فهرست مطالب

تحقیقات مدلسازی اقتصادی - سال یکم شماره 2 (زمستان 1389)

فصلنامه تحقیقات مدلسازی اقتصادی
سال یکم شماره 2 (زمستان 1389)

  • تاریخ انتشار: 1389/10/11
  • تعداد عناوین: 8
|
  • کامران پاکیزه صفحات 1-20
    در این مقاله رابطه ی بین بازده بازار و تلاطم پیش بینی شده و غیرمنتظره ی حاصل از مدل های شرطی طبقه ی، شامل دو مدل متقارن آرچ و قارچ و دو مدل نامتقارن جی قارچ و ای قارچ در بورس اوراق بهادار تهران، و بورس های بین المللی مورد بررسی قرار می گیرد. جهت بررسی این رابطه از روش شناسی خارج از نمونه استفاده می شود که در این راستا تلاطم پیش بینی شده ی خارج از نمونه به جای درون نمونه به کار برده می شود. نتایج تحقیق بیانگر این است که نظریه ی پرتفلیو در بورس تهران، بورس استانبول و بورس نزدک صادق نیست، نتایج همچنین بیانگر رد شدن نظریه های قیمت گذاری دارایی هاست که رابطه ی مثبتی را بین تلاطم و بازده تبیین می نمایند، این رابطه در غالب بورس ها منفی بوده و ضریب تعیین پایینی را نشان می دهد. علی رغم پایین بودن ضریب تعیین در غالب بورس های پیشرفته، فرضیه عدم تقارن یا اثر اهرمی در غالب آنها تایید شده است، بدین معنی که کاهش در سهام شرکت های عضو بورس ها (بازده منفی) اهرم مالی شرکت ها را افزایش داده که موجب ریسکی تر شدن سهام شرکت ها و درنتیجه افزایش تلاطم می شود.
    کلیدواژگان: بورس اوراق بهادار، تلاطم، بازده مدل های شرطی آرچ
  • روح الله مهدوی، اسفندیار جهانگرد، محمود ختایی صفحات 21-40
    سرمایه گذاری مستقیم خارجی یکی از متغیرهای اقتصادی است که می تواند با مزیت هایش بر رشد اقتصادی تاثیر مثبت بگذارد؛ ولی، براساس بعضی از تحقیقات، سرمایه گذاری مستقیم خارجی بر رشد اقتصادی در بعضی از کشورها تاثیری مثبت ندارد. این تحقیقات دلیل این عدم تاثیرگذاری مثبت را وضعیت داخلی کشور میزبان می دانند. یکی از شروط لازم برای تاثیرگذاری مثبت سرمایه گذاری مستقیم خارجی بر رشد اقتصادی وجود بازار مالی توسعه یافته است. براین اساس، در این تحقیق قصد داریم تا تاثیر بازار مالی را در تاثیرگذاری سرمایه گذاری مستقیم خارجی بر رشد اقتصادی بررسی کنیم. برای بررسی این موضوع از داده های تلفیقی 57 کشور در دوره ی 2005-1990 و تکنیک اقتصاد سنجی پانل دیتا استفاده کرده ایم. نتایج نشان می دهد که در کشورهای توسعه یافته به لحاظ بازار مالی تاثیر سرمایه گذاری مستقیم خارجی بر رشد اقتصادی مثبت و معنی دار و در کشورهای کم تر توسعه یافته به لحاظ بازار مالی تاثیر سرمایه گذاری مستقیم خارجی بر رشد اقتصادی معنی دار نیست.
