فهرست مطالب

نوآوری در علوم و فناوری غذایی - پیاپی 6 (زمستان 1389)

نشریه نوآوری در علوم و فناوری غذایی
پیاپی 6 (زمستان 1389)

  • 88 صفحه،
  • تاریخ انتشار: 1389/11/12
  • تعداد عناوین: 8
|
  • عبدالرضامیرچولی برازق، ناصرصداقت صفحه 1
    دوغ به عنوان یک نوشیدنی ایرانی با ارزش غذایی بالا، در سال های اخیر بسیار مورد توجه بوده است اما چگونگی نگه داری و عرضه ی آن مشکلات زیادی را برای تولید کنندگان و مصرف کنندگان به وجود آورده است. در این پ‍ژوهش از دوغ بدون گاز گرما دیده ای که در خطوط کارخانه تولید و در دو بسته بندی پت و پری پک پرشده بود، نمونه برداری گردید. نمونه ها در دماهای مختلف (5؛ 20 و33 درجه ی سانتی گراد) نگه داری شدند سپس در زمان های تعیین شده (0، 1، 2، 3، 4 و 5 هفته) آزمون های لازم برروی آن ها صورت گرفت تا بهترین دما و زمان نگه داری برای این محصول به دست آید. از طرفی چون ظروف پت وپری پک بیش ترین کاربرد را در بسته بندی دوغ دارند تاثیر آن ها نیز بر ماندگاری بررسی شد. نتایج حاصل شده نشان داد که با افزایش دما، ماندگاری دوغ کاهش می یابد. بیش ترین ماندگاری مربوط به دمای یخچال و کم ترین ماندگاری را دمای 33 درجه ی سانتی گراد داشت. تنها میکروارگانیسمی که در دوغ وجود داشت و توانست در شرایط مساعد رشد کند، گونه ای مخمر بود که در اثر فعالیت آن، pHدوغ کاهش یافته، باعث ترش شدن و بد مزه شدن محصول شد. نتایج به دست آمده نشان داد که بین دوغ در هر دو بسته بندی پت وپری پک از نظر میکروبی، شیمیایی و حسی در دمای یخچال اختلاف معنی داری وجود ندارد اما در دمای محیط و در دمای 33 درجه ی سانتی گراد تفاوت های معنی داری در فاکتورهای مورد بررسی مشاهده گردید. به طوری که تغییرات در بسته بندی پت بیش تر از پری پک بود.
    کلیدواژگان: دوغ، ماندگاری، بسته بندی، دمای نگهداری
  • امین طاهری گراوند، شاهین رفیعی، علیرضاکیهانی، سید مهدی جعفری صفحه 9
    هدف از انجام این مطالعه، محاسبه ی ضریب پخش موثر و انرژی فعال سازی برگ های ریحان در خشک کردن نازک می باشد. آزمایش های خشک کردن لایه ی نازک تحت پنج سطح دمای خشک کن 40، 50، 60، 70 و 80 درجه ی سلسیوس، سه سطح سرعت هوای ورودی 5/1، 2 و 5/2 و سه سطح رطوبت هوای ورودی 20، 40 و 60 درصد انجام شد. برای توضیح انتقال رطوبت از لایه های نازک ریحان، مدل فیک پخش مورد استفاده قرار گرفت. نتایج، نشان داد مقدار ضریب پخش موثر در نمونه های خشک شده در دماهای بین 40 تا 80 درجه ی سلسیوس، از 11-10×05009/1 تا m2/s 10-10×24941/2 تغییر می کند. با استفاده از رابطه ی آرنیوس انرژی لازم برای فعال سازی، از 04/44 تا kJ/mol 60 و ثابت ضریب پخش از 4-10×29618391/1 تا m2/s 1-10×31327786/1 به دست آمد که نشان هنده ی اثر دمای خشک کن، سرعت هوا و رطوبت نسبی هوای ورودی روی پدیده پخش می باشد.
