فهرست مطالب

مطالعات شبه قاره - سال سوم شماره 7 (تابستان 1390)

نشریه مطالعات شبه قاره
سال سوم شماره 7 (تابستان 1390)

  • تاریخ انتشار: 1390/11/23
  • تعداد عناوین: 9
|
  • محمود عباسی صفحه 7
    در این مقاله کوشش شده است تا فلسفه ی «خودی» و «بیخودی» اقبال لاهوری در مثنو ی های «اسرار خودی» و«رموز بیخودی» مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد.
    اقبال معتقد است که شرقیان بویژه مسلمانان شخصیت خود را گم کرده و «خویشتن» خویش را فراموش نموده و در نتیجه مجذوب و مرعوب غرب شده اند. اهل اسلام باید به اسرار نهفته ای که در «خودی» خود دارند پی ببرند و به نیروهای بالقوه ی خود فعلیت دهند «خودی» در تعبیرات اقبال یعنی خودآگاهی، خودیابی، خودشناسی، خودباوری در مثنوی اسرار خودی. عواملی که باعث تقویت واستحکام «خودی» می شوند عبارتند از:امید وآرزو، عشق وایمان، همت واراده قوی.
    عوامل تضعیف خودی عبارتند از: سوال و گدایی، عدم اتکا به داشته های خویش، احساس ضعف و ناتوانی؛ همچنین اقبال برای تربیت خودی به سه مرحله قایل است:مرحله ی اول اطاعت از دستورات قرآن، مرحله ی دوم ضبط نفس وخویشتن داری از مناهی، مرحله ی سوم نیابت الهی است، در این مرحله انسان به مقام «ابر مرد» یا خلیفه ی اللهی ترقی می کند.
    «بیخودی» یعنی محو در جامعه ی اسلامی، همراه با حفظ شوونات فردی. همچنان که اقبال در «اسرار خودی» عمل به دستورات قرآن توصیه می نماید. در اینجا نیز جامعه ی اسلامی را جهت غلبه بر نا امیدی وترس واندوه و همچنین نظام بخشیدن به جهان به پیروی از احکام شریعت وسنت نبوی دعوت می نماید.
    کلیدواژگان: اقبال، خودی، بیخودی، آرزو، عشق، ایمان، همت
  • دکترعلاءالدین شاه صفحه 21
    پنچتنتره در زبان سانسکریت کتابی کلاسیک است درباره حکمت عملی و سیاسی و راه و روش عاقلانه در امور روزانه زندگانی انسانیی، اما داستانها و فابلهای این کتاب با استفاده از هر دو گروه شخصیت های انسانی و غیر انسانی بیان شده است. این کتاب از زمان اولین ترجمه خارجیش به زبان پهلوی در قرن ششم میلادی، به شکلهای مختلف یعنی ترجمه ها، روایت ها و گزیده ها در سراسر دنیا سیاحت نموده است. داستان اولین ترجمه پنچتنتره به جای خود داستانی جالب چون بیشتر داستانها و حکایتهای این کتاب است. در این مقاله روایات اولین ترجمه خارجی این کتاب، قصه ها و جهانگردیش مطرح شده است.
