت الله صدیق سروستانی، عباس قیصری صفحه 155
    به ضعف گراییدن فضاهای شهری مدرن در ایران طرد تقریبی این ساحت از زندگی جمعی را، از حیط نظریه پردازی معمارانه به دنبال داشته است. در مقالهٔ حاضر، نویسندگان با شناسایی گرایش های اصلی در نظریه پردازی های مزبور، به شناسایی مولفه های اجتماعی و جامعه شناختی آن ها پرداخته و سپس، با مرور تحولات اخیر در حوز جامعه شناسی تاریخی، امکان به کارگیری آن را در تشخیص دلائل و زمینه های تضعیف فضاهای شهری مدرن در ایران بررسی کرده اند. به زعم نویسندگان، جامعه شناسی تاریخی، اگرچه در دورهٔ اخیر، مورد تهاجم وسیع گرایش های پسامدرن بوده است، همچنان از توانمندی های لازم، به منظور نظریه پردازی در ارتباط با ضعف فضاهای شهری در دور معاصر برخوردار است.
    کلیدواژگان: فضای شهری، فضای شهری مدرن، معماری، معماری شهری، رویکرد جامعه شناختی
|
  • Page 1
    For a few decades in the western areas in Iran, suicide is considered the main way to escape the bitter of life. Psychologists relate suicide to individual characteristics, but sociologists emphasize on social forces. The present study has been conducted using in-depth interviews with 53 people who committed suicide during 1984 to 2004 in rural villages in Poldokhtar City (Lorestan Province). The results show that among subjects, poverty and domestic violence has had the greatest effect on suicide. The findings indicate that poverty and violence in families, clearly have increased suicide rates throughout the region. Here, the main argument is that suicide is a function of how the individual battle against the socially assigned roles.
  • Page 31
    This article investigates the effects of family social capital and its components on domestic violence against women in the city of Khorramabad. This study is a survey and its statistical population is married women who are under cover of care centers. 383 people were selected and examined. Research findings indicate: 1 – direct physical violence is less frequent than indirect physical and mental-emotional violence. 2 Nearly half of participants show high social capital. 3- Social capital and its components play an important role in domestic violence against women, social capital alone, explained 58 percent of variance of domestic violence. 4 – In multivariate analysis, after social capital variable, women's education was the most important variable explaining domestic violence against women and was recognized as the most effective and most valuable resource in the process of women empowerment.
  • Page 55
    Many women and girls suffer from violent behavior of opposite sex on daily basis. So far many scholars focused on the agent of violence, but in this article victims’ behavior on increasing or decreasing aggressive behavior is investigated. The main tool for collecting data in this research was questionnaires and observation, and the main statistical methods used, was factor analysis, cluster analysis and multiple regression. The results show that verbal abuse and staring were common forms of aggressive behaviors. More than two-thirds of women and girls during the period reviewed have experienced such violent behaviors at least once. Low social-economic status and asocial behavior of victims are the independent variables that increase violence against women and religious commitment of women and girls is most important factor that might decrease violent behavior.
  • Page 81
    The national research project of Iranians’ attitude towards drug abuse, as the first comprehensive research in last 30 years, has been conducted in 24 provinces in 2004-2005. The method of the research is survey in which data gathered through a standard questionnaire. The stakeholders were 14000 ordinary people selected by random sampling in 24 provinces. Some major findings show: religious culture and family coherence are two main factors in negative attitude towards drug abuse. Youngsters are more tolerable regarding drug abuse. 1/3 of responders have seen at least one type of illicit drug and this shows that illicit drugs are widespread in Iran. According to the findings of the survey in different cities, it is not possible to make an integrated policy for the whole of the country.
  • Page 113
    This paper measures the level of school bonding and investigates factors contributing to school bonding in children in elementary schools. The sample consists of 412 students (149 male, 263 female) of children in 5th grade in city of Kraj. The data was gathered through demographical and school bonding questionnaires. Findings confirm models suggested by Hirchi and Cernkovich which considers school bonding dependent on attachment to teachers, attachment to school, commitment to school and involvement in school. The result of Kruskal–Wallis test shows that although the level of bonding is not significantly different between schools but the difference between classes are statistically significant. This may be due to the internal relation between school bonding and attachment to teachers, the specific condition of different classes and so on. The variable “GPA” is significantly related to school bonding but the relation between gender and school bonding is not statistically significant.
  • Page 139
    The main aim of this study is to search for non price based strategies to decrease energy consumption in Iran. The data for this paper was gathered through a combination of different methods involving interviews, questionnaires and document analysis. The findings show that since the whole cycle of energy production and supply in Iran is controlled by the central government, the role of public sector in energy consumption management through scientific research, reformation in budget allocation in energy sectors and implementing modern technology, is undeniable. The management of demand-side to decrease energy consumption is also investigated in this study. Strategies ranging from pricing, education and change of life style to exploiting renewable energies, high tech facilities and improvement of recycling is advised.
  • Page 155
    This article is an attempt to find the gap between architectural and sociological theories about the modern urban space and its weaknesses in Iran. Writers have tried to show that architectural theories tend to use a narrative language, which cannot be used to find the differences between modern and traditional urban spaces. As a conclusion, according to some architectural theories, historical sociology and its explanational abilities can fill this gap, and suggest reliable models to theorize the historical trend of urban space modernization in Iran.As a conclusion, according to some architectural theories, historical sociology and its explanational abilities can fill this gap, and suggest reliable models to theorize the historical trend of urban space modernization in Iran.