    کلیدواژگان: خشک کردن، مدل فیک، ضریب پخش، انرژی فعال سازی، ریحان، رطوبت نسبی
  • سمیه سادات فکور جنتی، حامدرضا بهشتی، جواد فیضی صفحه 19
    کنجد به عنوان یک دانه ی خوراکی در سبد غذایی مردم جهان و همچنین در تهیه ی انواع غذاها، کیک، کلوچه و غیره مورد استفاده قرار می گیرد. با توجه به تاثیر سمی برخی عناصر فلزی بر سلامت مصرف کننده، در این تحقیق، میزان سرب، کادمیم و آرسنیک در 139 نمونه ی کنجد (کنجد خام و کنجد پوست گیری شده) خریداری شده از فروشگاه های استان خراسان با استفاده از دستگاه جذب اتمی با روش هضم اسیدی مورد بررسی قرار گرفت. محلول حاصل از هضم اسیدی نمونه ها، توسط دستگاه جذب اتمی با دو سیستم شعله و هیدرید، مورد آنالیز قرار گرفت. منحنی های کالیبراسیون به صورت خطی و با ضریب همبستگی خوب (990/0-997/0)، درصد بازیافت عالی (8/96%-107%) و حد آشکارسازی بین 8/0-61/36 میکروگرم در کیلوگرم به دست آمد. نتایج حاصل بیانگر وجود آرسنیک در تمامی نمونه ها با مقادیر 75 و 25 و سرب در 77/25% و 76/4% نمونه ها با مقادیر 234 و 100 میکروگرم در کیلوگرم آلودگی به ترتیب در کنجد خام و پوست گیری شده بود. میزان کادمیم نیز در کنجد خام و پوست گیری شده، غیر قابل تشخیص ارزیابی گردید.
    کلیدواژگان: سرب، کادمیم، آرسنیک، کنجد، طیف سنجی جذب اتمی پیوسته
  • سید محمد مشکانی، سید علی مرتضوی، الناز میلانی، محسن مختاریان، لعیاسادات صادقیان صفحه 25
    هدف از انجام این تحقیق، بررسی تولید فیلم خوراکی حاوی ایزوله پروتئینی نخود و تعیین اثر غلظت ایزوله پروتئینی نخود و غلظت نرم کننده و درصد اسانس آویشن بر خصوصیات مکانیکی و ویژگی رنگ و شفافیت فیلم خوراکی است. بدین منظور، ایزوله ی پروتئینی نخود در محدوده ی4 تا10 گرم و گلیسرول به عنوان نرم کننده در غلظت هایی بین 40 تا60 درصد و اسانس آویشن در غلظت هایی بین 0 تا 1 درصد با استفاده از روش سطح پاسخ، مورد بررسی قرار گرفت. در این تحقیق، آزمون خواص مکانیکی توسط دستگاه بافت سنج و مقایسه ی رنگ فیلم ها توسط دستگاه هانترلب برای هر نمونه در 6 تکرار انجام گرفت. نتایج، نشان داد که مقاومت کشش با افزایش میزان ایزوله ی پروتئین نخود، افزایش و با افزایش درصد گلیسرول و اسانس آویشن، کاهش داشت و برای کشش پذیری عکس این نتایج مشاهده گردید. همچنین گلیسرول، هیچ تاثیری بر رنگ فیلم ها نداشت اما به طور معنی داری شفافیت فیلم خوراکی را افزایش داد و به طور کلی افزایش میزان ایزوله ی پروتئینی نخود و اسانس آویشن باعث تیره رنگ شدن فیلم ها و کاهش فاکتور شفافیت شد(p<0.01). در ادامه، نتایج بهینه سازی فیلم خوراکی بر پایه ی ایزوله ی پروتئینی نخود، نشان داد که به جهت داشتن مقاومت کششی مطلوب و معادل9503/3 مگا پاسکال، کشش پذیری تا حد پارگی بالا و برابر 1990/62 درصد، شفافیت بالا و معادل51/6(AV/mm) و حداقل اختلاف رنگ تا سفیدی و معادل 298/61؛ پارامترهای غلظت ایزوله پروتئینی نخود 4 گرم، گلیسرول 60 درصد و اسانس آویشن13/0 درصد بود.
