فهرست مطالب

نشریه نوآوری در علوم و فناوری غذایی
پیاپی 5 (پاییز 1389)

  • تاریخ انتشار: 1389/10/11
  • تعداد عناوین: 8
|
  • احمد فهیم ادیب اصل، اسماعیل عطای صالحی، زهرا شیخ الاسلامی، مهدی کریمی صفحه 1
    اکثر نان های تولیدی کشور از کیفیت پایین تغذیه ای و ارگانولپتیکی برخوردار هستند و میزان اسید فیتیک که یک ماده ی ضد تغذیه ای می باشد در آن ها بالامی باشد. اسید فیتیک میزان جذب و زیست فراهمی اکثر عناصر حیاتی و ترکیبات مغذی مانند کربوهیدرات ها، پروتئین ها و چربی ها را مختل ساخته و موجبات سوءتغذیه و کم خونی ناشی از فقر آهن را فراهم می سازد. این تحقیق، با هدف اختلاط آرد گندم با آرد جو بدون پوشینه به منظور کاهش اسید فیتیک، افزایش فیبر و ارزش تغذیه ای نان انجام پذیرفت. بدین منظور، آرد گندم 82 % استخراج با آرد جو بدون پوشینه که در دو مش مختلف، 40(μ475) و 50 (μ 300) تهیه شده بود به میزان 0، 10 و 20 % ترکیب گردید و پس از پخت نان میزان اسید فیتیک و آهن باند شده توسط اسید فیتیک، فیبر و خصوصیات حسی نان های حاصل اندازه گیری و با نمونه ی شاهد (نمونه ی تهیه شده با آرد گندم) مقایسه گردید. نتایج، نشان داد افزودن آرد جو بدون پوشینه به نان گندم بدون لطمه بر خواص کیفی نان، سبب می شود که اسید فیتیک و هم چنین آهن باند شده توسط اسید فیتیک به ترتیب در بهترین نمونه (نمونه ی تهیه شده از 20 % آرد جو بدون پوشینه مش 50) به میزان 3/20 و 44/59 درصد کاهش یابد. هم چنین این اختلاط، افزایش فیبر و بهبود خصوصیات حسی را در بر داشت.
    کلیدواژگان: اسید فیتیک، جو بدون پوشینه، نان، فیبر، آهن
  • حامد فراجی، فریده طباطبایی یزدی، فرشید کفیل زاده، مهدی نصیری محلاتی صفحه 11
    آفلاتوکسین ها دسته ای از متابولیت های ثانویه قارچ ها می باشند که سرطان زا و جهش زا بوده و اغلب توسط کپک های آسپرژیلوس فلاووس و آسپرژیلوس پارازیتیکوس تولید می گردند. مصرف مواد غذایی آلوده به آفلاتوکسین در ارتباط با بسیاری از مسمومیت های انسانی و آفلاتوکسیکوزیس می باشد که در بعضی موارد منجر به مرگ می شود. برنج نیز به عنوان یکی از اقلام غذایی پرمصرف می تواند در معرض آلودگی به آفلاتوکسین ها قرار بگیرد. در این تحقیق، 60 نمونه ی برنج از فروشگاه های عرضه ی مواد غذایی در 5 منطقه از شهر مشهد جمع آوری و میزان آلودگی آفلاتوکسین آن به روش کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا و استفاده از آشکارساز فلورسانس اندازه گیری شد. نتایج، نشان داد تمام نمونه ها آلوده به آفلاتوکسین بوده و میانگین آفلاتوکسین B1 و B2 به ترتیب 55/2 و 34/0 میکروگرم بر کیلوگرم ومیزان میانگین آفلاتوکسین های G1 و G2 نزدیک به صفر و قابل اغماض می باشد. میزان آلودگی آفلاتوکسین B1 در 3/8 در صد از نمونه ها بیش تر از بیشینه ی رواداری آفلاتوکسین ها در مواد غذایی بر اساس استاندارد ملی ایران می باشد.