    کلیدواژگان: سرمایه گذاری مستقیم خارجی، بازار مالی، بازار سهام، رشد اقتصادی
  • پرویز محمدزاده، فیروز فلاحی، صمد حکمتی فرید صفحات 41-64
    خط فقر، ابعاد فقر و عوامل تعیین کننده ی آن به عنوان مهم ترین عوامل برنامه های کاهش فقر همواره مورد توجه اقتصاد دانان بوده است.در این مطالعه با استفاده از داده های طرح هزینه و درآمد خانوارهای شهری کشور طی سال های 87-1373 و با به کار گیری سیستم مخارج خطی (LES) خط فقر برآورد و شاخص های اندازه گیری فقر محاسبه شده است. در ادامه به بررسی عوامل تعیین کننده ی فقر در سطح خرد پرداخته شده و تاثیرپذیری احتمال وقوع فقر از خصوصیات و ویژگی های خانوارها، با استفاده از مدل پروبیت در سال 1387 مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج نشان می دهد بیشترین کاهش احتمال فقر خانوارهای شهری مربوط به تحصیلات سرپرست خانوار و جنسیت سرپرست خانوار می باشد. همچنین سن سرپرست خانوار، نسبت تعداد افراد دارای درآمد در خانوار و بعد خانوار نیز در کاهش احتمال فقر خانوارها مؤثر می باشند.
    کلیدواژگان: خط فقر، شاخصهای اندازه گیری فقر، عوامل تعیین کننده فقر، خانوارهای شهری، مدل پروبیت
  • لیلا ترکی، سید کمیل طیبی، سجاد شریفی صفحات 65-86
    با توجه به ادبیات نظری رشد اقتصادی (مدل های رشد درونزا و برونزا) و شواهد تجربی در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه، توسعه ی پایدار بدون اصلاحات مالی غیر ممکن است. اثرات مثبت توسعه یافتگی بخش مالی بر رشد اقتصادی و همچنین، تغییر و تحولاتی که جوامع بین المللی در بخش مالی داشته اند، اهمیت موضوع را بیش از پیش کرده است. برخی از اقتصاددانان معتقدند که اصلاحات مالی با افزایش سطح پس انداز و افزایش سطح سرمایه گذاری می تواند زمینه ی مناسب رشد اقتصادی را فراهم سازد. همچنین، برخی از اقتصاددانان؛ مانند هرزبرگ و واتسون (2007) و اگیون و همکاران (2004) معتقدند که اصلاحات مالی به وسیله ی جریان های بین المللی سرمایه و انتقال فناوری می تواند بر ایجاد همگرایی درآمدی بین کشورها اثر بگذارد. این مطالعه ضمن بررسی مبانی نظری توسعه ی مالی و معرفی انواع نظام های مالی و چگونگی کارکردهای آن، اثر اصلاحات مالی را بر رشد اقتصادی و ایجاد همگرایی درآمدی بین کشورهای برگزیده ی اسلامی در طول دوره ی 2008-1979 و در قالب داده های تابلویی را تجزیه و تحلیل می کند. نتایج به دست آمده از برآورد الگوها نشان می دهد که اصلاحات مالی از راه های نقدینگی دارای تاثیر مستقیم و معناداری بر رشد اقتصادی کشورهای بررسی شده بوده است. تاثیر متقاطع نقدینگی و رشد اقتصادی بر ایجاد همگرایی درآمدی نیز مستقیم و از نظر آماری معنادار بوده است.