    کلیدواژگان: نخود، ایزوله ی پروتئینی، خواص مکانیکی، رنگ، شفافیت
  • ابوالفضل فرهادی، حمیدرضا شاه قاسمی صفحه 37
    امروزه با وجود این که آگاهی مردم در مورد کنترل فشار خون افزایش یافته است، فشار خون بالا هنوز به عنوان یک عامل عمده ی بیماری زایی و مرگ و میر در جامعه مطرح است. برای درمان و کنترل فشار خون می توان از روش های دارویی و غیر دارویی کمک گرفت. مروری بر مطالعات پیشین، نشان داد که بربریس ولگاریس از جمله گیاهانی است که از تمام قسمت های آن در طب استفاده می شود و میوه ی این گیاه، دارای خاصیت ضد فشار خون است. پژوهش حاضر، یک مطالعه ی تجربی است که به منظور «بررسی تاثیر عصاره ی آبی میوه ی بربریس ولگاریس بر روی کاهش فشار خون بیماران مبتلا به هیپرتانسیون» انجام گردید. در این پژوهش، تعداد 60 نفر از بیماران مبتلا به فشار خون متوسط که دارای مشخصات واحدهای مورد پژوهش بودند به وسیله ی نمونه گیری آسان تداومی انتخاب و به طور تصادفی در یکی از گروه های سه گانه قرار گرفتند. به منظور دست یابی به نتایج پژوهش از آمار توصیفی و استنباطی استفاده گردید. نتایج به دست آمده، نشان داد که عصاره ی آبی میوه ی بربریس ولگاریس به طور معنی داری در کاهش فشار خون واحدهای مورد پژوهش موثر است.
    کلیدواژگان: زرشک دانه دار کوهی (بربریس ولگاریس)، فشار خون بالا (هیپرتانسیون)، طب سنتی
  • امین قهرمانی فر، علی محمدی ثانی، مسعود نجف نجفی، مهدی قهرمانی فر صفحه 45
    در این تحقیق، تاثیر غلظت ماده دیواره، زمان همگن سازی امولسیون های تازه وخصوصیات امولسیون های بازسازی شده بر ماندگاری ریزکپسول های حاصل از ریزپوشانی، مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور سوسپانسیون های کلوئیدی با غلظت های 10، 15 و 20 درصد پروتئین آب پنیر تغلیظ شده به عنوان ماده ی دیواره و لیمونن به عنوان هسته در آب (امولسیون روغن در آب) تهیه گردید. سپس با کمک هموژنایزر و در زمان های همگن سازی 3، 6 و 9 دقیقه، سوسپانسیون های کلوئیدی تبدیل به امولسیون گردیدند. این امولسیون ها با استفاده از فرایند خشک کردن پاششی ریزپوشانی گردیده و ویژگی های آن ها نظیر اندازه ذرات، مورد بررسی قرار گرفت. سپس به منظور بررسی پایداری و ثبات دیواره ها و تعیین سرعت رهایش لیمونن، ریز کپسول های تهیه شده به مدت 6 هفته در دمای اتاق نگه داری شدند. نتایج، نشان داد با افزایش غلظت ماده ی دیواره و زمان هموژنیزاسیون امولسیون های تازه، سرعت رهایش لیمونن کاهش می یابد. همچنین بررسی امولسیون های بازسازی شده نیز نشان داد سرعت رهایش لیمونن با افزایش اندازه ی ذرات امولسیون ها کاهش می یابد.
