نشریه مدیریت اطلاعات سلامت
سال هفتم شماره 4 (پیاپی 16، زمستان 1389)

در آیند ه ی نزدیک هیچ عاملی همانند فن آوری اطلاعات قادر به تغییر طرح سازمان ها نخواهد بود. پژ و هش حاضر گامی در جهت شناخت سطح فن آوری اطلاعات و چگونگی اثر آن بر ابعاد ساختار سازمانی (رسمیت، پیچیدگی و تمرکز) بیمارستان ‎های تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی تهران است.
این پژوهش، یک مطالعه ی توصیفی - تحلیلی است که به صورت پیمایشی در سال 1386 انجام شد. جامعه ی پژوهش آن را کلیه ی اعضای شبکه ی تصمیم‎گیری بیمارستان که دارای پست مدیریتی بودند و نیز متخصصین فن آوری اطلاعات (مسؤولین سایت و یا قسمت فن آوری اطلاعات و یا نماینده ی شرکت فن آوری اطلاعات) تشکیل ‎دادند. محیط پژوهش، 10 بیمارستان منتخب دانشگاه علوم پزشکی تهران بود که به صورت تصادفی ساده انتخاب شدند. گردآوری اطلاعات از طریق مشاهده، مصاحبه و با استفاده از دو نوع پرسش‎نامه ی Rabinz و CSF صورت گرفت که هر دو پرسش‎نامه‎ استاندارد و به ثبت رسیده بود. در تجزیه و تحلیل یافته ها از آزمون های توزیع نرمال، همبستگی Pearson، رگرسیون خطی و چند متغیره استفاده شد.
بین وضعیت کلی فن آوری اطلاعات با تمرکز (01/0 = P) و رسمیت (06/0 = P) ارتباط معنی داری وجود داشت که در اکثر موارد ابعاد پنج‎گانه ی فن آوری اطلاعات، رسمیت و تمرکز را تحت تاثیر قرار داد.
با این که نفوذ فن آوری اطلاعات به گونه‎ای نبود که به تحول بنیادین در ساختار بیمارستان های مورد مطالعه منجر شود، با این حال، فن آوری اطلاعات تاثیرات گسترده‎ای بر دو بعد تمرکز و رسمیت سازمانی داشت.

در آموزش پزشکی، آموزش طب سرپایی به خصوص اورژانس از مهم ترین بخش های آموزش پزشکی است. هدف از این مطالعه تعیین نیازهای اطلاعاتی و الگوی رفتاری دانشجویان پزشکی در جستجوی اطلاعات مراقبتی بیماران در آموزش بالینی بخش اورژانس بود. انتظار داریم انجام چنین مطالعه ای روی کیفیت آموزش درمانگاهی، مشخص شدن نیازهای آموزشی دانشجویان و مدیریت بهتر بیماران توسط دانشجویان پزشکی اثر بگذارد پژوهش یک مطالعه ی توصیفی است که به شناسایی نیازهای اطلاعاتی و الگوی رفتاری دانشجویان اینترن جهت دستیابی به پاسخ مطلوب، در درمانگاه و بخش اورژانس بیمارستان های آموزشی دانشگاه علوم پزشکی ایران در سال 1387 پرداخته است. در این مطالعه از روش مشاهده و توزیع پرسش نامه استفاده شده است. روایی پرسش نامه از طریق بررسی متون علمی و مطالعات مشابه و مشورت با استادان و کارشناسان مربوط بررسی گردید و برای بررسی پایایی آن از آزمون Test-Retest استفاده شد که ضریب همبستگی 8/0 به دست آمد. داده ها از طریق روش های آمار توصیفی، آزمون همبستگی دو متغیری و دو طرفه در سطح معنی دار یک درصد مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
آزمون آماری رابطه ی معنی داری بین نیازهای اطلاعاتی تشخیصی و درمانی نشان داد (P = 0/000، Coefficient = 0.576). دانشجویان اطلاع از نتایج آزمایشگاه را بیشترین (3/84 درصد) و اطلاع از انتقال اجساد را کمترین (4/1 درصد) نیاز اطلاعاتی خود بر شمردند. دانشجویان پزشکی بیشتر به بیمار و پرونده ی او، همکاران و منابع چاپی اعتماد می کردند. دانشجویان به طور معنی داری بیشتر برای رفع نیازهای درمانی از منابع چاپی استفاده می کردند (P = 0/01).
میزان کمی از سؤالات مطرح شده توسط دانشجویان به سؤالات سازمانی و مدیریت درمان بیماران مربوط می شد و جامعه ی آماری اهمیت زیادی به مسایل قانونی و حقوقی نمی دادند. بسیاری از دانشجویان ترجیح می دادند تا از منابعی که سهل الوصول و معتبر بودند، استفاده کنند. از این رو توصیه می گردد در برنامه های آموزش بالینی طب اورژانس، درباره ی اهمیت سؤالات سازمانی و مدیریتی و نیز برنامه های آموزشی در زمینه ی ارتقای تصمیم گیری مبتنی بر مدارک مد نظر قرار گیرد