    کلیدواژگان: پنچتنتره، فابل، حکمت عملی، قصه
  • داریوش حیاتی صفحه 31
    این مقاله به بررسی چگونگی تقابل هویت شرقی و غربی در رمان«بنیاد گرای ناراضی» اثر محسن حمید، رمان نویس پاکستانی- آمریکایی، می پردازد که در آن شخصیت اصلی هویتی جهان-بومی که واژه ای جدید است که بوسیله ی محققین پسا استعماری به منظور نشان دادن تضادمداوم و تقابل بین هویت جهانی و بومی موجود در مهاجرین ابداع شده است. این مقاله بر اساس نظریه های پسا استعماری ادوارد سعید، فانون و هومی بها بها به بررسی هویت در رمان فوق می پردازد. هدف مطرح کردن سوالی است که به نظر ساده و تمسخر آمیز می رسد و آن اینکه قیمت انسان در ساختن یک امپراطوری چقدر است؟ به علاوه در این مقاله به بررسی این نکته می پردازد که هویت انسان ها در یک محیط فرهنگی کاملا بیگانه (با فرهنگ اصیل خود) با چه چالش ها و مشکلات غامض و خطر های فرهنگی روبرو می شود. هویت باید ثابت باشد، حال آنکه بر اساس این رمان هویت افراد هویتی جهان- بومی و درمعرض خطر است که البتهدلیل آنتضادفرهنگیموجود است که در آن هویت و فرهنگ افراد به سود هژمونی(سلطه و فرهنگ برتر) در معرض تغییر قرار می گیرد. این رمان هم صدا با جمله معروف ادوارد سعید که: «شرق باز می نویسد»، واکنشی به گفتمان و استیلای استعماری از سوی پاکستان (به عنوان نماد شرق) است که مشوق استعمار زدایی یا استعمار ستیزی است. به علاوه این رمان انعکاسی از تاسف و نگرانینویسنده به برچسب تروریست نسبت داده شده به مسلمانان است که البته دلیل اصلی آن تفسیر جبر موجود درراه رسیدن به هژمونی یا به عبارت دیگر سلطه برتر است که تحت عنوان جهانی شدن به افراد معرفی می شود.
    کلیدواژگان: جهانی شدن، هویت، پسا استعماری، تقابل های دوگانه، غیر بودن، هژمونی، دورگه بودن
  • بهمن کرد تمینی*، عبدالوهاب پورقاز، سوفیا خانقایی صفحه 53

    هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه رضایت شغلی با تعهد سازمانی و سلامت روان در بین کارمندان دانشگاه مسلم علی گر و دانشگاه سیستان و بلوچستان می باشد. نمونه این پژوهش را 205 کارمند (104 کارمند از دانشگاه مسلم علی گر و 101 کارمند از دانشگاه سیستان و بلوچستان) تشکیل می دهند که به صورت تصادفی انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه رضایت شغلی، مقیاس تعهد سازمانی و پرسشنامه سلامت روان (GHQ-12) استفاده گردیده است. نتایج نشان داد که رضایت شغلی با تعهد عاطفی، تعهد مداوم و تعهد هنجاری و نمرات کلی تعهد سازمانی رابطه مثبت و معنی داری دارد. اما رضایت شغلی با نشانه های جسمانی، اضطراب، کژ کنشی اجتماعی، افسردگی و نمرات کلی سلامت روان رابطه منفی داشت. نتایج رگرسیون گام به گام نشان داد که در بین کارمندان دانشگاه مسلم علی گر نمرات کلی تعهد سازمانی %9/21 واریانس و در مرحله دوم نمرات کلی سلامت روان به میزان %8 واریانس را برای رضایت شغلی تبیین کرد. در بین کارمندان دانشگاه سیستان و بلوچستان نمرات کلی تعهد سازمانی به میزان %1/29 واریانس و در مرحله دوم نمرات کژکنشی اجتماعی به میزان %7/5 واریانس را برای رضایت شغلی تبیین کرد. نتایج آزمون t نشان داد که کارمندان دانشگاه مسلم علی گر به طور معنی داری نمرات بالاتری در مقایسه با کارمندان دانشگاه سیستان و بلوچستان در کل سلامت روان و زیر مقیاس افسردگی کسب کردند. اما تفاوت آماری معنی داری بین کارمندان دانشگاه مسلم علی گر و دانشگاه سیستان و بلوچستان در نمرات رضایت شغلی، تعهد عاطفی، مداوم، هنجاری و نمرات کلی تعهد سازمانی، نشانه های جسمانی، اضطراب و کژکنشی اجتماعی وجود نداشت. نهایتا«می توان نتیجه گرفت که سلامت روان کارمندان دانشگاه مسلم علی گر وضعیت بهتری نسبت به کارمندان دانشگاه سیستان و بلوچستان دارد اما رضایت شغلی و تعهد سازمانی کارکنان دو دانشگاه مورد بررسی یکسان است.