    کلیدواژگان: آفلاتوکسین، آسپرژیلوس، برنج، کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا
  • محمد ولایت زاده، ابوالفضل عسکری ساری، محبوبه بهشتی، محسن حسینی، ثمین محجوب صفحه 17
    این تحقیق در سال 1388 با هدف تعیین غلظت فلزات سنگین آهن، جیوه، کادمیوم، روی، قلع و نیکل در کنسرو تون ماهیان، انجام شد. نمونه ها به صورت تصادفی از سه کارخانه ی تولیدی در شهرهای شوشتر، چابهار و اصفهان تهیه شدند. هضم شیمیایی نمونه ها به روش مرطوب و سنجش فلزات سنگین به روش جذب اتمی صورت پذیرفت. تجزیه و تحلیل داده ها به کمک نرم افزار SPSS17 و مقایسه ی میانگین توسط آزمون t انجام شد و وجود یا عدم وجود اختلاف معنی دار در سطح 5 درصد (P=0.05) تعیین گردید. بر اساس نتایج حاصل، بالاترین میزان جیوه، کادمیوم، نیکل و قلع به ترتیب 55/7±73/48، 08/11±23/336، 21/31±66/171 و 73/11±20/82 میکروگرم بر کیلوگرم و پایین ترین میزان جیوه، کادمیوم، نیکل و قلع به ترتیب 33/1±53/37، 45/5±43/141، 52/4±99/54 و 85/1±60/28 میکروگرم بر کیلوگرم بود. بالاترین میزان آهن و روی 04/0±63/7 و 82/0±36/5 میلی گرم بر کیلوگرم و پایین ترین میزان آهن و روی 45/0±29/4 و 42/0±84/2 میلی گرم بر کیلوگرم تعیین گردید. نتایج به دست آمده، نشان داد مقادیر کادمیوم، نیکل، قلع، روی و جیوه پایین تر از آستانه ی استانداردهای سازمان بهداشت جهانی (WHO)، آژانس حفاظت محیط زیست آمریکا (EPA) و سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) می باشد.
    کلیدواژگان: تون ماهیان، فلزات سنگین، کنسرو
  • مهسا یگانه، آنیتا خنافری، محمدرضا فلاحیان، انوشه شریفان صفحه 25
    هدف از این تحقیق، بررسی نقش بیولوژیک عصاره ی زعفران در تحریک فعالیت ضد میکروبی انتروکوکوس هایرائی می باشد. پس از کشت انتروکوکوس هایرائی در محیط کشت Broth BHI، سانتریفیوژ و جداسازی توده ی میکروبی، ترکیبات ضد میکروبی توسط دیالیز خالص سازی شدند و وزن مولکولی ترکیبات استخراج شده، توسط الکتروفورز SDS-PAGE تخمین زده شد. عصاره ی زعفران با سوسپانسیون میکروبی ترکیب شد و غلظت پروتئین، واحد فعالیت و فعالیت کل نمونه ها تعیین گردید. اثر ضد میکروبی این نمونه ها با استفاده از روش چاهک ارزیابی شد و در ادامه حداقل غلظت باکتریواستاتیکی ترکیبات ضد میکروبی تعیین گردید. با بررسی تاثیر ضد میکروبی و ارزیابی کم ترین غلظت باکتریواستاتیکی انتروسین بر روی باکتری های استافیلوکوکوس ارئوس، باسیلوس سرئوس، لیستریا مونوسیتوجنز و کلبسیلا پنومونیه، مشخص شد که بیش ترین تاثیر ضد میکروبی و کم ترین غلظت باکتریواستاتیکی انتروسین، بر روی لیستریا مونوسیتوجنز بوده است. با توجه به نتایج به دست آمده از این تحقیق، عصاره ی زعفران می تواند بر روی تولید انتروسین و اثر ضد میکروبی انتروکوکوس هایرائی، تاثیر سینرژیستی داشته باشد.