سیستم های بهداشتی در مدیریت حوادث غیر مترقبه با چالش های منحصر به فردی روبه رو هستند که از جمله ی آن ها تریاژ و درمان تعداد وسیعی از مصدومان و نیز مدیریت اطلاعات آنان می باشد. تضمین مستندسازی مصدومان به شیوه ای صائب به عنوان مقدمه ی مدیریت اطلاعات و تریاژ و درمان کارآمد آنان مستلزم پرونده ی پزشکی مناسب و قابل استفاده در حوادث غیر مترقبه است؛ چرا که پرونده ی پزشکی که در حالات عادی برای بیماران مورد استفاده واقع می شود، در موارد اضطراری و وقوع حوادث مؤثر نیست و کاربردی پیچیده خواهد داشت. بنابراین هدف از انجام پژوهش حاضر طراحی پرونده ی پزشکی مصدومان حوادث غیر مترقبه بود که به وسیله ی آن بتوان در هنگام وقوع حوادث به سهولت و سرعت به مستندسازی اطلاعات و تریاژ مصدومان پرداخت.
مطالعه ی حاضر توصیفی و از نوع کاربردی بود. محیط انجام پژوهش کتابخانه ها، مقالات تایید شده در بانک های اطلاعاتی و منابع اینترنتی بود. طی بررسی سازمان های مسؤول رسیدگی به مصدومان حوادث غیر مترقبه در اصفهان محرز شد که در حال حاضر پرونده ی پزشکی برای مستندسازی وضعیت مصدومان وجود ندارد. بنابراین ابتدا مراکز مختلفی که در دنیا مسؤول گردآوری و سازماندهی اطلاعات مصدومان حوادث غیر مترقبه اند، مشخص شدند و ضمن مطالعه ی تجربیات آن ها، داده های مورد نیاز پروند ه ی پزشکی در حوادث غیر مترقبه از متون علمی چاپی و الکترونیکی جمع آوری گردید؛ سپس پارامترهای ضروری پرونده ی پزشکی در حوادث غیر مترقبه با بهره گیری از 2 الگوی آمریکایی و اروپایی استخراج شد.
با توجه به شرایط و استانداردهای کشوری، الگوی مناسبی برای پرونده ی مصدومان حوادث غیر مترقبه در دو محور ویژگی های فیزیکی و عناصر اطلاعاتی با همکاری مرکز مدیریت حوادث و فوریت های پزشکی استان اصفهان طراحی و ارایه گردید.
از آن جا که در عملیات امداد حوادث غیر مترقبه پرونده ی پزشکی باید ساده، گویا و قابل استفاده باشد، پرونده ی پزشکی که در حالت عادی برای بیماران در بیمارستان ها استفاده می شود، برای مصدومان حوادث غیر مترقبه کارآیی ندارد. در الگوی پیشنهادی، پرونده ی طراحی شده فرمی ساده و گویا است که در زمان بروز حادثه امکان مستندسازی اطلاعات مصدومان را فراهم می سازد و مرجعی سریع برای دسترسی به مهم ترین اطلاعات فوریتی بالینی، اجرایی و آماری حوادث غیر مترقبه خواهد بود.