    کلیدواژگان: رضایت شغلی، تعهد سازمانی، سلامت روان، کارمندان، هند و ایران
  • دکترمطلوب احمد خان، محمود شیرازی، مزمل احمد صفحه 71
    هدف از پ‍‍ژوهش حاضر یافتن ارتباط بین معنویت و خشنودی از زندگی در میان جوانان دانشجو بود. بر این اساس هشتاد دانشجو از دو دانشکده دانشگاه اسلامی علیگره انتخاب شدند. نمونه بصورت مساوی از دو گروه دختر و پسربودند.پرسشنامه های سنجش معنوی وخشنودی از زندگی برای همه گروه نمونه اجرا شد. داده های بدست آمده با روش همبستگی و آزمون تی مستقل تحلیل شد. داده های بدست آمده همبستگی مثبتی بین معنویت و خشنودی از زندگی را نشان می دهد،همچنین تفاوت معنی داری بین دختران و پسران دانشجو مشاهده شد.
    کلیدواژگان: معنویت، خشنودی از زندگی، جوانان
  • دکترعلی اصغر مریدی فریمانی صفحه 85
    پهنه مکران با روند شرقی – غربی در دو کشور ایران و پاکستان گسترش دارد. ویژگی های زمین شناسی حاکم بر این منطقه موجب شده است که این پهنه از دیرباز مورد توجه زمین شناسان باشد. طول این پهنه حدود 900 کیلومتر و عرض آن در خشکی حدود 300 کیلومتر است. عمده مطالعات از دهه هفتاد میلادی شروع شده و تا کنون توسط زمین شناسان مختلف از سراسر دنیا ادامه یافته است. مطالعات کلیدی و اساسی مربوط به تحقیقات و پژوهش های سیستماتیکی است که مجموعه مکران را در بر گرفته و نتایج آن منجر به تهیه گزارش های زمین شناسی مکران و یا پروفیل های لرزه ای است که از بستر دریای عمان شده است. در این پژوهش ها روشن شدن وضعیت و موقعیت تکتونیکی مکران و آشکار شدن جهت و میزان حرکت نسبی صفحه عربی به سمت شمال، کلیدی برای تجزیه و تحلیل های مختلف از جمله نئوتکتونیک، سواحل بالا آمده، سبک تغییر شکل رسوبات، چین خوردگی ها، ماگماتیزم و... در مکران می باشد. گستردگی و تنوع موضوعات زمین شناسی آن سبب شد تا پژوهش ها و مطالعات مربوط به آن را در قالب شش محور کلی «مطالعات کلی زمین شناسی»، «مطالعات تکتونیکی و ساختاری»، «مطالعات ژئوفیزیکی»، «مطالعات لرزه خیزی»، «مطالعات موادمعدنی و هیدروکربوری» و «مطالعات نئوتکتونیکی و سواحل بالا آمده» معرفی گردد.
    کلیدواژگان: مکران، ایران، پاکستان، کتاب شناسی، زمین شناسی، لرزه خیزی، پروفیل لرزه ای
  • عبدالعلی اویسی صفحه 107
    شیخ ناصر علی سرهندی ملقب به «صائبای ثانی»و متخلص به علی از شاعران معروف پارسی گوی هند در سده یازدهم هجری است که ولادت او در سال 1048 ه.ق در سرهند اتاق افتاده است. وی در میان شاعران پارسی گوی هند از جمله سرآمدان است. ویژگی شعری او داشتن خیالات باریک و بسیار دقیق و دقت در یافتن مضمونهای تازه دیریاب و داشتن زبان ساده متمایل به محاوره است. ناصر علی در قالب قصیده، غزل و مثنوی و رباعی طبع آزمایی کرده است. در قصاید به مدح حاکمان پرداخته و غزلیات او بیانگر احوال عاطفی اوست. ویژگی بارز شعر ناصر علی آن است که او در شعرش بیشتر بر ذوق تکیه داشت تا بر دانش و اطلاع خویش. او پیوسته به ایران و زبان فارسی عشق می ورزید و نسبت به حافظ اظهار ارادت می کرد. در این مقاله سعی شده است که به شرح احوال و ویژگی های سبکی شعر ناصر علی پرداخته شود.
