فهرست مطالب

نشریه محیط زیست و توسعه
پیاپی 4 (پاییز و زمستان 1390)

  • بهای روی جلد: 50,000ريال
  • تاریخ انتشار: 1391/03/03
  • تعداد عناوین: 12
|
  • صفحه 1
  • مقالات علمی
  • ساناز پرهام*، اسماعیل صالحی، منیژه مقصودی صفحه 7
    در این تحقیق از روش ارزیابی توان اکولوژیکی و چک لیست ساده و روش ارزیابی مشارکتی روستایی به منظور ارزیابی توان سرزمین برای کاربری توریسم ارزیابی اثرات محیط زیستی و جمع آوری اطلاعات و توانمند نمودن مردم محلی استفاده شد. در قالب فرآیند ارزیابی توان اکولوژیک از طریق سیستم اطلاعات جغرافیایی، از روش مخدوم در ارزیابی توان تفرج (اکوتوریسم) استفاده گردید. نتایج نشان داد منطقه برای تفرج متمرکز طبقه دو و تفرج گسترده طبقه یک و دو دارای توان بوده و برای کاربری تفرج متمرکز طبقه یک فاقد توان می باشد. در روش چک لیست، فهرستی از پیامد های احتمالی تهیه و بر اساس نوع، منابع و شرح اثر و ماهیت احتمالی پیامد ها تحلیل شد. با توجه به فهرست های حاصله، در بخش اثرات سودمند، بیشترین آثار مربوط به سودمندی بلند مدت حاصل از کاربری توریسم و در بخش اثرات نا مطلوب، دامنه آثار بیشتر در مقیاس محلی بروز نموده اند. در جمع آوری اطلاعات به روش ارزیابی مشارکتی روستایی با مراجعه به روستا اطلاعاتی از قبیل نقشه اجتماعی و منابع طبیعی، منابع اقتصادی، جدول گیاهان دارویی، محصولات زراعی و جدول فعالیت زنان، فهرست مشکلات و پیشنهادات ارائه شده از جانب مردم محلی تهیه گردید. نتایج حاصل از این سه روش ارزیابی در قالب جدول SWOT به منظور بررسی چگونگی کاهش آسیب پذیری منطقه و رسیدن به استراتژی های متناسب بیان گردید. بدین طریق استرات‍ژی هایی به دست آمد که در نهایت بر اساس پیامد های احتمالی محیط زیستی الویت بندی شد.
    کلیدواژگان: اکوتوریست، ارزیابی توان اکولوژیکی، ارزیابی اثرات محیط زیستی، ارزیابی مشارکتی روستایی، آنالیز SWOT
  • ساناز صنایع گلدوز*، مجید مخدوم فرخنده، حمیدرضا جعفری، احمدرضا یاوری صفحه 17
    در این پژوهش به منظور ارتقاء کیفیت آموزش دانشگاهی، نیازهای آموزشی دانشجویان کارشناسی ارشد در درس ارزیابی اثرات محیط زیستی مورد بررسی قرار گرفت. در پایان ترم پاییز سال 1388 پس از تدریس دو واحد درس ارزیابی اثرات محیط زیستی در دانشکده محیط زیست دانشگاه تهران از 20 دانشجوی کارشناسی ارشد رشته برنامه ریزی، مدیریت و آموزش محیط زیست نظرخواهی شد. به این منظور پرسشنامه نظرخواهی دانشجویان آماده شد. پس از تجزیه و تحلیل و آزمون آماری یافته های پژوهش، نیازهای آموزشی دانشجویان مشخص شد. 85 درصد دانشجویان ترم آموزشی را خوب و 15 درصد، متوسط ارزیابی نمودند. در کل 85 درصد دانشجویان نیاز به ارائه واحد عملی به منظور تکمیل واحد نظری درس ارزیابی اثرات محیط زیستی را اعلام نمودند. 50 درصد آنان ارائه درس را با نرم افزار پاورپوینت و 40 درصد با تخته سیاه یا وایت برد و 10 درصد نیز هر دو را درخواست نمودند. 70 درصد دانشجویان نیاز به ارائه درس با خودآموز الکترونیکی، کتاب الکترونیکی یا سایت شبکه دانش به منظور دسترسی دائم و به روزرسانی دانش شان، اعلام نمودند.