    کلیدواژگان: امولسیون های بازسازی شده، ریزپوشانی، لیمونن، پروتئین آب پنیر تغلیظ شده
  • حمید توکلی پور، مجید جوانمرد داخلی، لیلا زیرجانی صفحه 53
    در این پژوهش از پلیمر طبیعی بر پایه ی کنسانتره ی پروتئین آب پنیر همراه با عصاره ی آویشن شیرازی برای پوشش دهی خوراکی مغز پسته ی رقم اکبری دامغان استفاده گردید. جهت به کار گیری ماده ی ضد میکروبی، ابتدا غلظت کمینه ی ممانعت کنندگی و غلظت کمینه ی کشندگی این ماده، علیه قارچ آسپرژیلوس فلاووس تعیین گردید. سپس، عصاره ی الکلی آویشن شیرازی در مقادیر 100، 500، 1000، 1500، 2000، 2500، 3000، 3500، 4000، 5000 و 5500 پی پی ام در ترکیب پوشش به کار رفت. گروه شاهد شامل مغز پسته ی بدون پوشش و بدون عصاره و مغز پسته ی پوشش یافته و بدون عصاره بود. گروه های تیمار و شاهد جهت بررسی اثرات ضد قارچی در مدل واقعی، در پلیت های استریل قرار داده شد و کشت هفت روزه ی قارچ آسپرژیلوس فلاووس به مرکز هندسی پلیت ها تلقیح گردید. سپس، به شکل روزانه، رشد دیسک تلقیحی اندازه گیری شد. در بررسی تاثیر مقادیر مختلف عصاره در ترکیب پوشش مغز پسته، میزان بازدارندگی عصاره ی آویشن شیرازی بر روی تولید سموم آفلاتوکسین B1، B2، G1 و G2 که توسط کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا (HPLC) اندازه گیری شد، نشان داد که مقادیر بالاتر از 5000 پی پی ام عصاره ی آویشن شیرازی در پوشش خوراکی کنسانتره ی پروتئینی آب پنیر، باعث جلوگیری از تولید آفلاتوکسین در مغز پسته می گردد.
    کلیدواژگان: آفلاتوکسین، مغز پسته، آویشن شیرازی، پوشش خوراکی، آسپرژیلوس فلاووس
  • مهدی ایرانی، مسعود شفافی زنوزیان، حمید توکلی پور صفحه 65
    در این پژوهش، خشک کردن اسمزی میوه ی به در محلول اسمزی ساکارز با غلظت های 50، 60 و 70% وزنی وزنی و دماهای 25 و 75 درجه ی سانتیگراد و در نسبت های وزنی 1:5 و 1:10 (میوه به به محلول اسمزی) مورد بررسی قرار گرفت. مقادیر دفع آب، جذب قند و محتوای رطوبتی برای هر غلظت، دما و نسبت وزنی در طی مدت زمان 8 ساعت، محاسبه شد. با استفاده از مدل پیشنهادی آزوارا، مقادیر دفع آب و جذب قند تعادلی و ضرایب ثابت تعیین گردید. آنالیز آماری ویژگی های اندازه گیری شده ی نمونه های به با استفاده از طرح بلوک و در قالب فاکتوریل انجام شد.
    کلیدواژگان: میوه ی به، خشک کردن اسمزی، دفع آب تعادلی، جذب قند تعادلی
|
  • A.Mirchooli Borazgh, N. Sedaghat Page 1
    Doogh as an Iranian yoghurt drink with high valuable nutrition, has been considered much in recent years. But how supply and storage has created a lot of problems for producers and consumers. In This study, sampling from heat treated Doogh without gas produced in the factory and filled through both packaging of PET and Pripack. Samples were stored in different temperatures(5, 20, 33 oc)and then they were tested in determined times (1, 2, 3, 4, 5 week) In order to obtain the best Storage temperature and time. Beside so PET and Pripack containers has the most application in the packaging of Doogh product, the effect of them were studied on the Shelf-life of Doogh. The results showed that increasing temperature reduced Shelf-life of Doogh, the most and the lowest storage time were in the refrigerator temperature(5 oc) and 33 oc regularity. The Yeast was only microorganism which can grow on optimum condition, and it’s activity decreased pH, it got sour and produced off -flavor. Finally we found no significant differences from microbial, chemical and sensory attributes of Doogh in the both of PET and Pripack packaging (p>0.05).But it was significant in both air condition and 33 oc and the changes were more in the packaging of PET from Pripack(P<0.05).