    کلیدواژگان: اصلاحات مالی، رشد اقتصادی، همگرایی درآمدی، داده های تابلویی، نظام های مالی
  • صمد آهنگر، سعیده رحیمی صفحات 87-114
    هدف این پژوهش بررسی تاثیر نااطمینانی بر تعداد فرزندان زنده مانده است. مقاله درباره ی تاثیرات کاهش نرخ مرگ و میر بر باروری، آموزش و رشد اقتصادی بحث می کند. در مقاله کوشش شده است با وارد کردن نااطمینانی ناشی از مرگ و میر در چارچوب های تعادل جزئی و عمومی کاهش در باروری توضیح داده شود. در مدل معرفی شده که از ساختار مدل های نسل های تداخلی پیروی می کند، تصمیمات والدین درباره ی باروری با توجه به نااطمینانی آنان درباره ی مرگ و میر فرزندان نشان داده شده است. شبیه سازی انجام شده، نشان می دهد که با وارد کردن نااطمینانی به مدل، رشد جمعیت تابعی کوهانی شکل از درامد سرانه می شود. با این استدلال زمانی که نرخ مرگ و میر کاهش می یابد، نا اطمینانی نیز روند کاهشی پیدا می کند و در نتیجه، تقاضای احتیاطی برای داشتن فرزند نیز پایین می آید. افزون بر این، کاهش مرگ و میر آموزش فرزندان را افزایش می دهد. استفاده از الگوی کوهانی شکل رشد جمعیت وجود وضعیت پایای پایدار مالتوسی که در آن باروری بالا و سرمایه گذاری روی سرمایه انسانی پایین و وضعیت پایای ناپایدار رشد که با باروری پایین و سرمایه گذاری بالا روی سرمایه انسانی همراه است را نشان می دهد. همین طور پرسش اینکه آیا مرگ و میر با آغاز تبادل بین کمیت و کیفیت، رشد را بالا می برد؟ بحث شده است که در نتیجه کاهش در مرگ و میر می تواند اقتصاد را از رژیم مالتوسی به دوره ی توسعه منتقل کند.
    کلیدواژگان: مدل های رشد اقتصادی، احتمال بقا، باروری، آموزش و رشد جمعیت
  • امیررضا سوری، احمد تشکینی، محمدرضا سعادت صفحات 115-144
    هدف این مقاله بررسی تاثیر گسترش فضای رقابتی، ادغام بانک های رقیب و گسترش بانکداری الکترونیک بر کارایی بازار پولی در ایران است. بنابراین، برای اندازه گیری کارایی و نیز تشخیص عوامل مؤثر بر آن از فرم خطی- لگاریتمی تابع هزینه ی مرزی تصادفی ترانسلوگ و داده های ترازنامه بانک های تجاری، تخصصی و خصوصی در دوره ی 1380-1386 استفاده شده است. نتایج این مطالعه بر اساس مدل برآورد کارایی نشان می دهد که متوسط کارایی صنعت بانکداری در دوره ی مورد بررسی شده 54 درصد است و با ادغام بانک های رقیب متوسط کارایی به 70 درصد افزایش می یابد. براساس نتایج مدل برآورد عوامل مؤثر بر کارایی، کارایی بانک ها با رقابت در صنعت بانکداری (تمرکز) رابطه ی منفی دارد، به عبارتی، با افزایش تمرکز بانک ها کارایی کاهش می یابد. و کارایی با بانکداری الکترونیک (شاخص فناوری اطلاعات) رابطه ی مثبت دارد؛ به عبارتی، با افزایش فعالیت بانکداری الکترونیکی کارایی افزایش می یابد. و در نهایت، کارایی با نسبت های تسهیلات به دارایی و سرمایه به دارایی که بازگوکننده ی ریسک اعتباری صنعت بانکداری است، رابطه ی مثبت دارد، به عبارتی، با افزایش سرمایه و یا کاهش دارایی های بانک ها کارایی افزایش می یابد.