    کلیدواژگان: ارزیابی اثرات محیط زیستی، آموزش دانشگاهی، نیازسنجی آموزشی
  • هدی کریمی پور* صفحه 25
    با توجه به افزایش روافزون جمعیت شهرهای کشورمان و توام با آن، افزایش سرانه پسماند تولیدی توسط شهروندان، برنامه ریزی و کنترل صحیح چرخه مدیریت پسماند از نقطه تولید تا دفع نهایی، به ضرورتی گریزناپذیر تبدیل شده است. در همین راستا این تحقیق بر روی اولین گام از آخرین مرحله چرخه مدیریت پسماند، یعنی مکانیابی محل دفن بهداشتی پسماندها متمرکز شده و در تلاش بوده تا با در نظر گرفتن ملاحظات محیط زیستی، اقتصادی و اجتماعی و نیز استفاده از نرم افزار Arcmap در سامانه اطلاعات جغرافیایی GIS، از استانداردها و ابزارهای به روز جهانی در مکانیابی محل دفن بهداشتی پسماندها استفاده نماید. به همین منظور مولفان 10 معیار را از سرفصل های مهم و تاثیر گذار در فرآیند مکانیابی از میان استانداردهای جهانی موجود در این زمینه استخراج و مورد استفاده قرار داده اند. این معیارها عبارتند از: سنگ بستر و خاک، آب های سطحی و زیرزمینی، عوامل محیط زیستی، عوامل باستان شناسی، تراکم جمعیت، کاربری های اطراف، حمل و نقل پسماند، ظرفیت محل دفن، مسیرهای دسترسی و زیبایی شناسی. همچنین به جهت آزمون مدل های پیشنهادی بر روی یک نمونه واقعی، شهر ساوه در استان مرکزی انتخاب و معیارهای نامبرده در نقشه های 1:25000 توپوگرافی این شهر پیاده سازی شد. در نتیجه این کار 4 منطقه در شمال، شمال شرق و شرق ساوه با امتیازهای به ترتیب سایت 1= 376، سایت 2 = 351، سایت 4 = 341 و سایت 3 = 326 امتیاز به دست آمد که دارای حداقل ویژگی های لازم جهت دفن بهداشتی پسماندها می باشند.
    کلیدواژگان: مکانیابی، پسماند، GIS، معیار، دفن بهداشتی
  • نگاه نادری*، محسن محسنی ساروی، آرش ملکیان، داود قاسمیان صفحه 41
    حوضه های آبخیز امروزه در بسیاری از زمینه های مدیریت بویژه در محیط های طبیعی به عنوان ظرف برنامه ریزی مورد پذیرش و استفاده قرار گرفته است. در مدیریت حوضه های آبخیز پس از طراحی مراحل مختلف برنامه ریزی، انتخاب بهترین طرح از اهمیت زیادی برخوردار است. حوضه آبخیز تحت تاثیر عوامل مختلفی چون شرایط آب و هوایی، فیزیوگرافی، زمین شناسی، هیدرولوژی، جوامع گیاهی و غیره است. لذا در انتخاب بهترین طرح باید همه عوامل موثر در حوضه در تصمیم گیری دخالت داده شوند. بر این اساس تصمیم گیری با معیارهای چندگانه مورد توجه برنامه ریزان قرار گرفته است. در این مقاله روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و چگونگی استفاده از آن در تصمیم گیری مورد ارزیابی قرار گرفت. بدین منظور چارچوب برنامه ریزی و تصمیم گیری، تحلیل های تصمیم گیری چند معیاره، طبقه بندی تصمیم گیری های چند معیاره، چارچوب تصمیم گیری چند معیاره مکانی و روش های تصمیم گیری چند معیاره مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این بررسی نشان داد که فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP)، شیوه ای منطقی برای مقایسه گزینه ها و معیارها و انتخاب گزینه بهینه با در نظر گرفتن تمامی مشخصه های تاثیرگذار است و چارچوب مناسبی برای مشارکت گروهی در تصمیم گیری ایجاد می کند. همچنین به دلیل انعطاف پذیربودن، کم هزینه بودن و دسترسی سریع به نتیجه روش مناسبی برای تصمیم گیری در انتخاب بهترین طرح و مدیریت در حوضه آبخیز محسوب می شود.
    کلیدواژگان: تصمیم گیری، حوضه آبخیز، فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP)
  • سمیرا پور*، فاطمه بیطرف، فهیمه سادات سعادت یار صفحه 51
    با آن که امروزه، بسط و توسعه مدیریت محیط زیست در سازمان ها، موضوعی قابل توجه قلمداد می گردد اما همچنان وجود شکافی میان ابعاد منابع انسانی و مدیریت محیط زیست در سازمان ها احساس می شود. لذا، در این مطالعه تلاش شده است تا بررسی گسترده ای در این حوزه به منظور منسجم کردن و یکپارچه سازی ابعاد منابع انسانی و میزان تاثیرگذاری این ابعاد بر اثربخشی مدیریت محیط زیست صورت گیرد. از طرفی، در این مطالعه مدلی از (2008) Jabbour and Santos ارائه گردیده است که روابط میان ابعاد منابع انسانی و مدیریت محیط زیست را از منظری کاربردی برای مدیران، محققان و دانش آموختگان مورد توجه قرار داده است.