استفاده از پایگاه های اطلاعاتی منوط به طبقه بندی صحیح اطلاعات در آن ها است که بر اساس کدگذاری بالینی صورت می گیرد. هدف این پژوهش بررسی میزان صحت کدگذاری اقدامات در بیمارستان های آموزشی بود.
در این مطالعه ی مقطعی، تعداد 246 پرونده ی پزشکی به صورت تصادفی از بیمارستان های آموزشی کاشان در سال 1386 انتخاب شد. اطلاعات مربوط به اقدامات درمانی، اطلاعات مربوط به کدگذار و اصول ثبت اقدامات در چک لیستی که به تایید صاحب نظران رسیده بود، ثبت گردید. اقدامات درمانی دوباره کدگذاری شد. صحت کدها بر اساس توافق کدهای اصلی پرونده و کدهای Recoder تعیین شد. تحلیل داده ها به کمک شاخص های آماری (درصد، 2χ، تست فیشر، OR و فاصله ی اطمینان 95 درصد OR) انجام گرفت.
در مجموع 46 خطا (7/18 درصد) در بین کدهای اقدامات اصلی مشاهده شد. در مواردی که کد با فهرست شماره ای کنترل شده بود، خطای کدگذاری کمتر بود؛ ولی در مجموع، کدگذاری با استفاده از کتاب به طور معنی داری با خطای بیشتری همراه بود. بهبود مستندسازی اقدامات، خطاهای کدگذاری را تا حدودی کاهش داد. در پرونده های خوانا، خطای کمتری وجود داشت. همچنین استفاده از اختصارات واضح با افزایش صحت کدگذاری همراه بود.
پایگاه های اطلاعاتی اقدامات درمانی قابل اعتماد است. فاکتورهای مرتبط با مستندسازی بهتر اقدامات و نیز عوامل مرتبط با کدگذار می تواند باعث بهبود کیفیت کدگذاری اطلاعات اقدامات درمانی و پایگاه های اطلاعاتی مربوط گردد.

بخش مدیریت اطلاعات سلامت یا بخش مدارک پزشکی بیمارستان مسؤول، مدیریت تمام اطلاعات کاغذی و غیرکاغذی بیمار است و باید یک سیستم اطلاعاتی ایجاد و حفظ نماید؛ که با ماموریت بیمارستان هم‎خوانی داشته، با ادارات نظارتی و اعتباربخشی هماهنگ باشد. این بخش مسؤول سازماندهی، نگهداری، تولید و انتشار اطلاعات و نیز ضامن ایمنی، یکپارچگی و دسترسی به داده ها می‎باشد. کارکنان بخش مدارک پزشکی مسؤول مراقبت از اطلاعات پزشکی بیمار هستند؛ به نحوی که این اطلاعات فقط به افراد ذی‎صلاح مجاز ارایه شود. هدف از انجام این تحقیق بررسی فرآیند واگذاری اطلاعات بیمار در بیمارستان‎های شهر اصفهان و تدوین دستورالعمل‎های مربوطه در بیمارستان‎ها بود.
این مطالعه یک بررسی مقطعی و از نوع توصیفی بود. بخش‎های مدارک پزشکی 30 بیمارستان شهر اصفهان (اعم از آموزشی، درمانی، خیریه و بیمارستان‎های خاص) جامعه‎ی مورد مطالعه‎ی پژوهش را تشکیل داد. در انجام این پژوهش نمونه‎گیری صورت نگرفت. ابزار جمع آوری داده ها، پرسش‎نامه‎ی خود ساخته‎ی محقق بود که بر اساس استانداردهای واگذاری اطلاعات پزشکی برگرفته از متون علمی مدارک پزشکی تدوین شد. برای جمع آوری داده ها پژوهشگر پس از انجام هماهنگی های لازم، با مراجعه به بخش مدارک پزشکی بیمارستان‎ها، از مسؤول و کارکنان مدارک پزشکی مصاحبه و سپس پرسش‎نامه را تکمیل نمود. ورود و تحلیل آماری داده ها با استفاده از نرم‎افزار آماری SPSS انجام گرفت. روایی پرسش‎نامه با نظر متخصصان و پایایی آن با روش آزمون- باز آزمون تایید شد.
در تمام موارد (100 درصد) کارکنان مدارک پزشکی از مقررات واگذاری اطلاعات بیماران آگاهی کامل داشتند. هنگام ارسال اصل پرونده به خارج از بیمارستان، در همه‎ی موارد (100 درصد) کلیه‎ی اوراق شماره‎گذاری شد ولی فقط در 3/92 درصد فتوکپی پرونده تهیه شد و در بیمارستان قرار گرفت. در 2/69 درصد موارد در صورت وجود رضایت‎نامه‎ی کتبی از جانب بیمار، پرونده‎ی وی در اختیار وکیل یا قیم بیمار قرار داده شد. در 9/76 درصد موارد آیین‎نامه‎ای مبنی بر چگونگی ارسال پرونده‎ی پزشکی به بیمارستان‎های دیگر، وجود نداشت.
یکی از راه های مناسب برای انتقال آیین‎نامه های مختلف به کارکنان بخش مدیریت اطلاعات بهداشتی، اطمینان از این موضوع است که سیاست‎ها و آیین‎نامه ها مکتوب باشد و در این راستا حفظ محرمانگی اطلاعات بهداشتی بیماران و اجرای آیین‎نامه های مرتبط با واگذاری اطلاعات بیمار یکی از وظایف مهم مسؤول و کارکنان بخش مدیریت اطلاعات بهداشتی است.