    کلیدواژگان: کارایی، بازار پولی، گسترش فضای رقابتی، ادغام بانک ها، بانکداری الکترونیک
  • اسدالله فرزین وش، حسن حیدری صفحات 145-171
    بانک ها نقش بسیار مهمی در اقتصاد ایفا می کنند. مهمترین کارکرد بانک ها که به آنها نقشی منحصر به فرد می دهد، غلبه بر مشکلات اطلاعاتی است که در انتقال پس انداز بین سپرده گذاران و سرمایه گذاران وجود دارد. تجربه نشان داده است که معمولا بانک هایی که دسترسی بیشتری به منابع نقدینگی دارند و یا سرمایه و دارایی بیشتری دارند در مواجهه با شوکهای اقتصادی، بویژه در مواقع انقباض پولی استحکام بیشتری از خود نشان می دهند. نظر به این موارد، ارزیابی نقش ویژگی های خاص بانک ها -که این ویژگی ها عبارتند از اقلام مهم ترازنامه ای بانک- در انتقال اثرات شوکهای پولی اهمیت بالایی دارد. مطالعات مختلفی در مورد نظام بانکی و نقش بانک ها در اقتصاد ایران انجام شده است که در هر یک از آنها به برخی از وجوه موضوع پرداخته شده است. با این حال مطالعات اندکی در زمینه مسیر وامدهی در ایران و نقش ویژگی های مربوط به بانکها و استحکام ترازنامه آنها در انتقال اثرات سیاست پولی در ایرن انجام شده است. مقاله حاضر از دو جهت با مطالعات قبلی در این زمینه تفاوت دارد. تفاوت اول این مقاله با سایر مطالعات داخلی در این است که در آن تاثیر غیرمستقیم سیاست پولی بر وامدهی بانک ها از مسیر تاثیرگذاری بر «ویژگی های ترازنامه ای» هر بانک ارزیابی شده است. تفاوت دوم، استفاده از سه نمونه مجزا شامل کل بانکها، بانکهای دولتی و بانکهای غیردولتی است. در مطالعات قبلی در این زمینه کل بانک ها اعم از دولتی و غیردولتی با هم در یک نمونه بررسی شده اند، حال آنکه ساختار مدیریتی بانک های دولتی و غیردولتی با یکدیگر تفاوتهای مهمی دارد و این تفاوتها خود را در عملکرد وام دهی آنها و نیز نحوه تاثیرگذاری سیاست پولی بر آنها نشان می دهد. فرضیه این مقاله عبارتست از اینکه سیاست پولی در ایران به طور غیرمستقیم و از طریق ویژگی های مهم ترازنامه ای مانند «اندازه»، «سرمایه» و «نقدینگی» بانک ها بر میزان تسهیلات اعطایی آنها اثرگذار است. یافته های مقاله نشان می دهد که سیاست پولی به طور مستقیم بانکها را تحت تاثیر قرار نمی دهد، اما به طور غیرمستقیم بانکهایی را تحت تاثیر قرار می دهد که ترازنامه ضعیف تری دارند.
    کلیدواژگان: مکانیسم انتقال پول، مسیر اعتباری، مسیر وام دهی، تسهیلات بانکی
  • مجید دشتبان فاروجی، سعید صمدی، رحیم دلالی اصفهانی، مجید فخار، مهنوش عبدالله میلانی صفحات 173-203
    ظرفیت بالای الگو های نسل های همپوشان در تجزیه و تحلیل و شبیه سازی زمینه های مختلف اقتصاد نظیر بررسی سیاست های رشد درون زا، توسعه ی معیار عدالت بین نسلی، بهسازی نظام تامین اجتماعی و غیره سبب شده است که در دهه های اخیر این الگو ها از جایگاه ویژه ای در میان اقتصاددانان برخوردار شوند. متاسفانه مشکل موجود در زمینه ی کمی کردن این الگوها و تجزیه و تحلیل خواص پایدار آنها سبب شده که این الگو ها بیشتر در حد نظری باقی بمانند. مقاله ی حاضر با به کارگیری روش پیشنهادی کوتلیکوف و آیورباخ در برآورد الگوی نسل های همپوشان 55 دوره ای و با توجه به نارسایی های موجود در نظام بازنشستگی ایران، در چارچوب یک الگوی نسل های همپوشان 55 دوره ای با افراد ناهمگن به تحلیل و شبیه سازی نظام بازنشستگی می پردازد تا از این رهگذر بتوان اثرات انتقال از نظام بازنشستگی پرداخت جاری به نظام بازنشستگی اندوخته ی کامل را بر فرایند انباشت سرمایه، تولید ملی، مصرف ملی و غیره مورد مطالعه قرار دارد. یافته های تحقیق نشان می دهد که رفتار مصرف- پس انداز بهینه ی فردی تحت نظام های تامین اجتماعی مختلف تغییر می کند. نتایج حاصل از شبیه سازی الگو حاکی از آن است که نظام بازنشستگی اندوخته ای، علاوه بر افزایش دارایی های مالی فردی برای اقتصاد، انباشت سرمایه فیزیکی بالاتری را نسبت به نظام بازنشستگی پرداخت جاری به همراه دارد. همچنین انتقال به نظام بازنشستگی جدید علاوه بر سطوح بالاتر مصرف ملی و تولید ملی سبب شده است که افراد به دلیل برخورداری از درآمد نیروی کار بالاتر در مقایسه با نظام بازنشستگی قدیم انگیزه ی بیشتری برای ماندن در بازار کار و کامل کردن دوران خدمت خود داشته باشند.
