فهرست مطالب

فصلنامه سیاست علم و فناوری
سال چهارم شماره 2 (پیاپی 14، زمستان 1390)

  • تاریخ انتشار: 1390/11/30
  • تعداد عناوین: 8
|
  • صفحه 0
  • هانیه داوودی، حسین شعبانعلی فمی، خلیل کلانتری صفحه 1
    هدف اصلی این مقاله، بررسی موانع و بازدارنده های توسعه فناوری های کشاورزی در پارک علم و فناوری پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران است. پژوهش حاضر از لحاظ پارادیم، کمی است و از لحاظ جهت گیری و هدف، از نوع پژوهش های کاربردی است. جامعه آماری تحقیق شامل کارشناسان 170 شرکت مستقر بود که با استفاده از فرمول کوکران 60 نفر به عنوان حجم نمونه برآورد و با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی نمونه ها انتخاب شدند. ابزار اصلی تحقیق پرسشنامه بود که روایی آن بوسیله پانل متخصصان و پایایی بوسیله ضریب آلفای کرونباخ 92/0احراز گردید. نتایج بدست آمده نشان داد که مهمترین موانع در توسعه فناوری های کشاورزی ضعف در قوانین صیانت از مالکیت فکری در کشور، فقدان زیرساخت های لازم به منظور توسعه فناوری، عدم آشنایی با قوانین مربوط به مالکیت فکری، عدم شناخت از پارک های با کیفیت خدمات رسانی بالا در کشورهای دیگر و عدم توجه به مقوله انتقال فناوری در بخش کشاورزی و روستایی در سیاست های کلان کشور می باشد. در دسته بندی این موانع با استفاده از تحلیل عاملی، هفت عامل در کل 76/76 درصد از موانع و بازدارنده های توسعه فناوری های کشاورزی در پارک را تبیین می نماید. این بازدارنده ها شامل عوامل ساختاری (28/12درصد)، عوامل سیاستی و تامین مالی (99/11درصد)، ریسک بالا (69/11درصد)، بسترهای مالکیت فکری (29/11درصد)، عوامل انسانی (01/11درصد)، عوامل شناختی (57/10 درصد) و عوامل نگرشی(92/7 درصد) هستند.
    کلیدواژگان: توسعه فناوری، فناوری های کشاورزی، پارک علم و فناوری، نظام ملی نوآوری
  • سید سپهر قاضی نوری، محمود براتی نیا، سارا صباغچی صفحه 11
    با هدف تدوین یک الگوی مناسب برای حمایت از پژوهشگران آزاد، وتدوین پیش نویس یک قانون جدید که به سفارش مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی انجام می شد، از روش سیاست پژوهی استفاده شده و برای گردآوری داده های مورد نیاز آن پیمایشی طراحی گردید. در پیمایش مذکور که چگونگی طراحی و نتایج آن پس از مرور قوانین مرتبط و منابع موضوع در مقاله آمده است، از یک نمونه 223 نفری نظرخواهی شده و علاوه بر طرح پرسش های بسته، پرسش های تفصیلی نیز از پاسخ گویان پرسیده شده که پاسخ های آنان در طراحی الگوی پیشنهادی مدنظر قرار گرفته است. این پیمایش عمدتا بر روی دلایل روی آوردن این افراد به پژوهشگری آزاد و اولویت بندی مشکلات آن ها متمرکز بود. در این بررسی عواملی چون نارضایتی شغلی به عنوان یکی از عوامل تاثیرگذار بر و تصمیم به خروج از کشور تشخیص داده شد. بر اساس عوامل حاصله، یک الگوی مفهومی طراحی شده و پس از ارائه الگوی پیشنهادی در قالب پیش نویس یک قانون، سطح پوشش مشکلات پژوهشگران آزاد در الگوی مذکور به طور تفصیلی مورد بحث و سنجش قرار گرفته است.