فرهنگ شبکه ی آداب درست رفتاری در زمان برقراری ارتباط از طریق شبکه های رایانه ای یا فضای مجازی است. شناخت فرهنگ سازمانی حاکم در سازمان و ارتباط آن با فرهنگ شبکه، راهکارهای کاربردی را جهت توسعه ی ارتباطات و ایجاد سازمان یادگیرنده از طریق اینترنت برای مدیران ارشد دانشگاه ارایه می نماید. هدف این مطالعه بررسی رابطه ی بین فرهنگ شبکه ی اینترنتی و فرهنگ سازمانی در میان اعضای هیات علمی در دانشگاه علوم پزشکی اصفهان بوده است.
این مطالعه، پژوهشی همبستگی است که در آن تعداد 138 نفر از اعضای هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در سال 1387 از طریق نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. در این پژوهش دو پرسش نامه ی فرهنگ سازمانی با ضریب اطمینان 97 درصد و فرهنگ شبکه با ضریب اطمینان 89 درصد مورد استفاده قرار گرفت. بررسی آماری و انجام محاسبات با استفاده از آمار توصیفی و از طریق نرم افزار SPSS صورت گرفت. برای تجزیه و تحلیل داده ها از توزیع فراوانی، درصد و میانگین استفاده شد.
یافته های پژوهش نشان داد که در مجموع بین فرهنگ شبکه و فرهنگ سازمانی در اعضای هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان رابطه وجود دارد. همچنین بین دیدگاه اعضای هیات علمی در خصوص مؤلفه های فرهنگ سازمانی نظیر توجه به جزییات، توجه به تیم، تهورطلبی و پایداری با توجه به جنسیت و نیز دیدگاه ایشان در خصوص مؤلفه های توجه به ره آورد و تهورطلبی بر حسب سابقه ی خدمت و همچنین مؤلفه های نوآوری، خطرپذیری، توجه به جزییات، توجه به تیم، تهورطلبی و پایداری بر حسب مرتبه ی علمی و مدرک تحصیلی اعضای هیات علمی تفاوت وجود دارد. همچنین بین دیدگاه اعضای هیات علمی در خصوص فرهنگ شبکه و ویژگی های جمعیت شناختی اعضای هیات علمی در سطح 05/0 P < تنها بر حسب مدرک تحصیلی تفاوت وجود دارد.
این پژوهش با تاکید بر اهمیت بسترسازی فرهنگی و آموزش کاربران شبکه در دانشگاه، پیشنهاد می کند که برای بالا بردن فرهنگ شبکه در دانشگاه و سهولت در ایجاد ارتباط بر اساس یک سری آداب و رسوم خاص، قوانین فرهنگ شبکه در بین اعضای هیات علمی و کارکنان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان توسعه یابد و ارتباطات رسمی سازمان با بهره گیری از شبکه های اینترنتی گسترش یابد.