    کلیدواژگان: تامین اجتماعی، سرمایه انسانی، کسورات بازنشستگی، انباشت سرمایه
|
  • Pages 1-20
    In this article the relationship between market return and volatility is examined by applying out- of- sample methodology and ARCH (M) class models in the Tehran Stock Exchange (TSE) and international stock exchanges. The results are inconsistent with portfolio theory implications in NASDAQ, ISE and TSE. However I found only negative relationship between unexpected volatility and monthly returns in most of international exchanges. I didn’t also find any significant relationship between forecasted volatility and monthly returns. The results contradict the asset pricing theories which explain a positive relationship between volatility and return. Although there are low coefficients of determination for all regressions, asymmetric volatility of return hypothesis explains this relationship in the sense that a decrease in stock price (negative return) increases the financial leverage of companies leading to more risky stocks and an eventually increasing volatility.
  • Roholla Mahdavi, Dr Esfandiar Jahangard, Dr Mahmood Khataei Pages 21-40
    The foreign direct investment is one of the economic variables that can positively affect the economic growth, but according to some researches this does not apply to some countries. These researches implicate that this lack of positive effect is due to domestic qualification of the home country. One of the essential qualifications for positive effectiveness of foreign direct investment on the economic growth is the existence of developed financial market. Therefore, in this research we intend to examine the role of financial market in the effectiveness of foreign direct investment on the economic growth. To do this we made use of the data from 57 countries in the period 1990-2005 and the econometric technique of panel data. The results show that in developed countries because of their financial market, the effect of foreign direct investment on economic growth is positive and significant whereas in developing countries this effect is not significant.
  • Dr Parviz Mohamadzadeh, Dr Firouz Fallahi, Samad Hekmati Farid Pages 41-64
    The Poverty measurement and its determinants are the most important factors in poverty alleviation programs. In this paper, we estimate poverty line and its dimensions by using Linear Expenditure System. To that end, we use household level data from the Statistics Center of Iran during the period of 1994-2008. We examine the main determinants of poverty for urban households using a probit model. In this model, we assess the impact of key household characteristics on poverty. The results show that the poverty likelihood decreases if the educational level of the head of the household increases. In addition, the chance of being poor declines in a household headed by a male. The age of the head of the household, the ratio of income earners in the household, and the household size are other factors that have a significant role in the probability of being poor.
  • Dr Leila Torki, Dr Seyed Komail Tayebi, Sajjad Sharifi Pages 65-86
    The theoretical literature of economic growth (endogenous and exogenous growth model) and empirical evidence in developed and developing countries show that without financial reform, sustainable development is impossible. The positive effects of financial sector development on economic growth and developments in the international financial sector make a more important issue. Some economists believe that financial reforms through increasing the level of savings and investment can provide economic growth. Also, some economists believe that financial reform by international capital mobility and technology transfer can cause income convergence among countries. This study investigates the theoretical foundations of financial development, financial system and its functions, and also the analysis of the effect of financial reform on economic growth and creating income convergence among selected Islamic countries during 2008-1979. Estimation results show that financial reform through liquidity has direct and significant impact on economic growth. The crossover effect of economic growth and liquidity has direct and statistically significant effect on income convergence.