    کلیدواژگان: حمایت شغلی، پژوهشگران، قانون کار، سیاست پژوهی
  • سید مهدی دیباج، فاطمه ثقفی، بهروز زارعی صفحه 27
    با توجه به شکست پروژه های پیاده سازی دولت الکترونیکی همراه با تحمیل هزینه های گزاف در کشورهای مختلف، شایسته است مطالعات مرتبط با این حوزه با در نظر گرفتن ابعاد مختلف و بطور جامع انجام شود. مدل های مختلف، توسعه دولت الکترونیکی از نظر ارائه خدمات و بلوغ آن از دیدگاه دولت و بدون توجه به سایر ذینفعان را مورد توجه قرار داده اند. مشکلات عدیده اقتصادی، مالی، مدیریتی، زیرساخت و دانش فناوری اطلاعات در کشورهای در حال توسعه و توجه بیش از حد به مدیریت از بالا به پایین به جای مدیریت مشارکتی، باعث شده که این مدل ها جوابگو نبوده و کشورهای مذکور نیازمند مدل توسعه خاص خود باشند. لذا در این مقاله، 25 مدل پایه دولت الکترونیکی مرور و با روش فراتلفیق تحلیل شده و مدلی برای توسعه دولت الکترونیکی استخراج شده است. هدف آن است که نقاط ضعف مدل های مختلف با نقاط قوت سایر مدل ها پوشش داده شده و کاستی ها نیز در مدل جدید ترمیم شود. در ادامه با در نظر گرفتن وضعیت ایران، گام ها و مولفه های مدل پیشنهادی، از طریق پرسشنامه ای با نظرسنجی از خبرگان دولت الکترونیکی تحلیل و مدلی برای کشورهای در حال توسعه بر مبنای شرایط ایران ارائه می شود. در این تحلیل، 250 نفر خبره ایرانی شناسایی و 71 پرسشنامه تکمیل شده از آنها دریافت شد. سپس نتایج با استفاده از آزمون های فرض دوجمله ای و رتبه بندی فریدمن تحلیل شد. از نوآوری های مهم مدل ارائه شده می توان، توجه به ذینفعان، آینده نگری، سیستماتیک بودن، توسعه اقتصادی و فرهنگی به موازات توسعه سیاسی، و یکپارچه سازی در گام های شش گانه را نام برد. با توجه به شباهت ایران با کشورهای درحال توسعه، این مدل می تواند به عنوان نقشه راهی برای کشورهای در حال توسعه مورد استفاده واقع شود.
    کلیدواژگان: مدل بلوغ، مدل توسعه، دولت الکترونیکی، ذینفعان
  • مهدی گودرزی، جهانیار بامداد صوفی، سید محمد اعرابی، مقصود امیری صفحه 41
    تجاری سازی فناوری های توسعه یافته در موسسات تحقیقاتی دولتی، نقش بی بدیلی در توسعه نظام ملی نوآوری کشورها و افزایش سطح رفاه در جوامع مختلف بازی می کند چراکه در صورت تجاری نشدن فناوری های توسعه یافته در مراکز تحقیقاتی مختلف جهان، شاید بسیاری از فناوری هایی که امروزه از آنها به راحتی در زندگی روزمره استفاده می شود، در دسترس نبودند و حتی تصور استفاده از آنها در ذهن ها نمی گنجید. با نگاهی گذرا به عملکرد موسسات تحقیقاتی دولتی می توان دریافت که علی رغم توانمندی های فراوان در توسعه فناوری، بسیاری از آنها در امر تجاری سازی فناوری ناموفق عمل می نمایند. از این رو، در این مقاله تلاش شده تا پس از مروری گذرا بر پیشینه تحقیق و طبقه بندی برخی از الگوهای تجاری سازی ارایه شده در حوزه مدیریت فناوری، با انجام شش مطالعه موردی در دو پژوهشگاه دولتی کشور، الگویی برای تجاری سازی فناوری در موسسات تحقیقاتی دولتی ارایه شود. نتایج حاصل از این مطالعه نشان می دهد که فرآیند تجاری سازی فناوری در پژوهشگاه های دولتی دارای شش مرحله اصلی و چهارده مرحله فرعی یا گام تجاری سازی می باشد که این گام ها در درون مراحل اصلی قرار داشته و به ترتیب طی می شوند. علاوه براین، در طی هر گام تجاری سازی، امکان انجام هشت فعالیت وجود دارد که در این بین، فعالیت های توسعه و مستندسازی فناوری، مذاکره و لابی گری با ذی نفعان و نیز هماهنگی و اتخاذ تصمیم از اهمیت بسیار بیشتری نسبت به سایر فعالیت ها برخوردار هستند.