    کلیدواژگان: انتروسین، انتروکوکوس هایرائی، عصاره ی زعفران، لیستریا مونوسیتوجنز
  • امین قهرمانی فر، علی محمدی ثانی، مسعود نجف نجفی، تکتم محمدی مقدم صفحه 35
    در این تحقیق، خصوصیات امولسیون های تثبیت شده با غلظت های10، 15 و 20 درصد (وزنی /وزنی) پروتئین آب پنیر تغلیظ شده و د- لیمونن که در زمان های 3، 6 و9 دقیقه هموژن گردیدند، با یکدیگر مقایسه شد. ویژگی امولسیون ها شامل اندازه ی ذرات امولسیون، شاخص بس پاشیدگی ذرات و ویژگی های رئولوژیکی، مورد بررسی قرار گرفت. طبق نتایج به دست آمده، اندازه ی ذرات امولسیون با افزایش غلظت امولسیون از 10 تا 20 درصد به طور معنی دار افزایش یافت، در حالی که با افزایش زمان هموژنیزاسیون از 3 تا 9 دقیقه اندازه ی ذرات امولسیون کاهش یافت. ویژگی های رئولوژیکی امولسیون ها از طریق برازش مدل هرشل بالکلی بر داده های تنش برشی در برابر سرعت برش، محاسبه گردید. نتایج، نشان داد امولسیون ها در کلیه ی غلظت ها و زمان های همگن سازی رفتار غلیظ شونده با برش دارند. افزایش غلظت پروتئین آب پنیر تغلیظ شده و زمان همگن سازی موجب افزایش ویسکوزیته ی امولسیون ها گردید.
    کلیدواژگان: امولسیون، پروتئین آب پنیر تغلیظ شده، شاخص بس پاشیدگی، ویژگی های رئولوژیکی
  • امین قهرمانی فر، علی محمدی ثانی، مسعود نجف نجفی، مهدی قهرمانی فر صفحه 45
    در این بررسی تاثیر ویژگی های امولسیون های تثبیت شده با پروتئین آب پنیر تغلیظ شده به عنوان ماده ی دیواره و د- لیمونن به عنوان ماده ی هسته بر خصوصیات پودرهای حاصل از فرایند ریزپوشانی مورد مطالعه قرار گرفت. بدین منظور سوسپانسیون های کلوئیدی با غلظت های 10، 15 و 20 درصد پروتئین آب پنیر تغلیظ شده و دلیمونن در آب (امولسیون روغن در آب) تهیه گردید. سپس با کمک هموژنایزر و در زمان های همگن سازی 3، 6 و 9 دقیقه سوسپانسیون های کلوئیدی تبدیل به امولسیون گردیدند و ویژگی های امولسیون ها نظیر اندازه ی ذرات و ویسکوزیته مورد بررسی قرار گرفت. این امولسیون ها با استفاده از فرایند خشک کردن پاششی ریزپوشانی گردیده و ویژگی های آن ها نظیر راندمان ریزپوشانی، مقدار روغن سطحی و کیفیت امولسیون های بازسازی شده با ریزکپسول ها مورد بررسی قرار گرفت. افزایش غلظت ماده ی دیواره موجب افزایش راندمان ریزپوشانی گردید. در صورتی که با کوچک تر شدن اندازه ی ذرات امولسیون، بازده ریزپوشانی افزایش یافت. هم چنین با افزایش غلظت پروتئین آب پنیر تغلیظ شده و زمان هموژنیزاسیون امولسیون های تازه، اختلاف بین اندازه ی ذرات امولسیون های تازه و بازسازی شده کاهش یافت.