  • Samad Ahangar, Saeedeh Rahimi Pages 87-114
    This paper focuses on the role of uncertainty about the number of surviving children. The survey discusses the effects of declining mortality rates on fertility, education and economic growth. The construction of the paper is an OLG model in which individuals make choices about fertility decision over their lifetimes subject to uncertainty about the immortality. The simulation of model using actual changes reveals the fact that if the uncertainty about child survival enters to growth model, the population becomes an inverted u-shaped function of income per capita. As the mortality rate and thus uncertainty falls, the precautionary demand for children decreases. Furthermore, lower mortality encourages investment in children’s education. Also the calibrated version of the model using realistic estimates demonstrates that at low levels of income, population growth rises leading to Malthusian steady-state equilibrium, whereas at high levels of income population growth declines leading to a sustained growth steady-state equilibrium.
  • Amir Reza Soori, Dr Ahmad Tashkini, Mohammad Reza Saadat Pages 115-144
    The main purpose of this paper is to examine the effect of merger, concentration and credit risk on the efficiency of Iranian Banking industry. To measure the efficiency of Iranian banking system, we have used the data of commercial & specialized bank's balance sheets during 2001-2007, and a parametric approach to estimate two empirical models. To estimate efficiency measures and determining main factors affecting the measures, we have used a Logarithmic - Linear form of a random Translog cost function. The results of the first estimated efficiency model show that the average efficiency measure of banking system in Iran is 54% and that the merger of the more inefficient banks within the efficient bank will cause the average efficiency measure rise to 70% The results of the second model - assessing the effecting factors on efficiency- show that the efficiency of banks has an inverse relationship with the concentration (competition in banking industry), and a direct relationship with the IT index (e-banking activity) and the facilities to assets and capital to assets ratios (as the indices of the credit risk).
  • Dr Asad-Ollah Farzinvash, Hassani Heydar Pages 145-171
    Banks play an important role in many modern economies. The main functioning of banks is to reduce the information problems between lenders and borrowers. The experiences show that banks with a powerful balance-sheet have a better ability to isolate their lending activities from monetary shocks. So, the balance-sheet items of commercial banks play an important role in their sensitivity to the monetary downturns. This paper has two distinguishing features compared to other papers. First, we examined the indirect effects of monetary policy on bank lending through the balance-sheet items of the Iranian banks. Second, we have used two separate samples; private and public banks, because their organizational systems have significant differences. Our hypothesis is that the monetary policy can indirectly affect the public and private banks’ lending through their balance-sheet items. Our results show that the monetary policy has no direct but indirect effects on bank lending in Iran.
  • Mr Majid Dashtban Faroji, Dr Saeed Samadi, Dr Rahim Dallali Isfahani, Dr Majid Fakhar, Dr Mahanosh Abdollahe Milani Pages 173-203
    The ability of OLG models in analyzing and simulating the various fields of an economy, such as the investigation of endogenous growth policies, the development of intergenerational equity criteria and the reform of social security system, has caused these models to have a special position among economists in recent decades. However, difficulties in quantifying these models and analyzing their stability properties have led them to remain only theoretical and receiving less attention from empirical viewpoints. This paper uses the proposed method by Auerbach and Kotlikoff to estimate a 55-period overlapping generations model. Then due to failures of the Iran’s Pension System, it analyses and simulates Pension System within overlapping generation’s model with heterogeneous agents living in 55 periods. Thus we study the effects of transition from the Pay-As-You-Go Pension to the Fully Funded Pension System in the process of capital accumulation, national production and national consumption. The findings indicate that the individual optimal consumption-saving behavior varies under different social security systems. The results of the simulation model show that in addition to increasing the personal financial assets, Fully Funded Pension System provides a higher physical capital accumulation for the economy than that of ‌Pay-as-you-go Pension System. In addition to higher levels of national consumption and production, the transition to the new system causes people to have more incentive to stay in the labor market and to complete their career because they have higher labor income than the old pension system.