    کلیدواژگان: الگوی فرایندی، موسسه تحقیقاتی دولتی، تجاری سازی فناوری، تحقیق و توسعه
  • امیر ناظمی، ابوالفضل کزازی، حبیب الله طباطباییان، محمد تقی تقوی فرد صفحه 57
    توسعه فناوری های عام پیشرفته مانند فناوری اطلاعات در کشورها و جوامع محتلف جهان، بر اساس مدل های متنوعی بوده که این مدلها از دیدگاه ها و پارادایم های متفاوتی ناشی می شده اند. به همین دلیل گاه توصیه های سیاستی که در هر یک از مدل ها تولید و ارایه می شود، متفاوت و حتی متضاد با یکدیگر هستند. فناوری اطلاعات یکی از شناخته شده ترین و قابل لمس ترین فناوری های پیشرفته ای است که در کشورهای مختلف، بر اساس دیدگاه های مختلف سیاستی و به دنبال آن ابزارهای مختلف سیاست گذاری رشد و توسعه یافته است. در این مطالعه تلاش شده است تا مهم ترین دیدگاه هایی که در خصوص توسعه فناوری اطلاعات کشور شکل گرفته است، شناسایی شود و سپس وجوه تمایز و تشابه میان دیدگاه ها نیز مشخص شود. به این ترتیب بر اساس پرسش نامه های طراحی شده، مطالعه به صورت دلفی و در دو دور انجام شد، سپس پاسخ دهندگان با استفاده از روش خوشه بندی، در قالب خوشه هایی مستقل گروه بندی شدند. در ادامه هر گروه مورد تحلیل قرار گرفت. بر اساس مطالعه انجام شده دیدگاه های توسعه فناوری اطلاعات در کشور در قالب چهار دسته قابل دسته بندی هستند، و هر یک از 4 دیدگاه شناسایی شده با یکدیگر رقابت می کنند، و هیچ کدام غالب بر دیگر دیدگاه ها نیست.
    کلیدواژگان: خوشه بندی، سیاست گذاری توسعه فناوری، فناوری اطلاعات، دلفی
  • کمیل رودی، غلامرضا گودرزی صفحه 75
    مرجعیت علمی، اول بار توسط مقام معظم رهبری در دیدار با دانشجویان و اساتید دانشگاه امام صادق (ع) در عید غدیر سال1384عنوان گردید. گرچه در نگاه نخست به نظر می رسد واژه ای است که همه از آن مفهوم واحدی در ذهن دارند، اما در حقیقت هر کسی جنبه یا بخشی از آن را درک کرده، در صورت اراده به اقدام، مبتنی بر همان عمل می نماید. در واقع، بر اساس همین مساله ی ناهمگونی برداشت ها، مقاله حاضر رسالت خود را شفاف سازی موضوع به منظور برداشتن گام هائی استوار به سمت آن می داند. مفهوم مرجع و ویژگی های آن، علم و رویکردهای آن به منظور تبیین خطوط کلی پژوهش و حوزه اقدام مورد بررسی قرار می گیرد. پس از آن با مراجعه به نخبگان، داده های بدست آمده از مصاحبه های نیمه رهنمودی با بکارگیری استراتژی تئوری مفهوم سازی بنیادی، تجزیه و تحلیل شده و با استفاده از این استراتژی، مدل مفهومی مرجعیت علمی در قالب هفت مقوله و بیست و پنج مفهوم، تبیین می گردد.