امروزه کتابخانه های بیمارستانی در عملکردهایی مانند مراقبت‎ و آموزش بیمار نقش مهمی ایفا می‎کند. در واقع کتابخانه های بیمارستانی علاوه بر نقشی که در آموزش و پژوهش بر عهده دارند، سهم بسزایی نیز در درمان ایفا می‎کنند. با توجه به این مسایل، رعایت استانداردها توسط این کتابخانه ها می‎تواند به بهبود وضعیت و ارتقای خدمات اطلاع‎رسانی آن‎ها منجر شود. در این راستا این تحقیق به ارزیابی کتابخانه های بیمارستانی دانشگاه های علوم پزشکی ایران، تهران و شهید بهشتی بر اساس استانداردهای موجود پرداخت.
این پژوهش به روش توصیفی- مقطعی انجام شد. جامعه‎ی پژوهش شامل 35 کتابخانه‎ی بیمارستانی در سه دانشگاه علوم پزشکی ایران، تهران و شهید بهشتی بود. گردآوری اطلاعات به وسیله‎ی پرسش‎نامه‎ای انجام شد که روایی آن با نظر اعضای هیات علمی دانشگاه تصویب و پایایی آن نیز تایید گردید. اطلاعات به وسیله‎ی نرم‎افزار Excel تجزیه و تحلیل شد.
بیش از 50 درصد از کتابخانه های بیمارستانی از نظر داشتن نیروی انسانی متخصص زیر سطح استاندارد بودند. تنها 29 درصد از مسؤولین کتابخانه از نظر سطح تحصیلات و رشته‎ی تحصیلی در سطح استاندارد قرار داشتند. هیچ یک از کتابخانه های مورد بررسی از نظر مجموعه‎ی کتاب‎ها استاندارد نبودند. از نظر ساعات ارایه‎ی خدمات و نیز ارایه‎ی خدمات به گروه های مختلف استفاده کننده، درصد کمی از کتابخانه ها در سطح استاندارد قرار داشتند. 8/25 درصد از کتابخانه ها دارای ساختمانی بودند که از قبل برای کتابخانه طراحی شده بود.
در کل، وضعیت کتابخانه های بیمارستانی در مقایسه با استانداردها مطلوب نبود و توجه بیشتر مسؤولین به این کتابخانه ها جهت بهبود وضعیت آن‎ها ضروری است.

با قرار گرفتن حجم فزاینده ای از منابع علمی در محیط وب، بررسی اثرگذاری استنادی این گونه منابع الکترونیکی در ارتباطات علمی مورد توجه قرار گرفته است و زمینه ی تحقیقاتی نوینی تحت عنوان «وب سنجی» مطرح شده است. یکی از مهم ترین کاربردهای وب سنجی تجزیه و تحلیل «استنادهای وبی» و مقایسه ی آن ها با «استنادهای سنتی» (نظیر استنادهای ISI) است. هدف از تحقیق حاضر، تعیین کاربرد روش ها و ابزارهای و ب سنجی به عنوان منبع مفیدی در ارزیابی تحقیقات علوم پزشکی بوده است.
تحقیق حاضر به مقایسه ی استنادهای ISI و بر گرفته از وب به مقالات مجلات تحقیقی پزشکی پرداخته است. بدین ترتیب، نمونه ای از 350 مقاله ی تحقیقی به زبان انگلیسی بر گرفته از مجلات نمایه شده در پایگاه ISI در سال 2004 در رشته ی پزشکی عمومی/داخلی گردآوری شد و تعداد استناد به مقالات مذکور از طریق جستجو در پایگاه های Web of Science (WoS) و Google Scholar (GS) ثبت گردید. به علاوه، در سطح 56 مجله ی پزشکی فارسی، استنادهای ISI و بر گرفته از وب با یکدیگر مقایسه شدند. از آزمون همبستگی و نیز آمار توصیفی به منظور بررسی، تفسیر و مقایسه ی الگوی استنادی سنتی و بر گرفته از وب استفاده شده است.
نتایج تحقیق نشان داد که در سطح 350 مقاله ی نمونه گیری شده در رشته ی پزشکی عمومی/داخلی، همبستگی مستقیم و معنی داری میان استنادهای ISI و استنادهای وبی بر گرفته از پایگاه استنادی تحت وب Google Scholar وجود دارد. به علاوه، مقایسه ی آماری توصیفی نشان داد که تعداد، میانگین و میانه ی استنادها به مقالات مذکور در پایگاه استنادی Google Scholar بیشتر از پایگاه ISI است. در سطح 56 مجله ی فارسی پزشکی نیز نتایج تحقیق نشان داد که تعداد، میانگین و میانه ی استنادهای وبی بر گرفته از Google Scholar (به ترتیب 301، 4/5 و 4) به طور قابل توجهی بیشتر از پایگاه ISI (به ترتیب 99، 8/1 و 0) است.
وجود ارتباط مستقیم میان استناد ISI و استنادهای Google Scholar، اهمیت استناد وبی را به عنوان منبعی مفید برای ارزیابی تحقیقات نمایان می سازد. به علاوه مقایسه ی آمار توصیفی بر گرفته از مجلات انگلیسی و فارسی مورد مطالعه نشان می دهد که از محیط وب می توان به تعداد و انواع بیشتری از استنادهای وبی نسبت به پایگاه ISI دست یافت که در گذشته اثرگذاری استنادی آن ها در چرخه ی ارتباطات تحقیقاتی پزشکی پنهان مانده بوده است.