    کلیدواژگان: امولسیون، پروتئین آب پنیر تغلیظ شده، خشک کردن پاششی، د، لیمونن، ریزپوشانی
  • امیر حسین الهامی راد، الهه کوشکی، محمدحسین حداد خداپرست، موسی الرضا هوشمند دلیر صفحه 55
    روغن کره سنتی به دلیل آلودگی های آنزیمی و فلزی وعدم استفاده از فرایند تصفیه در حین تولید و هم چنین پائین بودن میزان آلفا توکوفرول وآنتی اکسیدان های طبیعی مستعد اکسیداسیون بوده، پایداری کمی دارد. به همین دلیل، برای افزایش ماندگاری آن، استفاده از آنتی اکسیدان ها و ترکیبات پایدار کننده ضروری به نظر می رسد. در این تحقیق، ابتدا تاثیر غلظت های مختلفی از آنتی اکسیدان های اسیدگالیک، کوئرستین، BHT و اسیدسیتریک (به عنوان سینرژیست)، در سه سطح 05/0،1/0و15/0 درصد جهت پایدارسازی روغن کره، مورد بررسی قرار گرفت و طول دوره ی القاء به روش رنسیمت در دماهای 120 وc 150 تعیین گردید. براساس نتایج حاصل، بهترین آنتی اکسیدان ها انتخاب و پس از تلقیح روغن، مدت زمان ماندگاری نمونه ها در دمای یخچال(c 1±4) و دمای محیط(c 1±24) به مدت دو ماه توسط آزمون های رنسیمت، اندیس پراکسید واندیس اسیدی ارزیابی گردید.نتایج به دست آمده نشان داد که در دمای c 120، استفاده از اسید گالیک در غلظت 05/0درصد با اسیدسیتریک در تمامی غلظت های مورد بررسی (2/0و15/0 و1/0 درصد)دارای اثر سینرژیستی قابل توجهی بود. اما در غلظت های بالاتر و نیز در دمای c 150 اثر آنتاگونیستی مشاهده گردید. ترکیب اسیدگالیک و کوئرستین نیز دارای اثرات آنتاگونیستی بود. در میان فرمولاسیون های مختلف آنتی اکسیدانی مورد بررسی در طی دوره ی نگه داری، تیمارهای ترکیبی اسیدگالیک با اسید سیتریک اثر پایدارکنندگی مطلوب تری نشان دادند.
    کلیدواژگان: آنتی اکسیدان، اسیدگالیک، اسیدسیتریک، روغن کره، کوئرستین
  • رزیتا سالاری صفحه 65
    این تحقیق به منظور تعیین ویژگی های فیزیکوشیمیایی سه نوع چای سیاه عمده ی وارداتی موجود در سطح شهر مشهد در طول یک سال و مقایسه با استانداردهای ملی موجود انجام گردید. نمونه برداری از چای های خشک وارداتی شامل چای ارتدکس سیلان، ارتدکس کلکته و CTC (کله مورچه) از تعداد 5 کارخانه ی مختلف بسته بندی کننده ی چای به طور ثابت، به صورت ماهانه و بطور تصادفی صورت گرفت. سپس نمونه ها از طریق انجام آزمون های فیزیکو شیمیایی شامل رطوبت، خاکستر کل، خاکستر محلول در آب، قلیائیت خاکستر، عصاره ی آبی، فیبر خام و کافئین مورد ارزیابی قرار گرفتند. آنالیز داده ها در طول سال نشان داد که در هر سه نوع چای، از بین ویژگی های فیزیکوشیمیایی میزان خاکستر محلول در آب که نشان دهنده ی میزان خاک و آلودگی چای می باشد و میزان عصاره آبی که نشان دهنده ی کیفیت حسی و تغذیه ای چای می باشد دچار نوسانات بیش تری بوده و میزان سایر ویژگی ها تغییر چندانی نکرده است. به طور کلی میزان تمامی ویژگی ها به استثنای میزان رطوبت در محدوده ی مجاز استاندارد چای قرار داشت. هم چنین نتایج نشان داد که میزان هر یک از ویژگی های فیزیکوشیمیایی مورد بررسی در این سه نوع چای با یکدیگر متفاوت است که به دلیل تفاوت منشاء و فرایند تولید آن ها می باشد. به طور میانگین، چای CTC در بین سه نوع چای از ویژگی های فیزیکو شیمیایی مطلوب تری برخوردار بود.
    کلیدواژگان: چای سیاه، چای ارتدکس، چای کله مورچه، ویژگی های فیزیکوشیمیایی
|
  • A. F. Adib Asl, E. Ataye Salehi, Z. Sheikholeslami, M. Karimi, M.Ghiafeh Davoodi, T. S. Mousavi Page 1
    This research was done for replacement wheat flour with hull-less barley flour and subsequently phytic acid depletion, an increase in fiber content and bread's nutritional value. Wheat flour with 82% extraction rate was replaced with hull-less barley flour with two different meshes 40 and 50, in 0, 10 and 20% levels. Phytic acid, bonded iron and fiber content in treatments and control were measured and compared. The results showed that replacing wheat flour with hull-less barley flour didn’t affect dough and bread quality. Bread baked from combination of hull-less barley and wheat flour had lower content of phytic acid and bonded iron, and more fiber. Treatment with mesh 50 in 20% level had the most depletion phytic acid (20.3%) and bonded iron (59.44%).