    کلیدواژگان: مرجعیت علمی، دانشگاه، نهاد علمی، علم، مفهوم سازی بنیادی
  • ناصر صنوبر، بهزاد سلمانی، مینا تجویدی صفحه 91
    در خصوص اهمیت و ضرورت توسعه ظرفیت نوآوری سازمان ها شواهد قوی تجربی و نظری وجود دارد. بر این اساس، عمده پژوهش های سال های اخیر بر شناسایی عوامل موثر بر ارتقای ظرفیت معطوف است. با توجه به اهمیت موضوع، این مقاله به بررسی میزان تاثیر هر یک از محرک های نوآوری (مدیریت دانش، مدیریت خلاقیت و نوآوری، مدیریت فناوری اطلاعات در بنگاه) بر ظرفیت نوآوری در شرکت های دانش بنیان مستقر در پارک های علم و فناوری می پردازد. برای سنجش ظرفیت نوآوری بنگاه ها و تعیین ضرایب هریک از متغیرهای تاثیرگذار بر آن از مدل یابی معادلات ساختاری با نرم افزار لیزرل استفاده شده است. داده های پژوهش از میان شرکت های مستقر در پارک های علم و فناوری کشور انتخاب شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که هر یک از محرک های نوآوری تاثیر مثبت و معنی داری در ایجاد و افزایش ظرفیت نوآوری در بنگاه ها دارند. از بین این متغیرها مدیریت فناوری اطلاعات و مدیریت دانش بیشترین ضریب را به خود اختصاص دادند که به معنی تاثیرگذاری بیشتر بر ایجاد نوآوری، افزایش ظرفیت و محرک های مهم در بنگاه هستند.
    کلیدواژگان: محرک های نوآوری، ظرفیت نوآوری، بنگاه های کوچک و متوسط، شرکت های دانش بنیان، لیزرل
|
  • Hanieh Davodi, Hossein Shabanali Fami, Khalil Kalantari Page 1
    The purpose of this quantitative research is investigation of barriers to agricultural technology development in the agriculture science and technology Park of Tehran University. The population of the study was 170 experts of companies that were members of the industrial park. Sample size was measured with Cochrans formula to estimated 60 experts. The main instrument for data collection was questionnaire, for validity we used with the panel of expert and for reliability we used with Cronbachs coefficient (0.92). The results showed that the main barriers in agricultural technology development is weakness of intellectual property laws, lack of necessary infrastructure to technology development, lack of awareness about the laws relating to intellectual property, lack of awareness about of parks with high quality services in other countries, lack of attention to technology transfer in agriculture, and rural policies in the country. The categorize the barriers using factor analysis; seven factor explained 76.76 % of the barriers to development of agricultural technologies. These factors are structural factors (12.28 %), finance and policy factor (11.99%), high risk (11.69 %), intellectual property (11.29%), humanities (11.01 %), cognitive factors (10.57%) and attitudinal factor (7.92 %).
  • Sepehr Ghazinoory, Mahmood Baratinia, Sara Sabaghchi Page 11
    This study proposes a framework for passage of a law in support of “Free Researchers”. Furthermore, the study describes the current activities of the private consultants in Iran. We used “policy research” method and conducted a survey for gathering the data. We surveyed a sample of 223 people and in addition to close questions, asked open questions and utilized the answers in the design of proposed framework. The survey was primarily focused on reasons of the tendency toward free research and prioritization of free researchers’ problems. The results indicate that factors such as Job dissatisfaction are among effective factors on decision to leave the country. We designed a conceptual model based on the resulted factors. Based on this model, hypothesis of relation between job dissatisfaction and decision to leave the country was found to be statistically significant. Another issues such as relation between university degree or education status and job dissatisfaction of free researchers were rejected. Furthermore, we discussed and evaluated the extent of free researchers’ problems in the framework.