    کلیدواژگان: مدیریت منابع انسانی، مدیریت محیط زیست، سیستم مدیریت محیط زیست
  • صفحه 60
  • دانستنی ها
    صفحه 65
  • معرفی کتاب
    صفحه 66
  • رسالت صنعتگران؛ تبدیل منابع طبیعی به سرمایه توسعه پایدار
    صفحه 67
|
  • Parhams.*, Salehie., Maghsudi, M Page 7
    Achieving sustainable development depends on different factors and criteria which should also be harmonized in order to reach targets. In this research “Ecological Capability Evaluation Method” is used to recognize land capability. According to outdoor recreation land use map, there is no land suitability in our study area for “class one of intensive outdoor recreation land use”, also it is suitable for “class two of intensive outdoor recreation land use” and “class one and two of extensive outdoor recreation land use”. “Environmental Impact Assessment Method (checklist)” was used to analyze the environmental impacts of the project. According to the results, the maximum rate of beneficial impacts was related to long term benefits and the range of unbeneficial impacts was at local scale related to long term and reversible impacts. The applied method to gathering the needed social information was “Participatory Rural Appraisal (PRA)”. Finally local people were enabled to analyze the circumstance of the area and expressed their problems and presented their suggestion to solve the problems of their village. Finally, to codify the plan, the comprehensive analysis of existent situation was completed using “SWOT” matrix.
    Keywords: Ecotourism, Ecological capability evaluation, Environmental Impact Assessment, Participatory Rural Appraisal (PRA), SWOT analysis
  • Sanaye Goldouz*S., Makhdoum, M. F., Jafari, H. R., Yavari, A. R Page 17
    In an attempt to enhance the quality of academic education, the training needs of Master students of Environmental Impact Assessment were assessed. We asked 20 Master students of Environmental planning, management and education in Tehran University to evaluate the EIA course at the end of the fall semester of 2009. We designed questionnaires and after statistical analysis of the results, the student's training needs were determined. An approximate 85 percent of students evaluated the course as good level and 15% scored it as medium. In total, 85 percents of students required the practical course in order to complete the theoretical course of EIA. Around 50 percent preferred PowerPoint presentation of the course by software and 40 percent by blackboard or whiteboard and 10% required both of them. Around 70 percent of students declared the needs for electronic tutorial, E-book and knowledge web for updating and permanent access to EIA knowledge.
    Keywords: Environmental impact assessment, Academic education, Training needs assessment
  • Karimipour, H.* Page 25
    In regard to increasing rate of urbanization and waste production per person in our country, the accurate planning and control of waste management circle from production to disposal point is inescapable. In this regard, this research is focused on the first step of last stage of the waste management circle and its aim is to get Environmental and Socio- Economic criteria into account with the aid of modern global tools and standards and use of GIS in site selection of sanitary landfills. With this aim, authors have selected 10 criteria from the most important rubrics in this topic from the global standards. These criteria are: geology and soil, hydrology, environmental aspects, archaeology, population, land use, transportation, capacity of landfill, paths and aesthetics. Also for testing the proposed model, Saveh city in the central province of Iran was selected as the case study and the mentioned criteria were implemented on its 1:25000 topographic map. The results show that 4 regions in the North, North East and East of this city achieved the following scores: Site 1 = 376, Site 2 = 351, Site 4 = 341 and Site 3 = 326. These regions are capable for sanitary land filling and have all the traits for this purpose.
    Keywords: Sanitary land fill, Multi criteria decision making methods, Waste management circle
  • Naderyn.*, Mohseni Saravi, M. Malekian, A.Ghasemian, D Page 41
    Nowadays, watersheds are considered as a suitable unit of planning particularly in natural resources management. In watershed management; selection of the best alternative is the most important step. In order to do so, decision making is based on different factors such as climate, geology, hydrology, geomorphology, socio economic issues and vegetation cover. Therefore, planners normally resort to multi criteria decision making. This study uses Analytical Hierarchy Process (AHP) method and for decision making in watershed and therefore some concepts of decision making were considered such as planning and decision making framework, multi criteria decision analysis, categorizing of multi criteria decision, spatial multi criteria decision making framework and multi criteria decision making methods. The results showed that AHP is a suitable method to compare alternatives and criteria and to choose the optimum alternative regarding the effective characteristics and suitable frameworks in order to make the team work is happening. AHP is identified as a good device for decision making to choose the best plan and for watershed management because of its flexibility, inexpensive cost and quick access to result.
    Keywords: Decision making, Watershed, AHP, Criteria, Alternative
  • Pours. *, Bitaraff., Saadatyar, F Page 51
    Although today the need to develop environmental management in organizations is a significant issue to be considered, but still the gap between human resource dimensions and environmental management in organizations is felt. Therefore, this study tries to review a wide field for the coherent and integrated human resource management and the influence of the effectiveness of these dimensions in relation to environmental management. In addition, this study introduces Jabbour and Santos (2008) model on the relations between human resource dimensions and environmental management within a perspective of application for academics and managers as well.
    Keywords: Human resource management, Environmental management, Environmental management system