    Keywords: Doogh, Shelf, life, PET, Pripack, Temperature
  • A.Taheri Garavand, S. Rafiee, A. Keyhani, S. M. Jafari Page 9
    The aim of this study is to report, its basil leaves effective coefficient moisture diffusivity determined and activation energy. The thin-layer drying experiments were carried out under five temperatures of 40, 50, 60, 70 and 80ºC, three air velocity 1.5, 2 and m/s and three level of relative humidity 20, 40 and 60%. Moisture transfer from basil leaves was described by applying the Fick’s diffusion model. The effective diffusivity values changed from 1.05009×10-11 to 2.2491×10-10 m2/s for the range of temperatures considered. An Arrhenius relation with an activation energy value of 44.04 to 60kJ/mol and the diffusivity constant value of 1.29618391×10-7 to 1.31327786×10-4 m2/s were obtained which shows the effect of the drying temperature, air velocity and relative humidity on the diffusivity.
    Keywords: Drying, Fick's Model, Activation Energy, Moisture Diffusivity, Basil, Relative Humidity
  • S.S. Fakoor Janati, H. R. Beheshti, J. Feizy Page 19
    The sesame is one of the edible seeds in the human foods worldwide. In the various forms it is used for preparing foods, cookies, cakes, etc. This study was applied for determination of lead, cadmium and arsenic in 139 samples of crude and picked sesame seed samples purchased in supermarkets of Khorasan province, Iran. The results obtained after complete digestion of these samples and determination using FAAS and HG-AAS. The calibration curves exhibited good linear correlation coefficients (r=0.990–0.997), excellent recoveries (96.8–107%), and limits of detection (LOD) between 0.8–36.61 µg kg-1. The results showed that As was the most abundant of the major elements with average concentration of 75 and 25 µg kg-1 and Pb was detected in 25.77% and 4.76% of samples with average concentration of 234 and 100 µg kg-1 in crude and picked sesame seeds, respectively. Cd was not detected in any samples.
    Keywords: Lead, Cadmium, Arsenic, Sesame, Continuum Source Atomic Absorption Spectrometry
  • S. M. Meshkani, S. A. Mortazavi, E. Milani, M. Mokhtarian, L. Sadeghian Page 25
    The aim of this research, is consideration of producing edible film containing chickpea protein isolated and assigning of concentration effect on chickpea protein isolate, plasticizer concentration and percent of thyme essential oil on mechanical properties and color characteristics and transparency of edible film. Thus, evaluating isolated chickpea protein in range of 4 to 10 g, glycerol as plasticizer in concentrations between 40 to 60% and thyme essential oil in concentrations between 0 to 1% was carried out using response surface methodology. In this research, mechanical properties with food texture analyzer device and comparing color of film accomplished with hunter lab device for each sample six times. The results showed that tensile strength increased with increasing measure of chickpea protein isolated and decreased with increasing percent of glycerol and such results was vice versa for accepting elongation percent; glycerol had not any effects on the film color but increased the transparency of edible film significantly and increasing measure of chickpea protein isolated and thyme essential oil darkened the colored films and decreased the transparency factor (p<0.01). Continuance of optimization results which is based on chickpea protein isolated showed that to have desired tensile strength and equivalent 3.9503,high elongation and equivalent 62.1990,high transparency and equivalent 6.51 and minimum of difference of color to whiteness and equivalent 61.298;parameters of concentration of chickpea protein isolated 4gr,glycerol 60% and essential oil of thyme 0.13%.