ارگونومی علم اصلاح و بهسازی محیط کار، شغل و تجهیزات و تطابق آن با قابلیت ها و محدودیت های انسان در رابطه با شیوه‎ی کار با رایانه است. همچنین اصول ارگونومی ویژه ای وجود دارد که دانستن و عمل به آن ها برای کاربران رایانه ضروری است. با توجه به این که کتابداران به دلیل استفاده از رایانه در فرآیندهای کاری کتابخانه از جمله افرادی هستند که در معرض عوارض کار با رایانه قرار دارند، پژوهش حاضر در صدد بود تا آگاهی کتابداران دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در رابطه با اصول ارگونومی کار با رایانه را مورد سنجش قرار دهد.
مطالعه‎ی حاضر یک پیمایش توصیفی- تحلیلی بود که به صورت مقطعی انجام شد. جامعه‎ی این پژوهش شامل تمامی کتابدارانی بود که در زمان انجام مطالعه (آبان 1378) در یکی از کتابخانه های دانشگاه علوم پزشکی اصفهان مشغول به فعالیت بودند (77 نفر). داده های پژوهش از طریق پرسشنامه‎ی آگاهی سنج محقق ساخته‎ی 28 سؤالی جمع آوری گردید که روایی محتوایی آن بررسی و تایید شد. داده ها به وسیله‎ی آمار توصیفی (فراوانی، میانگین و انحراف معیار) و تحلیلی با کمک آزمون های آماری t و ANOVA و با سطح معنی داری 05/0 با کمک نرم افزار آماری 15SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
در مجموع 57 نفر وارد مطالعه شدند که از این تعداد، 6/31 درصد (18 نفر) مرد و 4/68 درصد (39 نفر) زن بودند. حداقل نمره از 18 برابر صفر و حداکثر 17 بود. میانگین نمره‎ی پاسخ صحیح به سؤالات پرسش‎نامه 45/4 ± 65/5 از حداکثر 18 گزارش شد. بین نمره‎ی کل پرسش نامه و متغیرهای جنس، سطح تحصیلات، نوع تحصیلات، وضعیت استخدام، گذراندن دوره‎ی آموزشی برای استفاده‎ی صحیح از رایانه، تعداد ساعات کار استفاده از رایانه در روز ارتباط معنی دار آماری وجود نداشت ولی بین نمره‎ی کل پرسش نامه و سابقه‎ی مطالعه در مورد استفاده‎ی صحیح از رایانه، ارتباط معنی داری گزارش شد. میانگین نمره‎ی افراد دارای سابقه‎ی مطالعه در این زمینه 1/1 ± 54/7 و میانگین گروه فاقد مطالعه‎ی قبلی در این مورد 52/0 ± 27/4 به دست آمد (01/0 < P).
با توجه به یافته های این پژوهش، آگاهی کتابداران دانشگاه علوم پزشکی اصفهان از اصول ارگونومی کار با رایانه اندک بود. این بی توجهی به شیوه‎ی استفاده از رایانه برای کتابداران که در طول روز مدت زیادی از رایانه استفاده می کنند خطرات جدی و غیر قابل برگشت برای سلامتی آنان را رقم خواهد زد. به تبع آن سازمان مربوطه نیز هزینه های سنگینی مربوط به کاهش بهره وری کارکنان آسیب دیده و جبران خسارت آنان را متحمل خواهد شد. از این رو توصیه می شود نهادهایی چون آموزش کارکنان دانشگاه، انجمن کتابداری و دیگر نهادهایی که وظیفه‎ی آموزش کتابداران را بر عهده دارند، هر چه سریع‎تر از طریق برگزاری دوره های آموزشی، تهیه بروشورها، برگزاری همایش ها و سایر اقدام هایی از این دست، جهت ارتقای سطح آگاهی کتابداران از مسایل ارگونومی کار با رایانه اقدام کنند و کتابداران نیز در این زمینه حساسیت و مطالعات خود را گسترش دهند.