    کلیدواژگان: ناصر علی سرهندی، سبک هندی، شعر فارسی، مضمون آفرینی و خیال
  • محمد پیری صفحه 117
    همزمان با آغاز عصر قاجار رقابت دولت های اروپایی برای دست یابی به منابع سایر کشورها افزایش یافت و ناگزیر ایران نیز به دایره سیاست های جهان کشیده شد. استقرار انگلیسی ها در هندوستان و توسعه طلبی روسیه و فرانسه که مهمترین رقبای استعماری انگلیس بودند، فصل تازه ای از روابط ایران و هندوستان را گشود و برای چند دهه شبه قاره هند را به کانون اصلی مناسبات ایران و اروپا تبدیل کرد. قرار داشتن ایران در همسایگی هند از یک سو آزمندی روسیه و فرانسه را بر انگیخت و آنان را به برقراری مناسبات سیاسی با ایران تشویق کرد و از سوی دیگر دولت انگلیس را واداشت تا در برابر ایران دیپلماسی فعال تری را در پیش گیرد.
    قیام مردم هند به رهبری تیپو سلطان علیه انگلیسی ها و همراهی زمان شاه امیر افغانستان با این قیام و تلاش فرانسه برای برانگیختن ایران نسبت به تحولات هندوستان اوضاع سیاسی آسیای جنوب غربی را پیچیده تر کرد.
    در این مقاله جنبه های مختلف مناسبات ایران با حکومت انگلیسی هند مورد بررسی قرار گرفته است.
    کلیدواژگان: روابط خارجی، هندوستان، ایران، استعمار، تیپو سلطان، زمان شاه
  • رحیم ولایتی صفحه 137
    در زمانهای بسیار دور، هنگامی که قبیله های ایرانی وهندی هنوز از یکدیگر جدا نشده بودند ودر دشتهای گسترده آسیای مرکزی بسر می بردند، دارای فرمانروای واحد بودند که هم رئیس قبیله ها وهم پیشوای مذهبی آنها بود. یکی از دلایل محکم ارتباط آنها نشانه های اسطوره ای است. قدیمی ترین اسطوره های آسیا که از آن مردم هند است بیشتر تصویرگر فرهنگ اقوام آریایی است که در حدود هزاره دوم ق.م به هند مهاجرت کردند. مردم ایران و هند در طول تاریخ حتی پیش از ورود اقوام آریایی به فلات ایران و سرزمین هند با یکدیگر ارتباط داشتند. یافته های باستان شناسی در هند، مشابه آثاری است که باستان شناسان در فلات ایران و در بین النهرین به دست آورده اند. این کشف حکایت از آن دارد که ساکنان هند و ایران پیش از مهاجرت طایفه های آریایی، با همدیگر ارتباط داشته اند. در مهاجرت اقوام آریایی به داخل فلات ایران طوایف ماد ها وپارسها ستوندار جابجای اقوام بودند.در دوره هخامنشیان اولین بار کوروش با فتح باختر یا بلخ به شبه قاره هند نزدیک شد،وپس از او داریوش در517 ق.م شمال غربی هند را تصرف نمود. لذا آثار مستند به جای مانده از دوره ی هخامنشیان مانند نقشها و کتیبه های تخت جمشید نشان دهنده ی گسترش قلمرو حکومت ایران در غرب هند است و بیانگر آن است که بخشهایی از غرب هند در این عهد خراجگزار حکومت مرکزی ایران بوده است. ساتراپی جدید یا همان هندوش کتیبه های هخامنشی، که تا بخش جنوبی دره ی سند و در پاکستان کنونی گسترده بود، شرقی ترین استان امپراتوری هخامنشی بود. بعد از تسخیر هند طلای زیادی همه ساله از هند به ایران ارسال می شده است. اتفاقات تاریخی، تجارت و اعتقادات مذهبی باعث ورود هنر ایران به ویژه هنر دوره هخامنشی، پارتی و ساسانی وهنر دوره اسلامی ایران به هند شده است.