    Keywords: Chickpea (cicer arietinum L.), Protein Isolate, Mechanical Properties, Color, Transparency
  • A.Farhadi, H.R.Shahghasemi Page 37
    Hypertension in adults is the increase of systolic blood pressure equal or more than 140 mmHg or diastolic blood pressure equal or more than 90 mmHg alone or together. Nowadays the increase of blood pressure is an important factor in morbidity and mortality and death in societies. At present, synthetic drugs and natural products are used for treating hypertension. Traditional medicine (herbal medicine) has been current for a long time in many countries. It has been demonstrated that the Berberis vulgaris fruits has the ability to decrease the blood pressure. It is grown extensively in Khorasan province and parts of Iran. In this research, we selected 60 patients and divided them into three group and determined their blood pressure before and after of the treatment. The experimental group was administered three capsules containing 200 mgr dry extract of berberis fruits and the control group was administered three capsules containing lactose daily and the positive control group obeyed the physician drug instructions and did not receive extra capsule. The Results showed that the mean blood pressure in test group significantly decreased compared with the other group after the treatment for two weeks.
    Keywords: Berberis vulgaris, Hypertension, Herbal Medicine
  • A.Ghahramanifar, A. Mohammadi Sani, M. Najafnajafi, M. Ghahramanifar Page 45
    In this study, the effect of wall material concentration, homogenization time of fresh emulsion and re-dispersed Emulsion on the shelf life of microcapsules were investigated. Colloidal suspensions with concentrations of 10, 15 and 20 % (w/w) whey protein concentrate and limonene in water (oil/water emulsion) were prepared. The above suspensions were transformed to the emulsion after homogenization for 3, 6 and 9 minutes. The emulsified solutions were encapsulated with spray drying process and consequently the properties of powder particle size were determined. In order to detect the stability of wall material and the release rate of limonene, microcapsules were stored at room temperature for 6 weeks. The results indicated that an increase in wall material concentration and homogenization time of fresh emulsion decreased the release rate of limonene. Also the study of re-dispersed emulsion showed that an increase in emulsion size results leads to a decrease in release rate of limonene.
    Keywords: Redispersed Emulsion, Microencapsulation, Limonene, Whey Protein Concentrate
  • H. Tavakolipour, M. Javanmard Dakheli, L. Zirjany Page 53
    Natural polymers based on whey protein concentrate (WPC) along with thyme essential oil were used as edible coating of pistachio kernel of Akbari variety cultivated in Damghan. Minimum inhibitory concentration (MIC) and minimum lethal concentration (MLC) against Aspergillus flavus. Thereafter thyme alcoholic extract at concentrations of 100, 500, 1000, 1500,2000,2500,3000,3500,4000,5000 and 5500 ppm was used in edible film formulation. The blanks included pistachio kernels without coating and essential oil and coated pistachio kernel without essential oil. The samples and blanks for survey of antifungal effects in real model were taken in sterile plates and seven days Aspergillus culture inoculated to plate center so that inoculated disk growth be measured daily. Inhibitory effects of thyme essential oil concentrations in pistachio kernels on Aflatoxins B1,B2,G1 and G2 production measured by HPLC showed that concentration higher than 5000 ppm in WPC edible coating could prevent Aflatoxin production in pistachio kernels.
    Keywords: Aflatoxin, Pistachio Kernel, Thyme, Edible Coating, Aspergillus flavus
  • M. Irani, M. Shaffafi Zonoozian, H. Tavakolipour Page 65
    In this study osmotic dehydration of quince was studied in different concentrations (50, 60 and 70% w/w) ratio (1:5 and 1:10) and temperatures (25 and 75 c). Water Lost, Solid Gain and moisture content in each hour during 8 hours were calculated. Equilibrium water lost and Solid Gain as well as mass transfer rate was calculated using proposed model of Azuara et al. Statistical analysis was performed by block design through factorial experiment.
    Keywords: Quince, Osmotic Dehydration, Equilibrium Water Lost, Equilibrium Solid Gain