تحقیق و پژوهش پس از آموزش نیروی انسانی یکی از ارکان توسعه ی سالم فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی می باشد و دانشگاه اصلی ترین رکن نظام تحقیقاتی محسوب می شود. البته در حال حاضر فاصله ی زیادی بین تولیدات علمی ایران با بسیاری از کشورهای جهان وجود دارد. از این رو مطالعه ی حاضر به منظور بررسی موانع تحقیق از دید اعضای هیات علمی دانشکده های پزشکی و پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی زاهدان در سال 1386 انجام شد.
این پژوهش یک مطالعه ی توصیفی- مقطعی می باشد که در پاییز 1386 با استفاده از پرسش نامه انجام گردید. روایی پرسش نامه با روش اعتبار محتوا (Content validity) و پایایی آن با روش آزمون مجدد (test-retest) با ضریب همبستگی 85/0 تعیین شد. پرسش نامه به طور مستقیم به کلیه ی اعضای هیات علمی دانشکده های پزشکی و پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی زاهدان (137 نفر) داده شد که از این تعداد، 83 نفر به پرسش نامه ها پاسخ دادند. تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار Excel و آمار توصیفی انجام شد.
یافته های پژوهش نشان داد که اکثر (8/36 درصد) اعضای هیات علمی از میان عوامل بازدارنده ی انجام تحقیق، عوامل شخصی را بی تاثیر دانسته اند و سایر عواملی که از دید آن ها به میزان زیاد جزء عوامل بازدارنده ی انجام تحقیق بوده است عبارت از عوامل سازمانی- اداری 5/31 درصد، عوامل اقتصادی- مالی 7/27 درصد، عوامل وسایل- امکاناتی 8/25 درصد و عوامل اجتماعی 5/25 درصد بود.
با توجه به اهمیت تحقیق در توسعه ی یک کشور و با عنایت به یافته های این پژوهش، جهت رفع موانع موجود در انجام تحقیق، توجه به موارد ذیل ضروری است: اصلاح فرایند بررسی و تصویب طرح های پژوهشی و پایان نامه ها، فراهم نمودن تسهیلات و امکانات پژوهشی، کاهش ساعت های تدریس موظف و تقویت انجام پژوهش های گروهی.

بررسی ها نشان می دهد که فعالیت های مربوط به توسعه ی علم، فن آوری و نوآوری، به عنوان پیشران های اصلی بهره وری و رشد اقتصادی محسوب می شود و به طور چشم گیری به توسعه ی اقتصادی و بهبود سطح زندگی جوامع یاری می رساند. بر این اساس، دولت ها و سازمان های بین المللی، همواره با بهره گیری از شیوه های مختلف و در ابعاد گوناگون، سنجش و ارزیابی علم، فن آوری و نوآوری را در دستور کار خود قرار می دهند.
مقاله ی حاضر در نظر دارد با تکیه بر روش کتابخانه ای و بهره گیری از اسناد، مدارک و شواهد موجود، ضمن شناسایی جایگاه شاخص های علم سنجی در دستورالعمل های بین المللی سنجش علم، فن آوری و نوآوری، رویکردها و شیوه های موجود در هر یک از این دستورالعمل ها را در زمینه ی سنجش علم، فن آوری و نوآوری مورد بررسی، مطالعه و مقایسه قرار دهد و به ارزیابی مقایسه ای ویژگی ها و تفاوت های آن ها با یکدیگر بپردازد. شاخص های علم سنجی «مؤسسه ی اطلاعات علمی (ISI)»، «دستورالعمل اسلو (Oslo)» و «دستورالعمل های خانواده ی فراسکاتی (Frascati)»، که هر یک از ابعاد گوناگون سنجش علم، فن آوری یا نوآوری را مورد توجه قرار می دهد، از جمله مواردی است که در مقاله ی حاضر مورد بررسی و مطالعه قرار می گیرد. یافته های این تحقیق نشان می دهد که در هر یک از این دستورالعمل ها، شاخص های کتاب سنجی و علم سنجی دارای جایگاه ویژه ای است. نتایج این تحقیق می تواند ضمن گشودن افق های تازه ی این حوزه برای متخصصان علوم کتابداری و اطلاع رسانی، زمینه های لازم را برای ورود آن ها به مباحث مطرح در این زمینه ایجاد نماید.