  • Seyed Mahdi Dibaj, Fatemeh Saghafi, Behrouz Zarei Page 27
    This research presents the results of a meta-syntheses of 25 basic models of e-government. We aim to cover all different models and their weak and strength points, and suggest a new model of e-government. Furthermore, considering Iran as a developing country, components of this model are analyzed and validated by a questionnaire. Then experts are interviewed and a model is proposed for developing countries based on the Iran's data. In this analysis, 250 Iranian experts are chosen and 71 questionaires are filled out. Then, using the binomial test and Freidman ranking we analyse the data. The proposed model includes interested- parties and employees foresight approach, being systematic, and considers financial, cultural, and political developments in all six stages of model. According to the similarity of Iran and the other developing countries, this model may be considered as a road map by the other developing countries also.
  • Mahdi Goodarzi, Jahanyar Bamdad Soofi, Seyed Mohammad Aarabi, Maghsoud Amiri Page 41
    This paper provides a model for technology commercialization in public research organizations by conducting six case studies in two public research institutions in Iran. The results of these studies showed that the process of technology commercialization in public research organizations has six main phases with fourteen ancillary steps. The commercializations were accomplished by the steps within the main phases and proceeded sequentially. During fulfillment of each step, moreover, it is likely that the eight activities are performed. In the model, technology development and documentation, negotiating and lobbying with stakeholders and coordination and decision making are the most important activities in comparison with other five activities.
  • Amir Nazemi, Abolfazl Kazazi, Habibollah Tabatabaeian, Mohammad Taghi Taghavifard Page 57
    Generic high-technology such as ICT, have been developed in different countries and societies based on variant developing models. These models are raised from distinctive views & paradigms; hence policies and advices would be different, even contradicted. ICT as the most obvious and well known generic high-tech, in different countries is developed and grown in different ways, and by different policies. This study is focused on the most important local views on developing ICT in Iran, so similarities and dissimilarities of views are introduced. By using Delphi method, ideas of Iranian experts in developing ICT are gathered, in 2 rounds. Then experts are clustered in different independent clusters, based on their ideas, concerns & advices in S&T policies. Results show that there are 4 different groups of views on ICT developing in Iran, so each cluster advices different policies and strategies; in proportion with others. Competitions between these views prevent dominance of one view in developing ICT; it makes policies inconsistent, However.
  • Komeil Roudi, Gholamreza Goodarzi Page 75
    Scientific authority had been put forward by Ayatollah Khamenei in visiting Imam Sadiq (A.S.) University in 2006. Despite of the common understanding of this idea, the inferences are different, which leads to differences in the performances. This study brings to the forefront the heterogeneity of interpretations of the scientific authority, which may pave way for a better understanding the subject. Surveying the concept of authority, reviewing its main features, and upon referring to the elites, this study analyzed the collected data by applying Grounded Theory Strategy. Based on this strategy the conceptual model of scientific authority in seven areas and twenty five points is presented.
  • Naser Senoubar, Behzad Salmani, Mina Tajvidi Page 91
    Major researches in recent years have been focused on identifying the factors that contribute to innovation capacity improvement in enterprises. This paper examines the effect of innovation drivers (Knowledge Management, Creativity and Innovation Management, Information Technology Management) on innovation capacity in knowledge-based companies established in science and technology parks. We use Structural Equation Model (SEM) by Lisrel software in this study. Research data has been selected from the companies in the science and technology parks of Iran. The results show that, each of the drivers of innovation has positive and significant impact on creation and enhancing innovation capacity in firms. Among these variables, Information Technology Management and Knowledge Management have the highest coefficient.