    Keywords: Phytic Acid, Hull, Less Barley, Bread, Fiber, Iron
  • H. Faraji, F. Tabatabei Yazdi, F. Kafilzadeh, M. Nasiri Mohallati Page 11
    Aflatoxins are among toxic, mutagenic, and carcinogenic secondary metabolites produced primarily by Aspergillus flavus and A.parasiticus. Consumption of aflatoxic foods is associated with several cases of human poisoning, or aflatoxicosis, sometimes resulting in death. Rice is one of the most important crops for human feeding, which is susceptible to aflatoxins contamination. 60 rice samples were collected from 5 states across Mashhad commercial market. The aflatoxin concentration range, was determined by high-performance liquid chromatography (HPLC) with fluorescence detection. The results showed that almost all samples collected contained aflatoxins. AfB1 and AfB2 concentration in rice were found to be 2.55 and 0.34 µg/kg respectively; AfG1 and AfG2 were lower than detection limit. The concentration of AFB1 was more than regulated maximum amount allowed in foodstuffs of Iran in 8.3% of the samples.
    Keywords: Aflatoxin, Aspergillus, Rice, HPLC
  • M.Velayatzadeh, A. Askary Sary, M. Beheshti, M. Hoseini, S. Mahjob Page 17
    The aim of this study was to assess toxic heavy metals concentration including Hg, Cd, Ni, Sn, Zn and Fe in canned tunna fish in iran, winter 2009. The sampling was carried out from three different factories in Shushtar, Chabahar and Esfahan. The heavy metals was extracted from the canned tuna using wet digestion method and concentration of the heavy metals were measured by Atomic Absorption Spectrophotometer Perkin Elmer 4100. Data were analyzed with SPSS17 software in terms of t-test which determined existence or non-existence of the significant difference in level 5 precent (P=0.05). The highest concentration of Hg, Cd, Ni and Sn 48.73±7.55, 336.23±11.08, 171.66±31.21 and 82.20±11.73 µg/Kg was the lowest concentration of Hg, Cd, Ni and Sn 37.53±1.33, 141.43±5.45, 54.99±4.52 and 28.60±1.85 µg/Kg. The highest concentration of Fe and Zn 7.63±0.04 and 5.36±0.82 mg/Kg was the lowest concentration of Fe and Zn 4.29±0.45 and 2.84±0.42 mg/kg.
    Keywords: Tunna Fishes, Heavy Metals, Canning
  • M. Yeganeh, A. Khanafari, M. Fallahian, A. Sharifan Page 25
    The Object of this research was Evaluation of biological effect of Saffron(Crocus sativus) extract on stimulation of Enterococcus hirae antimicrobial activity. After the culture of Enterococcus hirae (PTCC 1239) in the BHI broth medium culture, centrifuging and isolation of microbial mass, antimicrobial compound of this strain was purified by dialysis and molecular weight was estimated by SDS-PAGE electrophoresis. Crocus sativus extract was combined with microbial suspension. Total activity, activity unit, Protein concenteration were determined in samples. Antimicrobial effect of these samples were evaluated throuh well diffusion method. Minimum inhibitory concentration of antimicrobial compounds was determined. Antimicrobial effect and inhibitory concentration of Enterocin were evaluated on Staphylococcus aureus and Bacillus cereus and Listeria monocytogenes and Klebsiella pneumonia. The most antimicrobial effect and the least inhibitory concentration produced by Enterocin was on Listeria monocytogenes. Concerning the results gained from this plant, Saffron extract can have synergistic effect on Enterocin production and antimicrobial effect of Enterococcus hirae.