مقررات و قوانین در حوزه‎ی اخلاق بیماران حایز اهمیت است، اما این مجموعه قوانین تحت عنوان «منشور حقوق بیمار» در قوانین ایران به صورت منسجم و کاربردی وجود ندارد. هدف از این مطالعه، تعیین میزان آگاهی بیماران بستری شده دربیمارستان‎های آموزشی شهر اصفهان از منشور حقوق بیماران بود.
این بررسی به صورت توصیفی- مقطعی در سه ماهه‎ی چهارم سال 1385 در هشت بیمارستان آموزشی شهر اصفهان انجام شد و طی آن میزان آگاهی بیماران بستری شده در این بیمارستان‎ها طی این مدت از مفاد منشور حقوق بیمار از طریق مصاحبه توسط پرسشگران و تکمیل چک‎لیست‎های مربوطه سنجیده شد. چک‎لیست‎ها از طریق مطالعه‎ی کتابخانه‎ای تدوین و روایی صوری و پایایی آن با استفاده از نظر کارشناسان مربوطه تایید شد. برای این منظور نمونه‎ی مورد نیاز که 385 بیمار بود، متناسب با تعداد تخت فعال و نیز متوسط اقامت بیماران طی سه ماهه‎ی چهارم سال 1385، تقسیم به نسبت شد و سهم هر بیمارستان مشخص گردید. پس از تکمیل چک‎لیست‎ها، تحلیل داده ها با استفاده از نرم‎افزار آماریSPSS صورت گرفت.
بیش از 50 درصد از بیماران آگاهی لازم از برخی مفاد منشور حقوق بیمار را نداشتند. این عدم آگاهی به ویژه در مورد حقوق مربوط به انتقال حین درمان بیمار به سایر مراکز درمانی (که نیاز به خدمات درمانی تخصصی دارند)، در مورد حق اجازه یا عدم اجازه‎ی استفاده از اطلاعات پزشکی پرونده‎ی خودشان برای امور مختلف، رازداری پزشک معالج و تیم و درمان و همچنین محرمانه بودن اطلاعات پزشکی و ضرورت حفظ اسرار بیمار توسط بیمارستان بود.
نتایج به دست آمده از تجزیه و تحلیل اطلاعات موجود در چک لیست‎های تکمیل شده نشان داد که درصد قابل توجهی از بیماران آگاهی لازم از برخی از مفاد منشور حقوق بیمار را نداشتند و ضرورت دارد در این زمینه اطلاع‎رسانی لازم صورت پذیرد.

بهره‎گیری نامطلوب،کمبود منابع و افزایش هزینه های بیمارستانی، باعث سنگین‎تر شدن کفه‎ی ترازوی هزینه ها نسبت به درآمدهای بیمارستانی شده است. مدیران با ادغام ظرفیت‎ها و پتانسیل‎ها، در راستای استفاده‎ی بهینه و کارآمد از منابع بیمارستانی قدم برداشته‎اند. پژوهش حاضر با هدف مطالعه‎ی تاثیر ادغام بخش‎های بیمارستانی بر هزینه های جاری بیمارستان بوعلی تهران انجام شد.

پژوهش حاضر به صورت مقطعی- توصیفی در تابستان 1388 انجام گرفت. بیمارستان بوعلی شهر تهران به عنوان جامعه‎ی پژوهش و بخش‎های جراحی مردان با داخلی مردان و جراحی زنان با بخش زنان و زایمان با متوسط ضریب اشغال تخت سالانه پایین‎تر از 16 درصد، نمونه های پژوهش انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها، فرم جمع آوری داده ها طراحی گردید و پس از تایید روایی توسط استادان صاحب‎نظر اطلاعات جمع آوری شد. در روش تحلیل داده ها از آزمون زوجی Wilcoxon و شاخص‎های آمار توصیفی با 95 درصد اطمینان استفاده گردید.

میانگین هزینه های جاری در سال 1386 قبل از ادغام بخش‎های بیمارستانی 982، 58/932/313 ریال و در سال 1387 پس از ادغام بخش‎ها 865، 83/755/195 ریال حاصل گردید و رابطه‎ی معنی‎داری بین هزینه های نیروی انسانی، مواد و لوازم مصرفی، عمومی و جاری بخش‎های بیمارستانی در دو دوره قبل و بعد از ادغام بخش‎ها نمایان شد (در همه موارد با 0001/0 < P).

در مقابل افزایش هزینه های بیمارستانی، دست‎یابی به حداکثر تولید با حداقل هزینه ها ضروری است. در چالشی نوین، راه‎کار ادغام منابع و استفاده کارآمد از منابع موجود می‎تواند مدیریت بیمارستان‎ها را در جلوگیری از اتلاف منابع، افزایش هزینه ها و بحران‎های مالی یاری نماید.