    کلیدواژگان: نژاد آریایی، ایران، هند، هادها وپارسها، ساتراپی هیندوش، ارتباط فرهنگی وهنری
|
  • Dr.Mahmoud Abbasi Page 7
    It has been attempted in this article to review and analyze the “self” philosophy of Iqbal Lahoury in “self secrets” and “rapture secrets” of Masnavi. Iqbal maintains that the Orients, especially the Muslims lost their personality and forget their “self” and as a result they have been attracted and intimated by the west. Muslims should be aware of the hidden secrets existed in their “self” and to actualize their own potential forces. According to Iqbal’s interpretations, “self” means self-awareness, self-discovery and self-esteem and in the Masnavi of “self secrets”, the factors influencing in enhancing and strengthening “self” are as follows: hope and desire, love and piety and strong ambition and volition. The weakening factors are as follows: questioning and begging, not to rely on what one have, sense of weakness and inability. In addition, three levels are considered by Iqbal for self-training as: the first stage is to obey Quran’s orders. The second stage is to control self and self-restraint. The third stage is God’s subrogation. In this stage, human kind is raised to the position of “superman” or God’s caliph.
  • Dr. Allauddin Shah Page 21
    The Panchatantra, a classical Sanskrit treatise on political-practical wisdom and wise conduct of affairs of daily life is a book of fables and stories based on non-human as well as human characters. It has travelled far and wide throughout the world in varied guises of translations, adaptations and trans-creations since its initial introduction to the outside world through the first extra-Indian (i.e. foreign) translation into the Pahlavi language in the 6th century A.D. The story of the Panchatantra's translation into the Pahlavi language is in itself intriguing and fascinating as majority of its tales and narratives. This paper narrates the accounts of the first foreign rendering of this marvelous book of narratives and its voyage round the world.
  • Daryoosh Hayati Page 31
    This essay will present a postcolonial study of how Eastern identity and Western identity clash in The Reluctant Fundamentalist by Mohsin Hamid, the Pakistani- American novelist, and make the character of the protagonist a glocal one, (A mixture of global and local), a term newly coined by Postcolonial scholars to show the ever clashing mixture of global and local dualities in immigrants’ personalities. The basis for this research paper is the postcolonial theories of Edward Said, Fanon and Homi K. Bhabha. The aim is to question simply and sardonically the human cost of empire building, moreover it is discussed how the people in a totally alien culture are faced with different cultural predicaments, dilemmas as well as contradictions threatening their identity. Identity is supposed to be stable, while as this novel indicates, it is more of glocal identity which is at risk due to the cultural conflicts, as a result of which identity and ethnicity are subjected to change for the benefit of the hegemony. In line with Edward Said’s: “the East writes back” it is shown how this novel is a reaction to the discourse of colonization from the Pakistani side (which stands for the East) and welcomes de-colonization. Moreover it reflects the laments of the author for the terrorist label ascribed to Muslims, in terms of globalization, supported by the hegemony, being interpreted as essentialism.
  • Dr.Bahman Kord Tamini, Dr.Abdulwahab Pourghaz, Sofia Khaneghaie Page 53

    The purpose of the present study is to ascertain the relationship of job satisfaction with organizational commitment and mental health between Aligarh Muslim University (A.M.U) and University of Sistan and Baluchestan (U.S.B) employees. The sample size consists of 205 employees (104 employees from A.M.U and 101 employees from U.S.B), randomly selected for this study. Job Satisfaction Questionnaire, Organizational Commitment Scale and General Health Questionnaire (GHQ – 12) were applied to collect the data. Results demonstrated that job satisfaction had significant positive relation with affective, continuance, normative and total scores of organizational commitment. But, job satisfaction was negatively correlated with physical symptoms, anxiety, social dysfunction, depression, and total scores of GHQ – 12. The results of stepwise regression revealed that in A.M.U employees total scores of organizational commitment accounted for 21.9% of the variance and in the second step total scores of mental health accounted for 8% of the variance in job satisfaction; organizational commitment was a significant positive predictor for job satisfaction while mental health was a significant negative one for it. In U.S.B employees total scores of organizational commitment accounted for 29.1% of the variance and in the second step total scores of social dysfunction accounted for 5.7% of the variance in job satisfaction; organizational commitment was a significant positive predictor for job satisfaction; social dysfunction was a significant negative one for it. Results of t-test showed that U.S.B employees had significantly higher scores on depression and mental health in comparison with A.M.U employees. But there was no significant difference between A.M.U and U.S.B employees on job satisfaction, affective, continuance, normative commitment, total scores of organizational commitment, physical symptoms, anxiety, and social dysfunction. Eventually, it can be concluded that the amount of mental health of A.M. U employees were better than U.S.B employees.