    Keywords: Saffron(Crocus sativus) extract, Enterocin, Enterococcus hirae, Listeria monocytogenes
  • A.Ghahramanifar, A. Mohamadi Sani, M. Najaf Najafi, T. Mohammadi Moghaddam Page 35
    The aim of this study was to compare emulsion properties of D-limonene solution stabilized by whey protein concentrate in three concentrations (10, 15 & 20% w/w) and different homogenization times (3, 6 & 9 min.). Emulsion properties including, polydipersity index, rheological properties and emulsion droplet size were investigated. The results showed that the emulsion droplet size increased significantly with an increase in emulsion concentration from 10% to 20% while increasing the homogenization time from 3 to 9 minutes lowered the emulsions particle size. Rheological properties of emulsions were investigated through Herschel Balkly model. The results indicated that all emulsions had shear thining behavior and emulsion viscosity increased at higher concentrations of whey protein concentrate and homogenization time.
    Keywords: Whey Protein Concentrate, Emulsion, Polydipersity Index, Rheological Properties
  • A.Ghahramanifar, A. Mohamadi Sani, M. Najaf Najafi, M. Ghahramanifar Page 45
    In this study, the effect of emulsions properties stabilized by whey protein concentrate as wall material and d-limonene as core material, on the characteristics of microencapsulated powders were investigated. Colloidal suspensions with concentrations of 10, 15 and 20 % (w/w) whey protein concentrate and d-limonene in water (oil/water emulsion) were prepared. The above suspensions transformed into the emulsion after homogenization for 3, 6 and 9 minutes and then emulsion properties including droplet size and viscosity were measured. The emulsified solutions were encapsulated with spray drying process and consequently the process efficiency, surface oil content and emulsion properties of powdered microcapsules were determined. The results showed that an increase in wall material concentration and decreasing emulsion droplet size could lead to increased efficiency. Also higher concentrations of whey protein concentrate and homogenization time in fresh emulsions resulted in lower variations of droplet sizes between fresh emulsion and redispersed powdered microcapsules.
    Keywords: Whey Protein Concentrate, D, limonene, Spray Drying, Microencapsulation, Emulsion
  • A.H. Elhami Rad, E. Kooshki, M. H. Haddad Khodaparast, M. R. Hooshmande., Dalir Page 55
    Traditional butter ghee contains little α-tocopherol and some microbial, enzymatic and metallic contaminations and it is susceptible to decay during production. Hence, for increasing its shelf-life the combinatory antioxidants can be used. In this study, the 0.05%, 0.1% and 0.15% concentrations of Gallic Acid, Quercetin, Citric Acid and BHT antioxidants have been evaluated by Rancimat apparatus at 120 and 150 ˚C. As a result, the selected best antioxidant treatments were preserved at refrigerator (4±1 ˚ C) and ambient (24±1 ˚ C) temperatures for two months. During this period, Rancimat tests, acid value and peroxide number were measured once in two weeks. As a result, at 120 and 150˚ C the best antioxidant was proved to be Gallic Acid with a concentration of 0.15% and during the preservation period, 0.15% Gallic Acid at the ambient temperature was stronger than the other samples and 0.15% Quercetin placed second. The combinatory samples of 0.05% Gallic acid with all levels of Citric Acid showed a significant synergistic effect at 120˚ C.
    Keywords: Antioxidant, Gallic Acid, Citric Acid, Quercetin, Butter Ghee
  • R. Salari Page 65
    This study compared the physicochemical properties of three types of major imported black tea available in Mashhad during one year and determined the most appropriate among them for tea consumption (according to the physico chemical properties of them) were performed. Sampling of imported dried tea includes Ceylon Orthodox, Calcutta Orthodox and CTC tea from five different tea packer factory constantly with three samples randomly from each in month according to Iranian standards - tea, Sampling - No. 624 done. Then the samples were transferred to the laboratory to perform all necessary physico chemical tests including moisture, total ash, water soluble ash, ash alkalinity, aqueous extract, crude fiber and caffeine according to Iranian standards - black tea, specifications and test methods - No. 623. Data analysis showed that all three types of tea, among the physicochemical properties only water soluble ash, which indicates the level of soil and contamination of tea was more swings and other characteristics did not have significant change. Overall, all properties except the moisture content of tea was within the standard limit. Also, the results showed that the extent of each of the physicochemical characteristics of the three types of tea varies with one another due to their different origins and production process. On average, among the three types of tea, CTC tea had more desirable physicochemical properties.
    Keywords: Tea, Orthodox, CTC, Physicochemical Properties