  • Dr. Matloobahmed Khan, Dr.Mahmoud Shirazi, Muzamil Ahmed Page 71
    The present study aims to find out the relationship between spirituality and life satisfaction also competitive mean scores of spirituality and life satisfaction between male and female among adolescent students. For this purpose a total of 80 students were selected from two different faculties of Aligarh Muslim University. The sample included both male and female in equal number. Two scale namely Spirituality assessment scale and life satisfaction scales were administered to all subjects. Obtained scores were analyzed by regression, correlation and independent sample t test. The result shows spirituality is positive significant predictor of life satisfaction and there was positive correlation between Spirituality and life satisfaction, also there was significant difference between male and female students in Spirituality and life satisfaction.
  • Dr. Ali Asghar Moridi Farimani Page 85
    Makran East-West trend expanded in two countries of Iran and Pakistan. The geological characteristics of this zone attract the geologist’s attention from long time ago. The length of this plain is about 900 km and its width is around 300 km that situated in land. Major studies has been started since 70s and continued by different geologists around the world to the present time. Key studies related to the systematic researches that contain the total area of Makran caused providing the Makran’s geological reports or the Seismic profiles of the seabed Oman. In these studies the situation and tectonic position of Makran and also the direction and rate of relative motion of Arabian plate and Oman sea to the north becomes clear and has effects on diverse kinds of analysis such as neotechtonics, raised beaches, sediment deformation style, folding and magmatism in Makran. Extent and variety of geological issues on Makran’s studies caused to consider the related researches in six major categories such as “General studies on geology”, “Tectonic and structural studies”, “Geophysical studies”, “Seismicity studies”, “Mineral and Hydrocarbon studies” and “Neotectonics and Raised beaches studies”.
  • Dr. Abdolali Oveisi Page 107
    Sheikh Naser Ali Sarhendi, also known as The Second Sa’eba (pen name Ali) is one of the most prominent Persian-speaking poets of the 11th century after the proffit’s Hijrah. |He was born in the Hijri year of 1048 in Sarhend. He is among India’s most prominen Persian-speaking poets. His poetry is characterized by subtle thoughts and images, new and far-fetched subject matters, and finally the use of a simple language often verging on the colloquial. He has composed a number of odes, sonnets, cuplets and quatrains. In his odes he has praised rulers, and his sonnets are expressions of his emotional states. One of the most salient characteristics of his poetry is that he relies more on intuition and inspiration rather than scientific knowledge. He always regarded Iran and the Persian language with the mtmost love and esteem, and looked a Hafiz with great admiration. This article seeks to offer an introduction to Naser Ali’s life and the stylistic features of his poetry.
  • Dr.Mohammad Piri Page 117
    With the beginning of Qajar period, the competition between European powers for acquiring world resources increased, and inevitably, Iran was also dragged into the political circle of the world. British settlements in India and the expansionist policies of Russia and France (the most important colonial competitors of Britain) opened a new chapter in Indo-Iran relations and for a few decades transformed the Indian sub-continent into the main centre of Iran’s relations with Europe. Iran, situated in the neighborhood of India, augmented the greed of Russia and France on the one hand by encouraging them to establish political relations with Iran, while on the other hand, it convinced the British to pursue a more active diplomacy towards Iran. The revolt of Indian people against the British under the leadership of Tipu Sultan, the support of Afghan Emir, Zaman Shah, for this revolt and the French attempt to instigate Iran in the matter related to the developments in India made the political situation of southwest Asia more complex. In this article various aspects of Iran’s relations with the British government in India have been assessed.